Zmagasz się z refluksem gardłowo-krtaniowym? Poznaj zioła, które mogą złagodzić nieprzyjemne objawy. Dowiedz się, jak działają m.in. lukrecja, imbir, szałwia, liść podbiału.
Konwalia majowa – Czy jest trująca? Właściwości, działanie, zastosowanie, stosowanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 07.04.2023
Spacerując po łąkach i lasach w naszym kraju, z pewnością zauważamy wiele roślin i ziół przyciągających wzrok swoją wyjątkową urodą oraz niesamowitym zapachem. Możemy między innymi natknąć się na całe obszary dziko rosnącej konwalii majowej, spotykanej w warunkach naturalnych między innymi w lasach mieszanych, którą warto zasadzić także w swoim ogrodzie. Jest to popularna roślina ozdobna, mająca jednocześnie liczne właściwości lecznicze, chociaż dopiero po odpowiednim przetworzeniu, jest bowiem rośliną uważaną za trującą.
Konwalia majowa, nosząca łacińską nazwę Convallaria majalis, to roślina należąca do licznej rodziny liliowatych, (Liliaceae), chociaż bywa też zaliczana do rodziny szparagowatych. Spotyka się ją przede wszystkim w umiarkowanej strefie klimatycznej, na znacznych obszarach Europy i Azji Środkowej, rośnie powszechnie również w naszym kraju i jest objęta częściową ochroną gatunkową. Konwalie uprawiane są także w ogrodzie i ze względu na unikalne piękno kwiatów stanowią jego prawdziwą ozdobę. Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że w Japonii ta bylina jest zaliczana do obcych gatunków inwazyjnych.
Rosnąca konwalia majowa tworzy liczne, rozgałęzione, cienkie kłącza, rozchodzące się płytko pod powierzchnią ziemi, na których wyrastają najpierw liście, a dopiero po 2-3 latach u podstawy pąka kwiatostanowego tworzą się pąki wegetatywne umożliwiające dalsze rozgałęzienie się kłączy. Łodyga konwalii wyrasta z dwuletnich kłączy, osiąga wysokość do 20-30 cm i otulają ją soczyście zielone, lancetowate liście, ostro zakończone, o długości 15-25 cm.
Warte uwagi są kwiaty konwalii majowej, wyrastające z kwiatostanu tworzącego się wiosną trzeciego roku od zasadzenia, przypominające wyglądem niewielkie dzwoneczki, zebrane w charakterystyczne grona, w przypadku dziko rosnącej konwalii składające się średnio z 9 kwiatków, w uprawie ogrodowej osiągające nawet do 15-18 kwiatów w jednym gronie. Kolejną cechą charakterystyczną tej rośliny są owoce, niewielkie czerwone jagody, kuliste, o gładkiej skórce i średnicy 8-12 mm, zawierające od 2 do 6 nasion.
Uprawa konwalii jest stosunkowo prosta, rozmnaża się ją poprzez podział kłączy i sadzi od połowy października aż do połowy listopada, płytko pod powierzchnią gruntu. Sama roślina jest odporna na niekorzystne warunki atmosferyczne, w tym nawet przejściową suszę. Najlepiej rośnie w ogrodach w miejscach niezbyt nasłonecznionych, początkowo wyglądem przypominając czosnek niedźwiedzi. Jest rośliną długowieczną, najlepiej prezentującą się na tle krzewów ozdobnych, rosnąc w równych rabatach i warto cieszyć oko kwitnącymi kwiatami konwalii.
Inne nazwy konwalii majowej
Konwalia majowa występuje także pod wieloma innymi, ludowymi nazwami, w zależności od regionu kraju, a najczęściej spotykane to: lanusz, lanka, lanuszka, konwalia leśna, końska grzywa, lilia podobna, konwalilia, gładysz, kokoryczka, lanysz, majówka, padolna, czy konwalyja majowa.
Czy konwalia majowa jest trująca?
Sadząc w ogrodzie, czy zbierając w lesie konwalię majową, należy pamiętać, że jest to roślina trująca, zawierająca toksyczne związki chemiczne stanowiące zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Szczególne niebezpieczeństwo stwarza dla dzieci, a szkodliwa jest nawet woda, w której wcześniej stały kwiaty konwalii. Za takie działanie toksyczne odpowiada przede wszystkim jeden składnik, konwalotoksyna, której wysokie stężenie jest śmiertelne, szkodliwe także dla zwierząt domowych, jeśli zjadły kwiaty lub liście tej rośliny.
Jakie są objawy zatrucia konwalią majową?
