Miodunka ma liczne korzyści zdrowotne, ale nie jest dla każdego. Poznaj objawy skutków ubocznych, przeciwwskazania oraz bezpieczne metody jej stosowania. Dowiedz się więcej
Głóg – Jakie są jego właściwości zdrowotne, zastosowanie i efekty przyjmowania
- Opublikowano: 25.05.2022 - Aktualizacja: 13.07.2022
Głóg (Crataegus) to nazwa roślin, które należą do rodziny różowatych. Rodzaj obejmuje setki gatunków powszechnie występujących w Europie, Ameryce Północnej i Azji.
Bogate w składniki odżywcze owoce głogu mają cierpki, pikantny smak, a zarazem łagodną słodycz. Są w kolorze od żółtego do ciemnoczerwonego. Kolor owoców głogu zależy od ich dojrzałości, a także od konkretnego gatunku rośliny. Owoce głogu dojrzewają między sierpniem a wrześniem (zbieramy je w maju lub czerwcu, początkowo suszy się je w temperaturze 30 st. C, a pod koniec dosusza w 50 st. C).
Sprawdźmy, jakie właściwości posiada ta roślina i kiedy warto po nią sięgnąć.
Od wielu setek lat ludzie używali owoców głogu jako ziołowy środek na problemy trawienne, układ sercowo naczyniowy, krążenie krwi i odporność organizmu. W rzeczywistości owoc głogu był podstawą tradycyjnej medycyny chińskiej od co najmniej 659 roku i używany był w medycynie ludowej innych krajów.
W Polsce najczęściej mamy do czynienia z roślinami: głóg jednoszyjkowy, głóg dwuszyjkowy oraz głóg pośredni i głóg szkarłatny. W naturalnych warunkach głóg ma postać ciernistych krzewów wysokich na 3–4 metry lub drzew o wysokości do 8–10 metrów.
Kwiatostan głogu to białe lub różowe kwiaty (to także roślina ozdobna). Zwykle są zebrane w złożone baldachogrona, rzadziej pojedyncze lub po kilka w pęczkach.
Głóg jest cenną rośliną leczniczą, a właściwości lecznicze głogu opiszemy w kolejnych rozdziałach. To popularny surowiec zielarski – znaczenie farmaceutyczne mają jego kwiaty, szczytowe liście oraz owoce. Kwiaty głogu zbiera się w maju lub czerwcu, a następnie suszy w temperaturze pokojowej.
Właściwości i składniki aktywne głogu
Głóg należy do bioaktywnych substancji, które były stosowane w leczeniu chorób serca już w I wieku naszej ery. Na początku XIX wieku amerykańscy lekarze używali go do leczenia zaburzeń krążenia i chorób układu oddechowego. Tradycyjnie owoce głogu stosowano w leczeniu problemów z sercem, od nieregularnego bicia serca, wysokiego ciśnienia krwi, bólu w klatce piersiowej, aż do miażdżycy i niewydolności serca.
Badania na ludziach i zwierzętach wykazały, że głóg zawiera przeciwutleniacze, w tym oligomeryczne procyjandyny (OPC, występujące również w winogronach) i kwercetynę. Przeciwutleniacze to substancje, które niszczą wolne rodniki. Wolne rodniki są niezbędne dla wielu procesów biologicznych zachodzących w ludzkim organizmie, ale mogą być też niebezpieczne i szkodliwe, gdy jest ich za dużo (stres oksydacyjny).
Naukowcy uważają, że wolne rodniki przyczyniają się do procesu starzenia, a także do rozwoju szeregu problemów zdrowotnych, w tym raka i chorób serca. Przeciwutleniacze w głogu mogą pomóc zatrzymać niektóre uszkodzenia spowodowane przez wolne rodniki, zwłaszcza jeśli chodzi o choroby serca.
Wracając do zalet głogu – co zawiera ta roślina? Zarówno kwiat głogu, jak i owoce tej rośliny posiadają wiele związków aktywnych, a do tego są bogate w węglowodany. W głogu znajdziemy kwas fumarowy, szczawiowy, flawonoidy takie jak kwercetynę, hiperozyd i rutynę, luteolinę, beta-karoten, tokoferole, cholinę, olejki eteryczne, steroidy, kwasy omega-3 i omega-6.
Wewnątrz owoców głogu występują liczne składniki mineralne jak wapń, magnez, potas i fosfor, a także żelazo, chrom i selen. Ilość tych substancji jest odmienna w kwiatach głogu i owocach. Kwiaty głogu posiadają więcej witeksyny, natomiast owoce wyróżniają się wyższą zawartością hiperozydu. Potencjał prozdrowotny owoców i kwiatów głogu dopełnia też witamina C.
