Awokado to owoc, który może przynieśc bardzo pozytywne skutki zdrowotne, ale nie jest dla każdego. Sprawdź, kto nie powinien z niego korzystać!
Ksylitol – Co to jest? Właściwości, działanie, skutki uboczne, indeks glikemiczny i co wybrać: ksylitol czy erytrol
- Opublikowano: 26.09.2022
W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się substancje, które mają zastępować cukier. Wśród nich można wyróżnić ksylitol, czyli tzw. cukier brzozowy. Wykazuje on szereg zalet, w tym niemal całkowity brak kalorii. Czym dokładnie jest ksylitol? Czy jego regularne stosowanie jest bezpieczne i czym różni się on od zwykłego cukru?
Ksylitol to substancja słodząca występująca w naturze. W największych ilościach pojawia się on w jagodach, truskawkach i malinach. W niewielkich dawkach występuje również w ludzkim organizmie, będąc produktem przemian metabolicznych. Substancja słodząca wykorzystywana w przemyśle spożywczym powstaje jednak nieco inaczej.
Do produkcji ksylitolu wykorzystuje się przede wszystkim brzozę. Ksylany są zawarte w ścianach komórkowych wielu roślin. Z kory brzozy pozyskuje się substancję, która – po przeprowadzeniu określonych procesów chemicznych – zaczyna przypominać wyglądem cukier. Niektórzy producenci pozyskują ksylitol także z kolb kukurydzy, choć jest to znacznie mniej powszechna praktyka.
W produktach spożywczych ksylitol często określa się oznaczeniem E967.
Jakie są różnice pomiędzy ksylitolem chińskim a fińskim?
Substancje wykorzystywane w procesie pozyskiwania ksylitolu występują w ścianach komórkowych różnych roślin. Najwięcej jest ich jednak w korze brzozowej. Praktyka pozyskiwania ksylitolu z tego produktu przez lata była najchętniej wybierana w Skandynawii, zwłaszcza w Finlandii. Z tego powodu cukier brzozowy określa się potocznie fińskim.
Alternatywą dla produkcji ksylitolu z kory brzozowej jest zastosowanie kolb kukurydzy. To tańsze rozwiązanie, wykorzystywane przede wszystkim w Chinach. Ksylitol fiński cieszy się większą popularnością i to właśnie on pojawia się najczęściej na polskich półkach.
Ksylitol fiński i chiński różnią się od siebie przede wszystkim pochodzeniem. W trakcie produkcji tego pierwszego typu nie używa się kwasów i grzybów. Jest to więc lepsza opcja w przypadku osób, którym zależy na wybieraniu proekologicznych rozwiązań. Ksylitol chiński produkuje się przy użyciu specjalnych grzybów, często z gatunków modyfikowanych sztucznie. Tworzenie tego słodzika generuje więc większe zagrożenie dla środowiska.
Co wybrać do słodzenia: ksylitol, erytrol czy stewię?
Słodzików spożywczych jest wiele, dlatego wybór odpowiedniego może być problematyczny. Na rynku pojawiają się m.in. takie produkty, jak erytrytol czy stewia.
Erytrytol jest proszkiem produkowanym z kukurydzy lub pszenicy. Powstaje on w wyniku hydrolizy enzymatycznej. Nie ma żadnych substancji odżywczych i nie wykazuje wpływu na ludzki organizm. Erytrytol nie jest tak słodki jak cukier.
Stewia jest kilkaset razy słodsza od cukru. Powstaje z rośliny sevia rebaudiana. W jej skład wchodzą cenne mikroelementy i kwas foliowy. Wysokiej jakości stewia działa bakteriobójczo. Jej kaloryczność zależy jednak od sposobu produkcji.
Ksylitol jest słodszy niż cukier, ma niewiele kalorii, a jego właściwości pozwalają na zastosowanie zarówno w przemyśle spożywczym, jak i kosmetycznym.
Wybór odpowiedniego słodzika powinien zależeć przede wszystkim od tego, czy chcesz postawić na produkt słodszy niż cukier, czy jednak preferujesz łagodniejsze preparaty. Ksylitol lub stewia mają intensywnie słodki smak, dlatego zwykle stosuje się ich znacznie mniej. Erytrytol jest natomiast bardzo porównywalny do sacharozy. Wszystkie te substancje mają jednak zdecydowanie mniej kalorii niż cukier, dlatego są cenione przede wszystkim przez osoby odchudzające się. Poszczególne produkty mogą jednak różnić się formą czy ceną. Dla przykładu, stewia jest dostępna w malutkich tabletkach. Ksylitol przypomina natomiast swoim wyglądem tradycyjny, biały cukier.
