Blekot pospolity to roślina trująca, która niegdyś była wykorzystwana w medycynie alternatywnej. Obecnie występuje w postaci preparatów homeopatycznych. Poznaj jej właściwości.
Goryczka żółta – Właściwości zdrowotne, zastosowanie, działanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 18.05.2023 - Aktualizacja: 08.08.2023
Spośród roślin stosowanych w medycynie naturalnej, w ziołolecznictwie, sporo ma wielowiekową tradycję, wykazując skuteczność w przeciwdziałaniu różnym dolegliwościom. Jedną z ich jest goryczka żółta, roślina rosnąca w wysokich górach, a najwięcej substancji działających dla poprawy stanu zdrowia zawiera jej korzeń i to właśnie on jest coraz powszechniej używany ze względu na swoje właściwości lecznicze. Warto poznać goryczkę nieco bliżej i dowiedzieć się, jakie korzyści zyskamy, wprowadzając suplementy diety i inne preparaty ją zawierające do swojej domowej apteczki i codziennej diety.
Goryczka żółta (Gentiana lutea l), znana także jako gencjana żółta, to roślina należąca do rodziny goryczkowatych, która występuje dziko w obszarach wysokogórskich, przede wszystkim na terenach południowej i środkowej Europy oraz na Kaukazie. W Polsce rośnie w naturze bardzo rzadko, chociaż spotyka się ją między innym na Babiej Górze, w Karpatach i w niektórych częściach Tatr Wysokich oraz wszędzie tam, gdzie została celowo zasadzona. Ma stosunkowo duże wymagania co do uprawy, przede wszystkim dotyczące gleby, podłoża wapienno-próchniczego o odpowiednim współczynniku wilgotności.
Goryczka to roślina chroniona, chociaż można ją uprawiać na większą skalę, w celu zastosowania jako składnika w suplementach diety czy preparatach medycznych. Jest rośliną wieloletnią, ma długą, nierozgałęzioną łodygę dorastającą do 100-140 cm wysokości, liście goryczki żółtej są przyziemne, owalne, ostro zakończone i ciemnozielone. Kwiaty są z kolei jaskrawożółte, wyrastające na samym szczycie łodygi, w kątach górnych liści, a owoce stanowi niewielka torebka nasienna o eliptycznym kształcie.
Goryczka żółta – właściwości
Wygląd goryczki żółtej jest nam już znany, czas więc dowiedzieć się, jakich leczniczych właściwości możemy się po niej spodziewać. Główną, używaną częścią, jest korzeń goryczki żółtej (Gentianae radix), mający w składzie wiele substancji odpowiadających właśnie za właściwości i działanie tej rośliny. Spośród najważniejszych cech, podkreślanych też przez specjalistów od ziołolecznictwa, warto wymienić to, że korzeń:
działa antybakteryjne, przeciwgrzybiczo i przeciwpasożytniczo, radząc sobie z wieloma grupami tych chorobotwórczych organizmów;
działa przeciwzapalnie i przeciwutleniająco;
ma własności, które pobudzają łaknienie, jeśli dokucza nam brak apetytu;
zawiera składniki, które pobudzają wydzielanie śliny i soków trawiennych, w tym wydzielanie soku żołądkowego;
działa hepatoprotekcyjnie, immunomodulująco, immunostymulująco;
zmniejsza napięcie mięśni gładkich;
poprawia wchłanianie i przyswajanie innych substancji odżywczych;
zwiększa wydzielanie żółci, także potrzebnej do prawidłowego trawienia i pracy wątroby;
przeciwdziała zaburzeniom ze strony układu pokarmowego.
Jakie składniki zawiera goryczka żółta?
Tak szerokie właściwości prozdrowotne, jakie ma korzeń goryczki żółtej, nie są dziełem przypadku, lecz wynikają ze składu rośliny, zawartości wielu substancji bioaktywnych, korzystnie wpływających na poprawę stanu zdrowia. Goryczka żółta działanie zawdzięcza obecności takich wartościowych składników odżywczych jak:
olejki eteryczne, chociaż w niewielkich ilościach;
związki gorzkie, gencjopikrozyd, amarogentynę, amaroswerynę, amaropaninę;
alkaloidy, gencjanina i gencjalutyna;
triterpeny;
fitosterole;
enzymy;
ksantony, takie jak gentyzyna, izogentyzyna, gencjobioza.