Zastosowanie głogu
Stosowanie głogu ma pozytywne działanie dla naczyń krwionośnych, układu krążenia, mięśnia sercowego i wielu innych aspektów zdrowia człowieka. Przyjrzyjmy się bliżej temu, jak preparaty z głogiem wpływają na stan fizyczny i samopoczucie psychiczne.
Głóg jest pełen przeciwutleniaczy
W owocach głogu jest wiele polifenoli, które są silnymi związkami przeciwutleniającymi występującymi w roślinach. Przeciwutleniacze pomagają neutralizować wolne rodniki, o czym już wspominaliśmy. Polifenole zmniejszają ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów, cukrzycy typu 2, czy astmy.
Głóg właściwości ma przeciwzapalne
Cenne właściwości głogu to również wsparcie w zakresie niwelowania przewlekłego zapalenia o różnym podłożu i w chorobach układu oddechowego.
Głóg może obniżyć ciśnienie krwi
W tradycyjnej medycynie chińskiej głóg jest jednym z najczęściej zalecanych produktów spożywczych pomagających w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi.
Badania wykazują, że głóg może działać rozszerzająco na naczynia krwionośne. W badaniu z 2006 roku naukowcy podawali 1200 mg ekstraktu z głogu 79 osobom z cukrzycą typu 2 i wysokim ciśnieniem krwi codziennie przez 16 tygodni. Osoby, które przyjmowały ekstrakt, doświadczyły większej poprawy ciśnienia krwi niż osoby z grupy placebo.
Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi
Niektóre badania wskazują, że ekstrakt z głogu może poprawiać poziom cholesterolu we krwi dzięki zawartości flawonoidów i pektyn. Niezrównoważony poziom cholesterolu we krwi – szczególnie wysoki poziom trójglicerydów i niski poziom cholesterolu HDL (dobrego) – odgrywają rolę w miażdżycy i gromadzeniu się płytek w naczyniach krwionośnych (ryzyko zawału serca lub udaru mózgu).
Wspomaga trawienie
Ludzie od wieków stosowali dojrzałe owoce (także ususzone owoce) i ekstrakty z głogu w leczeniu problemów trawiennych, zwłaszcza niestrawności i bólu brzucha. Może on pomóc zwiększyć produkcję enzymów potrzebnych do trawienia tłustych i bogatych w białko pokarmów. W głogu znajduje się błonnik, który zmniejsza zaparcia i działa jako prebiotyk.
Przeciwstarzeniowe właściwości lecznicze
Głóg polecany jest także na zdrowie skóry. Preparaty na bazie głogu i żeń-szenia mogą zapobiegać oznakom starzenia skóry poprzez hamowanie powstawania zmarszczek i zwiększenie nawilżenia.
Zmniejszenie lęku
Naukowcy badali czy substancje zawarte w głogu pomagają w terapii zaburzeń lękowych i nerwicowych. Stosowanie głogu w połączeniu z magnezem i kwiatem pozłotki kalifornijskiej znacznie zmniejszyło poziom lęku w porównaniu z placebo.
Głóg wydaje się mieć niewiele skutków ubocznych w porównaniu z tradycyjnymi lekami przeciwlękowymi, dlatego też naukowcy chętnie badają go jako potencjalny środek na zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, takie jak lęk i depresja.
Stosowany w leczeniu niewydolności serca
Owoc głogu słynie z zastosowania w leczeniu niewydolności serca, wraz z innymi tradycyjnymi lekami. Wiele badań wykazało, że głóg jednoszyjkowy i głóg dwuszyjkowy, a w zasadzie ich owoce mogą mieć korzystne działanie bez poważnych działań niepożądanych u osób z niewydolnością serca (poprawa czynności serca, zmniejszenie zmęczenia i duszności). Naukowcy uważają, że za tymi korzystnymi skutkami mogą kryć się związki zwane flawonoidami.
Łatwo go dodać do swojej diety
Możemy go spożywać na wiele sposobów. Dojrzałe owoce lub ususzone owoce mają cierpki, lekko słodki smak i są świetną przekąską. Nie jedzmy jednak nasion, które zawierają toksyny. Jest jeszcze herbatka z owoców i kwiatów głogu, a także dżemy, desery, syropy oraz nalewki i ocet. Oczywiście można przyjmować suplementy diety z ekstraktem z owoców głogu i kwiatów głogu.
Jakie działanie ma głóg?
Cenne właściwości lecznicze głogu warto podkreślić jeszcze raz. Głóg:
- wspiera układ sercowo naczyniowy
- działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit i mięśnie dróg moczowych
- działa rozszerzająco na naczynia wieńcowe
- jest dobry na zaburzenia pracy pęcherzyka żółciowego
- ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe
- wspiera układ krążenia
- wzmacnia układ odpornościowy
- obniża ciśnienie tętnicze (pomaga na nadciśnienie tętnicze)
Dlaczego warto stosować owoce głogu?
