Miodunka ma liczne korzyści zdrowotne, ale nie jest dla każdego. Poznaj objawy skutków ubocznych, przeciwwskazania oraz bezpieczne metody jej stosowania. Dowiedz się więcej
Szałwia lekarska – Właściwości zdrowotne, zastosowanie i działanie
- Opublikowano: 27.06.2022 - Aktualizacja: 13.07.2022
Szałwia lekarska (Salvia officinalis) to roślina lecznicza, która naturalnie pochodzi z obszaru Morza Śródziemnego. Jednak od lat jest uprawiana w wielu różnorodnych krajach z uwagi na jej prozdrowotne właściwości i możliwość szerokiego zastosowania. Jest stosunkowo delikatna, więc jej uprawa wcale nie jest łatwa. Tradycyjnie stosowana była na przeziębienia, zaparcia i choroby wątroby. Dziś stanowi nie tylko ważny element ziołolecznictwa, ale również kosmetologii czy kulinariów. Dodawana jest do kosmetyków i stanowi ciekawe uzupełnienie potraw, które nadaje im charakterystyczny smak.
Szałwia lekarska (Salvia officinalis) jest rośliną, która dorasta do 70 cm wysokości. Lubi się rozgałęziać, co powoduje, że osiąga też imponującą szerokość. Łodyga jest delikatna zielona u góry, ale dolne partie bywają brązowe i zdrewniałe. Listki szałwii są szaro-srebrno-zielone. Z daleka wyglądają, jakby były pokryte delikatnym pyłkiem. Są podłużne, ale też lekko zaokrąglone. Kwiaty szałwii mają chabrowo – fioletowy kolor. Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae).
Dostępna jest jako suszone ziele, herbata, olejek szałwiowy, przyprawa, nalewki, w składzie maści i pastylek do ssania. Tak szeroka i różnorodna dostępność spowodowana jest właściwościami szałwii, które wynikają z zawartych w niej substancji aktywnych.
Właściwości lecznicze szałwii lekarskiej — Na co pomaga
Częścią rośliny, która ma największe prozdrowotne działanie są szaro-zielone liście szałwii. W ich składzie można znaleźć związki polifenolowe (w tym kwas rozmarynowy), olejek eteryczny, witaminę A, witaminę B i C oraz sole mineralne.
Liście szałwii lekarskiej mają bardzo szerokie zastosowanie. Mają działanie przeciwpotne, przeciwzapalne i przeciwcukrzycowe. Mają właściwości dezynfekujące i wspierają pracę żołądka.
Pomagają w przypadku oparzeń i odmrożeń. W kosmetykach do twarzy szałwia działa tonizująco. Przypisuje się jej również właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne.
Jej ważnym składnikiem są przeciwutleniacze, które spowalniają procesy starzenia i redukuje stany zapalne.
Badania wskazują, że wykazuje również właściwości:
- antybiotyczne;
- wiatropędne;
- przeciwgorączkowe;
- przeciwzapalne;
- antyskurczowe;
- antyseptyczne.
Pobudza działanie estrogenów (hormonów kobiecych) oraz pozytywnie wpływa na funkcjonowanie macicy.
Szałwia lekarska — działanie
Szałwia lekarska wykazuje bardzo zróżnicowane działanie na wiele różnorodnych narządów. Pomaga uporać się z uciążliwymi problemami, które powodują dyskomfort, jak również z poważniejszymi problemami, których pokonanie jest warunkiem dobrego zdrowia i kondycji. Z uwagi na tak szerokie działanie stosowana jest w ziołolecznictwie w postaci herbatek i pastylek. Dodawana jest również do suplementów diety, jako uzupełnienie ich składu, znajduje się też w kosmetykach i farmaceutykach opartych na naturalnych substancjach. Obniża poziom cukru we krwi i ułatwia trawienie.
