Naturalne probiotyki – Gdzie ich szukać i jak działają – Właściwości, działanie i skutki uboczne
- Opublikowano: 01.06.2023 - Aktualizacja: 08.08.2023
Probiotyki naturalne to doskonały sposób na wsparcie swojego organizmu i zapewnienie mu odpowiedniego środowiska wewnętrznego do prawidłowego funkcjonowania. Probiotyki dostępne są w postaci tabletek i innych suplementów diety. Choć można je kupić bez recepty, warto pamiętać, że powinno się je zażywać wyłącznie zgodnie z zaleceniem lekarza. Czym innym są probiotyki naturalne. To drobnoustroje, które obecne są w niektórych rodzajach pożywienia i jako takie mogą być dostarczane do organizmu.
Naturalne probiotyki to kultury żywych mikroorganizmów, drobnoustrojów. W ich skład wchodzić mogą zarówno bakterie probiotyczne jak i drożdże, np. drożdżaki saccharomyces boulardii. Do najpopularniejszych bakterii probiotycznych należą: lactobacillus oraz bifidobacterium.
Do bakterii probiotycznych zalicza się takie, które przede wszystkim przynoszą pozytywne efekty zdrowotne. Muszą jednak spełnić jeszcze kilka innych warunków. Wśród wskazuje się to, że powinny one zasiedlać odpowiednie miejsca i pochodzić z naturalnej mikroflory jelitowej.
Dodatkowo, warto wspomnieć, że szczepy bakterii probiotycznych powinny być odporne na działanie enzymów trawiennych, soków żołądkowych oraz żółci. Do „dobrych bakterii” probiotycznych zalicza się wyłącznie te, które zostały dobrze poznane i zbadane, a ich działanie jest bezpieczne.
Jak probiotyki wpływają na zdrowie? – działanie i właściwości
Naturalne probiotyki mają bardzo szerokie spektrum działania. Przede wszystkim jednak ich zadaniem jest wzmocnienie ludzkiego organizmu oraz poprawienie kondycji i funkcjonowania układu trawiennego.
Dostarczanie do organizmu naturalnych produktów spożywczych bogatych w probiotyki zwiększa pozytywną mikroflorę jelitową. Jednocześnie zmniejsza się wówczas ilośc bakterii patogennych. Dzieje się tak dlatego, że szczepy bakterii konkurują ze sobą i obecność „dobrych” bakterii chroni przed kolonizacją naszego przewodu pokarmowego przez te złe, wywołujące choroby.
Bakterie probiotyczne wpływają też na równowagę między poszczególnymi szczepami bakterii w układzie pokarmowym. Jest to szczególnie istotne, gdy nie prowadzi się zdrowego trybu życia i nie dba się o zróżnicowaną dietę. Organizm jest wówczas bardziej narażony na różnego rodzaju infekcje, ponieważ jest osłabiony. Bakterie probiotyczne pełnią więc funkcję tarczy ochronnej.
To drobnoustroje, które nie mają działania patogennego, inwazyjnego ani rakotwórczego.
Co więcej, ich obecność w jelitach przyczynia się do łagodniejszego przebiegu biegunki oraz skrócenia czasu jej trwania. Chronią ściany jelita przed destrukcyjnym wpływem antybiotyków, które niekiedy również wywołują biegunki.
Niektóre szczepy probiotycznych bakterii wykazują zdolność do produkowania substancji, które mają działanie przeciwdrobnoustrojowe. W ten sposób dochodzi do zwalczania tych szczepów, które odpowiedzialne są za rozwój chorób.
Niektóre źródła podają ponadto, że naturalne probiotyki mogą również brać udział w wytwarzaniu witamin, neutralizowaniu czynników rakotwórczych, stabilizowaniu bariery jelitowej czy modulowaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu.
