5 HTP znajduje się w składzie wielu suplementów diety przeznaczonych m.in. w walce z zaburzeniami nastroju, problemami ze snem. Dowiedz się więcej o jej właściwościach.
Tran – Właściwości zdrowotne, zastosowanie, przeciwwskazania i jak go używać
- Opublikowano: 29.08.2022 - Aktualizacja: 05.10.2022
Choć tran może przywodzić różne, nie zawsze przyjemne skojarzenia smakowe, stanowi niewątpliwie doskonałe wsparcie dla odporności oraz sprawności mózgu. Niedoceniany często tran może zaskoczyć swoim działaniem i skutecznością. Kto w szczególności powinien skorzystać z cennych właściwości tranu? Dlaczego warto włączyć olej z dorsza do swojej diety?
Tran (Oleum Jecoris Aselli) jest olejem, który pozyskuje się z wątroby dorsza atlantyckiego lub innych odmian ryb należących do rodziny dorszowatych. Ta konkretna, żyjąca w zimnych wodach odmiana musiała dostosować się do panujących wokół warunków, dlatego w swoich tkankach tłuszczowych nagromadziła szczególnie duże ilości cennych składników odżywczych.
Początkowo tran wykorzystywano przede wszystkim jako olej do rozpalenia lamp oliwnych oraz pożywienie dla zwierząt. Podejmowano także próby zewnętrznego stosowania tranu, jednak bezskutecznie, ponieważ preparat wykazuje skuteczność jedynie przy zastosowaniu wewnętrznym. Dopiero w drugiej połowie XX wieku odkryto prozdrowotny potencjał tranu i uznano go za cenne źródło kwasów tłuszczowych omega-3, a także witamin A i D. Podstawowym składnikiem tranu są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega, a w szczególności kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA).
W języku potocznym tranem określa się także preparaty na bazie oleju z wątroby rekina grenlandzkiego, wieloryba lub łososia. Zgodnie jednak z oficjalnym nazewnictwem tylko olej pochodzący z wątroby ryb dorszowatych jest prawdziwym tranem.
Tran norweski, islandzki, z dorsza, rekina czy wieloryba – jaki wybrać?
Tranem nazywać można wyłącznie olej z wątroby dorsza lub ryb należących do rodziny dorszowatych. Tłuszcz z wątroby rekina lub wieloryba powinien być nazywany olejem i nie należy mylić go z tranem. Właściwości tych produktów są znacząco różne i nie należy traktować ich jednakowo lub stosować zamiennie.
Tran pozyskiwany z wątroby dorsza atlantyckiego jest najbardziej wartościowy, ponieważ oferuje bogactwo wartościowych substancji odżywczych. Jest źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, a jednocześnie dostarcza także ważne dla odporności i mózgu witaminy A oraz D.
Olej z wątroby rekina zawiera co prawda kwasy omega-3, jednak w znacznie mniejszej ilości. Z kolei zamiast witamin A i D, olej z rekina dostarcza skwalen i alikiloglicerole, który wykazuje działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. Jak dotąd nie ma jednak wiarygodnych i jednoznacznych badań, które potwierdziłyby, że jest to skuteczny środek na wzmocnienie układu odpornościowego.
Tran – właściwości zdrowotne
Tran to bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, które są niezwykle istotne dla zdrowia człowieka oraz funkcjonowania jego mózgu. W tym kontekście kluczowe są kwasy EPA oraz DHA dostarczane do organizmu z odpowiednimi dawkami tranu. Tran posiada właściwości lecznicze, które są potrzebne do prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży, a jednocześnie zalecany jest także osobom dojrzałym w celu zadbania o właściwą odporność i regenerację.
