Uspokaja i chroni przed bakteriami - Czy znasz wszystkie właściwości rumianku?
Tojad mocny (mordownik) – Śmiertelnie trująca roślina z gór – Właściwości, działanie, objawy zatrucia i środki ostrożności
- Opublikowano: 18.05.2023 - Aktualizacja: 07.08.2023
W medycynie alternatywnej stosuje się rośliny, które są mniej lub bardziej bezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Wśród tych stanowiących największe zagrożenie można wyróżnić tojad. Co warto wiedzieć o tym surowcu? Jakie zastosowanie znajduje w tradycyjnej medycynie i o czym pamiętać, decydując się na jego przyjmowanie?
Tojad to roślina ozdobna o pięknych kwiatach. Pojawia się w wielu ogrodach, na balkonach i tarasach. Ze względu na swoją wysoką toksyczność tojad jest nazywany także mordownikiem czy pantofelkiem Matki Boskiej. Wzmianki o tej ciekawej roślinie znaleźć można nawet w mitologii greckiej, a nawet niektórych zapisach historycznych.
Tojad mocny (Aconitum napellus Rchb.) to roślina wieloletnia. Pojawia się przede wszystkim w górach, ale radzi sobie świetnie także w warunkach ogrodowych. Tojad należy do rodziny jaskrowatych. Naturalnie występuje w strefie klimatu umiarkowanego Eurazji.
Tojad kwitnie od czerwca do sierpnia. Termin pojawienia się kwiatów zależy przede wszystkim od wysokości, na której znajduje się dany teren. Roślinę tę zapylają wyłącznie trzmiele. Owocem tej rośliny jest charakterystyczny mieszek z drobnymi nasionami o gładkich ścianach i oskrzydlonych krawędziach.
Gdzie można znaleźć tojad?
Roślina ta występuje naturalnie w Europie i Azji. W Polsce tojad mocny pojawia się przede wszystkim w Sudetach i Karpatach – w Tatrach, na Gubałówce, na Babiej Górze i w Paśmie Policy, na Pilsku, i na Baraniej Górze. W dzikiej formie można go znaleźć też na niżu. Taka roślina wygląda jednak nieco inaczej niż tojad występujący naturalnie na terenie gór.
Ta ciekawa, jedna z najsilniej trujących roślin krajowych, pojawia się też w ogrodach w całej Polsce. Jej bulwiaste korzenie pomagają zapobiegać osypywaniu się gruntu na skarpach. Tojad rośnie też na wilgotnych łąkach i nieużytkach. Preferuje ziemie próchnicze, z dużą zawartością wilgoci. Na tym samym miejscu rośliny uprawia się przez kilka lat. W tym czasie silnie się rozrastają, co pozwala na ich szybkie rozmnożenie.
Jak wygląda tojad mordownik?
Łodyga tojadu może osiągać nawet 150 cm. Jest sztywna, gruba i pozbawiona meszka, a w środku – pusta. Liście tojadu mocnego mają natomiast skrętne ustawienie. Są duże i swoim kształtem przypominają ludzką dłoń. Cechują się charakterystycznymi, ząbkowanymi brzegami.
Najbardziej charakterystycznym elementem tojadu są jego kwiaty. Kwiatostan składa się z grona o fioletowo-granatowej barwie. Kwiaty tojadu mają grzbiecisty kształt o opadającym okwiecie. Ich długość wynosi maksymalnie 5 cm. Wewnątrz kwiatów znajdują się dwa miodniki na długich trzonkach. Tojad występuje też w wersji białej i różowej, choć te odmiany są bardziej wrażliwe na niesprzyjające warunki uprawy. Najczęściej pojawiają się w ogrodach, gdzie są uprawiane w celach dekoracyjnych.
Czy tojad mocny (mordownik) jest trujący?
Tojad jest jedną z najbardziej toksycznych roślin występujących na terenie Polski. Zwierzęta mają zdolność rozróżniania tego gatunku, dlatego skutecznie go unikają. Najbardziej trującymi częściami tojadu są korzenie i nasiona.
Trujący tojad był wykorzystywany już w starożytności. Zgodnie z legendą miał zostać użyty do otrucia Arystotelesa. Uważano też, że substancja pozyskiwana z niektórych odmian rośliny może zabić skorpiony. W średniowieczu tojadem zatruwano strzały i miecze. W Europie w okresie renesansu roślina ta była stosowana jako trucizna.
