Odkryj tajniki żyworódki trującej! Poznaj cechy, które pomogą Ci bezpiecznie ją rozpoznać i odróżnić od innych podobnie wyglądających roślin.
Jukka – Właściwości, działanie, zastosowanie, stosowanie, efekty uboczne i przeciwwskazania
- Opublikowano: 24.01.2023
Jukka znana jest przede wszystkim jako roślina ozdobna. Hodowana jest w domach i przydomowych ogródkach. Mało kto jednak wie, że ma ona również właściwości lecznicze i kosmetyczne. Może stanowić składnik kosmetyków oraz preparatów wspierających leczenie stanów zapalnych, głównie dróg oddechowych. Zobacz, jak jeszcze może pomóc i jak warto ją stosować. Poznaj przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne.
Jukka (yucca l) należy do rodziny agawowatych. Jest to grupa, w której znaleźć można przeszło 50 gatunków, a większość z nich występuje na ternie Ameryki Północnej i Ameryki Południowej. Znaleźć ją można również w Ameryce Środkowej. Przez rdzennych mieszkańców mieszkańców tych terenów nazywana była drzewem życia. Nie wszystkie gatunki mają takie same właściwości lecznicze. W fitoterapii najczęściej wykorzystuje się trzy z nich. Są to:
Juka kalifornijska (yucca schidigera Roezl ex Ortgies);
Juka krótkolistna (Yucca brevifolia Engelm)
Juka włóknista zwana też karolińską (Yucca filamentosa L.)
Surowcem zielarskim są liście juki i korzeń jukki (folium et Radix yuccae). To właśnie tam znajduje się najwięcej substancji odżywczych, które mogą przynieść pozytywne zmiany w organizmie człowieka.
Bardzo często juka występuje w domach, jako roślina ozdobna. Może przetrwać nawet najtrudniejsze warunki atmosferyczne. W warunkach tropikalnych bardzo często uprawiana jest ze względu na jadalny korzeń juki, który zawiera w sobie duże ilości węglowodanów. Prawdopodobnie, jest to trzecie, po ziemniakach i kukurydzy ich źródło.
Jukka – substancje czynne
Świeża jukka zawiera saponiny steroidowe. Jednak ich zawartość to zaledwie 1 – 6%. Dlatego też przygotowuje się suche ekstrakty rośliny, ponieważ w nich zawartość saponin rośnie do 10 – 60%.
A wśród najważniejszych składników odżywczych jukki znaleźć można między innymi:
wspomniane wcześniej sapogeniny steroidowe (sarsapogenina, tigogenina, smilagenina, gitogenina);
antyoksydanty (kwas askorbinowy – witamina C, mangan);
związki fenolowe (resweratrol, jukkaol A-E, jukkaon A, lariksinol);
enzymy;
chlorofil.
Jukka – właściwości lecznicze
Yukka ma wiele właściwości leczniczych. Doceniana jest głównie za swoje zdolności do odtruwania i oczyszczania organizmu. Z tego względu może się sprawdzić w przypadku chorób, których podłożem jest nieprawidłowa przemiana materii. Przykładem może tu być nieżyt jelita grubego i polipy, choroba Cohna czy też dolegliwości reumatyczne, jak na przykład dna moczanowa czy artretyzm.
Obecność wymienionych wyżej substancji aktywnych powoduje, że wyciąg z jukki może wspomagać wchłanianie ważnych dla organizmu substancji odżywczych. Dodatkowo, może wspomagać trawienie i prawdopodobnie reguluje procesy wydalnicze.
Obecność antyoksydantów wpływa na przeciwutleniające i przeciwzapalne właściwości juki. Roślina może chronić przed stresem oksydacyjnym, hamować rozwój stanów zapalnych oraz spowalniać procesy starzenia.
Przypuszcza się, że juka również wzmacnia odporność oraz wpływa na zdrowie skóry. Wpływ jukki wskazuj się również w zakresie łagodzenia bólu stawów. Jukka ma niski indeks glikemiczny, może więc być spożywana przez osoby z insulinoopornością.
