Lucerna jest rośliną, która od wieków słynie ze swoich właściwości sprzyjających zdrowiu. Wspomaga m.in. pracę układu pokarmowego, sprzyja stabilizacji cukrów we krwi. Sprawdź.
Bazylia – Poznaj zastosowanie, właściwości i efekty używania
- Opublikowano: 24.05.2022 - Aktualizacja: 13.07.2022
Bazylia pospolita jest tak naprawdę niepospolitym ziołem pod względem swych drogocennych właściwości. Ocimum basilicum ma wiele nazw: bazylia wonna, bazylijka zwyczajna, bazyliszka polska. To gatunek rośliny jednorocznej z rodziny jasnotowatych, który pochodzi prawdopodobnie z tropikalnej strefy Afryki. Znana jest od starożytności, a jej właściwości lecznicze są wręcz legendarne. Co ciekawe, przydaje się także do wyrobu perfum. Bez tej rośliny zwanej pieszczotliwie bazylkiem ogrodowym nie można sobie wyobrazić aromatycznej kuchni włoskiej, nieodzowna jest także do letnich sałatek w polskiej kuchni.
Nazwa wywodzi się od greckiego słowa basileus, czyli król, bo w dawnych czasach rzekomo wykorzystywano ją w królewskich perfumach. W starożytnym Rzymie nazwa tego zioła Basilescus odwoływała się do bazyliszka. Bazylia była wówczas traktowana jako talizman, który chroni przed potworem. Na kontynencie europejskim (a także w krajach Europy środkowej) bazylia pojawiła się za czasów panowania Aleksandra Macedońskiego. W Polsce znana jest od XVI wieku. W tradycji nowożytnej na terenie Francji liście bazylii poświęca się św. Annie, która jest patronką ogrodników.
Obecnie nie chroni przed demonami, ale wciąż uwodzi zapachem i zastosowaniem. Świeże listki są bardzo popularne jako przyprawa. Równie często ziele bazylii występuje w herbatkach i suplementach diety, ponieważ wspiera pracę układu pokarmowego (wpływa na wydzielanie soku żołądkowego).
Jak wiele jest odmian bazylii?
Istnieje ponad 150 odmian bazylii. Niektóre są czerwone lub fioletowe, a każda ma swój odrębny smak. Słodka bazylia jest najpopularniejszą i najbardziej powszechną odmianą. Tajska bazylia jest wykorzystywana w wielu przepisach kulinarnych ze względu na swój anyżowy smak, podobnie bazylia grecka. Inne odmiany, takie jak bazylia cytrynowa, bazylia cynamonowa i bazylia pikantna, noszą nazwy ze względu na ich zapach lub smak.
Właściwości odżywcze bazylii
Bazylia należy do grupy roślin, które są cennym źródłem wielu niezbędnych dla nas mikroelementów i witamin. Jej stosowanie pozwala na dostarczenie składników mineralnych, które sprawiają, że działa rozkurczowo i ułatwia przemianę materii. Zioło to zawiera olejek eteryczny – olejek bazyliowy o lekko żółtawej barwie i bardzo silnym korzenno-kwiatowym zapachu.
Wapń zawarty w bazylii jest odpowiedzialny za prawidłową budowę układu kostnego i zdrowie zębów oraz paznokci. Reguluje pracę serca i krzepliwość krwi. Wzmacnia układ odpornościowy. Poprawia samopoczucie i dodaje energii. Z kolei potas wspiera pracę mózgu i uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych. Odpowiada za utrzymywanie właściwego poziomu pH komórek. Reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową oraz kwasowo-zasadową.
Fosfor w bazylii bierze udział w przemianach tłuszczów i węglowodanów. Razem z wapniem uczestniczy w mineralizacji układu kostnego, odpowiada też za utrzymywanie pH organizmu na stałym poziomie. Magnez utrzymuje właściwy poziom ciśnienia krwi, ale przede wszystkim pozytywnie wpływa na nasz układ nerwowy. Zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca i arytmii. Jest niezastąpiony w pracy układu odpornościowego, pomaga też w przypadku cukrzycy.