Tran na odporność
Kwasy EPA oraz DHA mają korzystny wpływ na wzmocnienie organizmu i wspierają funkcjonowanie całego układu immunologicznego. Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 są także niezbędne do produkcji hormonów przeciwzapalnych, które wspierają pracę układu odpornościowego. Regularne przyjmowanie tranu pomaga więc przeciwdziałać procesom zapalnym, a także infekcjom wirusowym i bakteryjnym. Zaleca się szczególnie stosować preparaty z tranem w okresie jesienno-zimowym, kiedy prawdopodobieństwo zachorowania jest wyższe.
W tranie znajduje się także witamina A, która poprawia kondycję błon śluzowych, co również ma niemałe znaczenie w ochronie organizmu przed potencjalnymi infekcjami. Z kolei witamina D odgrywa ważną rolę we wzmacnianiu bariery nabłonkowej i wspiera pierwszą linię obrony przed chorobami.
Tran na układ nerwowy
Do prawidłowej pracy mózgu oraz całego układu nerwowego niezbędne jest zachowanie równowagi w obrębie poziomu kwasów omega-3 w spożywanych posiłkach. Kwasy EPA oraz DHA wpływają pozytywnie na ukrwienie mózgu i poprawiają przepływ bodźców nerwowych między substancją białą i szarą. U osób młodszych tran będzie więc wparciem dla skuteczniejszej nauki, a u osób starszych pomoże zahamować problemy z pamięcią i koncentracją. Badania wykazały, że stosowanie tranu może obniżać ryzyko rozwoju Alzheimera lub demencji u seniorów.
Tran na układ krwionośny
Regularne dostarczanie do organizmu kwasów omega-3 wspiera funkcjonowanie układu krwionośnego. Pomaga w uregulowaniu poziomu cholesterolu, obniża poziom trójglicerydów, poprawia działanie śródbłonka naczyniowego i reguluje ciśnienie tętnicze krwi. Stosowanie tranu może więc przyczynić się do obniżenia ryzyka powstania ostrego zespołu wieńcowego.
Tran dla urody
Kwasy omega-3 zawarte w tranie naturalnie poprawiają kondycję skóry, włosów i paznokci. W tym obszarze obserwuje się także korzystne działanie witamin A oraz D. Przeciwdziałają one wysychaniu skóry i przyspieszają gojenie się ran.
Tran dla dzieci – Dlaczego warto go stosować?
Tran działa korzystnie na rozwój dzieci i niemowląt oraz ich rozwój intelektualny. Stosowanie kwasów omega-3 zaleca się już na etapie ciąży w celu zwiększenia zdolności poznawczych u dziecka oraz przeciwdziałania chorobom neurodegradacyjnym. Witaminy A i E zawarte w tranie są konieczne dla prawidłowej pracy mózgu, a także zdrowego wzrostu dzieci i młodzieży. Tran wspiera też naturalnie odporność dzieci, a do tego jest bezpieczny, dlatego nie należy obawiać się o wystąpienie niepożądanych skutków ubocznych.
Kto powinien przyjmować najbardziej tran?
Stosowanie tranu zaleca się w każdym wieku, szczególnie jednak przez dzieci, jako środek na wzmocnienie odporności, układu kostnego, wzroku oraz prawidłowy rozwój mózgu. Zawarta w tranie witamina D wspiera także gospodarkę wapniowo-fosforanową i zapobiega rozwojowi krzywicy u dzieci.
Drugą grupą, która powinna regularnie sięgać po tran, są osoby starsze. Preparaty zawierające tran pomagają zadbać o układ neurologiczny i wzmacniają odporność organizmu. Dodatkowo tran łagodzi także stany zapalne i wspomaga funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.
Z cennych właściwości tranu skorzystać mogą także osoby osłabione po zabiegach operacyjnych, przebywające w okresie rekonwalescencji, kobiety wchodzące w etap klimakterium oraz osoby prowadzące stresujący tryb życia.
Jak działa tran i na co pomaga?
Tran wykazuje działanie m.in.: przeciwzapalne, immunomodelujące, neuroprotekcyjne, regeneracyjne, kardioprotekcyjne, antyoksydacyjne oraz antynowotworowe.
