Wspieraj odporność organizmu za pomocą żeń szenia indyjskiego, czyli ashwaghandy, która zwiększa energię, poprawia ogólny stan zdrowia i zmniejsza stan zapalny, ból i niepokój!
Mumio (Shilajit) – Właściwości, działanie, stosowanie, zastosowanie i skutki uboczne
- Opublikowano: 25.05.2023 - Aktualizacja: 08.08.2023
Mumio to naturalna substancja, która w ajurwedzie znana i stosowana jest już od setek lat. Swoim wyglądem przypomina nieco ciemną żywicę. Powstała prawdopodobnie na skutek obumierania różnorodnych substancji organicznych. Przypuszcza się, że to algi morskie lub szczątki roślin stanowią naturalną bazę do powstania mumio shilajit. W medycynie tradycyjnej mumio shilajit stosowane było jako środek wzmacniający organizm. Dziś wiadomo, że jego właściwości są szersze. Zobacz, jak dokładnie działa mumio shilajit, czym jest i w jakich sytuacjach warto po nie sięgnąć.
Mumio shilajit jest to lepka, ciemna, czarno – brązowa substancja mineralna. Niekiedy bywa określana jako galaretowata lub po prostu gęsta smoła. Znajduje się ona w szczelinach skalnych, które położone są na dużych wysokościach, głównie w Himalajach. Można ją znaleźć również na terenie Karakorum, Kaukazu i Ałtaju. Jest to efekt rozpadu szczątków roślin, do którego doszło na skutek działania różnorodnych mikroorganizmów, wysokiego ciśnienia i odpowiedniej temperatury. Cały proces zachodził też przez długi czas.
Mumio shilajit zostało odkryte przez ludność, która dawniej zamieszkiwała Himalaje. Zaczęli je spożywać, a następnie dostrzegli jego dobroczynny wpływ na ludzkie zdrowie.
Okazuje się, że istnieją cztery rodzaje mumio shilajit. Są to Tamta (miedź), które ma niebieski kolor; Rabat (srebro), które ma biały kolor; Suvarna (złoto) o barwie czerwonej oraz Laura (żelazo), które cechuje się brązowo – czarną barwą.
Shilajit bywa określane jako olej kamienny.
Jakie jest pochodzenie mumio?
Shilajit występuje przede wszystkim w szczelinach tych skał, które położone są na dużych wysokościach. Dlatego też można je spotkać na terenie Himalajów, Karakorum, Kaukazu, Ałtaju a także na Wyżynie Tybetańskiej i Gilgit – Baltistan.
Przyjmuje postać bryłek, które znajdują się w szczelinach, skąd są wydobywane. Najczęściej wydobycie prowadzi się w maju i czerwcu.
Jakie związki zawiera mumio – skład
Shilajit jest źródłem licznych substancji aktywnych i minerałów, które mogą wykazywać działanie prozdrowotne.
Warto jednak wiedzieć, że zależnie od miejsca pozyskiwania, skład mumio może się nieco zmieniać. Szacunkowo, może się w nim znajdować od 14% do 20% wody oraz od 18% do 20% minerałów. W każdym rodzaju tego surowca znaleźć można huminy, witaminy i minerały. Oto, jak prezentuje się skład mumio:
Próchnica – kwasy próchnicze (fulwowe, huminowe) stanowią około 60-80% mumio;
Substancje mineralne, w tym fosfor, potas, wapń, cynk, żelazo, mangan, kobalt;
Witaminy, głównie witamina A i witaminy z grupy B;
Kwasy benzoesowy oraz hipurowy;
Kwasy karboksylowe;
Kwasy tłuszczowe;
Triterpeny;
Polifenole, w tym kwas elagowy;
Ichtiol;
Sterole roślinne;
Aminokwasy;
Jad pszczeli;
Olejki eteryczne;
30 rzadkich pierwiastków śladowych (rubid, cez, bar, stront, chrom, antymon).
Tak bogaty skład przesądził o prozdrowotnych właściwościach produktu. Zobacz, czym się ono odznacza.