Od wieków głóg jest uważany za roślinę, która wspiera zdrowie człowieka, stąd jego popularność w medycynie ludowej. Ale stanowi on też ważny składnik w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. To także roślina ozdobna ceniona za głęboko czerwoną barwę swych owoców.
W fitoterapii tradycyjnie stosowany jest jako środek wzmacniający serce i pracę układu krążenia. Głóg normalizuje rytm serca, wpływając korzystnie na krążenie krwi i obniżając ciśnienie tętnicze. Jego właściwości zdrowotne to także działanie przeciwutleniające, hamowanie procesów miażdżycowych, obniżanie cholesterolu.
Dzięki wysokiej zawartości witaminy C głóg jest dobrym sposobem na podniesienie odporności organizmu.
Głóg — Stosowanie i Przeciwwskazania
Zastosowanie kulinarne owoców głogu już opisaliśmy. Obejmuje ono przede wszystkim przetwory (dżemy, konfitury, soki), galaretki, herbaty, nalewki czy cukierki głogowe. Można także przygotować napar, który zawiera głóg. Przepis na niego podamy w dalszej części artykułu (pity systematycznie pomaga przy nadciśnieniu oraz miażdżycy).
Rośliny lecznicze jak głóg sprawdzają się również jako suplementy diety. Jest on stosowany w preparatach, które działają rozkurczowo, obniżają ciśnienie krwi, wspierają układ krążenia i mają szereg dodatkowych właściwości leczniczych.
Kwiaty oraz owoce głogu wykazują także działanie uspokajające w przypadku stresu, zdenerwowania oraz stanów niepokoju.
Owoce głogu znajdują się w mieszankach witaminowych o działaniu wzmacniającym. Natomiast wyciąg z kwiatu głogu jest jednym z głównych składników środków stosowanych przy urazach i obrzękach zagrażających zakrzepowym zapaleniem żył.
Owoc i kwiat głogu może być stosowany uzupełniająco w leczenia wielu dolegliwości, ale nie zapominajmy, by przy poważniejszych schorzeniach skonsultować się z lekarzem.
Preparaty z głogiem nie są też wskazane dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Różne marki suplementów głogu mają odmienne zalecenia dotyczące dawkowania. Typowe dawki to 160-500 mg trzy razy dziennie. Jednak kolejne badania kliniczne powinny jeszcze określić optymalną skuteczną dawkę.
Efekty stosowania głogu
Stosowanie głogu ujawnia swoje zalety w ciągu miesiąca lub dwóch. Przede wszystkim poprawia wydolność mięśnia sercowego, jest dobry dla osób z niskim ciśnieniem i walczy skutecznie z wolnymi rodnikami. Preparaty na bazie głogu występujące w postaci tabletek lub naparów łagodzą dolegliwości ze strony układu krążenia i działają rozkurczowo na mięśnie gładkie.
Głóg — działania uboczne
Stosowanie ziół to uświęcone tradycją podejście do wzmacniania organizmu i leczenia chorób. Jednakże zioła zawierają składniki, które mogą wywoływać skutki uboczne i wchodzić w interakcje z innymi ziołami, suplementami lub lekami. Z tych powodów należy je przyjmować ostrożnie, najlepiej pod nadzorem lekarza posiadającego kwalifikacje w dziedzinie medycyny botanicznej.
Skutki uboczne głogu występują rzadko, ale mogą obejmować ból głowy, nudności i kołatanie serca (uczucie przyspieszonego bicia serca). Głóg nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, jeśli jest przyjmowany w zalecanych dawkach. Dawki uznane za bezpieczne wynosiły od 160 do 1500 mg na dobę przez góra 24 tygodnie.
Choroba serca to poważny stan, dlatego nie należy samodzielnie leczyć jej bez poinformowania lekarza. Lepiej również nie stosować głogu w przypadku ciąży lub karmienia piersią.
Ważne jest, aby odnotować wszelkie zmiany, które odczuwamy podczas przyjmowania głogu. Osoby odczuwające większy ból, zauważające więcej ataków duszności, bardziej wyczerpane podczas chodzenia lub ćwiczeń, powinny przestać brać głóg i poszukać pomocy medycznej.
Nawet jeśli nie odczuwasz żadnego z tych objawów, skontaktuj się z lekarzem, jeśli twój stan nie poprawił się po 6 tygodniach leczenia głogiem.