Jukka – zastosowanie zdrowotne
Zawarte w roślinie saponiny prawdopodobnie zwiększają wydzielanie śluzu w drogach oddechowych oraz wpływają na jego rozrzedzenie. To może się przekładać na jego sprawniejsze wykrztuszanie i usuwanie zalegającej flegmy, a co za tym idzie, sprawniejszą walkę z infekcjami. Dodatkowo, właściwości przeciwzapalne mogą przyczyniać się do łagodzenia bólu w drogach oddechowych oraz zmniejszanie obrzęku.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że saponiny wyizolowane z juki stanowią substrat do syntezy kortykosteroidów i hormonów płciowych.
Od niedawna z rośliny tej korzysta się również w leczeniu stanów zapalnych stawów, szczególnie tych, które w swoim przebiegu cechują się obrzękiem i sztywnieniem. Przyczyniać się do tego mogą właściwości antyoksydacyjne rośliny oraz witamina C. Witamina C sprzyja produkowaniu kolagenu, a ten jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania stawów. Natomiast działanie antyoksydacyjne łagodzi skutki stresu oksydacyjnego, który związany jest ze stanem zapalnym. W efekcie dochodzi do złagodzenia bólu i dyskomfortu.
Jukka może być przyjmowana zarówno w postaci kapsułek i suplementów diety. W sklepach zielarskich znaleźć też można sproszkowany korzeń jukki, czyli surowiec w czystej postaci.
Zastosowanie jukki w kosmetologii
Wyciąg z jukki może też być stosowany w kosmetologii. Jest to możliwe ze względu na jego właściwości lecznicze, głównie bakteriobójcze. Warto wiedzieć, że kwiat juki zawiera w sobie cynk, selen i sapogeniny. Dlatego przygotowywany z niego ekstrakt może się sprawdzić do pielęgnacji skóry wrażliwej oraz włosów.
Juka może pomóc w zwalczaniu trądziku oraz stanowić wsparcie dla skóry alergicznej. Może mieć działanie oczyszczające i nawilżające. Dodatkowe korzyści może przynieść jej działanie przeciwzapalne, przeciwłojotokowe i antyseptyczne. Kosmetyki, w których składzie znajduje się juka mogą też hamować powstawanie zaskórników.
Jak działa jukka i na co może pomóc?
Jukka właściwości lecznicze zawdzięcza swoim składnikom aktywnym. One też są odpowiedzialne za wykazywane przez roślinę działanie. W fitoterapii stosuje się zarówno świeże liście juki, jak i suszone i sproszkowane. Można też wykorzystać sok lub wyciąg z liści.
Jukka jako antyoksydant
Zawarte w juce antyoksydanty powodują, że może ona redukować stres oksydacyjny i związane z nim skutki. Tym samym może hamować rozwój stanów zapalnych. Wolne rodniki mogą przynieść wielu szkód w organizmie. Wpływają nie tylko na przyspieszenie procesów starzenia, ale również mogą brać udział w rozwoju wielu poważnych chorób, jak nowotwór, cukrzyca czy choroby serca. Ograniczenie ich działania to ma znaczenie profilaktyczne, ale nie tylko. Poprzez spowolnienie procesów starzenia, organizm może dłużej zachować sprawność.
Jukka na skórę
Juka ma też pozytywny wpływ na skórę człowieka. Może działać nawilżająco i oczyszczająco. Może wspierać skórę wrażliwą, trądzikową i alergiczną. Wyciąg z liści juki może działać antyseptycznie i przeciwłojotokowo, a to znacznie wspiera pielęgnację skóry.
Jukka na egzemę i łuszczycę
Juka może się okazać również pomocna w przypadku egzemy i łuszczycy. Jej właściwości przeciwzapalne i łagodzące przyniosą ulgę choremu i sprawią, że objawy nie będą tak dokuczliwe. W tym celu świeże liście juki zalewa się wodą i doprowadza do wrzenia. Po schłodzeniu płyn przykłada się na dotkniętą dolegliwościami skórę.