Szałwia lekarska na powstrzymanie laktacji
Jednym z efektów działania liści szałwii lekarskiej jest zmniejszenie laktacji. Naturalnie w trakcie aktywnego karmienia piersią nie powinno się więc jej spożywać. Jeżeli jednak pokarmu jest dużo, a w perspektywie jest jeszcze nawał (intensywna produkcja, często nadprodukcja pokarmu), który grozi zapaleniem piersi, można wdrożyć do diety herbatkę lub napar z szałwii. Trzeba to jednak skonsultować z doradcą laktacyjnym, który dopasuje odpowiednie dawki. Ważne, by nie spożyć wówczas zbyt wiele naparu i nie zablokować laktacji całkowicie.
Spożywanie dwóch szklanek ciepłego naparu dziennie zatrzyma natomiast laktację w momencie, gdy kobieta zdecyduje się już odstawić dziecko od piersi i będzie się nadal borykać z dużą ilością pokarmu.
Szałwia lekarska na dolegliwości miesiączkowe i menopauzalne
Kobiety docenią też szałwię lekarską w okresie miesiączkowania i menopauzy. Zawarte w liściach szałwii fitoestrogeny, garbniki i olejek eteryczny mają działanie rozkurczowe i silne działanie przeciwzapalne. Dzięki temu zmniejszają się dolegliwości bólowe i łatwiej wyregulować obfite miesiączki.
W okresie menopauzalnym kobiety często doświadczają uderzeń gorąca i nocnych potów, które wiążą się z ogromnym dyskomfortem. Towarzyszą im zmienne nastroje i bezsenność. Spożywanie szałwii w tym okresie pomoże uporać się z tymi dolegliwościami wprowadzi nieco więcej spokoju.
Szałwia lekarska na pielęgnację skóry
Flawonoidy i olejki eteryczne mają dobroczynny wpływ na skórę. Pomagają w leczeniu trądziku, wyprysków, łuszczycy i grzybicy.
Natomiast zawartość związków mineralnych, witamin i fitohormonów pomaga zwalczyć stres oksydacyjny i spowalnia procesy starzenia się skóry. Zmarszczki pojawiają się później, są mniejsze i bardziej płaskie, a to przekłada się na to, że są również mniej widoczne.
Takie efekty można uzyskać również poprzez zewnętrzne stosowanie szałwii, czyli w kosmetykach. Dlatego też jest ważnym składnikiem kremów, balsamów czy preparatów do oczyszczania twarzy.
Szałwia lekarska na trawienie
Od lat znane jest też pozytywne działanie liści szałwii lekarskiej na trawienie. Wystarczy dodać kilka listków do potraw tłustych i wzdymających, by stały się lepiej przyswajalne dla organizmu. Natomiast herbatkę z szałwii można wypić po posiłku. Wówczas pobudzi ona wydzielanie soków trawiennych i żółci, co przyspieszy procesy trawienia i zwiększy przyswajalność spożytych pokarmów.
Szałwia lekarska ma właściwości rozkurczowe. To powoduje, że zapobiega wzdęciom i niestrawności. Hamuje też procesy nadmiernej fermentacji, które również odpowiedzialne są za wzdęcia. Obniża poziom glukozy we krwi i pobudza apetyt.
Szałwia na zwalczenie infekcji i zakażeń
Szałwia lekarska ma działanie antyspetyczne i grzybobójcze. Dzięki temu zwalcza różnorodne infekcje i zakażenia. Ważną rolę pełnią tu olejki eteryczne, taniny i gorycz karnozol. Substancje te hamują też rozwój bakterii, a w ten sposób nie dopuszczają do rozwoju różnych chorób.
Działają nie tylko od wewnątrz (po spożyciu), ale również zewnętrznie. Dlatego też płukanie jamy ustnej naparem z szałwii może pomóc w wielu różnorodnych sytuacjach. Taką płukankę stosuje się na:
- owrzodzenia jamy ustnej;
- afty;
- pleśniawki;
- krwawiące dziąsła;
- ból gardła;
- zapalenie migdałków.
Napar spożywany lub stosowany do inhalacji pomaga w leczeniu zapalenia oskrzeli. Działa ściągająco i wykrztuśnie – a to sprzyja oczyszczaniu oskrzeli z wydzieliny. Wykorzystuje się do niego liście szałwii.