Choć niegdyś tojad wykorzystywano w medycynie alternatywnej, dziś istnieją opracowania naukowe, które jasno wskazują na niebezpieczeństwo związane z przyjmowaniem tej rośliny.
Jakie substancje bioaktywne zawiera tojad?
Tojad to jedna z najbardziej trujących roślin krajowych. Nie oznacza to jednak, że nie zawiera on cennych substancji odżywczych. W skład tego ziela wchodzą alkaloidy diterpenowe i alkohalaminy. Roślina ta zawiera też kwas akonitowy, kwas jabłkowy, kwas bursztynowy i kwas itakonowy. Nie można zapomnieć również o fruktozie, maltozie, meliobiozie, skrobi i mannitolu.
Obecnie tojad nie jest już wykorzystywany w medycynie alternatywnej. Wyciągi z tej rośliny stosuje się niekiedy w homeopatii. Cennym substancjom zawartym w tojadzie towarzyszą bowiem te silnie trujące.
Trujące właściwości akonityny w tojadzie
Wiele lat temu z tojadu korzystały osoby, które chciały poradzić sobie z bólem, artretyzmem, zapaleniami, chorobami skórnymi i nerwobólami. Takie terapie często kończyły się jednak śmiercią lub poważnymi dolegliwościami. Zastosowanie tojadu w celu zwalczenia bólu i stanów zapalnych wynikało z wysokiej zawartości alkaloidów. To substancje, które mogą przyczynić się do ograniczenia tych problemów, a także pobudzenia i porażenia nerwów czuciowych. W ten sposób powodują one odczucie podobne do tego, które występuje po zastosowaniu znieczulenia miejscowego.
Największa ilość alkaloidów występuje w młodych korzeniach tojadu. Substancje te mogą przyczynić się do powstania uczucia mrowienia i pieczenia na skórze. Przyjmowane doustnie, powodują zwolnienie pracy serca.
Przyjmuje się, że porcja toksyczna tojadu to od 0,3 do 2 g. Ilość ta może jednak różnić się w zależności od części rośliny. W przypadku młodych korzeni i nasion jest ona zdecydowanie niższa. Te elementy ziela zawierają bowiem najwięcej substancji toksycznych, stanowiących realne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia i życia.
Tojad mocny – właściwości lecznicze
Tojad ogrodowy niegdyś był wykorzystywany w walce z takimi dolegliwościami, jak ból, stany zapalne skóry, gorączki czy inne objawy przeziębienia. Obecnie nie stosuje się go w celach leczniczych. Akonityna to substancja wycofana z produkcji suplementów diety i leków w wielu krajach.
Już niewielka porcja tojadu jest toksyczna. Zastosowanie tej rośliny może przyczynić się do pojawienia się uczucia znieczulenia, co niegdyś było pożądanym zjawiskiem. Obecnie wiadomo już, że substancje zawarte w tej roślinie potrafią być bardzo niebezpieczne. Już jedna łyżeczka może doprowadzić do porażenia mięśnia sercowego czy układu oddechowego.
Przyjmowanie tojadu nie jest rekomendowane przez niemiecką komisję E, czyli grupę ekspertów zajmujących się szacowaniem roślin leczniczych pod kątem zawartości szkodliwych substancji. Stosowania tej substancji odradza też wiele innych podmiotów odpowiedzialnych za badanie surowców wykorzystywanych w naturalnym ziołolecznictwie.
Wykorzystanie tojadu w homeopatii
Obecnie tojad można znaleźć przede wszystkim w preparatach homeopatycznych. Wszystko ze względu na fakt, że środkami tego typu zawierają jedynie śladowe ilości roślin wykorzystywanych na etapie ich nasycania. Takie preparaty są stosowane przez osoby, które borykają się z dolegliwościami przypominającymi sutki zatrucia. Najczęściej są to problemy pojawiające się nagle i przeszywająco, np. w wyniku strachu i szoku. Preparaty te są wybierane też przez osoby borykające się z zapaleniem oka spowodowanym obrażeniami, przeziębieniami, infekcjami, atakami paniki, palpitacjami serca, drętwieniem i mrowieniem ciała i problemami ze snem.
W celach homeopatycznych stosuje się całą roślinę, z wyjątkiem korzenia, który jest najbardziej trującą częścią. Podczas produkcji ziele gniecie się i wyciska z niego sok. Następnie miesza się go z alkoholem i rozcieńcza do uzyskania nieszkodliwego stężenia.