Jeśli zażywasz leki na receptę lub bez recepty, przed zażyciem suplementów ziołowych porozmawiaj ze swoim lekarzem. Jeśli jesteś obecnie leczony którymkolwiek z poniższych leków, nie powinieneś używać tej rośliny bez uprzedniej konsultacji medycznej.
Digoksyna: Głóg może nasilać aktywność digoksyny, leku stosowanego w nieregularnych rytmach serca.
Beta-blokery: leki te są stosowane w leczeniu chorób serca i działają poprzez obniżenie ciśnienia krwi i rozszerzenie naczyń krwionośnych. Głóg może wzmocnić działanie tych leków.
Blokery kanału wapniowego (CCB): Leki te są stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi i dusznicy bolesnej i działają poprzez rozszerzenie naczyń. Głóg może wzmocnić działanie tych leków. Dotyczy takich leków jak Norvasc (amlodypina), Cardizem (diltiazem), Prokardia (nifedypina).
Fenylefryna: W badaniu laboratoryjnym alkoholowy ekstrakt z owoców głogu zmniejszył działanie fenylefryny, leku zwężającego naczynia krwionośne i powszechnie występującego w produktach obkurczających nos.
Leki na zaburzenia seksualne u mężczyzn (inhibitory fosfodiesterazy-5): W połączeniu z głogiem może powodować zbyt niski spadek ciśnienia krwi.
Azotany: te leki zwiększają przepływ krwi do serca, a przyjmowanie razem z nimi głogu może zwiększać ryzyko zawrotów głowy lub oszołomienia.
Jak zrobić napar z głogu?
Głóg i przyrządzony z niego napar przygotowujemy, by poprawić funkcjonowanie naczyń krwionośnych i by wzmocnić serce. Do jego przyrządzenia możemy z powodzeniem wykorzystać zerwany kwiatostan, który najpierw trzeba ususzyć. Można też zakupić w aptece gotowy susz. Należy zalać 2 łyżeczki (ok. 1-1,5 g) owoców głogu szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na około 20 minut.
Tak przygotowany roztwór zaleca się pić od 3 do 4 razów dziennie, zużywając w ciągu doby nie więcej niż 5 g surowca. Aby w pełni wykorzystać cenne właściwości lecznicze tej rośliny, napar warto stosować w miarę regularnie przez okres co najmniej 6 tygodni.
Głóg możemy też nabyć w postaci pojedynczych saszetek do zaparzania. Roślina może występować w nich jako pojedynczy składnik lub obok innych ziół (popularne mieszanki to owoce róży, kwiaty hibiskusa lub liście mięty).
Jeśli dotychczas nie interesowaliście się tą rośliną, to warto nadrobić tę wiedzę i zacząć stosować napary, oczywiście, jeśli są ku temu zdrowotne powody i nie ma medycznych przeciwwskazań. Jak z pewnością zauważyliście, właściwości głogu są nie do przecenienia.
A jeśli lubimy przetwory – sam smak rośliny zachęca do jej skosztowania. Wykonane z niej przetwory są doceniane przez osoby starsze, które mają problemy z wydolnością układu sercowo naczyniowego. Zatem polecajmy ten znamienity surowiec zielarski naszym dziadkom, babciom i wszystkim, którzy szukają naturalnych sposobów profilaktyki i leczenia.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Zmagasz się z refluksem gardłowo-krtaniowym? Poznaj zioła, które mogą złagodzić nieprzyjemne objawy. Dowiedz się, jak działają m.in. lukrecja, imbir, szałwia, liść podbiału.
Czosnek niedźwiedzi to znana od lat przyprawa, która ma wiele właściwości leczniczych; wspiera pracę układu pokarmowego i krwionośnego - sprawdź, jak działa i czy może Ci pomóc
Polecane dla Ciebie
Pycnogenol to preparat na bazie wyciągu z sosny nadmorskiej, po który chętnie sięgają diabetycy i kobiety w okresie menopauzy. Sprawdź, w czym jeszcze może pomóc.
Chlorek magnezu to suplement, który pomoże uzupełnić niedobory tego pierwiastka w Twoim organizmie, zobacz, jak działa i jak go bezpieczenie stosować!
Poznaj inulinę - naturalny prebiotyk pełen korzyści! Dowiedz się, jak poprawia zdrowie jelit, wspomaga odchudzanie i obniża cholesterol. Odkryj, jak ją stosować i czy ma skutki uboczne.
Jod to ważny mikroelement, który powinien mieć stałe miejsce w diecie. Jest nieodzowny dla zdrowia tarczycy, reguluje proces wzrostu i dojrzewania komórek, wpływa na odporność.
Glutation to składnik naturalnie syntezowany przez organizm. Wiele osób decyduje się również na jego suplementację. Czym jest glutation i w jakim celu się go przyjmuje? Sprawdź.