Żelazo, które zawiera bazylia, jest odpowiedzialne za prawidłową pracę mięśni, serca oraz wydzielanie hormonów. Z kolei beta-karoten wspiera regenerację skóry i jest pomocny w terapii chorób skóry. Zmniejsza ryzyko wystąpienia poparzeń i przebarwień związanych z nadmierną ekspozycją na słońce. Bazylia ponadto zawiera witaminę C, która jest znanym przeciwutleniaczem. Przyśpiesza regenerację tkanek i uszczelnia naczynia krwionośne. To od niej zależy prawidłowe działanie wielu hormonów i neuroprzekaźników. Witamina E chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Wpływa regenerująco na stan skóry, zmniejsza też widoczne zmarszczki. Natomiast witamina B6 uczestniczy w produkcji hemoglobiny, przemianie węglowodanów, aminokwasów i tłuszczów. Dodatkowo przeciwdziała niekontrolowanym skurczom mięśni i odpowiada za utrzymanie ciśnienia tętniczego na prawidłowym poziomie.
Jak działa bazylia i po co ją stosować
- Poprawia smak potraw mięsnych i aromat potraw – to niezastąpiony składnik sałatek i sosów.
- Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, przez co ułatwia przemianę materii.
- Roślina niweluje wzdęcia, działa rozkurczowo.
- Działa przeciwdepresyjnie, poprawia nastrój, dodaje energii do działania.
- Można ją spożywać wspomagająco w przeziębieniach.
- Pomaga zminimalizować dolegliwości po zabiegach stomatologicznych i skutki migreny. Zastosowanie bazylia znajduje także w przypadku poprawy stanu skóry. Wykorzystuje się ją przy produkcji niektórych kosmetyków.
- Olejki z bazylii działają uspokajająco, przez co bazylia pospolita często ląduje w wielu gabinetach terapeutycznych.
- Odwar z bazylii odstrasza muszki, a świeże listki bazylii działają na ukąszenia owadów, łagodząc np. skutki ukąszeń komarów.
Dlaczego warto stosować bazylię
Jak widzimy, poza wspaniałym aromatem, ta roślina ma wielki prozdrowotny spis treści. Zawiera sole mineralne i liczne składniki wspierające nasze zdrowie. Roślina zwana bazylijką zwyczajną to przykład łatwo dostępnej przyprawy, która posiada liczne wartości odżywcze. Czy to bogate zioło występujące w tak niewielkich rozmiarach ma jakieś wady?
Bazylia — Przeciwwskazania
Osoby, które mają problemy z wątrobą, a także kobiety w ciąży i małe dzieci winny spożywać bazylię ostrożnie i z umiarem. Także ci, którzy cierpią na choroby układu krwionośnego lub mają problemy z krzepliwością krwi, powinni spożywać bazylię w małych ilościach. Bardzo rzadkim przypadkiem jest natomiast uczulenie na bazylię – ale odnotowano takie przypadki po spożyciu bazyliowego pesto.
Efekty stosowania bazylii
Wszystkie zalety tej rośliny sprawiają, że jest ona chętnie używana w kuchni oraz jako suplement diety. Efekty jej stosowania są wielorakie i trudno jest je precyzyjnie określić. Wraz ze zdrowym trybem życia bazylia potrafi skutecznie wspierać organizm w prawidłowym funkcjonowaniu. Czasem jednak mogą pojawić się nieprzewidziane skutki uboczne zioła zwanego bazylią wonną.
Skutki uboczne stosowania bazylii
Konsumowana sporadycznie jako przyprawa jest jednym z najbardziej bezpiecznych i smacznych ziół. Przyjmowana w dużych ilościach formie suplementu, szczególnie w przypadku problemów zdrowotnych, o których wspomnieliśmy w przeciwwskazaniach, może okazać się niebezpieczna. Ziele i olejek bazyliowy zawierają estragol, który jest substancją potencjalnie mogącą zwiększać ryzyko zachorowania na raka wątroby. Sam olejek jest bezpieczny podczas stosowania na skórę w stężeniu do 6% przez 12 tygodni, nie dłużej. W czasie aromaterapii również należy przestrzegać dawkowania, bo zbyt intensywny ekstrakt może wywołać bóle głowy.