Podsumowanie możliwych zastosowań szałwii
Podsumowanie możliwych zastosowań szałwii
Szałwia może więc być zastosowana jako napar lub herbatka do spożycia. Można z niej wykonać płukankę do ust, która pomoże w leczeniu infekcji jamy ustnej. Zastosowana do nebulizatora pomoże w schorzeniach dolnych dróg oddechowych (wziewnie).
W ziołolecznictwie sprawdzi się również jako wsparcie w leczeniu infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybicznych. Działa przeciwgorączkowo i przeciwpotnie.
Jej spożywanie w towarzystwie posiłków pobudza apetyt, usprawnia trawienie, przyspiesza przemianę materii i zwiększa wchłanialność pokarmów.
Jest doskonałym wsparciem w przypadku wzdęć i problemów żołądkowych. Działa rozkurczowo i redukuje wzdęcia.
Sprawdzi się w problemach kobiecych – zarówno tych comiesięcznych, jak i menopauzalnych. Pomoże w uregulowaniu obfitych miesiączek, zmniejszy dolegliwości bólowe i przyczyni się do złagodzenia pozostałych objawów. Działa rozkurczająco. W przypadku dolegliwości menopauzalnych pomoże w uporaniu się z potliwością, bezsennością, wahaniami nastrojów i uderzeniami gorąca.
W kosmetykach pomoże w pielęgnacji skóry. Oczyszcza ją, działa ściągająco i antyspetycznie. Pomaga w leczeniu trądziku, wyprysków, łagodzi objawy łuszczycy.
Szałwia do picia — Czy można pić szałwię
Szałwię lekarską można pić w postaci herbatki lub naparu. Doskonale się sprawdzi w walce z nadmierną potliwością i rosnącą gorączką. Nawadnia organizm, działa oczyszczająco i wspiera usuwanie toksyn z organizmu. Herbatka lub napar poprawią apetyt i przyspieszą procesy trawienia. Pomogą zapobiegać wzdęciom i usprawnią przyswajanie pokarmów. Poprawi stan skóry i włosów, a spożywana regularnie wpłynie również na spowolnienie procesów starzenia i poprawi kondycję skóry.
Jak przyrządzić herbatę z szałwii
Herbatę z szałwii powinno się przyrządzać z liści, ponieważ to one mają w sobie liczne właściwości prozdrowotne z uwagi na zawartość szczególnych substancji. Jedną łyżkę zasuszonego ziela należy zalać wrzącą wodą i odstawić na kwadrans.
Jak zrobić napar z szałwii?
Napar przygotowuje się bardzo podobnie jak herbatkę. Jedną łyżkę liści szałwii zalewa się szklanką wrzącej wody. Tak przygotowaną miksturę zakrywa się talerzem lub spodkiem i odstawia na piętnaście minut do zaparzenia. Po tym czasie napar trzeba odcedzić i już jest gotowy do wypicia. Napar pije się 2 – 3 razy dziennie, między posiłkami. Należy pamiętać, żeby był ciepły, ale nie gorący.
Jak używać szałwii do płukania jamy ustnej?
Napar do płukania jamy ustnej przygotowuje się nieco inaczej. Dwie łyżki naparu należy zalać połową szklanki wrzącej wody i odstawić pod przykryciem do zaparzenia. Po zaparzeniu i ostygnięciu (napar powinien być nadal ciepły, ale nie gorący) można wykorzystać do płukania jamy ustnej.
Jak wykonać okład z szałwii?
Okład z szałwii przygotowuje się z dwóch łyżek liści szałwii. Należy je utrzeć na drobno w moździerzu. Tak przygotowane zalewa się jedną czwartą szklanki wrzącej wody. W ten sposób powstaje specyficzna papka. Należy ją przełożyć na ściereczkę i przyłożyć do skóry. Okład z szałwii należy utrzymywać na skórze tak długo aż utraci ciepło.
Czy można stosować szałwię w ciąży?