Trzeba jednak pamiętać, że preparaty homeopatyczne często nie są w stanie całkowicie wyeliminować problemu. W przypadku poważniejszych dolegliwości konieczne jest wprowadzenie leczenia farmaceutycznego. Zaniedbanie tej kwestii z biegiem czasu może doprowadzić do zaognienia problemu i powstania realnego zagrożenia dla zdrowia oraz życia.
Tojad mocny – zastosowanie
Niegdyś tojad był wykorzystywany w walce z wieloma dolegliwościami. Obecnie znajduje zastosowanie przede wszystkim w ogrodnictwie. Z powodzeniem można sadzić go w miejscach lekko ocienionych. To roślina bardzo ozdobna, która dekoruje tereny zielone. Pojawia się m.in. na skarpach. Ma bowiem silne korzenie, które pomagają uchronić nasypy przed zmianą formy i osuwaniem się ziemi.
Tojad wykorzystuje się też do produkcji preparatów homeopatycznych. Stosowanie jakichkolwiek wyrobów z dodatkiem tej rośliny powinno jednak przebiegać pod nadzorem specjalisty. Produktów na bazie tojadu nie należy też przygotowywać samodzielnie.
Tojad, pod postacią preparatów homeopatycznych, może być wykorzystywany w walce ze stanami lękowymi, atakami paniki, nawracającymi przeziębieniami i grypą, infekcjami górnych dróg oddechowych oraz silnymi bólami. W środkach tego typu stężenie substancji zawartych w tojadzie jest bowiem śladowe.
Tojad mocny – objawy zatrucia i jak postępować
Zatrucie tojadem wiąże się z bardzo charakterystycznymi dolegliwościami. Do najważniejszych z nich warto zaliczyć takie problemy, jak:
drętwienie,
uczucie mrowienia,
pieczenie i swędzenie jamy ustnej,
ból łydek,
bladość skóry,
zimne poty,
dreszcze,
zimne poty,
zaburzenia widzenia,
światłowstręt,
zwężenie i rozszerzanie się źrenic.
Takie objawy pojawiają się w przypadku mniejszych ilości tojadu. Spożycie znacznie większej porcji tej rośliny może doprowadzić do wystąpienia krwawych wymiotów, nudności, biegunek, spadku ciśnienia krwi, porażenia układu nerwowego i oddechowego oraz spowolnienia akcji serca. W skrajnych przypadkach praca mięśnia sercowego jest ograniczona w tak mocnym stopniu, że dochodzi do jego całkowitego zatrzymania, a w efekcie – śmierci.
Jeśli podejrzewa się, że dana osoba spożyła tojad, niezwłocznie należy wezwać karetkę. W czasie oczekiwania na profesjonalną pomoc można spróbować wywołać wymioty, by jak najszybciej pozbyć się substancji trującej z organizmu. Wymioty warto zebrać do torebki foliowej. Mogą one bowiem posłużyć do określenia rodzaju i ilości szkodliwej substancji, co pozwoli znacznie szybciej wdrożyć odpowiednie leczenie.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Tamaryszek to doskonały sposób na wzmocnienie swojej wątroby oraz poprawę pracy układu pokarmowego, zobacz, co jeszcze możesz zyskać poprzez to ziele.
Lawenda to roślina, która wspomaga organizm. Pomaga łagodzić napięcie nerwowe, bóle menstruacyjne. Wspiera pracę układu trawiennego. Poznaj jej więcej właściwości.
Polecane dla Ciebie
Poznaj gotu kolę - zioło długowieczności, które jest podstawą medycyny chińskiej i indyjskiej, bo zwiększa zdolności umysłowe, wspiera leczenie problemów skórnych i żołądkowych!
Poznaj inulinę - naturalny prebiotyk pełen korzyści! Dowiedz się, jak poprawia zdrowie jelit, wspomaga odchudzanie i obniża cholesterol. Odkryj, jak ją stosować i czy ma skutki uboczne.
Sprawdź, co wiesz o zaletach witaminy C, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, przydaje się też w tak różnych dolegliwościach jak rak czy też przeziębienie.
Laktoferyna to białko, które ze względu na dobroczynny wpływ na układ odpornościowy i silne właściwości antybakteryjne, jest coraz częściej stosowane w formie suplementów diety.