Mumio – właściwości
Ze względu na zróżnicowany i bardzo bogaty skład, którego źródłem prawdopodobnie są poddane przemianom rośliny, shilajit mumio wykazuje zróżnicowane właściwości prozdrowotne. Wśród nich można wymienić chociażby:
właściwości przeciwzapalne;
właściwości antyoksydacyjne – działanie przeciwutleniające, które bardzo często pociąga za sobą również działanie przeciwnowotworowe;
adaptogenne – pomaga organizmowi dostosować się do sytuacji stresowych i uzyskać prawidłowy poziom homeostazy, czyli równowagi;
neuroprotekcyjne – przypuszcza sie, że zawarte w surowcu substancje mogą hamować agregację białek tau. To właśnie ich działanie prawdopodobnie sprzyja dolegliwościom o charakterze neurodegeneracyjnym. Stąd też prawdopodobnie shilajit mumio może zapobiegać chorobie Alzheimera. Prawdopodobnie może również przyczyniać się do sprawniejszego zapamiętywania i uczenia się;
pobudzanie do pracy układu odpornościowego – prawdopodbnie surowiec stymuluje układ immunologiczny i wspomaga odpowiedź organizmu na drobnoustroje. W ten sposób zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji;
redukowanie zmęczenia – podejrzewa się, że korzystając z tej niezwykłej substancji osoby przemęczone mogą dodać sobie energii;
prawdopodobnie substancja wpływa na budowę kości, wzmacnia je, a tym samym zmniejsza ryzyko złamań, co przekłada się na korzystny wpływ na cały układ kostny;
istnieją przypuszczenia, że regularne stosowanie może zwiększyć ilośc testosteronu w organizmie mężczyzny, prawdopodobnie może również poprawić jakość nasienia;
jeżeli zaś chodzi o kobiety, może wpłynąc na zwiększenie ilości estrogenu, co jednocześnie pozytywnie wpływa na płodność;
niektóre badania przeprowadzone nad omawianym surowcem sugerują, że może wspomagać procesy odchudzania;
prawdopodbnie shilajit może również przyspieszać regenerację tkanek, a to zaś przekłada sie na szybsze gojenie ran, różnorodnych zmian skórnych, zwichnięć, stłuczeń, a nawet złamań;
są też przypuszczenia, że surowiec może się przyczyniać do poprawienia pracy układu pokarmowego, między innymi poprzez ograniczenie wydzialania pepsyny; jest to enzym trawienny, którego nadmiar może podrażniać żołądek;
niektóre źródła podają również, że surowiec może obniżać poziom cukru we krwi, nie zostało to jednak jak dotąd potwierdzone żadnymi badaniami;
właściwości przeciwbólowe – przypuszcza się, że substancja ta może łagodzić ból, a dodatkowo odprężać i uspokajać pacjenta, co usprawnia proces powrotu do zdrowia;
prawdopodobnie produkt może działać przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo.
Mumio – zastosowanie
Z uwagi na opisane powyżej właściwości oraz skład surowca, mumio znalazło bardzo szerokie zastosowanie.
Przede wszystkim stosuje się je, jako preparat przeznaczony do ogólnej poprawy samopoczucia, utrzymania młodości, spowolnienia procesów starzenia oraz wzmocnienia organizmu.
Prawdopodobnie obniża poziom cukru we krwi, co może się przekładać na sprawniejszą pracę układu krwionośnego, a to wpływa na cały organizm.
Szczególnie cenne może się okazać zażywanie surowca w okresie jesieni i zimy. Substancja może mieć pozytywny wpływ na układ odpornościowy, a tym samym nie tylko zmniejsza ryzyko infekcji, ale również łagodzi ich przebieg.
Stosowanie mumio może też być bardzo pomocne w kontekście choroby wrzodowej. Okazuje się bowiem, że znajdujący się w nim kwas fulwowy może ograniczać wydzielanie pepsyny. Jest to jeden z enzymów trawiennych, którego nadmiar podrażnia żołądek i może wywoływać problemy wrzodowe. Suplement diety w postaci mumio może więc złagodzić dolegliwości bólowe, wymioty, a także pieczenie.
Okazuje się również, że mumio shilajit może być z powodzeniem stosowane w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych. Może się sprawdzić w przypadku gruźlicy, przewlekłego zapalenia oskrzeli czy astmy.