Stosowanie tranu zaleca się szczególnie w przypadkach takich jak:
– Osłabiona odporność
– Problemy z pamięcią i koncentracją
– Zbyt wysokie stężenie cholesterolu we krwi
– Choroby układu krążenia
– Atopowe zapalenie skóry
– Słaba kondycja włosów, skóry i paznokci
– Rekonwalescencja po chorobie lub zabiegu
– Osłabiona kondycja kości i zębów
– Bóle reumatyczne
Przyjmowanie tranu zaleca się także ciężarnym oraz kobietom karmiącym. Składniki zawarte w tranie mają pozytywny wpływ zarówno na zdrowie i samopoczucie kobiety, jak i na prawidłowy rozwój dziecka.
Jak stosować tran – dawkowanie rano czy wieczorem
Dawkowanie tranu należy dostosować do informacji zawartej w ulotce wybranego produktu. Dzienne zastosowanie będzie różnić się, chociażby ze względu na formę podania tranu — inaczej przyjmuje się tran w postaci płynnej, a inaczej tran w kapsułkach.
Należy pamiętać, że dzienna norma dla witaminy A to 800 jednostek miary oraz 200 jednostek miary dla witaminy D3. Najczęściej takie ilości znajdują się w ok. 2 kapsułkach tranu lub 5 ml jego postaci płynnej. Zawsze jednak nadrzędnym sposobem stosowania będzie to podane przez producenta.
Zaleca się zwykle stosowanie tranu 2 razy dziennie — rano i wieczorem (wyjątkiem są indywidualne zalecenia lekarskie). Najlepiej spożywać tran w trakcie posiłku, aby zminimalizować nieprzyjemny posmak rybiego oleju w ustach.
Jak długo można brać tran – Czy można pić tran cały rok?
Wprowadzenie tranu do codziennej diety jest zalecane szczególnie w okresie jesienno-zimowym (od września do kwietnia). Późną wiosną oraz latem zwykle odradza się przyjmować tran ze względu na większą produkcję witaminy D pod wpływem słońca. Aby więc zapobiec przedawkowaniu witaminy D, najlepiej powstrzymać się od przyjmowania tranu w tym czasie.
Z drugiej strony, jeśli pojawiają się poważne spadki odporności oraz niedobór witamin, tran można przyjmować przez cały rok. W każdym przypadku warto skonsultować swoją decyzję z lekarzem.
Co wybrać: tran w kapsułkach czy w płynie?
Tran w kapsułkach nie utlenia się, a jego przechowywanie jest mniej kłopotliwe. Tran w płynie ma tendencję do utleniania się, dlatego należy przechowywać go w lodówce i spożywać najpóźniej 6 tygodni po napoczęciu buteleczki.
Czy można podawać tran w ciąży?
Ze względu na bogactwo kwasów nienasyconych omega-3, an jest wręcz zalecany kobietom w ciąży. Ma on ogromny wpływ na kształtowanie układu nerwowego i mózgu dziecka. Wpływa też pozytywnie na rozwój siatkówki oka u malucha. Z kolei kwasy EPA działają korzystnie na mamę — mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka depresji poporodowej.
Codzienna suplementacja tranem u kobiet ciężarnych powinna być skonsultowana z lekarzem, który skontroluje ryzyko przedawkowania witaminy A oraz bezpieczeństwo stosowania tranu przy aktualnych parametrach medycznych danej kobiety.
Czy można podawać tran niemowlętom?
Witamina D zawarta w tranie jest wskazana do podawania niemowlętom ze względu na rozwijający się układ kostny oraz uzębienie malucha. Witamina D wspiera także gospodarkę fosforanowo- wapniową dziecka i przeciwdziała wystąpieniu krzywicy. Noworodkom i niemowlętom do 6 miesiąca życia podaje się zwykle 400 IU witaminy D na dobę. Dokładne dawkowanie należy jednak skonsultować z lekarzem pediatrą.
Tran – przeciwwskazania. Czy tran może być szkodliwy?