Różnice pomiędzy naturalnymi probiotykami a suplementami probiotycznymi
Naturalne probiotyki to takie, które można spożywać wraz z żywnością, głównie tą sfermentowaną. Ich źródłem będzie więc kapusta kiszona, ogórki kiszone, jogurty, śmietana czy niektóre sery. Zaletą tego rodzaju produktów spożywczych jest to, że bakterie probiotyczne powstają w sposób naturalny, na drodze przemian biologicznych i chemicznych. Nie ma tam sztucznej ingerencji człowieka. I choć to człowiek może zapoczątkować proces fermentacji (np. poprzez zalanie ogórków odpowiednią mieszanką do ich kiszenia), to nie ma wpływu na dalszy jego przebieg oraz namnażanie bakterii.
Jeżeli zaś chodzi o suplementy diety to powstają one w laboratoriach i są produktami syntetycznym. Proces namnażania bakterii odbywa się pod ścisłą kontrolą, a to powoduje, że kombinacja szczepów również nie jest naturalna, przypadkowa, tylko celowo zaprojektowana i zaplanowana przez naukowców.
Niektóre źródła podają również dodatkowy argument. Z uwagi na to, że na rynek znacznie łatwiej jest wprowadzić suplementy diety niż leki, wielu producentów decyduje się właśnie na takie rozwiązanie. W przypadku leków przepisy i normy są znacznie bardziej rygorystyczne niż w przypadku suplementów diety. Oznacza to, że gdy mamy do czynienia z lekiem, to można oczekiwać, że w jego składzie faktycznie znajdują się opisane szczepy bakterii w opisanych wartościach. W przypadku suplementu należy założyć, że nie ma pewności co do jego składu. Na przykład liczba bakterii może być znacznie mniejsza. To oznacza, że suplement może nie zadziałać tak, jak w założeniu powinien.
Jaka jest różnica pomiędzy probiotyków a prebiotyków?
Bardzo często w mowie potocznej dochodzi do pomyłki i określenia probiotyki oraz prebiotyki używa się zamiennie. Nie jest to poprawne, ponieważ czym innym są prebiotyki i czym innym probiotyki.
Prebiotyki to niestrawione składniki żywności. Ich działanie polega na tym, że pobudzają wzrost lub aktywność określonej grupy rodzajów bakterii w jelicie grubym. Są pożywką dla bakterii probiotycznych i stymulują ich wzrost. Prebiotyki często dodawane są do produktów spożywczych, by poprawić ich wartość odżywczą i zdrowotną.
Do najczęściej włączanych do produktów spożywczych prebiotyków zalicza się:
inulinę;
fruktooligosacharydy;
laktulozę;
pochodne galaktozy;
pochodne beta-glukanów.
Warto również dodać, że enzymy trawienne produkowane przez człowieka nie są w stanie strawić prebiotyków. Dlatego też wędrują one do jelita grubego i tam ulegają procesom fermentacji.
Należy również dodać, że nie wszystkie niestrawione składniki odżywcze mogą być uważane za prebiotyki. By mogły zyskać takie miano muszą obniżać pH treści pokarmowej, hamować szkodliwą mikroflorę jelitową i nie mogą być wchłaniane przez przewód pokarmowy.
Gdzie znaleźć naturalne probiotyki? To między innymi:
czosnek;
cykoria;
karczoch;
szparagi;
cebula;
pszenica;
banany.
Probiotyki natomiast to żywe organizmy, głównie bakterie i drożdżaki, które żywią się prebiotykami.
Najważniejsze źródła naturalnych probiotyków
Skoro więc warto sięgać po naturalne probiotyki, to gdzie można je znaleźć i jakie pokarmy stanowią ich najlepsze źródła? Przede wszystkim trzeba pamiętać, że najlepsza jest tu żywność fermentowana. Gdzie znaleźć najlepsze naturalne probiotyki? Ich źródłem może być:
kiszona kapusta;
kiszone ogórki;
zakwas buraczany;
miso;
jogurt;
sery;
kwaśna śmietana;
kwaśne mleko;
maślanka;
kefir;
kombucha;
pikle;
tempeh;
kimchi;
rejuvelac;
chleb na zakwasie;
kwas chlebowy;
kefir z mleka sojowego;
jogurt kokosowy.
