Chcesz dowiedzieć się więcej o kaparach? Oto kompendium wiedzy w 32 pytaniach i odpowiedziach! Od korzyści zdrowotnych, przez kulinarne zastosowania, po wskazówki dla diabetyków.
Gorczyca biała – Właściwości, działanie, zastosowanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 04.04.2023
Spośród wielu roślin znajdujących zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w medycynie naturalnej, wyróżnia się gorczyca biała, a dokładnie jej ziarna wykorzystywane między innymi do produkcji tak lubianej musztardy. Warto ją jednak docenić nie tylko za walory smakowe, ale i za liczne właściwości sprzyjające zdrowiu, użycie jako składnika suplementów diety nadających się do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego. Zawierają odpowiednio przetworzone nasiona gorczycy białej, z którymi warto zapoznać się nieco bliżej.
Gorczyca biała, Sinapis alba, to roślina jednoroczna należąca do wyjątkowo licznej rodziny kapustowatych, miododajna i kwitnąca w okresie od maja aż do początku sierpnia, a nasiona zbiera się po około 2 miesiącach od zasiania. W naturze można ją spotkać w wielu regionach świata, rośnie między innymi w południowej Europie, takich krajach jak Włochy, Grecja, Hiszpania czy Portugalia. Znają i doceniają ja również mieszkańcy Azji Zachodniej i Afryki Północnej, rośnie też w naszym kraju.
Jest stosunkowo łatwa w uprawie, nie ma bowiem szczególnych wymagań klimatycznych i dotyczących rodzaju gleby. Równie dobrze wzrasta na glebach piaszczysto gliniastych, jak i piaszczystych, uprawia się ją od ponad 5000 lat i od tego czasu znana jest w wielu kulturach. Początkowo używano ją jako składnika leczniczych maści, a starożytni Grecy i Rzymianie uznawali jej ziarna za naturalny afrodyzjak, trafiła również do starożytnych Chin.
Jak wygląda gorczyca biała?
Większość z nas z pewnością wie, że ziarna gorczycy białej są podstawowym składnikiem musztard czy marynat do mięsa, lecz często nie wiemy, jak wygląda ta roślina i nie potrafilibyśmy jej prawidłowo rozpoznać. Warto więc sprawdzić, czy rośnie w najbliższej okolicy i wybrać się na pole, aby ją obejrzeć.
Ta odmiana gorczycy ma łodygę o wysokości dorastającej do nawet do 150 cm, chociaż przeważnie nie przekracza 60 cm. Jest wzniesiona, szorstko owłosiona i rozgałęziona. Liście gorczycy białej są z kolei słabo owłosione, naprzemianległe, ogonkowe i nierówno ząbkowane. Musimy także wspomnieć o pachnących złocistożółtych kwiatach, mających płatki ułożone w charakterystyczny 4-ramienny krzyż, a każdy kwiat ma 6 pręcików i słupek.
Wyjątkowo specyficzne są owoce gorczycy białej, szorstko owłosione łuszczyny o lekko zgiętym końcu. W okresie dojrzewania zaczynają one pękać, a w środku łuszczyny znajdują się okrągłe, białe nasiona. To one właśnie są głównym surowcem leczniczym pozyskiwanym z tej rośliny, noszącym łacińską nazwę Semen sinapis albae, czyli po prostu ziarna gorczycy białej. Różnią się od odmiany żółtej nie tylko kolorem, ale wielkością i smakiem, które w przypadku gorczycy białej są nieco mniejsze i mniej pikantne w smaku.
Gorczyca biała – właściwości
Wiemy już, czym jest ta roślina jednoroczna szeroko wykorzystywana w medycynie naturalnej, jak wygląda i gdzie rośnie w naturze, nadszedł więc czas, aby zająć się najważniejszą kwestią, jej właściwościami sprzyjającymi ludzkiemu zdrowiu. Spośród najważniejszych warto podkreślić:
przeciwzapalne i antyseptyczne;
przeciwgrzybicze;
antynowotworowe;
moczopędne;
pobudzające trawienie;
wspomagające oczyszczenie organizmu z toksyn;
wspierające układ immunologiczny
przyspieszające metabolizm, przede wszystkim węglowodanów i tłuszczów;
redukujące poziom „złego” cholesterolu;
rozszerzające naczynia krwionośne i poprawiające przepływ krwi;
zmniejszające skurcze mięśni i bóle stawów;
wzmacniające zęby i kości, przeciwdziałające osteoporozie;
pomocne w grypie i przeziębieniu, ułatwiające odkrztuszanie;
usuwające przykry zapach z ust;
stymulujące syntezę hemoglobiny, zapobiegające ryzyku anemii;
przyspieszające i wspomagające wzrost włosów.