Jukka na układ pokarmowy
Z rośliny tej można korzystać również w przypadku niektórych dolegliwości układu pokarmowego. Okazuje się, że może ona oczyszczać organizm, usprawniać przemianę materii oraz odbudowywać florę bakteryjną niezbędną do prawidłowego przebiegu procesów trawiennych. Juka może również regulować procesy związane z wydalaniem.
Do tego, przypuszcza się, że korzeń jukki jest bogaty w błonnik pokarmowy. To sprawia, że może pozytywnie wpływać na jelita – może stymulować ruchy robaczkowe, redukować wzdęcia, skurcze i zaparcia.
Jukka na oczyszczanie i odtruwanie organizmu
Zawartość saponin w roślinie powoduje, że może ona mieć działanie oczyszczające i odtruwające. Może oczyszczać powierzchnię błon śluzowych układu pokarmowego z drobnoustrojów oraz resztek pokarmowych.
Dodatkowo juka może również działać przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. Dzięki temu może zapobiegać powstawaniu toksycznych związków, które negatywnie wpływają na pracę wątroby i mięśni szkieletowych.
Jukka na odporność
Jukka zawiera w sobie witaminę C, której działanie już zostało potwierdzone badaniami. Wzmacnia ona układ odpornościowy i pomaga w walce z infekcjami. Okazuje się, że włączenie juki do codziennej diety skraca czas trwania infekcji i łagodzi jej przebieg.
Jukka na zapalenie stawów
Korzeń rośliny może się okazać bardzo pomocny, jeżeli chodzi o leczenie zapalenia stawów, szczególnie to, które przebiega z ich sztywnością i obrzękiem. Prawdopodobnie odpowiedzialny za to działanie jest mangan, który sprzyja leczeniu stanów zapalnych, głównie o charakterze reumatoidalnym. Do tego, właściwości antyoksydacyjne również przyczyniają się do łagodzenia stanów zapalnych.
Jukka na procesy zapalne
Wspomniana już wcześniej obecność antyoksydantów w roślinie wpływa na zmniejszenie procesów zapalnych zachodzących w organizmie. Jedną z przyczyn powstania stanu zapalnego jest obecność w organizmie wolnych rodników. Ich redukcja przekłada się automatycznie na zahamowanie procesów zapalnych i zmniejszenie ich zasięgu.
Jukka na cukrzycę
Okazuje się, że jukka ma niski indeks glikemiczny. Oznacza to, że może być stosowana przez osoby cierpiące na cukrzycę. Wiele preparatów przyjmowanych przy cukrzycy zawiera w sobie ekstrakty z jukki, co może świadczyć o jej leczniczym działaniu. Ważne jednak, by przy tak poważnej chorobie jaką jest cukrzyca, stosować się przede wszystkim do zaleceń lekarza, a wszelkie suplementy wdrażać po konsultacji ze specjalistą.
Jukka na zapalenie gruczołu krokowego
Zdolność do ograniczania i hamowania procesów zapalnych może też się przyczynić do złagodzenia stanu zapalnego gruczołu krokowego. Stosować można specjalną mieszaninę (przygotowuje się ją z rozdrobnionych korzeni jukki, łopianu, Aralia Manchu i hortensji), która łagodzi przebieg zapalenia i pomaga w jego wyleczeniu.
Jak stosować jukka – dawkowanie
Nie ma jednoznacznych badań na temat dawkowania juki w celach leczniczych. Standardowo jednak przyjmuje się od 380 mg do 490 mg sproszkowanego surowca roślinnego od dwóch do trzech razy na dobę.
Można też stosować macerat z juki. Przygotowuje się go poprzez zmieszanie surowca z przegotowaną wodą. Surowcem może być sproszkowany świeży korzeń lub świeże liście jukki. Proporcje mieszaniny to 1:1. Mieszaninę zostawia się na 6 – 8 godzin. Po tym czasie należy przepuścić całość przez sokowirówkę i zamrozić. Macerat można przyjmować po 50 – 60 ml, 2 razy dziennie przez dwa do trzech miesięcy. Stosuje się go w chorobach wymagających użycia kortykosteroidów.
Jak przygotować wyciąg z jukki?
