Właściwości komosy białej wykorzystywane są m.in. w zwalczaniu problemów z widzeniem, układem oddechowym, nerwowym. Dowiedz się, jak jeszcze może wspomóc organizm.
Jemioła – Czy jest trująca? Właściwości, działanie, zastosowanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 04.04.2023
Jemioła pospolita, inaczej jemioła biała (Viscum album), to mały krzew rosnący na innych krzewach i na niektórych gatunkach drzew. Roślina ma bardzo charakterystyczny wygład – rośnie w formie kulistych kępek, a jej liście pozostają zielone nawet zimą. Gałązka jemioły to popularna ozdoba świąteczna, która zawieszona pod sufitem ma przynosić domownikom dobrobyt i szczęście. Nie każdy jednak wie, że jemioła to także cenna roślina lecznicza. Stosowana jest głównie w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza w nadciśnieniu. Sprawdź prozdrowotne atuty jemioły i zobacz jak ją dawkować.
Jemioła pospolita (łac. Viscum album) jest niewielkim, kulistym krzaczkiem pospolicie występującym w klimacie umiarkowanym i tropikalnym, w tym w całej Europie i wielu częściach Azji. Należy do rodziny sandałowcowatych i jest rośliną zimozieloną. Osiedla się i rozwija na świerkach, jodłach i rozmaitych drzewach liściastych (w tym na topolach, dębach, lipach).
Jemioła pospolita jest półpasożytem, co oznacza że czerpie niektóre niezbędne substancje pokarmowe od żywiciela. Choć z drzewa pobiera sole mineralne i wodę, zawiera w sobie chlorofil i przeprowadza fotosyntezę, a co za tym idzie samodzielnie wytwarza cukry. Przeważnie nie niszczy drzewa, na którym egzystuje, chyba że bardzo mocno się rozrośnie, wówczas może je osłabić. W skrajnych przypadkach może prowadzić do uschnięcia drzewa.
Na drzewach lub krzewach jemioła zagnieżdża się za pomocą specjalnych przyssawek podobnych do korzeni (haustorii), które wrastają w pień. Za ich pośrednictwem pobiera wodę i minerały z drzewa. Liście jemioły są skórzaste, grube, szeroko-lancetowate i mają ciemnozieloną barwę. Kwiaty są małe, żółtawe, wydzielają miły zapach i są bogate w nektar.
Owoce jemioły to białe, półprzezroczyste okrągłe jagody. Dojrzewają późną jesienią i zimą, po czym utrzymują się na gałązkach przez całą zimę. Wewnątrz nich znajduje się lepki miąższ, który przykleja się do ptasich piór. Przemieszczając się po lesie, ptaki przenoszą nasiona jemioły na kolejne drzewa.
Od stuleci jemioła pospolita wykorzystywana jest w tradycyjnej medycynie ludowej, między innymi jako środek przywracający miarową pracę serca i zwalczający bóle głowy. Była też częścią składową wielu obrzędów i rytuałów. Odgrywała znaczącą rolę między innymi w kulturze Celtów i Wikingów. Wierzono w jej magiczne właściwości, w tym w zdolność do odganiania uroków i przynoszenia bogactwa i radości. Chroniła też przed złymi mocami, piorunami, pożarami, klątwami i czarną magią. Uznawano ją za symbol płodności, miłości, życia i szczęścia. W Europie od kilku dekad modnym zwyczajem jest obecność jemioły w domu w święta Bożego Narodzenia.
Czy jemioła jest trująca?
Jemioła, choć posiada liczne właściwości lecznicze, niekiedy może być trująca. Mimo przeprowadzonych wielu badań, nie jest do końca poznaną rośliną, trzeba zatem stosować ją roztropnie.
Przede wszystkim unikać należy spożywania owoców rośliny (białych jagód). Są silnie trujące. Jeśli gałązki jemioły stanowią dekorację naszego domu, warto ulokować je w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt i pilnować, aby odpadające listki czy inne części rośliny nie zostały spożyte przez dzieci i zwierzęta.