Mimo wielu prozdrowotnych właściwości tranu, istnieją sytuacje, w których powinno się zrezygnować z jego spożywania. Po tran nie powinny sięgać:
– Osoby ze schorzeniami nerek (np. kamicą nerkową)
– Osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe
– Osoby przyjmujące preparaty z witaminą A oraz D
– Osoby chorujące na hiperkalcemię
– Osoby chorujące na sakoidozę
Tran – efekty stosowania
Tran jest substancją, którą zdecydowanie warto włączyć do codziennej diety. Tran jest cennym źródłem kwasów omega-3 oraz witamin A oraz D, a jego systematyczne przyjmowanie przynosi odczuwalne efekty:
– Regulacja stężenia glukozy we krwi
– Obniżenie poziomu cholesterolu i lipidów we krwi
– Obniżenie ciśnienia tętniczego
– Lepsze funkcjonowanie narządu wzroku
– Poprawa pamięci i koncentracji
– Lepszy rozwój intelektualny u niemowląt i dzieci
– Wyższa odporność
– Szybsza regeneracja organizmu
– Poprawa kondycji włosów, skóry i paznokci
Tran – negatywne skutki uboczne
Decydując się na suplementację tranem należy zachować zawsze zdrowy rozsądek. Dotyczy to szczególnie dawkowania tranu – najlepiej przyjmować konkretny produkt według zaleceń producenta i nie modyfikować dawkowania według własnych preferencji. Tran zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, które w zbyt dużych ilościach mogą kumulować się w organizmie. Należy pamiętać, że nadmiar witaminy A oraz D może spowodować pogorszenie samopoczucia, a w niektórych przypadkach hiperwitaminozę.
Przedawkowanie tranu, a więc przedawkowanie witaminy A lub D objawia się zwykle obniżeniem lub utratą apetytu, powiększeniem wątroby lub dolegliwościami z strony układu neurologicznego. W takich przypadkach najlepiej odstawić natychmiast stosowanie tranu i udać się na wizytę do lekarza.
Jaki tran jest najlepszy – najważniejsze czynniki oceny
Wybierając konkretny tran należy zwrócić uwagę szczególnie na jego pochodzenie – należy wybierać wyłącznie olej pochodzący ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb należących do rodziny dorszowatych. Będzie on posiadał zdecydowanie więcej wartości zdrowotnych niż oleje z innych ryb.
Kupując tran warto również sprawdzić stężenie kwasów DHA oraz EPA w rozważanym produkcie. Im wyższe tym jakość i potencjał zdrowotny preparatu będzie większa.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Odkryj wpływ maślanu sodu na zdrowie i dowiedz się o jego 5 potencjalnych skutkach ubocznych. Czytaj teraz, by świadomie korzystać z maślanu!
Poznaj, jak skutecznie działa zawarty w zielonych warzywach chlorofil, który ma dobroczynny wpływ na nasz organizm, pobudza produkcję krwi oraz przeciwdziała starzeniu!
Polecane dla Ciebie
Zastanawiasz się, dlaczego wrotycz jest zakazany? Odkryj ryzyko jego stosowania i bezpieczne alternatywy w naszym artykule. Bądź świadomy, dbaj o zdrowie!
Marihuana lecznicza to susz z konopi siewnych. Jej stosowanie może być wsparciem przy wielu chorobach, takich jak np. astma, padaczka lekooporna, HIV. Poznaj jej właściwości.
Mandragora to silnie trująca roślina, choć w starannie dobranych dawkach może przynieść liczne korzyści dla zdrowia; sprawdź jakie!
Czy wiesz, że bluszcz może być niebezpieczny? Przeczytaj, jak uniknąć zatrucia i chronić swoich bliskich oraz zwierzęta domowe.
Bodziszek cuchnący: cudowne antidotum na wszystkie dolegliwości? Nie daj się zwieść jego nazwie! Sprawdź jakie korzyści może Ci przynieść stosowanie bodziszka.