Związek ten zaliczamy do glikozydów nasercowych, w roślinie znajdują się także inne glikozydy konwalii, a przedawkowanie kwiatów czy liści może stać się przyczyną:
zawrotów głowy, którym towarzyszą silne bóle głowy;
pogorszenia stanu zdrowia organizmu, jego ogólnego osłabienia;
uczucia splątania;
problemów z prawidłowym odróżnianiem kolorów;
zaburzeń pracy serca, w tym migotania komór;
gwałtownych wahań ciśnienia tętniczego;
omamów i majaczenia;
zaburzeń układu trawiennego, biegunek, nudności i wymiotów;
podrażnienia błony śluzowej nosa;
hipokalemii lub hiperkalemii, spadku albo wzrostu poziomu potasu.
Po zauważeniu któregoś z symptomów i upewnieniu się, że ich przyczyną jest właśnie konwalia majowa, należy natychmiast zgłosić się do szpitala, a przeciwdziałanie polega między innymi na dokładnym wypłukaniu toksyn z organizmu.
Konwalia majowa – substancje czynne
Oczywiście konwalia majowa jest rośliną używaną w ziołolecznictwie, czemu sprzyja jej bogaty skład, pełen bioaktywnych substancji czynnych korzystnie wpływających na zdrowie. W celach leczniczych stosuje się ziele konwalii, pełne takich związków jak:
glikozydy kardonelidowe, znane też jako glikozydy nasercowe: lokundiozyd, konwalatoksol, konwalozyd i wspomniana konwalatoksyna (aż 40%);
saponiny steroidowe, konwalaryna i konwalamaryna;
flawonoidy, kwercetyna i izoramnetyna;
kwasy fenolowe;
olejki eteryczne;
kwasy organiczne, jabłkowy i cytrynowy;
sole mineralne.
Konwalia majowa – właściwości
Obecność tych składników bezpośrednio wpływa na najważniejsze właściwości lecznicze, jakimi charakteryzuje się konwalia majowa. Należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniego, zalecanego dawkowania, a w takim przypadku możemy liczyć na:
właściwości moczopędne, wspomagające oczyszczenie organizmu z toksyn;
lepsze ukrwienie mięśni oraz stawów;
działanie przeciwbólowe;
działanie uspokajające;
łagodzenie objawów menopauzy;
usprawnienie pracy mózgu i układu nerwowego;
poprawę pamięci.
Konwalia majowa – zastosowanie
Jeśli chodzi o zastosowanie konwalii majowej, to przede wszystkim sadzono ją w ogrodzie, aby stanowiła uzupełnienie i wyróżniała się na tle krzewów ozdobnych i to przez cały sezon. Stopniowo jednak poznawano jej właściwości i zaczęła znajdować zastosowanie jako roślina lecznicza, wykazująca skuteczność w przypadku wielu dolegliwości. Kwiaty konwalii, zwłaszcza te uprawiane w warunkach naturalnych, są również składnikiem wielu kosmetyków do pielęgnacji ciała, balsamów, kremów czy mydeł, nadając im wyjątkowego zapachu i własności korzystnych dla skóry.
Jak działa konwalia majowa i na co może pomóc?
Zakres działania konwalii majowej można uznać za szeroki i wręcz kompleksowy, lecz jest kilka aspektów zdrowotnych, w których sprawdza się najlepiej. Są to przede wszystkim choroby serca i układu krążenia, chociaż warto stosować preparaty mające ją w składzie czy napar z liści na zaburzenia układu moczowego, działa bowiem moczopędnie. Łagodzi bóle reumatyczne i migrenowe bóle głowy, pomaga także rozwiązać problemy z pamięcią, a olejek eteryczny pozyskiwany z konwalii majowej uważa się za naturalny, silny afrodyzjak.
Konwalia na serce
Wyciąg z tej rośliny znacznie wspomaga mięsień sercowy, co jest możliwe dlatego, że najsilniejsze działanie w tej kwestii mają glikozydy nasercowe. Dzięki temu Convallaria majalis konwalia majowa znajduje zastosowanie przy zaburzeniach rytmu serca, zwężeniach zastawki, dusznościach, nerwicy serca, niewydolności serca, arytmii, początkach nadciśnienia tętniczego.
Konwalia dla mózgu
Konwalia majowa znajduje zastosowanie także jako środek wspierający pracę mózgu. Poprawia dotlenienie tej części ciała, dzięki czemu nie tylko radzi sobie z zawrotami głowy, korzystnie wpływa też na pamięć, koncentrację i podnosi ogólną sprawność umysłową.