Na tym jednak nie koniec. Przypuszcza się, że surowiec może być bardzo pomocny w detoksykacji organizmu. Pomoże usunąć zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii.
Uważa się, że shilajit może mieć jeszcze inne, dodatkowe zastosowania. Wśród nich wskazuje się między innymi:
Złamania, zwichnięcia i stłuczenia – prawdopodobnie produkt ten doskonale trafia w miejsca uszkodzenia tkanki kostnej czy ubytków kostnych i nadbudowuje ich strukturę. W ten sposób wzmacnia układ kostny.
Profilaktyka osteoporozy – niektóre doniesienia mówią, że surowiec wzmacnia kości i ich strukturę, a tym samym zapewnia im większą stabilność. Nie są tak kruche i łamliwe.
Trudno gojące się rany – obecnośc wielu wartościowych substancji powoduje, że ten suplement diety może sie też okazać ważnym wsparciem w leczeniu ran, szczególnie tych, które trudno sie goją.
Stany zapalne narządów – shilajit może mieć dzialanie przeciwzapalne, a to oznacza, że może się sprawdzić jako środek łagodzący i ograniczający tego rodzaju zmiany.
Niedobory minerałów i witamin – produkt jest bardzo bogatym źródłem witamin i minerałów, stąd stosowanie mumio shilajit może sie okazać doskonałym sposobem na ich uzupełenienie.
Zapobieganie schorzeniom neurodegeneracyjnym (chroni układ nerwowy), w tym chorobie Alzheimera – suplement diety prawdopodobnie odznacza sie również działaniem neuroprotekcyjnym. Niektóre źródła informują, że może poprawiać pamięć i uczenie się. Jednocześnie chroni przed zmianami, które ograniczają sprawność funkcjonowania neuronów, pogarszją ich jakość i przyczyniają się do występowania chorób typu właśnie choroba Alzheimera.
Uczucie zmęczenia, braku sił umysłowych i fizycznych – przypuszcza sie, że u osób przemęczonych substancja może pozytywnie wpłynąć na poziom energii – podniesie go, doda sił i poprawi witalność, a jednocześnie zwiększy wytrzymałość fizyczną.
Dolegliwości układu pokarmowego – wspomniano już, że ten suplement diety może się okazać pomocny przy chorobie wrzodowej. Warto jednak wiedzieć, że nie tylko. Wesprze również wtedy, gdy dokuczają inne dolegliwości. Trzeba jednak pamiętać, że nie zastąpi zróżnicowanej diety.
Zaburzenia płodności u kobiet i mężczyzn – substancja pod nazwą shilajit wpływa na zwiększenie poziomu testosteronu u mężczyzn i estrogenu u kobiet, co bezpośrednio przyczynia się na poprawę ich płodności. Co więcej, może również pomóc w przypadku problemów z niskiej jakości nasieniem.
Nieprawidłowe miesiączkowanie u kobiet – kobiety mogą dodatkowo skorzystać z jego dobrodziejstwa w przypadku zaburzeń miesiączkowania.
Nadmierna masa ciała i wspomaganie odchudzania – przypuszcza sie, że mumio wpływa również na przebieg procesów trawienia, a tym samym może sie przyczyniać do utraty nadmiarowych kilogramów.
Zmiany skórne, między innymi trądzik, zmiany alergiczne, sucha skóra – z uwagi na swoje właściwości regenerujące i przyspieszające gojenie, można skorzystać z preparatu w przypadku problemów ze skórą i cerą. Pomoże zwalczyć trądzik, nawilży suchą skórę i złagodzi zmiany alergiczne.
Profilaktyka nowotworów – z uwagi na działanie przeciwzapalne, preparat przeznaczony może być również jako element profilaktyki przeciwnowotworowej. Jednym z przypuszczalnych powodów postawania nowotworów jest właśnie przewlekły stan zapalny. Ograniczenie takich zjawisk w organizmie zmniejsza ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych.
Wykorzystanie mumio w kosmetyce
Składniki zawarte w surowcu oraz wynikające z nich właściwości powodują, że sprawdza się on również jako jedna z substancji w kosmetykach. Sprawdzi się na przykład do pielęgnacji włosów i skóry ciała.