Ksylitol – właściwości cukru brzozowego
Ksylitol wykazuje szereg właściwości, które różnią go od cukru. Przede wszystkim nie fermentuje w przewodzie pokarmowym. Ponadto nie działa szkodliwie na zęby. Substancja ta ma też niski indeks glikemiczny, dlatego może być przyjmowana także przez cukrzyków. Jest słodsza niż cukier, więc wystarczy jej mniej, by uzyskać pożądaną słodkość.
U niektórych osób ksylitol może jednak powodować dolegliwości trawienne, związane z brakiem fermentacji w układzie pokarmowym. Sposobem na poradzenie sobie z tym problemem jest stopniowe zwiększanie dawki, stosując np. po pół łyżeczki ksylitolu dziennie. Organizm dość szybko przyzwyczaja się bowiem do tej substancji, a dolegliwości znikają.
Ksylitol wykazuje również właściwości pozwalające na zastosowanie go w kosmetykach. Pojawia się m.in. w pastach do zębów. Wspiera ich działanie, niwelując bakterie w jamie ustnej. W takich preparatach jest stosowany również w celu zapobiegania drożdżycy. Kosmetyki z dodatkiem ksylitolu są słodkie w smaku, co dla wielu osób stanowi ogromną zaletę. Ma to znaczenie przede wszystkim w pastach do zębów dla dzieci, dostępnych w wielu wersjach smakowych.
Ksylitol – zastosowanie
Ksylitol jest wykorzystywany przede wszystkim jako alternatywa dla cukru. Można stosować go do słodzenia herbaty, kawy, a także wypieków, poza drożdżowymi. Drożdże wymagają bowiem użycia klasycznego cukru białego. Ksylitol sprawdzi się jednak w przypadku wielu ciasteczek, ciast czy deserów. Można kupić go w formie białych kryształów.
Ksylitol znajduje swoje zastosowanie również przy produkcji kosmetyków do higieny jamy ustnej. Najczęściej występuje w pastach o delikatnie słodkim smaku. Co więcej, dodaje się go również do gum do żucia, co ma związek z właściwościami antybakteryjnymi. Ksylitol powszechnie pojawia się też w deserach i przekąskach dla osób odchudzających się, ponieważ ma niewiele kalorii, zwłaszcza w porównaniu z cukrem. Z wykorzystaniem sztucznych słodzików powstają np. niskokaloryczne napoje typu zero.
Jak działa ksylitol i na co pomaga?
Ksylitol ma słodki smak, dlatego jest wykorzystywany przede wszystkim do słodzenia napojów, potraw czy kosmetyków do higieny jamy ustnej. Wykazuje jednak właściwości wpływające bezpośrednio na ludzki organizm. Zwalcza bakterie żywiące się glukozą, ponieważ nie dostarcza im pożywienia. Zastąpienie cukru ksylitolem pozwala na zadbanie o zdrowie zębów.
Ksylitol zapobiega próchnicy, pozbywając się mikroorganizmów gromadzących się w jamie ustnej. Nie powoduje zwiększonego wydzielania insuliny, ponieważ organizm nie traktuj tej substancji w taki sposób, jak ma to miejsce w przypadku glukozy. Właściwość ta sprawia, że cukier brzozowy może być przyjmowany przez diabetyków.
Ksylitol wykazuje też właściwości podobne do probiotyków. Cukier brzozowy wspiera rozwój bakterii w jelitach i przewodzie pokarmowym, podobnie jak ma to miejsce w przypadku błonnika. Jednocześnie poprawia wchłanianie wapnia. Zastąpienie zwykłego cukru ksylitolem może być więc sposobem na lepszą mineralizację kości.
Jak stosować ksylitol – dawkowanie
Spożycie ksylitolu jest możliwe codziennie. Produkt ten ma bowiem za zadanie zastępować zwykły cukier. Służy do słodzenia herbaty, kawy, kakao, mleka, wypieków (oprócz drożdżowych), gum do żucia i wielu innych produktów.
Ksylitol powinno się spożywać w rozsądnych ilościach, zwłaszcza ze względu na fakt, że u niektórych osób może on powodować niestrawności. Z powodzeniem jednak da się go przyjmować codziennie, w ilościach odpowiadających Twojemu normalnemu spożyciu cukru. Warto jednak pamiętać, że ksylitol jest słodszy niż sacharoza, dlatego zwykle używa się go mniej.
Jaki jest indeks glikemiczny ksylitolu?