Natomiast stosowane w celach leczniczych ziele jemioły i wyciągi z ziela jemioły powinny być dozowane ściśle według zaleceń producenta preparatu zawartych na ulotce lub etykiecie opakowania.
Jakie są objawy zatrucia jemiołą?
Zatrucie jemiołą może przebiegać łagodnie, umiarkowanie lub ciężko. Objawy zatrucia jemiołą bywają różne, przy czym najczęściej dochodzi do komplikacji trawiennych. Najczęstsze symptomy to: zaburzenia żołądkowe, w tym biegunki, nudności, bóle brzucha, a także: gorączka, dreszcze, drgawki, halucynacje, spowolnienie rytmu serca, poronienie.
Jemioła – właściwości
Dzięki zawartym glikozydom, flawonoidom, aminom biogennym, saponinom i innym fitoskładnikom ziele jemioły skutecznie usprawnia krążenie krwi, rozszerza i uelastycznia naczynia krwionośne i normuje ciśnienie tętnicze, przez co dobrze sprawdza się w zapobieganiu i leczeniu chorób układu krążenia. Jej związki czynne sprawiają również, że efektywnie rozkurcza mięśnie gładkie, przez co może być cennym remedium na rozmaite dolegliwości gastryczne. Właściwości prozdrowotnych jemioła ma jednak o wiele więcej.
Co ciekawe, według doniesień medycznych ekstrakty z jemioły mogą być pomocne w leczeniu niektórych typów nowotworów. Mają bowiem zdolność do niszczenia komórek rakowych i zapobiegają dalszemu ich namnażaniu. Zmniejszają także dolegliwości bólowe towarzyszące nowotworom i redukują ryzyko wystąpienia przerzutów.
Jemioła wykazuje:
właściwości hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi),
właściwości kardioprotekcyjne,
właściwości antyarytmiczne,
właściwości przeciwnowotworowe,
właściwości przeciwzapalne,
właściwości immunostymulujące,
właściwości stymulujące przemianę materii,
właściwości przeciwwymiotne,
właściwości rozkurczowe,
właściwości przeciwkrwotoczne.
Jaki jest skład jemioły?
Największe stężenie cennych dla zdrowia składników czynnych znajduje się w młodych pędach, liściach i młodych, niezdrewniałych gałęziach jemioły. Części te stanowią surowiec zielarski i wykorzystywane są w preparatach leczniczych oraz suplementach diety.
W składzie jemioły znajdziemy liczne składniki mineralne i całą gamę innych substancji aktywnych korzystnych dla zdrowia człowieka, w tym:
sole mineralne (w tym sole wapnia, potasu, cynku),
witaminę C,
flawonoidy,
glikozydy,
fitosterole,
żywice,
śluzy,
saponiny,
polisacharydy,
alkohole cukrowe,
białka,
peptydy,
aminokwasy,
terpeny,
lektyny,
wiskotoksyny,
syrenginina,
aminy biogenne (cholina, acetylocholina, histamina),
kwasy organiczne (kwas kawowy, kwas oleanowy, kwas ferulowy).
Jemioła – zastosowanie
Spożywana w odpowiednich postaciach i dozowana we właściwych porcjach jemioła wykazuje działanie lecznicze. Wyciągi z ziela jemioły stanowią bazę wielu preparatów farmaceutycznych i ziołowych, przy czym większość z nich znajduje zastosowanie w dolegliwościach związanych z pracą układu krążenia.
Głównym problemem zdrowotnym, który zwalcza jemioła, jest nadciśnienie. Wykorzystuje się ją także przy niewydolności żylnej, zbyt wysokim poziomie cholesterolu, miażdżycy, chorobie wieńcowej, osłabieniu mięśnia sercowego, arytmii i w stanach zwiększonego ryzyka udaru i zawału.
Oprócz dolegliwości związanych z układem sercowo-naczyniowym ziele jemioły i preparaty na bazie jemioły pomagają niwelować dokuczliwe objawy reumatyzmu i dny moczanowej. Sprawdzają się w przypadku migren, szumów usznych, przytępienia słuchu, zaburzeń widzenia, drętwienia kończyn, bólów mięśniowych. Coraz częściej mówi się też o wsparciu jemioły w zwalczaniu chorób nowotworowych.