Stosując tę substancję na włosy można zmniejszyć lub ograniczyć łupież oraz problem przetłuszczania się włosów. Dodatkowo może pomóc na problem wypadania włosów.
Jako składnik balsamów, mumio shilajit może przyspieszyć regenerację skóry, pomoże w jej nawilżeniu, a jednocześnie przyspieszy gojenie drobnych zmian, które na niej się pojawią. Co ciekawe, tego rodzaju balsamy mogą również spowolnić procesy starzenia. Mumio shilajit ma właściwości antyoksydacyjne, a więc zwalcza wolne rodniki, a to właśnie one są odpowiedzialne za starzenie się skóry. Stosując balsamy z tym niezwykłym składnikiem można spodziewać się, że skóra z czasem stanie się bardziej naprężona i jędrna.
Jak działa mumio i na co może pomóc?
Właściwości i działanie mumio shilajit wynika przede wszystkim z zawartych w nim składników. Trzeba wiedzieć, że nieco się one różnią od siebie. Wiele zależy od tego, jakie rośliny stanowią jego podstawę, gdzie jest ono pozyskiwane oraz jakie warunki towarzyszyły jego wytworzeniu.
Najczęściej wskazuje się, że działa ono przeciwzapalnie i antyoksydacyjne. Te dwie właściwości są mocno ze sobą skorelowane. Działalność przeciwutleniająca i walka z wolnymi rodnikami powoduje, że w organizmie powstaje znacznie mniej stanów zapalnych.
Dodatkowo, towarzyszy temu działanie przeciwbólowe, które również jest bardzo istotne.
Badania wykazały, że stosowanie preparatu może istotnie przyczynić się do zmniejszenia dolegliwości żołądkowych. Dzieje się tak dlatego, że zwiększa on grubość bariery błony śluzowej żołądka. Żołądek jest więc mniej podatny na podrażnienia i rozwój choroby wrzodowej.
Niektóre badania wykazały, że wśród szczurów, które cierpiały na cukrzycę, shilajit miał działanie hipoglikemizujące, przy czym u szczurów zdrowych jego stosowanie nie przynosiło takich efektów.
Warto również wskazać na działanie immunomodulujące, które powoduje, że mumio shilajit stosowane zgodnie z zaleceniami producenta może przynieść efekt, zmniejszając ryzyko infekcji.
Obecność witaminy D sprawia, że makroelementy lepiej są przez organizm wchłaniane. Witamina ta zapobiega również ich nadmiernemu wydalaniu. Dzięki temu, wspomniane makroelementy mogą być wydajniej wykorzystywane przez organizm, np. do budowania kości. To zaś przekłada się na to, że przyjmujący ma mocne kości, które są nieco bardziej odporne na złamania i uszkodzenia mechaniczne, jednocześnie pozwala to zmniejszać ryzyko osteoporozy.
Przypuszcza się, że mumio shilajit może działać również antywirusowo, a badania prowadzone na szczurach wykazały, że preparat może działać przeciwlękowo (zaobserwowano w mózgu wzrost aktywności dopaminergicznej).
Co więcej, niektóre badania wykazały, że stosując tę substancję można poprawić swoje zdolności poznawcze, w tym pamięć, koncentrację i uwagę.
Kto powinien sięgnąć po mumio?
Ze względu na to, że omawiany surowiec ma bardzo szerokie zastosowanie medyczne, kosmetyczne i profilaktyczne, warto określić, kto może lub powinien się nim zainteresować dla poprawienia swojego stanu zdrowia.
Sugeruje się, by po mumio sięgnęły osoby, które:
podjęły starania o dziecko;
mają osłabiony układ kostny;
potrzebują szybkiej regeneracji;
cierpią na dolegliwości układu pokarmowego;
chcą wzmocnić swoją odporność;
chcą spowolnić postępowanie choroby Alzheimera i poprawić swoje zdolności poznawcze;
poszukują sposobu na obniżenie ciśnienia krwi.
Komu pomogło mumio?
Przeglądając fora internetowe i strony z informacjami na temat naturalnych suplementów, medycyny naturalnej czy ziołolecznictwa, w tym na temat natural phytocomplex można znaleźć wiele pozytywnych opinii od użytkowników.
