Jeśli ktoś szuka pogromcy patogenów i strażnika homeostazy w organizmie w jednym, bezsprzecznie powinien zainteresować się wyjątkowym ziołem o nazwie Andrographis paniculata.
Barwinek pospolity – Właściwości zdrowotne, działanie, stosowanie, zastosowanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 25.01.2023
Barwinek pospolity to roślina ozdobna, która, ze względu na swoje właściwości, stosowana jest także w celach zdrowotnych. W dawnych czasach z ziela barwinka tworzyło się między innymi napoje miłosne. Aktualnie wiedza na temat tej rośliny jest znacznie szersza. Wiemy już, jak wygląda uprawa barwinka. Powszechna jest także wiedza, że przy niewłaściwym stosowaniu barwinki to rośliny trujące. Kwiat wykazuje walory dekoracyjne i prozdrowotne, jednak trzeba wiedzieć, jak go w tym celu wykorzystać, aby było to bezpieczne. Czym jest barwinek pospolity i jakie są jego właściwości? Dlaczego warto stosować zioło i dlaczego bardzo ważne jest, aby robić to pod okiem specjalisty? W tym artykule dowiesz się więcej na temat barwinka pospolitego i jego działania.
Barwinek pospolity (łac. Vinca minor L.) to roślina okrywowa, a dokładniej półkrzew z rodziny toinowatych o pokroju płożącym. Zioło ma zimozielone liście, czyli takie, które mogą przetrwać całą zimę, ponieważ są odporne na mrozy. Inna nazwa rośliny to barwinek mniejszy. Krzewinka klasyfikowana jest jako roślina dwuliścienna, wyróżniają ją liście ciemnozielone, kwiaty niebieskie o płasko rozpostartych płatkach i łodygi kwiatowe wyprostowane.
Barwinek mniejszy kwitnie głównie wiosną, w kwietniu, maju i czerwcu. Rośnie dziko w miejscach zacienionych, ponieważ niezbyt dobrze znosi pełne nasłonecznienie. Można go spotkać między innymi w lasach liściastych, ponieważ lubi otaczać się koronami drzew. Inne miejsca występowania barwinka to ogrody, stare parki, zarośla czy tereny cmentarne. W rozproszonych stanowiskach występuje niemal na całym niżu Europy. Rzadziej spotyka się go w górach. Przeważnie występuje na glebach żyznych, bogatych w wapń. Barwinka spotkamy na kwaśnych glebach, których odczyn wynosi od 4,9 – 6,5 pH. W sprawie ochrony gatunkowej roślin, przez pewien czas, od 2012 roku, w Polsce barwinek był objęty częściową ochroną.
Barwinek pospolity jako roślina ozdobna
Roślina dorasta do 10-20 cm, a jej pędy kwiatowe ułożone są nisko przy podłożu. Jako roślina ozdobna występuje też jako krzew o białych kwiatach, płatkach w odcieniu żółto-zielonym lub lawendowym i żółtej barwie liści. Kwiat charakteryzuje się zielonym brzegiem blaszki liści, które są błyszczące i eliptyczne. Owoce barwinka się niewielkie, pękające i suche.
Barwinek pospolity wyróżnia się dużą odporność na czynniki zewnętrzne. Jest to kwiat trwały i mało wymagający, dlatego jego uprawa jest stosunkowo prosta. Barwinek ma kwiaty wyrastające pojedynczo z kątów liści, które znajdują się na długich łodyżkach. Wyglądem kwiaty przypominają miniaturowe wiatraki i prezentują się bardzo ładnie. Barwinki często sadzi się między krzewami ozdobnymi i w rabatach bylinowych, ponieważ wykazują właściwości, przyciągające owady zapylające. Z tego względu przez niektórych hodowców barwinek uprawiany jest także jako roślina rabatowa. Nasiona rozsiewane głównie przez mrówki zapewniają możliwość naturalnego zasiewu.
Barwinek pospolity – właściwości
W medycynie ludowej barwinek pospolity był wykorzystywany do leczenia i zapobiegania różnym schorzeniom. Za właściwości lecznicze rośliny odpowiadają znajdujące się w niej substancje, takie jak flawonoidy, garbniki czy alkaloidy indolowe. Jednym z najważniejszym pod względem zdrowotnym składników barwinka są związki o nazwie winkaminy oraz pochodne tych związków.
Choć barwinek mniejszy może być stosowany jako roślina lecznicza, trzeba posiadać odpowiednią wiedzę na temat jego wykorzystywania w celach zdrowotnych. Należy pamiętać o tym, że nieodpowiednio przygotowany i stosowany barwinek może być dla trujący dla człowieka i zaszkodzić zdrowiu.