Składniki odżywcze gorczycy białej
Wszystkie te cenne właściwości charakteryzujące nasiona gorczycy białej wynikają ze składu, obecności licznych substancji bioaktywnych, nazywanych powszechnie odżywczymi. W tej roślinie jest ich całkiem sporo, wszystkie doskonale wpływające na zdrowie, a gorczyca zawiera:
kwasy tłuszczowe, linolenowy i oleinowy;
glikozyd, synalbinę;
olejki eteryczne;
sole mineralne: cynku, fosforu, magnezu, potasu, wapnia i żelaza;
związki białkowe;
flawonoidy;
glukozynolany;
sterole;
błonnik;
węglowodany i tłuszcze;
związki śluzowe;
witaminę A;
witaminy z grupy B: tiaminę (B1), ryboflawinę (B2), niacynę (B3), kwas foliowy (B9);
witaminę C, silny antyoksydant;
witaminę E;
witaminę K.
Gorczyca biała – zastosowanie
Gorczyca stosowana jest zarówno w kuchni, jak i przemyśle spożywczym, kosmetycznym i oczywiście jako składnik wielu suplementów diety. Znajduje szerokie zastosowanie w przeciwdziałaniu i profilaktyce licznych dolegliwości, między innymi takich jak:
niestrawności, nieżyt żołądka czy zaburzenia pracy jelit;
zaparcia i wzdęcia;
bóle mięśniowe, stawowe i reumatyczne;
problemy z przepływem krwi;
nieprzyjemny zapach z jamy ustnej oraz gardła;
przypadłości sercowo-krążeniowe;
bóle zębów;
osłabione osteoporozą kości.
Gorczyca biała – zastosowanie w kuchni
Jest to najbardziej znana forma wykorzystania tych nasion, z których użyciem powstają różne gatunki musztardy. Nasiona gorczycy białej to przyprawa nadająca się na marynatę do tłustych mięs, dodajemy je też do kiszonek, ogórków, papryki konserwowej, kapusty czy marynowanych grzybków. Służy jednocześnie jako ważny komponent pieprzu ziołowego, wzbogacającego smak np. sosów.
Zastosowanie i właściwości olejku gorczycowego
Nasiona gorczycy nadają się także do produkcji olejku gorczycowego (Oleum Erucae), mającego szerokie zastosowanie prozdrowotne i cechującego się bardzo ostrym zapachem i smakiem. Najczęściej wchodzi w skład rozgrzewających maści, preparatów z gorczycą sprawdzających się między innymi przy bólach reumatycznych.
Gorczyca biała w diecie
Warto wprowadzić nasiona gorczycy do swojej codziennej diety, co pozytywnie odczuje cały organizm. Poprawie ulegnie przede wszystkim trawienie, wzbogacimy także smak wielu ulubionych potraw, dzięki dodatkowi różnych gatunków musztardy.
Jak działa gorczyca biała i na co może pomóc?
Już na powyższych przykładach widać, że nasiona Sinapis alba charakteryzuje działanie, które można śmiało uznać za kompleksowe. Działają między innymi przeciwzapalnie, przeciwbólowo, detoksykacyjnie, wewnętrznie i zewnętrznie, a najczęściej używa się ich na:
Gorczyca biała na żołądek
W tym przypadku działa ochronnie na błonę śluzową żołądka, reguluje trawienie, przeciwdziała nieżytowi, zaparciom, niestrawnościom, poprawia funkcjonowanie jelit. Usprawnia także procesy metaboliczne prowadzące do rozkładu tłuszczów i węglowodanów.
Gorczyca biała na włosy
Sprzyja temu duża zawartość beta-karotenu, cynku, żelaza, witamin z grupy B, witaminy E, nazywanej „witaminą młodości” oraz białek. Włosy stają się mniej łamliwe, rosną szybciej i odzyskują naturalny blask.
Gorczyca biała na zatoki
W tym przypadku używa się jej zewnętrznie w postaci okładów z podgrzanych nasion, wkładanych do płóciennego woreczka i przykładanych w miejscu bólu zatok, które pomoże udrożnić.
Gorczyca biała na zaparcia
W tym celu należy sporządzić napar z ziaren gorczycy, który pije się po jedzeniu, maksymalnie 1/3 szklanki. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i ma jednocześnie łagodne działanie przeczyszczające.
Jak stosować gorczycę białą – dawkowanie
Gorczyca zawsze powinna być stosowana zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w ulotce dołączonej do danego produktu mającego ją w składzie. Do sporządzenia zdrowotnego naparu używa się przeważnie 1 łyżkę nasion, zalewaną szklanką gorącej wody, a same nasiona należy przechowywać w szczelnie zamkniętym opakowaniu i w odpowiedniej temperaturze wykluczającej ich zawilgocenie.