Ziele jemioły wykorzystuje się niekiedy także w walce z nerwicami, zaburzeniami lękowymi, atakami paniki, huśtawkami nastroju i zaburzeniami snu. Stosuje się ją przy menopauzie w celu złagodzenia uporczywych uderzeń gorąca, bólów i zawrotów głowy, problemów z krążeniem. Może być pomocna również w astmie, epilepsji, gruźlicy, a także przy dolegliwościach ze strony układu trawiennego i w stanach zapalnych woreczka żółciowego. Medycyna ludowa mówi także o pozytywnym wpływie jemioły na płodność.
Jak działa jemioła i na co może pomóc?
Jemioła działa rozkurczowo, poprawia przemianę materii i normalizuje pracę trzustki, przez co pomaga w rozmaitych problemach trawiennych. Ma też właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne, za sprawą których sprawdza się w zwalczaniu wrzodów i innych problemów skórnych. Dzięki zdolności do zwiększania przepustowości naczyń krwionośnych i pobudzania przepływu krwi, redukuje cały szereg dolegliwości na tle krążeniowym i ciśnieniowym, w tym bóle głowy i bóle nóg.
Wyciągi z jemioły są cennym wsparciem w przypadku zmian demencyjnych na tle miażdżycowym. Poprawia pamięć, usprawnia procesy myślowe, polepsza koncentrację uwagi, przeciwdziała zjawisku nagłych uderzeń gorąca do głowy. Niweluje też liczne dolegliwości związane z układem krążenia (np. ciężkość kończyn dolnych, drętwienie rąk i nóg, oszołomienie, ból głowy).
Wyciągi z jemioły mogą być pomocne przy:
bólach brzucha,
kolce nerkowej,
kaszlu,
zapaleniu płuc,
grypie, przeziębieniach,
artretyzmie,
reumatyzmie,
problemach z krążeniem,
kołataniu serca,
osłabionej odporności organizmu,
dokuczliwych objawach wahań hormonalnych,
powolnej przemianie materii,
dolegliwościach dróg żółciowych i moczowych,
problemach żołądkowo-jelitowych.
Jak stosować jemiołę – dawkowanie
Z jemioły możemy przyrządzać lecznicze napary (z suszu ziołowego zakupionego w dobrym sklepie zielarskim), ale możemy też sięgnąć po płyny doustne lub tabletki z jemiołą.
Napar z jemioły przygotujemy, zalewając 2 łyżeczki ziela 2 szklankami wrzątku. Parzymy 20-30 minut. Pijemy 3 razy dziennie po około pół szklanki.
Płyn doustny z wyciągiem z jemioły w ilości 5 ml rozpuszczamy w 1 szklance wody. Dzielimy na 3 porcje, pijemy 3 razy dziennie. Inny sposób dozowania: 2,5 ml płynu rozpuszczamy w małej ilości wody, pijemy 3 razy dziennie. Tabletki z jemiołą przyjmujemy zgodnie z zaleceniami zawartymi na opakowaniu.
Jak długo można stosować wyciąg z jemioły?
Preparaty z jemiołą często są podstawowym środkiem stosowanym w łagodnym nadciśnieniu tętniczym. Czas kuracji wynosi przeważnie 4 tygodnie. Po ich upływie warto zrobić krótką przerwę.
Czy można jeść jemiołę?
W jemiole znajduje się szereg związków, które mogą okazać się dla naszego organizmu toksyczne. Są to między innymi toksoalbumina, wiskotoksyny i foratoksyny. Wszystkie części jemioły, w tym liście, owoce i łodygi, zawierają te substancje, jednak ich natężenie jest różne. Poziom związków toksycznych jest też zróżnicowany w zależności od odmiany jemioły (jest ich około półtora tysiąca).
Z jednej strony jemioła jest wyposażona w cenne właściwości lecznicze, z drugiej strony jest trująca. Pojawia się pytanie, czy można ją spożywać, a jeśli tak, to w jakich postaciach? Z całą pewnością należy unikać jedzenia owoców i innych części jemioły na własną rękę. Najlepiej jest korzystać z gotowych preparatów zielarskich i farmaceutycznych z jemiołą i stosować je dokładnie według zaleceń.