Ze względu na związki prozdrowotne, znajdujące się w barwinku, roślina wykazuje szerokie właściwości zdrowotne. Zioło wykazuje między innymi właściwości:
przeciwskurczowe; barwinek może obniżać ciśnienie krwi, nie wykazując szkody dla serca;
korzystne działanie na ściany naczyń krwionośnych w mózgu, macicy i sercu;
barwinek wpływa na rozszerzenie obwodowych naczyń krwionośnych, ułatwiając dotlenienie naczyń mózgowych; takie działanie może pozytywnie wpływać na pamięć i koncentrację;
ułatwiające zasypianie;
uspokajające (barwinek może uspokajać nadmierną częstotliwość skurczów serca);
wspierające leczenie nadciśnienia tętniczego;
profilaktyczne (barwinek może zapobiegać rozwojowi cukrzycy);
wspomagające w leczeniu egzemy;
łagodzące stany zapalne, szczególnie w obszarze jamy ustnej.
Poza powyższymi barwinek poprawia również przepływ krwi mózgowej. Badane jest także potencjalne działanie antynowotworowe rośliny. Niektórzy naukowcy uważają, iż barwinek może hamować rozrost tkanki nowotworowej, przez co mógłby okazać się pomocny w przypadku: chłoniaków złośliwych, mięsaków, w leczeniu białaczki, grzybicy czy choroby Hodgkina.
Alkaloidy zawarte w barwinku usprawniają metabolizm związków monoaminowych w mózgu, co może mieć pozytywny wpływ nie tylko na pamięć, ale także nastrój. Barwinek sprzyja poprawie krążenia i obniżeniu poziomu glukozy we krwi. Szacuje się również, że systematyczne stosowanie zioła może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego i obniżać ryzyko infekcji wirusowej. Barwinek można stosować w przypadku anemii, biegunki, zapalenia migdałków i wielu innych schorzeń. Ze względu na to, że zioło wykazuje pewne właściwości toksyczne, terapia powinna być skonsultowana ze specjalistą.
Barwinek pospolity – zastosowanie
Do kuracji leczniczych wykorzystuje się głównie ziele barwinka, gdyż to właśnie w nim znajduje się najwięcej składników odżywczych. Napary z zioła zalecane są w celu złagodzenia objawów obfitego miesiączkowania, a także przy problemach trawiennych. Ekstrakty z barwinka w postaci suplementów i produktów do pielęgnacji można stosować do płukania jamy ustnej. Płukanka może uśmierzyć ból gardła i zmniejszyć stan zapalny dziąseł oraz owrzodzenia jamy ustnej.
Liście barwinka pospolitego umieszczone bezpośrednio w nozdrzach mogą zahamować krwawienie z nosa.
Jak działa barwinek pospolity i na co może pomóc?
Działanie prozdrowotne barwinka pospolitego jest dość szerokie. Jedną ze zdolności, jakie wykazuje roślina, jest zmniejszenie ciśnienia krwi. Barwinek wykorzystywany jest w przypadku krwawień i stanów zapalnych nosa, a także w leczeniu egzemy i niektórych zmian skórnych.
Napar z zioła może pomóc w terapii zakrzepowego zapalenia żył, przy stanach osłabienia oraz w niedotlenieniu serca i mózgu. Barwinek łagodzi zawroty głowy, stosuje się go przy uporczywych migrenach, ponieważ może zmniejszać dolegliwości bólowe. Zmniejsza szumy w uszach i może pomagać w przypadku nerwicy wegetatywnej, padaczce, chorobach płuc. Znane jest korzystne działanie barwinka pospolitego w przypadku krwawień wewnętrznych i macicznych.
Jak stosować barwinek pospolity – dawkowanie
Nie ma jasno określonych zaleceń, dotyczących dawkowania barwinka pospolitego. Zazwyczaj wyznaczane są dozy zażywania zioła pod względem zawartych w nim alkaloidów oraz schorzeń, na jakie ma pomagać. W przypadku profilaktyki nowotworów zaleca się stosowanie barwinka w postaci naparu w dawce 0,05–0,15 mg/kg i 0,1–0,2 mg/kg. Przygotowaną herbatę zaleca się pić 3 razy na dobę w ilości po ok. 1-2 ml.
Herbatę z suszu barwinka pospolitego przygotowuje się 1 łyżeczkę zioła, zalewając wrzątkiem. Należy parzyć pod przykryciem przez 10 minut. Mieszankę można spożywać 3 razy na dobę.