Najczęściej wskazywanym obszarem, w jakim mumio wpływa na użytkowników, jest działanie przeciwbólowe, uspokajające i wzmacniające.
Osoby, które zdecydowały się skorzystać z mumio dzieląc się swoimi wrażeniami podkreślają, że po suplementacji czuły się znacznie lepiej, miały więcej energii, sił witalnych i chęci do życia. Rzadziej odczuwały zmęczenie, rozdrażnienie i stres. Rzadziej też ulegały sezonowym infekcjom, a gdy już doszło do zarażenia, to przebieg tych infekcji był znacznie krótszy i łagodniejszy.
Jak stosować mumio – dawkowanie
Dawkowanie mumio uzależnione jest w dużym stopniu od tego, w jakiej formie jest ono przyjmowane.
Na przykład tabletki i kapsułki, które zawierają oczyszczoną substancję, przeznaczone do stosowania wewnętrznego. Przyjmuje się jedną tabletkę dziennie, a pierwsze efekty można dostrzec już po kilku dniach stosowania.
Żywe mumio bywa określane jako pierwotne mumio i może być stosowane wewnętrznie i zewnętrznie. Przygotowuje się z niego okłady i napoje. Może być dostępne w postaci pasty lub proszku. Można je mieszać z wodą, sokami lub miodem. Bywa również dodawane do mleka. Można też je dodawać do kosmetyków takich jak balsamy, szampony czy pasty do zębów.
Na rynku można również znaleźć kremy i maści z tym surowcem. Są to głównie produkty kosmetyczne i przeznaczone są do stosowania zewnętrznego, np. na złamania, stłuczenia, opuchliznę czy zmiany skórne.
Zasadniczo przyjmuje się, że dobowa dawka to 300 – 500 mg surowca. Nie należy przekraczać zalecanej porcji i nie wolno przyjmować surowego i nieoczyszczonego mumio, ponieważ może zawierać wolne rodniki, metale ciężkie, cząstki skał czy materię organiczną.
Jak długo można stosować mumio?
Kuracja mumio powinna trwać maksymalnie 25 dni. Po tym czasie zaleca się przerwę, która powinna zająć od 5 do 8 dni. Jeżeli zachodzi potrzeba można po tej przerwie powtórzyć proces.
Mumio – interakcje z lekami
Mumio może wchodzić w reakcje z innymi ziołami. Przyjmuje się, że zwiększa skuteczność takich roślin jak: sala, piala, akacja, asana, katechu, myrobelan czy bala.
W zakresie dodawania energii i sił wzmacnia działanie takich roślin jak żeń-szeń, ashwagandha, korzeń maca. W połączeniu z różeńcem górskim wzmacnia odporność na stres. Natomiast jego zestawienie z imbirem korzystniej działa na układ kostno – stawowy.
Mumio – przeciwwskazania
Mimo tego, że mumio pozytywnie wpływa na układ odpornościowy to jednak są pewne przeciwwskazania do jego stosowania i wiążą się właśnie z działaniem immunologicznym. Produkt nie jest bowiem wskazany dla osób, które cierpią na choroby autoimmunologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, układowy toczeń rumieniowaty, chorobę reumatyczną.
Wspomniane schorzenia stanowią przeciwwskazanie, ponieważ mumio zawiera w sobie kwas fulwowy, który pobudza układ odpornościowy do pracy, a to może spowodować nasilenie objawów.
Przeciwwskazaniem jest również ciąża oraz okres karmienia piersią. Nie zaleca się też spożywania mumio przez osoby, które mają podwyższony poziom testosteronu i żelaza. Nie wolno go wdrażać u małych dzieci.
Mumio – skutki uboczne i działania niepożądane
Dokładne działania niepożądane stosowania preparatu nie są jeszcze rzetelnie zbadane i poznane. Oznacza to, że należy zachować ostrożność podczas suplementacji oraz nie należy przekraczać zalecanej porcji.
Do najczęściej wskazywanych działań niepożądanych należy wzrost stężenia żelaza we krwi, wzrost testosteronu oraz zatrucie metalami ciężkimi. Zbyt duży poziom żelaza jest szczególnie niebezpieczny w przypadku osób, które i tak cierpią na jego za wysokie stężenia.