Goryczka żółta – zastosowanie
Skoro znamy już także skład i najważniejsze, sprzyjające zdrowiu właściwości Gentiana lutea, nadszedł czas, aby zapoznać się z szerokim zastosowaniem korzenia goryczki żółtej. Preparaty zawierające wyciąg z korzenia, np. suplementy diety mające go w składzie, są używane nie tylko w medycynie naturalnej, np. dawniej, przed chininą, stosowano je w leczeniu malarii, ale i w kosmetyce. Najbardziej istotne jest jednak zastosowanie mające na celu wzmocnienie i poprawę osłabionego stanu zdrowia, a w tej kwestii użycie goryczki żółtej wpływa korzystnie na:
braki łaknienia, skutecznie poprawia apetyt, a składniki aktywne znajdujące się w roślinie pobudzają łaknienie;
wzmocnienie odporności, pomaga zwalczać osłabienie organizmu, co przydaje się przy przeziębieniu, grypie i innych sezonowych infekcjach;
kaszel, katar, gorączkę i inne objawy schorzeń górnych lub dolnych dróg oddechowych;
wydajniejsze trawienie tłuszczów;
dolegliwości ze strony układu trawiennego, takie jak choroba wrzodowa żołądka, nudności, nadkwasota, biegunki, zaparcia, wzdęcia, czy zgaga;
złagodzenie większości symptomów nerwicy żołądka, najlepiej w połączeniu innymi ziołami, dzięki czemu znacznie zwiększy się skuteczność i szybkość działania;
perystaltykę przewodu pokarmowego i brak problemów z nieregularnym wypróżnianiem;
ochronę błony śluzowej układu pokarmowego;
przyspieszenie gojenia się ran i regeneracji uszkodzonej skóry;
migrenowe i napięciowe bóle głowy;
problemy z zasypianiem;
stres i inne stany napięcia nerwowego, działa kojąco na ośrodkowy układ nerwowy;
chorobę Alzheimera, stany lękowe, a nawet symptomy depresji;
redukcję poziomu „złego” cholesterolu LDL.
Zastosowanie goryczki żółtej w kosmetyce
Dzięki swojemu składowi i właściwościom leczniczym goryczka żółta znajduje zastosowanie nie tylko w medycynie naturalnej, ale i coraz szerzej w przemyśle kosmetycznym. Wchodzi w skład między innymi kremów i preparatów przeznaczonych do codziennej pielęgnacji skóry, czemu sprzyja jej działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, usuwa też nieprzyjemny zapach stóp.
Jak działa goryczka żółta i na co może pomóc?
Jeśli chodzi o zdrowotne zastosowanie, jakie ma goryczka żółta działanie jej można uznać za kompleksowe, mające pozytywny wpływ prawie na cały ludzki organizm. Zakres stosowania goryczki żółtej obejmuje następujące aspekty:
Goryczka żółta na trawienie
To główne zastosowanie tej rośliny, a zawarte w niej substancje goryczkowe pobudzają wydzielanie śliny, żółci i soku żołądkowego oraz jelitowego, dzięki czemu eliminują objawy nadkwasoty i niedokwasoty. Można ją stosować także przy innych zaburzeniach trawienia nękających układ pokarmowy, wzdęciach, zgadze, nudnościach, bólach brzucha, poprawia też perystaltykę jelit i ułatwia wypróżnianie.
Goryczka żółta przy chorobach układu oddechowego
Korzeń goryczki, napar, nalewka spirytusowa albo płyn doustny, sprawdza się również przy infekcjach górnych lub dolnych dróg oddechowych, zwłaszcza tych o podłożu bakteryjnym. Sprzyjają temu jego własności przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, wykazujące skuteczność nawet na zapalenie oskrzeli.
Korzeń goryczki na zatoki
Goryczkę żółtą można stosować również w przypadku zapalenia zatok, sporządzany z niej gorący napar rozpuszcza gęstą wydzielinę i ułatwia jej odprowadzanie. Likwiduje jednocześnie istniejący stan zapalny i obniża towarzyszącą temu schorzeniu wysoką temperaturę. Olejek eteryczny zawarty w korzeniu udrażnia drogi oddechowe, dzięki czemu lżej będzie nam oddychać, a działanie przeciwzapalne usunie pozostałe objawy tego typu infekcji.
Korzeń goryczki na refluks
Goryczka żółta działanie wykazuje także na refluks, którego jednym z charakterystycznych i uciążliwych objawów jest właśnie zgaga, a skutecznie może ją powstrzymać stosowanie preparatów mających korzeń tej rośliny w składzie. Dodatkowo zwalczy nieprzyjemne odbijanie się, a nawet przewlekły kaszel towarzyszący tej chorobie, zapobiegnie również nawrotowi symptomów w przyszłości.