Czy barwinek pospolity może być szkodliwy?
Barwinek pospolity to roślina okrywowa, która wykazuje szerokie właściwości zdrowotne. Nie należy jednak zażywać produktu na własną rękę, bez odpowiedniej wiedzy. Trzeba pamiętać, że barwinek to roślina trująca, którą można spożywać tylko po odpowiednim przygotowaniu. Nie zaleca się uprawy rośliny w miejscach, w których często przebywają dzieci oraz kobiety w ciąży, ponieważ ta grupa jest najbardziej narażona na szkodliwe działanie barwinka. W przypadku nieodpowiedniego stosowania zioła mogą pojawić się problemy z oddychaniem i nieprawidłowości w pracy serca.
Barwinek pospolity – przeciwwskazania
Przede wszystkim nie zaleca się stosowania barwinka pospolitego w tzw. samolecznictwie. To znaczy, że barwinka nie wolno spożywać bez konsultacji lekarskiej. Zdrowotne zastosowanie zioła wymaga odpowiedniej wiedzy i świadomości odpowiedniego przygotowania i dawkowania surowca.
Szczególną ostrożność powinny zachować kobiety podczas miesiączki oraz panie w ciąży. Przeciwwskazaniem jest także podwyższone ciśnienie śródczaszkowe.
Barwinek pospolity – skutki uboczne i działania niepożądane
Barwinek pospolity najlepiej stosować w postaci nalewki lub herbaty. Jak w przypadku każdego produktu ziołowego, także barwinek, dawkowany nieodpowiednio, wykazuje ryzyko pojawienia się działań niepożądanych. Jest to szczególnie ważne, zwłaszcza że barwinek to roślina lekko trująca, dlatego szczególną wagę należy zwrócić na prawidłowe podawanie surowca.
Barwinek stosowany w nadmiernej ilości może wykazywać szkodliwe działanie na nerki i układ nerwowy, a także powodować zaburzenia, związane z przewodem pokarmowym. Warto wiedzieć, że w roślinie znajdują się substancje, które mogą podrażniać skórę i błony śluzowe żołądka oraz jelit.
Dlaczego warto stosować barwinek pospolity?
Barwinek pospolity to bardzo ciekawa roślina okrywowa, której sadzonki wysadza się do doniczek zazwyczaj jesienią. Zioło bardzo często stosowane jest jako roślina dekoracyjna, ponieważ bardzo ładnie prezentuje się zarówno w ogrodach, jak i w domu przy hodowli doniczkowej. Każdy, kto decyduje się na uprawę barwinka, musi pamiętać, że wykazuje właściwości lekko trujące i najlepiej trzymać go z dala od dzieci. Co nie oznacza, że barwinka nie warto stosować. Odpowiednio przyrządzony wykazuje szerokie właściwości lecznicze i może pomóc w terapii i profilaktyce wielu chorób. Barwinek to zioło warte uwagi, trzeba tylko pamiętać, aby sposób kuracji i stosowane dawki uzgodnić z lekarzem. Pod odpowiednim nadzorem zioło może wspomóc kondycję zdrowotną w wielu aspektach.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Święta bazylia to jeden z ważniejszych w medycynie ajurwedyjskiej adaptogenów, zobacz, jak Tobie może pomóc i co możesz zyskać dzięki jego stosowaniu.
Ruta zwyczajna to powszechnie występująca roślina, która ma wiele właściwości zdrowotnych, w tym świetnie wpływa na układ pokarmowy i krwionośny.
Polecane dla Ciebie
Zauważyłeś łamliwe włosy czy słabe paznokcie? Może to być sygnał niedoboru biotyny! Dowiedz się, jak ta witamina wpływa na zdrowie i jak jej brak może się objawiać. Nie przegap!
Tran jako cudowny środek na odporność i lepszą pamięć? Sprawdź jaki tran wybrać i zobacz dlaczego warto wypróbować wszystkie jego właściwości.
Chlorella to niezwykła alga o wyjątkowych właściwościach, wykorzystywanych od wieków w medycynie alternatywnej. Sprawdź, w jaki sposób może wspomóc funkcjonowanie organizmu.
Witamina B2 wspomaga prawidłową pracę organizmu. Pomaga ograniczyć migreny, wspomaga układ odpornościowy. Jej niedobór skutkuje wieloma dolegliwościami. Dowiedz się więcej.
7 przeciwwskazań do stosowania glutationu. Zanim rozważysz suplementację, poznaj kluczowe fakty, które mogą chronić Twoje zdrowie.