Fermentowane produkty – bogate źródło naturalnych probiotyków
Okazuje się jednak, że fermentowane jedzenie to najlepsze źródło naturalnych probiotyków. Fermentacja jest jedną z metod konserwowana żywności i to w dodatku jedną z najstarszych. W tym procesie udział biorą naturalne bakterie, które żywią się cukrem, a produktem ich odżywiania jest kwas mlekowy. To właśnie on chroni żywność i powoduje, że takie składniki jak witaminy grupy B, korzystne enzymy, kwasy omegą 3 i korzystne bakterie probiotyczne mogą się utrzymać.
Jak dodawać naturalne probiotyki do diety?
Naturalne probiotyki można swobodnie dodawać do swojej codziennej diety. Jednym ze sposobów jest przygotowywanie sobie herbaty z kombuchą. Można ją pić codziennie. Szczególnie w okresie jesienno – zimowym dodawaj do obiadu kiszoną kapustę lub kiszone ogórki. Sprawdzą się w roli surówki, szczególnie wtedy, gdy nie ma już świeżych warzyw.
Probiotyki możesz też dodawać do swoich śniadań lub kolacji. Wystarczy, że kanapki udekorujesz plasterkami kiszonego ogórka.
Na drugie śniadanie lub podwieczorek możesz zjeść jogurt lub wypić maślankę.
Probiotyki dla dzieci: jak bezpiecznie wprowadzać naturalne probiotyki do diety dziecka
Probiotyki są dobre nie tylko dla dorosłych, ale również dla dzieci. Okazuje się, że ich podawanie maluchom skraca czas trwania biegunki spowodowanej zapaleniem żołądka i jelit oraz łagodzi przebieg infekcji górnych dróg oddechowych. Dzieci, które spożywają probiotyki rzadziej cierpią na kolki, zaparcia i refluks.
Konieczne jest podawanie probiotyków podczas kuracji antybiotykowej. Leczenie antybiotykami likwiduje bowiem nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale również bakterie probiotyczne, a to prowadzi do wyjałowienia flory bakteryjnej jelit. Dlatego trzeba zadbać o jej odbudowanie.
Oczywiście najlepiej sięgnąć po naturalne probiotyki. W przypadku maluchów sprawdzą się różnego rodzaju jogurty. Intensywny smak i zapach kiszonek może nie przypaść do gustu małemu smakoszowi. Warto jednak to sprawdzić i podsunąć tego rodzaju produkty. Jeżeli zasmakują, to wybór naturalnych probiotyków będzie większy. Jeżeli nie, to pozostają produkty mleczne.
Naturalne probiotyki a zdrowie układu pokarmowego
Szczepy probiotycznych bakterii mają bardzo korzystny wpływ na cały ludzki organizm. Warto jednak wiedzieć, że szczególnie wiele korzyści przynoszą w ramach układu pokarmowego.
Wspomagają pracę jelit, produkują kwasy organiczne, nadtlenek wodoru i bakteriocyny. Te ostatnie substancje hamują wzrost różnorodnych patogenów.
Ponadto te dobre bakterie np. bakterie szczepu lactobacillus acidophilus wspomagają przyswajanie mikroelementów: wapnia, żelaza, magnezu, miedzi, cynku i fosforu. Wspomagają też produkcję witamin: kwasu foliowego, witaminy B1, B2, B6.
Bakterie mogą też wspomagać trawienie i wchłanianie pokarmów. Ich obecność przyczynia się do skrócenia trwania biegunki oraz złagodzenia jej przebiegu. Mogą też łagodzić objawy alergii pokarmowych i zmniejszać podatność na ich wystąpienie.
Warto też dodać, że stosowanie probiotyków może mieć korzystny wpływ w leczeniu i profilaktyce chorób jelit. Mogą okazać się pomocne w przypadku zapalenia jelit, zespołu jelita drażliwego, uchyłków jelit, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego czy bakteryjnego przerostu jelita cienkiego.
Zastosowanie probiotyków zapobiega wzdęciom i zaparciom. Może łagodzić objawy nietolerancji laktozy oraz wspierać w leczeniu celiakii.
Przypuszcza się również, że taki naturalny probiotyk może wpłynąć na obniżenie złego cholesterolu, pobudzi perystaltykę jelit i procesy wchłaniania.
Jak naturalne probiotyki wspierają układ immunologiczny?