Inną formą przyjmowania juki jest wyciąg wodno – alkoholowy. Rozdrobnione liście lub korzenie należy zalać 30% alkoholem. Proporcje to 1:5 lub 1:10. Mieszaninę należy odstawić na miesiąc. Po tym czasie wyciąg należy przecedzić i przelać do szklanych butelek. Można przyjmować po 15 ml dwa razy dziennie.
Jukka – przeciwwskazania
Juka zawiera w sobie substancje, które rozkładają się do niebezpiecznych związków prostych. Jednym z nich jest kwas cyjanowodorowy. Jego nadmierne spożycie może doprowadzić do mielopatii i parastezji. Dlatego ważne jest nie tylko utrzymanie zaleconego dawkowania, ale również przestrzeganie wskazanych przez producenta suplementów przeciwwskazań.
Juki nie powinny przyjmować kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dzieci.
Jukka – skutki uboczne i działania niepożądane
Choć juka uchodzi za stosunkowo bezpieczny suplement (przy przestrzeganiu dawkowania), może jednak wywołać określone skutki uboczne. Wśród najczęściej wskazywanych znajduje się gorzki smak w ustach, nudności, wymioty, bóle brzucha i luźne stolce.
Zbyt długa kuracja (powyżej trzech miesięcy) może zaburzyć równowagę witaminową w organizmie. Juka zaburza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli: A, D, E, K, stąd wskazane ryzyko.
Jukka – efekty stosowania
Stosowanie jukki może zwiększać odporność, wspierać leczenie infekcji i ułatwiać wykrztuszanie wydzieliny. Za jej pomocą można oczyścić organizm, a dzięki temu, że ma niski indeks glikemiczny, utrzymuje poziom cukru we krwi na tym samym poziomie (nie wpływa na jego podniesienie). Wspiera również układ trawienny. Może pobudzać jelita do pracy, przyspieszać przemianę materii i regulować poziom cholesterolu.
Mimo tego, że roślina przynosi tak liczne pozytywne efekty, jej stosowanie nie może zastąpić wizyty u lekarza. W razie nieprawidłowości, schorzeń czy dolegliwości w pierwszej kolejności należy udać się do specjalisty.
Dlaczego warto stosować jukka?
Warto stosować roślinę z uwagi na zawarte w niej substancje, jak na przykład związki fenolowe. Wyciągi rośliny mogą działać też cytotoksyczne i cytostatyczne na komórki nowotworowe czerniaka, co oznacza, że roślina mogłaby wspierać leczenie tej choroby. Jednak ten obszar jej działania wymaga jeszcze potwierdzenia w badaniach. Przypuszcza się, że juka może pomóc również w przypadku zapalenia dróg moczowych. To bezpieczna forma wsparcia Twojego organizmu.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Szałwia lekarska to roślina lecznicza o wszechstronnym działaniu, a docenią ją praktycznie wszyscy, tak jest uniwersalna
Tarnina od lat stosowana była w medycynie naturalnej i choć na długo o niej zapomniano - znów wraca do łask - zobacz, jak może Ci pomóc ta roślina!
Polecane dla Ciebie
Inozytol to substancja produkowana przez organizm, która wspiera jego prawidłowe funkcjonowanie. Wspomaga pracę układu hormonalnego, rozrodczego oraz nerwowego. Sprawdź szczegóły.
GABA - aminokwas, który sprawdzi się zwłaszcza u zestresowanych i przemęczonych. Gdzie znaleźć to źródło naturalnej harmonii i odprężenia?
Niacyna to niezwykle istotny składnik odżywczy dla organizmu człowieka, warto jednak wiedzieć, że jego przedawkowanie może przynieśc poważne skutki uboczne - sprawdź jakie!
Zioła szwedzkie: regularne stosowanie tej mieszkanki przynosi szereg korzyści dla zdrowia i samopoczucia. Sprawdź czy niezwykłe właściwości ziół szwedzkich działają na każdego!
Odkryj, jak hipokalcemia wpływa na Twoje zdrowie. Przeczytaj nasz artykuł, by zrozumieć znaczenie wapnia i jak zapobiegać jego niedoborom.