Konwalia przy menopauzie
Z zalet Convallaria majalis powinny też skorzystać kobiety w okresie menopauzy. Wyciągi i preparaty z tej rośliny, nazywane czasami „złotą wodą”, zapobiegają między innymi uczuciu kołatania serca, czy gwałtownym napadom gorąca, dwóm najczęstszym objawom menopauzy.
Konwalia przy problemach skórnych
Kwiaty i liście są uważane za leki roślinne sprzyjające zdrowiu skóry, dzięki swoim własnościom odświeżającym, tonizującym oraz przyspieszającym gojenie się ran i podrażnień. Przeciwdziałają trądzikowi, zmianom łuszczycowym, zaskórnikom i wysypkom.
Jak stosować konwalia majowa – dawkowanie
Z racji, że konwalia majowa zawiera substancje toksyczne, których nie jesteśmy w stanie usunąć w warunkach domowych, należy ją zawsze stosować w postaci gotowych suplementów i preparatów, jakie dostaniemy w aptekach lub sklepach zielarskich. W przeciwnym wypadku ryzykujemy silnym zatruciem, a w skrajnych przypadkach nawet życiem. Maksymalna dzienna dawka to 1,5 g, a jednorazowa to zaledwie 0,5 g, występują również zasadnicze różnice pomiędzy tzw. dawką leczniczą a dawką terapeutyczną.
Konwalia majowa – przeciwwskazania
Zanim sięgniemy po preparaty, których głównym składnikiem aktywnym jest konwalia majowa, wyciąg z tej byliny, powinniśmy poznać przeciwwskazania uniemożliwiające jej użycie. Najważniejsze, jakie trzeba uwzględnić, to:
schorzenia wątroby, zaburzające jej normalną pracę;
uszkodzenia nerek, w tym ich niewydolność;
prowadzenie kuracji preparatami wapniowymi;
wahania gospodarki potasowej w organizmie, powodujące wzrosty lub spadki ilości tego ważnego pierwiastka;
stosowanie glikozydów naparstnicy, wchodzącej w groźne interakcje z glikozydami, jakie ma w składzie konwalia majowa;
jednoczesne leczenie kortykosterydami, diuretykami i lekami hipotensyjnymi;
miażdżyca naczyń wieńcowych;
choroby serca, w tym zapalenie mięśnia sercowego.
Konwalia majowa – skutki uboczne i działania niepożądane
Wiemy już, że ewentualne przedawkowanie konwalii majowej może mieć tragiczne konsekwencje dla zdrowia, w ciężkich przypadkach prowadząc niestety nawet do śmierci. Warto więc ściśle przestrzegać zalecanych dawek, w przeciwnym przypadku możemy zacząć odczuwać:
uczucie splątania i dezorientacji;
coraz silniejsze bóle i zawroty głowy;
narastające ogólne osłabienie organizmu utrudniające lub uniemożliwiające normalne funkcjonowanie;
dolegliwości ze strony układu pokarmowego, nudności, wymioty, trudną do opanowania biegunkę, świadczące o zatruciu;
gwałtowne i niebezpieczne spadki ciśnienia tętniczego krwi;
zaburzenia w prawidłowym widzeniu barw;
zakłócenia pracy serca.
Jeszcze raz uczulamy, że jeśli wystąpią jakiekolwiek z powyższych objawów i jesteśmy pewni, że jest to skutek spożycia nadmiernej ilości konwalii majowej, to powinniśmy natychmiast udać się do lekarza i poinformować go o tym, aby mógł natychmiast zacząć odpowiednio przeciwdziałać takiemu zatruciu.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Kardamon to aromatyczna przyprawa, która wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. Dostarcza cenne składniki odżywcze, wpływające na prawidłową pracę organizmu. Sprawdź.
Odkryj tajemnice roślin trujących. Poznaj, jak rozpoznać i unikać najniebezpieczniejszych gatunków w Polsce, aby chronić siebie i bliskich. Nie daj się zaskoczyć.
Polecane dla Ciebie
Kreatyna wpływa na większą wydolność organizmu i wzrost masy mięśniowej, ale nie dla każdego jest bezpieczna, dlatego sprawdź przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne!
Omułek zielonowargowy ma wiele korzyści dla zdrowia, ale jak każdy suplement, może mieć pewne działania niepożądane. Dowiedz się więcej o jego właściwościach i ryzykach!
Poznaj 19 czynników wypłukujących krzem i jak możesz temu przeciwdziałać. Zobacz proste sposoby na utrzymanie optymalnego poziomu krzemu dla Twojego zdrowia!
Co to jest inozytol? Poznaj go w odpowiedziach na najczęściej zadawane przez użytkowników pytania. Dowiedz się czym jest, jak działa, jak go stosować i jakie ma skutki uboczne i przeciwwskazania.