Bazylia w ciąży
Nie ma jednoznacznych dowodów, że bazylia jako przyprawa szkodzi kobietom w ciąży. Jej niewielka ilość raczej nie wpływa negatywnie na zdrowie. Co ciekawe, jak wskazują zalecenia Kliniki Położnictwa i Ginekologii Instytutu Matki i Dziecka, to zioło może być doskonałym zamiennikiem zwykłej soli. Dlatego też przyprawienie sałatki małą ilością nie powinno szkodzić, ale już zastosowanie olejków eterycznych w postaci płynnej nie jest zalecane przez lekarzy z uwagi na ich silne oddziaływanie.
Bazylia a cukrzyca
Jak wspomnieliśmy, bazylia może z powodzeniem zastąpić sól, co zapewne ucieszy osoby z cukrzycą, które powinny ją ograniczać. Obecnie prowadzone są badania naukowe na temat roli bazylii w leczeniu osób z zaburzeniami wydzielania insuliny. Uzyskane wyniki są bardzo obiecujące, ponieważ wykazują, że ekstrakt z bazylii może obniżać stężenie glukozy, a także cholesterolu.
Jak hodować bazylię?
Świeża bazylia jest rośliną jednoroczną, która uwielbia słońce. Wymaga co najmniej 5 godzin światła słonecznego dziennie. Najlepiej sadzić ją w doniczkach o różnej objętości podłoża. Podłoże powinno być żyzne i lekkie. Roślinkę podlewamy rano lub wieczorem uważając, by nie przelać jej, bo zgnije w doniczce.
Ścinanie pierwszych liści najlepiej rozpocząć od lipca i kontynuować do końca września. Dobrze jest robić to z wierzchołków pędów. Gdy bazylia kwitnie, kwiaty pojawiające się na jej pędach usuwamy.
Przechowywanie bazylii
Świeże liście bazylii przechowujemy w lodówce w wilgotnych ręcznikach papierowych i w plastikowej torbie, gdzie wytrzymają do czterech dni. Bazylię z łodygami można umieścić pionowo w słoiku z wodą (zmieniamy ją codziennie) w nasłonecznionym miejscu. Jeśli chcemy skorzystać z jej świeżego zapachu w zimie – listki można zamrozić osobno lub w kostkach lodu, które potem dodajemy do zup czy gulaszu.
Suszoną bazylię warto trzymać w chłodnym, suchym miejscu i zużyć w ciągu sześciu miesięcy.
Świeża bazylia — Gdzie kupić i ile kosztuje
Świeżą bazylię można łatwo znaleźć w większości supermarketów, w niewygórowanej cenie. Dobrze jest wybierać tę z jasnozielonymi liściami, które nie brązowieją ani nie wysychają na brzegach. Niemniej jednak najlepiej jest wyhodować własną w doniczce na parapecie. Jej uprawa jest banalnie prosta, a przyjemność z odrywania listków i ich smakowania – niebanalna.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Morwa biała to nie tylko świetny sposób na wyregulowanie gospodarki węglowodanowej i lipidowej, ale również doskonałe wsparcie w usuwaniu zbędnych kilogramów.
Stokrotka pospolita od wieków wykorzystywana jest w medycynie ludowej. Można ją stosować na trudno gojące się rany. Pomaga też w walce z kaszlem. Dowiedz się więcej.
Polecane dla Ciebie
Elektrolity dbają o prawidłowy poziom nawodnienia organizmu oraz stoją na straży dobrej pracy mięśni i układu nerwowego, dlatego warto systematycznie je uzupełniać.
Laktoferyna to białko, które ze względu na dobroczynny wpływ na układ odpornościowy i silne właściwości antybakteryjne, jest coraz częściej stosowane w formie suplementów diety.
Kompendium wiedzy o biału serwatkowym. Dzięki niemu poznasz jego rózne rodzaje, właściwości, działąnie skutki uboczne i przeciwwskazania. Dowiedz sie więcej i używaj go świadomie.
Witaminy dla mężczyzn do dopasowany do potrzeb zestaw, który poprawi samopoczucie, przywróci zdrowie lub wzmocni odporność, zobacz, jakie witaminy są najważniejsze!
Zastanawiasz się nad suplementacją magnezu? Dowiedz się, jak uniknąć ryzyka przedawkowania i zadbać o swoje zdrowie. Przeczytaj teraz i bądź bezpieczny.