Nie zaleca się stosowania szałwii w ciąży i w czasie karmienia piersią. W czasie karmienia może zatrzymać laktację, ale nie tylko. Okazuje się, że zawarte w szałwii ketony kamforowe, tujonowe i terpenowe mogą negatywnie działać na układ nerwowy płodu i noworodka.
Jak długo można stosować szałwię?
Przy regularnym i codziennym użytkowaniu szałwię można stosować maksymalnie przez dwa tygodnie. Po tym okresie należy ją odstawić na tydzień. Po upływie siedmiu dni można powrócić do regularnego spożycia.
Szałwia — dawkowanie
Dla zachowania bezpieczeństwa warto przestrzegać zasad dawkowania szałwii. Wiele zależy od sposobu jej podawania i formy, w jakiej jest przyjmowana.
Napar do wypicia lub wypłukania gardła można stosować 1 – 3 razy dziennie, nie dłużej niż przez dwa tygodnie. Najlepiej przed posiłkiem.
Jeżeli wypijane są herbatki w saszetkach – należy bezwzględnie postępować zgodnie z wymaganiami producenta.
W formie okładów na skórę – można je przykładać kilka razy dziennie. Jeżeli nie są to samodzielnie przygotowywane okłady, a maść lub okład gotowy kupiony – również należy trzymać się wskazówek producenta produktu.
Szałwia — przeciwwskazania
Mimo tego, że szałwia jest uważana za bezpieczną i powszechnie jest stosowana w ziołolecznictwie, to są sytuacje, w których nie zaleca się jej przyjmowania, a wręcz stanowią one przeciwwskazanie. Taką sytuacją jest przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych. Podobnie jest w przypadku ciąży i karmienia piersią. Szałwia może też neutralizować działanie leków przeciwzakrzepowych.
Szałwia lekarska — Cena
Suszone ziele szałwii lekarskiej można dostać w cenie 7-10 zł za 100 gram. Świeża szałwia to koszt około 10 zł, a doniczkowa lub wersja bio może być nieco droższa.
Skutki uboczne stosowania szałwi lekarskiej
Zasadniczo szałwia lekarska jest bezpieczna i nie wywołuje działań niepożądanych. Jednakże w niektórych przypadkach mogą się one pojawić. Szczególnie, gdy przekroczy się zalecane dawki spożycia lub przekroczy sugerowany okres trwania suplementacji (dwa tygodnie). Wówczas może mieć nawet działanie toksyczne.
Jako działania niepożądane wymienia się uderzenia gorąca, zawroty głowy, tachykardia, reakcje alergiczne czy wymioty. Czasami może się pojawić otępienie, nudności.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Odkryj sekrety rumianku! 11 codziennych zastosowań, które poprawią komfort Twojego życia. Zdrowie, uroda, spokój – wszystko w jednej roślinie. Przeczytaj już teraz!
Męczennica cielista to zioło, które znalazło swoje miejsce jako składnik suplementów diety i kosmetyków. Właściwości męczennicy obejmują przede wszystkim działanie uspokajające i nasenne
Polecane dla Ciebie
Kwas foliowy kojarzy się głównie z kobietami w ciąży, a tymczasem jego znaczenie i zastosowanie jest znacznie szersze; pomaga w utrzymaniu sprawności mózgu, prawidłowej pracy serca i syntezie DNA.
Kolagen jest bardzo ważnym i znaczącym białkiem w ludzkim organizmie, choć z czasem jego produkcja znacząco spada; zobacz, czy jesteś w grupie, która może czy nie może go suplementować.
Kwas kaprylowy, najlepszy na choroby jelit i układu pokarmowego, działający przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie. Dostarczając go organizmowi, szybko poprawisz swój stan zdrowia.
Odkryj moc maści z witaminą F! Zyskaj gładką i zdrową skórę, poznaj jej wszechstronne zastosowanie, korzyści i ewentualne ryzyka. Dowiedz się więcej o witaminie F!
Glicyna, aminokwas endogenny, korzystnie wpływający na wiele aspektów zdrowotnych, niezbędny dla funkcjonowania całego organizmu, skutecznie wspomagający leczenie różnych chorób.