Indeks glikemiczny określa szybkość uwalniania energii po spożyciu konkretnych produktów. Powinni uważać na niego zwłaszcza cukrzycy. Wartość ta w przypadku cukru wynosi aż 70. Ksylitol ma natomiast indeks glikemiczny równy 8. Oznacza to, że nie powoduje on nagłego uwolnienia energii. Produkty spożywcze przygotowane z użyciem tego słodzika są bardziej syte.
Ksylitol – przeciwwskazania
Stosowanie ksylitolu jest dość bezpieczne. Trzeba jednak pamiętać, że u niektórych osób nagłe zrezygnowanie ze zwykłej sacharozy i przejście na cukier brzozowy może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Mowa tu przede wszystkim o biegunkach, wzdęciach i gazach. U takich ludzi poleca się stopniowe zmienianie nawyków. Zamiennik cukru, jakim jest ksylitol, nie wykazuje bowiem negatywnego wpływu na organizm, dlatego sprawdza się znacznie lepiej niż sacharoza w swojej klasycznej postaci.
Niskokaloryczny zamiennik cukru nie sprawdzi się niestety w przypadku osób chorych na zespół jelita drażliwego. Chęć wprowadzenia go do codziennej diety warto skonsultować ze specjalistą również w przypadku dzieci.
Cukier brzozowy jest bezpieczny dla zdecydowanej większości ludzi, a w najgorszych przypadkach powoduje jedynie problemy żołądkowe. Nie można podawać go jednak zwierzętom, zwłaszcza psom. W ich organizmie dochodzi bowiem do hipoglikemii. Po spożyciu ksylitolu organizm zaczyna bowiem produkować zwiększone dawki insuliny.
Ksylitol – skutki uboczne
U osób borykających się z zespołem jelita drażliwego i innymi dolegliwościami pokarmowymi oryginalny cukier brzozowy może powodować biegunkę i wzdęcia. Niektórzy ludzie przejawiają także objawy uzależnienia od słodyczy tego preparatu, podobnie jak ma to miejsce w przypadku zwykłego cukru. Ksylitol należy stosować z umiarem. Zdarzają się bowiem osoby, które po zrezygnowaniu z cukru zaczynają chętniej sięgać po sztuczne słodziki, by uzyskać intensywnie słodki smak bez konieczności martwienia się o zwiększoną kaloryczność.
Dlaczego warto stosować ksylitol?
Ksylitol jest doskonałym wyborem dla cukrzyków. Dzięki niemu możliwe jest cieszenie się słodkimi wypiekami, słodyczami i napojami bez konieczności przyjmowania zwiększonych dawek insuliny. Przydaje się także osobom w trakcie redukcji nadmiernej tkanki tłuszczowej. Właściwości ksylitolu pozwalają również na zachowanie jamy ustnej w lepszym stanie, co dla wielu osób jest ogromną przewagą nad tradycyjnymi substancjami słodzącymi.
KATEGORIE
ZDROWA DIETA
ZDROWA DIETA
PRZEPISY
PRZEPISY
OLEJE
OLEJE
MIODY
MIODY
SUPERFOODS
SUPERFOODS
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Sok z żurawiny jest chwalony za swoje właściwości prozdrowotne, ale czy wiesz, że może interagować z lekami i wywoływać skutki uboczne? Sprawdź nasz artykuł i bądź świadomy ryzyka!
Kakao to nie tylko wyśmienity dodatek do deserów, ale i skarbnica cennych dla zdrowia polifenoli. Ma ono jednak dużo więcej atutów, między innymi poprawia nastrój i dodaje energii.
Polecane dla Ciebie
Sprawdź, czym są antyoksydanty, czyli przeciwutleniacze, i jak ważne są dla prawidłowego działania organizmu. Zapoznaj się też z listą produktów, w których jest ich najwięcej.
Olejek miętowy to świetne wsparcie w czasie infekcji czy niestrawności, ale na tym nie koniec; zobacz, jak jeszcze może Ci pomóc ten dar natury!
Poznaj naturalną moc rumianku! Odkryj, jak łatwo przygotować nasiadówkę, która łagodzi ból i zapalenia. Sprawdź, jak te proste kroki mogą przynieść ulgę.
Nalewka z orzecha włoskiego jest nie tylko prosta w przygotowaniu, ale również niezwykle pomocna na wiele schorzeń, w tym układu pokarmowego; zobacz, jak ją przygotować i przyjmować
Z siemienia lnianego wytłaczany jest niezwykle cenny dla organizmu olej lniany, który w celu zdrowotnym należy spożywać codziennie – rano na czczo albo w ciągu dnia.