Gorczyca biała – przeciwwskazania
Nie każdy może skorzystać z zalet ziaren gorczycy, trzeba przedtem uwzględnić istniejące przeciwwskazania do jej spożycia:
cukrzycę typu 2;
stany zapalne i nadżerki w przewodzie pokarmowym;
zaburzenia funkcjonowania tarczycy;
alergię właśnie na tę roślinę;
problemy z pęcherzem żółciowym i nerkami.
Czy gorczyca biała jest trująca dla zwierząt?
Nadmierne spożycie gorczycy jest trujące dla zwierząt. Szkodzi im zwłaszcza w okresie owocowania, a zawarty w niej olejek gorczyczny może uszkadzać błonę śluzową, powodować zaburzenia pracy układu pokarmowego, brak apetytu osłabienie i biegunki. Z kolei ludzie nie powinni spożywać za dużo musztardy, której nadmiar prowadzi do zaburzeń pracy serca i układu nerwowego, może też uszkadzać drogi moczowe, powodując ich stan zapalny.
Czy można stosować gorczycę białą w ciąży?
Kobiety w ciąży i okresie karmienia piersią powinny unikać spożycia produktów i preparatów, mających w składzie nasiona gorczycy. Może u nich doprowadzić nawet do poronienia albo przekrwienia macicy, dlatego każdą chęć zjedzenia, np. dużej ilości musztardy, lepiej wcześniej skonsultować z lekarzem.
Gorczyca biała – skutki uboczne i działania niepożądane
Działanie gorczycy zależy od jej ilości, przy przedawkowaniu mogą wystąpić niepokojące skutki uboczne, podrażnienie skóry albo błon śluzowych olejkiem o zbyt wysokim stężeniu, prowadzące nawet do martwicy. Możliwe jest także wspomniane uszkodzenie dróg moczowych oraz nerek.
Gorczyca biała – efekty stosowania
Dla jej licznych właściwości prozdrowotnych, kompleksowego działania na niemal wszystkie aspekty naszego zdrowia. Usprawni pracę narządów i układów wewnętrznych, zapobiegnie rozwojowi niektórych schorzeń, usunie ich najbardziej uciążliwe symptomy. Dzięki dostarczeniu organizmowi wielu substancji odżywczych poczujemy się zdrowsi, bardziej odporni, silniejsi i gotowi zmierzyć się z najtrudniejszymi zadaniami, jakie czekają na nas każdego dnia.
Dlaczego warto stosować gorczycę białą?
Dlatego, że szybko, skutecznie i naturalnie radzi sobie z efektami wielu dolegliwości, stanowiąc jednocześnie istotny element profilaktyki, zapobiegania ich wystąpieniu w przyszłości. Doskonale sprawdza się też w zastosowaniach kuchennych, nie tylko jako wspomniany główny składnik musztardy. Poprawi i wzmocni smak niemal każdej potrawy, regulując jednocześnie procesy trawienne, aktywując wydzielanie soków żołądkowych, poprawiając też profil lipidowy. Gorczyca powinna więc znaleźć się w każdej kuchni i domowej apteczce i zdecydowanie warto korzystać z jej zalet.
KATEGORIE
ZDROWA DIETA
ZDROWA DIETA
PRZEPISY
PRZEPISY
OLEJE
OLEJE
MIODY
MIODY
SUPERFOODS
SUPERFOODS
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Pokrzywa może wspomagać leczenie chorób dróg moczowych oraz przewodu pokarmowego i skóry. Pomaga także zatroszczyć się o tłustą cerę ze skłonnością do trądziku. Poznaj ją bliżej.
Aronia cieszy się dużą popularnością ze względu na szerokie właściwości zdrowotne. Sprawdź, dlaczego warto i w jakiej formie najlepiej ją spożywać.
Polecane dla Ciebie
7 przeciwwskazań do stosowania oleju żywokostowego z gojnikiem - Kto nie powinien go stosować i jak go bezpiecznie używać
Olej laurowy to naturalny sposób na gładką i dobrze nawilżoną skórę, piękne włosy i mocne paznokcie, ale nie tylko; zobacz, co jeszcze możesz dzięki niemu zyskać!
Zaparcia to uciążliwe dolegliwości, które mogą wynikać z chorób, przyjmowanych leków czy nieprawidłowej diety. Przeczytaj, by poznać domowe sposoby na walkę z tym problemem.
Gałka muszkatołowa to roślina, która wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. Wspomaga pracę wątroby, jest dobra na trawienie, pomaga w walce z bezsennością. Dowiedz się więcej.
Nalewka z orzecha włoskiego jest nie tylko prosta w przygotowaniu, ale również niezwykle pomocna na wiele schorzeń, w tym układu pokarmowego; zobacz, jak ją przygotować i przyjmować