Jakie zwierzęta zjadają owoce jemioły?
Owoce jemioły, choć są trujące dla człowieka, chętnie są zjadane przez niektóre ptaki, takie jak jemiołuszki i paszkoty. Nie tylko im nie szkodzą, ale stanowią dla nich wartościowe pożywienie.
Jemioła – przeciwwskazania i środki ostrożności
Z uwagi na brak wystarczającej liczby badań, ziela jemioły i preparatów zawierających wyciągi z jemioły powinny być stosowane przez kobiety w ciąży. Są one też przeciwwskazane dla kobiet karmiących piersią i dzieci. Wyciągi alkoholowe z jemioły nie powinny być spożywane w chorobie alkoholowej i chorobach wątroby.
Jemioła – skutki uboczne i działania niepożądane
Stosowanie preparatów zielarskich i farmaceutycznych zawierających jemiołę jest bezpieczne. Nie ma udowodnionych poważnych działań niepożądanych wynikających z długotrwałego stosowania tego surowca. Niekiedy pojawiają się jednak pewne efekty uboczne stosowania jemioły, szczególnie jeśli porcje, które przyjmujemy, wykraczają poza zalecane dawki. Są to: bóle brzucha, bóle głowy, zaburzenia świadomości, nudności, drgawki, wymioty, nieostre widzenie.
Jemioła – efekty stosowania
Dla jak najlepszych rezultatów jemiołę warto stosować w sposób regularny. Efekty jej działania to przede wszystkim redukcja nieprzyjemnych objawów nadciśnienia, takich jak: ból karku i głowy, szumy uszne, problemy z widzeniem, problemy ze snem, nudności, a także złagodzenie symptomów zaburzeń krążenia, takich jak: bóle, obrzęki i uczucie ciężkości nóg, drętwienie kończyn, zawroty głowy, osłabienie, niemiarowa praca serca.
Inne efekty systematycznego stosowania jemioły to: ogólne wzmocnienie organizmu, zmniejszenie ryzyka chorób cywilizacyjnych, poprawa trawienia, zmniejszenie natężenia bólu mięśni i stawów.
Dlaczego warto stosować jemiołę?
Jemioła to dla niektórych osób nieodłączny element świąt, a dla innych antidotum na dokuczliwe dolegliwości i ziołowy sposób na polepszenie zdrowia. Preparaty z jemiołą zapewniają kompleksową poprawę funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego. Zwiększają stopień dotlenienia mięśnia sercowego, wzmacniają naczynia krwionośne i zmniejszają prawdopodobieństwo zawałów i udarów.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Poznaj lebiodkę pospolitą, czyli powszechnie występujące w kuchni i oregano, które wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, uspokajające czy antyoksydacyjne.
Odkryj mydlnicę lekarską - roślinę, która od wielu pokoleń chroni i wspomaga organizm w przypadku problemów skórnych, trawiennych czy też związanych z górnymi drogami oddechowymi.
Polecane dla Ciebie
Sprawdź, co wiesz o zaletach witaminy C, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, przydaje się też w tak różnych dolegliwościach jak rak czy też przeziębienie.
Dowiedz się wszystkiego o wodzie z brzozy, która w medycynie ludowej jest od lat z sukcesem używana na wzmocnienie odporności, reumatyzm, kamienie nerkowe, anemię czy wrzody.
Żelazo jest ważnym składnikiem w ludzkim organizmie. Wiele osób decyduje się na jego suplementację. Jakie skutki uboczne mogą powodować preparaty z żelazem? Sprawdź.
Koenzym Q 10 to nie tylko świetny składnik kosmetyków, ale również eliksir młodości i zdrowia, który wspiera cały Twój organizm w wielu aspektach.
Szybsze gojenie ran i powrót do zdrowia po chorobie? To wszystko możliwe jest z l-argininą; zobacz, jakie skutki niosą jej niedobory