Warto również wspomnieć, że istnieją podejrzenia, że stosowanie zbyt wysokich dawek suplementu może doprowadzić do rozwoju dny moczanowej.
Dlaczego warto stosować mumio ?
Warto stosować mumio ze względu na jego składniki (chociażby obecność rzadkich pierwiastków śladowych) oraz efekty, jakie można dzięki niemu uzyskać. Preparat zwiększa wchłanianie mikroelementów i zapobiega ich nadmiernemu wydalaniu. Dodatkowo mumio ma zdolność stymulowania komórek do syntezowania związków wapnia w układzie kostnym, co w efekcie daje mocne kości.
Opinie o mumio
Mumio ma za sobą wieloletnią tradycję ajurwedyjską. Znany jest od setek lat i przez ten czas przeznaczany był do spożycia. Warto jednak wiedzieć, że aktualna wiedza naukowa na temat tej substancji jest jeszcze niewielka. Z pewnością znajdujący się w nim kwas benzoesowy, kwasy fulwowe czy inne składniki mogą przynieść bardzo pozytywne efekty zdrowotne. Na pewno jednak mumio nie zastąpi zdrowego trybu życia i zróżnicowanej diety.
Warto mu się przyjrzeć i w porozumieniu z lekarzem przetestować na sobie jego działanie. Może się okazać, że dla jednego pacjenta będzie to złoty środek na wiele dolegliwości, w tym zmęczenie, stres czy osłabienie odporności, dla innego natomiast może być jedynie wsparciem i pozytywnie wpłynie na jeden obszar.
Gdzie kupić oryginalne mumio?
Oryginalne mumio można kupić w sprawdzonych sklepach zielarskich, ze zdrową żywnością i niektórych aptekach, które mają dział zielarski. Zawsze jednak zweryfikuj producenta, sprawdź opinie na jego temat i skontroluj produkcję oraz pochodzenie preparatu (wszystkie informacje powinny być zawarte na opakowaniu).
Jak rozpoznać prawdziwe mumio?
Prawdziwe mumio powinno zmieniać swoją strukturę i konsystencję pod wpływem temperatury. Przechowywane w temperaturze pokojowej będzie w formie bryłki, natomiast trzymane w dłoniach powinno zacząć rozmiękać i stawać się bardziej plastyczne.
Mumio w ciepłej wodzie, do 40 stopni, powinno się całkowicie rozpuścić i zabarwić ciecz swoim kolorem.
Można też taką mieszankę przefiltrować przez gazę. Jeżeli gaza zabarwi się na kolor cieczy, ale nie pozostanie na niej żaden osad, wówczas masz do czynienia z czystym mumio.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Odkryj tajemnice spiruliny, algi pełnej witamin i minerałów! Czy wspiera odchudzanie? Jak wpływa na włosy i skórę? Dowiedz się więcej i wzbogać swoją dietę!
Melatonina to naturalny hormon snu, ale w razie zaburzeń jej wydzielania można skorzystać z syntetycznych odpowiedników, które przywrócą równowagę
Polecane dla Ciebie
Karczoch, znany już w starożytności, ceniony przez smakoszy z całego świata. Jedząc go, skutecznie zadbasz o swoje zdrowie, serce, układ krążenia i wątrobę, a nawet schudniesz.
Zastanawiasz się, dlaczego wrotycz jest zakazany? Odkryj ryzyko jego stosowania i bezpieczne alternatywy w naszym artykule. Bądź świadomy, dbaj o zdrowie!
Poznajmy zalety zdrowotne bielunia - niezwykłej rośliny, która z jednej strony jest trująca, a z drugiej słynie z działania psychoaktywnego, uśmierzającego i przeciwzapalnego.
Anielskie ziele od zamierzchłych czasów było stosowane w przypadku bólu żołądka, bólów reumatycznych, nerwowości, w problemach skórnych, a także na wzmocnienie odporności.
Dowiedz się, co sprawia, że popularny czosnek jako naturalny antybiotyk wykazuje działanie lecznicze - poprawia krążenie krwi, wzmacnia odporność i przyspiesza pracę jelit!