Jak stosować goryczkę żółtą – dawkowanie
Sposób dawkowania korzenia Gentiana lutea został dokładnie określony, w zależności od tego, na jaką przypadłość zostanie zastosowany. Dla przykładu, w przypadku problemów z łaknieniem maksymalna dozwolona dawka wynosi 1 g, w ciągu doby niezalecane jest przekraczanie dawki 2-4 g i bezwzględnie należy ją przyjmować przed spożyciem posiłku, a nie po nim. Jeśli kupimy goryczkę żółtą np. w sklepie zielarskim, to na opakowaniu będzie podany sposób jej użycia, którego zawsze należy przestrzegać. Dzięki czemu uda się uniknąć wszelkich nieprzyjemnych sytuacji związanych z jej ewentualnym przedawkowaniem.
Korzeń goryczki żółtej – przeciwwskazania
Niewątpliwych zalet stosowania goryczki żółtej dla poprawy stanu zdrowia nie da się zlekceważyć, lecz istnieją jednocześnie pewne przeciwwskazania uniemożliwiające jej użycie. Jest to przede wszystkim ciąża i okres karmienia piersią oraz niektóre schorzenia układu pokarmowego np. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Powinny na nią uważać także chorzy z nadciśnieniem tętniczym, stosujące leki na tę chorobę oraz osoby poniżej 18 roku życia.
Goryczka żółta – skutki uboczne i działania niepożądane
Jeśli spożyjemy goryczkę w zbyt dużych dawkach, możemy spodziewać się dosyć nieprzyjemnych skutków ubocznych. Powoduje między innymi świąd skóry, bóle głowy, silne przekrwienie błony śluzowej żołądka, co może z kolei stać się przyczyną nudności i wymiotów. Możliwa jest również tachykardia, czyli zaburzenia rytmu serca, jego bicie powyżej 100 uderzeń na minutę, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia.
Czy można stosować goryczkę żółtą w ciąży?
Kwestia bezpieczeństwa stosowania w tym zakresie nie została jeszcze dokładnie przebadana, zwłaszcza wpływ na zdrowie rozwijającego się płodu, dlatego na ten moment nie zaleca się spożywania żadnej postaci Gentiana lutea kobietom w ciąży i w okresie karmienia piersią.
Dlaczego warto stosować goryczkę żółtą?
Przede wszystkim dla jej rozlicznych właściwości zdrowotnych, doskonale wpływających na wzmocnienie całego osłabionego organizmu. Jest wskazana przy wielu dolegliwościach dotyczących różnych części ciała, sprawdza się zarówno na schorzenia o podłożu fizycznym, jak i na atakujące naszą psychikę. Sprzyja temu unikalny skład, jakim charakteryzuje się goryczka żółta, pełen substancji czynnych, bez których trudno byłoby nam normalnie funkcjonować.
Kolejną, wartą podkreślenia zaletą, jest stosunkowo duże bezpieczeństwo użycia, naprawdę niewielka ilość skutków ubocznych mogących powodować działania niepożądane. Wyciągi z korzenia goryczki i preparaty mające go w składzie praktycznie nie wchodzą w interakcje z żadnymi farmaceutykami branymi na różne dolegliwości.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Właściwości komosy białej wykorzystywane są m.in. w zwalczaniu problemów z widzeniem, układem oddechowym, nerwowym. Dowiedz się, jak jeszcze może wspomóc organizm.
Odkryj, kiedy domowe sposoby na ból brzucha mogą być niewystarczające. Przeczytaj, by dowiedzieć się, kiedy koniecznie zgłosić się do lekarza.
Polecane dla Ciebie
Dowiedz się, jak rozpoznać objawy niedoboru magnezu i dlaczego są ważne. Nasz artykuł pomoże Ci zadbać o zdrowie i zapobiegać poważnym problemom!
Witamina E, nazywana witaminą młodości i płodności, o licznych właściwościach prozdrowotnych i kosmetycznych, łagodząca objawy wielu schorzeń, korzystna dla całego organizmu.
Betulina jest pozyskiwana z kory brzozy. Ma wiele cennych właściwości, m.in. wspomaga łagodzenie stanów zapalnych, pomaga zapobiec powstawaniu kamieni nerkowych. sSprawdź.
Zestaw witamin wyłącznie dla kobiet - czy to ma sens? Te witaminy sprzyjają urodzie i poprawiają odporność. Zobacz gdzie ich szukać!
Grzyby Reishi cieszą się popularnością jako składnik suplementów diety. Wspomagają pracę organizmu m.in. poprzez wsparcie odporności, łagodzenie objawów astmy. Sprawdź.