Spożywając produkt probiotyczny możesz również wzmocnić odporność organizmu. Jak to się dzieje? Te dobre bakterie bytują w jelicie. Wzmacniają je i usprawniają jego pracę. A to właśnie jelito jest bardzo ważnym organem, jeżeli chodzi o odporność. To tu zaczyna się odpowiedź immunologiczna i walka z drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Wzmacniając jelita, wzmacniasz swój układ odpornościowy. Bakterie wspomagają też wchłanianie witamin i innych składników odżywczych z pokarmów, a to też przyczynia się do poprawienia odporności. Do tego, ich obecność działa hamująco na rozwój bakterii chorobotwórczych. Dzieje się tak dlatego, że rywalizują one ze sobą o miejsce pobytu i „dobre” bakterie po prostu nie dopuszczają tych złych do skolonizowania jelit.
Potencjalne skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania naturalnych probiotyków
Mimo tego, że omawiane drobnoustroje mają korzystny wpływ na organizm człowieka, mogą wśród niektórych osób wywoływać niepożądane skutki uboczne. Najczęściej wymienia się tu wzdęcia i gazy. Taki efekt najczęściej pojawia się przy spożywaniu probiotyków na bazie drożdży. One też nasilają uczucie pragnienia.
Osoby wrażliwe mogą doświadczać bólu głowy. Wiąże się to z obecnością amin biogennych w sfermentowanych produktach. Aminy pobudzają ośrodkowy układ nerwowy i wpływają na przepływ krwi. Takie zmiany mogą poskutkować bólem głowy.
Jest też grupa osób, u których obserwuje się wzrost histaminy. Jest to substancja produkowana przez ludzki organizm w momencie zagrożenia. Gdy jej poziom rośnie dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, może pojawić się obrzęk i zaczerwienienie. W niektórych przypadkach może dojść również do wywołania dodatkowych objawów alergicznych jak katar, kaszel, duszności, swędzenie czy łzawienie oczu.
Osoby, które mają osłabioną odporność, przeszły długą hospitalizację lub operacje i zabiegi, powinny ostrożnie podejść do tematu suplementowania probiotyków, nawet w ich naturalnej postaci. Może się zdarzyć tak, że bakterie przedostaną się do krwiobiegu i wywołają zapalenie. Z suplementacji powinny też zrezygnować osoby z ostrym zapaleniem trzustki.
Niezależnie od tego, czy zamierzasz przyjmować naturalny probiotyk czy jego syntetyczną wersję, zwróć uwagę na substancje dodatkowe lub pomocnicze. Osoby z nietolerancją laktozy powinny sięgnąć po produkty mleczne, w których nie ma tego składnika. Niektórzy są też uczuleni na drożdże, a to powoduje, że w ich przypadku korzystniej będzie sięgnąć po produkty na bazie bakterii. Ostrożność powinny zachować też osoby z alergią na jaja, soję i nabiał.
Badania naukowe potwierdzające korzyści z naturalnych probiotyków
Istnieje wiele badań naukowych, które potwierdzają korzystne działanie probiotyczne produktów sfermentowanych oraz suplementów, które zawierają wartościowe dla człowieka bakterie. Bezpieczniejsze i bardziej zróżnicowane pod względem dostarczanych wartości będą oczywiście kiszonki. Na przykład kapusta kiszona zawiera nie tylko bakterie, ale również przeciwutleniacze, takie jak luteina i zeaksantyna, co powoduje, że dodatkowo spowalnia procesy starzenia i ma pozytywny wpływ na zdrowie oczu.
Mleko i produkty mleczne również niosą ze sobą wiele korzyści. W kwaśnym mleku znajdują się na przykład bakterie kwasu mlekowego, szczególnie cenne dla wytwarzania witamin, neutralizowania czynników rakotwórczych i stabilizowania bariery jelitowej. Ich źródłem są również inne fermentowane produkty mleczne. Trzeba jednak pamiętać, że mogą być one uczulające. W takiej sytuacji warto sięgnąć po jego roślinne zamienniki, jak na przykład mleko sojowe.
Zielares
Czytaj także
Polecane dla Ciebie
