Mięta jest świetnym wsparciem w dolegliwościach układu pokarmowego, ale warto też wiedzieć, że ma znacznie szersze właściwości w tym miejscowo znieczulające i przeciwbólowe.
Czosnek pospolity – Działanie, zastosowanie i właściwości
- Opublikowano: 25.05.2022 - Aktualizacja: 13.07.2022
Jego specyficzny zapach i charakterystyczny smak sprawiają, że czosnek trudno pomylić z jakimkolwiek innym składnikiem zdrowej diety. Skąd wziął się ten naturalny antybiotyk i dlaczego spożywanie świeżego czosnku ma tak wiele pozytywnych właściwości dla naszego zdrowia?
Czosnek stosowany jest od tysiącleci. To gatunek byliny należący do rodziny amarylkowatych (podrodzina czosnkowych). Jest popularnym warzywem, przyprawą i rośliną leczniczą, pochodzącą z Azji Środkowej.
Najważniejszą częścią warzywa są podziemne cebule, składające się od kilku do kilkunastu jadalnych ząbków. Łodyga czosnku jest zredukowana do tzw. piętki cebuli.
Świeże ząbki czosnku zawierają około 60–65% wody, 32% węglowodanów (w tym inulinę) i 5,6–6,45% białka. Spośród witamin w największej ilości obecna jest witamina C. Świeże, obrane już ząbki czosnku zawierają do 31 mg witaminy C w 100 g produktu, a także witaminy z grupy B i składniki mineralne potas, żelazo, magnez i fosfor.
Ząbki czosnku zawierają olejki eteryczne – olejek lotny (olejek czosnkowy) z alliiną i enzymem allinazą, który po roztarciu czosnku zamienia allinę w allicynę (związek o charakterystycznym zapachu i bakteriobójczych właściwościach) i kwas pirogronowy.
Poza tym olejek zawiera m.in. salicynę, fitosterole, kwas spirogenowy, amoniak oraz szereg dwu- i trójsiarczków alkilowych i metylowych (także o właściwościach antybiotycznych).
Jak wygląda czosnek
Czosnek pospolity Allium sativum L. wymaga gleb żyznych, wilgotnych, dobrze przepuszczalnych. Lubi miejsca nasłonecznione lub lekko zacienione, znosi gleby uboższe.
Jego cebula jest kulista i składa się z drobnych cebulek, zwanych ząbkami czosnku lub pazurkami, okrytych zwarto przylegającymi łupinami.
Wysokość łodygi dochodzi do metra. Liście są równowąskie, rynienkowate, ostro zakończone. Kwiaty uprawowych odmian czosnku są płonne (nasiona nie zawiązują się). Są białe lub różowe, zebrane w baldach.
Kwiatostan czosnku pospolitego jest okryty pękającą okrywą (tylko z jednej strony), która z czasem zasycha. Posiada dodatkowo duży, zaostrzony koniec, przypominający dalszą część łodygi. Między kwiatami powstają malutkie cebulki powietrzne, które możemy sadzić.
Działanie i zastosowanie czosnku
Czosnek jest jednym z najzdrowszych pokarmów na planecie. Niskokaloryczny, ale bogaty we właściwości lecznicze i składniki odżywcze, o wielu cechach zdrowotnych: powoduje rozkurcz naczyń krwionośnych, poprawia krążenie krwi, jest wskazany na wzmocnienie odporności, nasila wydzielanie żółci, przyspiesza pracę jelit i może zapobiec zawałowi serca. Działa czosnek przeciwzakrzepowo, przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie.
Jest naturalnym antybiotykiem odpowiedzialnym za obniżanie ciśnienia krwi, leczenie infekcji, a przeciwutleniacze w nim zawarte mogą pomóc w poprawie zdrowia kości, zapobieganiu demencji i chorobie Alzheimera. Co sprawia, że regularne spożywanie czosnku ma tak wiele zalet?
Cebula czosnku zawiera składnik, który nazywa się alliina – to bezwonna substancja, rozpuszczalna w wodzie. Surowiec posiada ponadto alkilowe pochodne alliiny (metylo- i propyloallina), związki flawonoidowe, aminokwasy – wolne i związane, pochodne adenozyny, związki śluzowe i witaminy oraz olejek zawierający głównie dwu- i trójsiarczki (do 0.25%) powstałe w wyniku przekształceń alliiny.
Jako naturalny antybiotyk czosnek działa bakteriobójczo na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne oraz przeciwgrzybiczo. Co ważne, przeciwdziała też agregacji płytek krwi (przedłuża czas krwawienia i krzepnięcia, zwiększa aktywność fibrynolityczną), zmniejsza cholesterol i triglicerydy, obniża ciśnienie krwi.
Wzmaga wydzielanie żółci i pobudza czynności trawienne, zatrzymuje nadmierną fermentację w jelitach (pomaga pozbyć się pasożytów jelit).
Regularne spożywanie czosnku obniża ryzyko raka żołądka, powoduje hamowanie inicjacji karcynogenazy. Ząbek czosnku jest stosowany w zakażeniach górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i układu moczowego, w podwyższonej zawartości lipidów we krwi, w celu zapobiegania zmianom miażdżycowym w naczyniach krwionośnych.
Surowy czosnek to roślina lecznicza wykorzystywana w kuchni także ze względu na niezwykłe walory smakowe (ugotowanie ząbków zmniejsza jego ostrość i zapach czosnku).
Właściwości czosnku
Smażony na oliwie z oliwek rozpływa się w ustach jak masło. Posiekany surowy czosnek ma ostry smak i zapach. W postaci olejków eterycznych może łagodzić bóle mięśni. Można nawet zrobić z niego herbatę. Bez względu na to, jak go używamy, oferuje znaczące korzyści — oprócz tego, że jest pyszny. Podsumujmy!
- Zawiera związki siarki, dobre na zakażenia bakteryjne.
- Olejki eteryczne zawarte w nim stanowią naturalny antybiotyk.
- Posiada cukry, fitosterole, flawonoidy, śluzy, pektyny, a także szereg witamin, A, B1, B2, PP, C, i wiele składników mineralnych, takich jak potas, wapń, magnez, kobalt, nikiel i chrom.
- Suplementy diety z czosnkiem przyczyniają się do wspierania naturalnej flory bakteryjnej (czosnek nie uszkadza naturalnej flory bakteryjnej).
- Regularne jedzenie czosnku wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i wsparcie naczyń krwionośnych.
- Czosnek ma właściwości przeciwbakteryjne i właściwości przeciwzakrzepowe.
- Podobnie jak aspiryna zmniejsza lepkość krwi.
- Spożywany codziennie usprawnia przepływ krwi i elastyczność naczyń krwionośnych.
- Świeży czosnek wykazuje aktywność przeciwgrzybiczą.
- Badania wykazały, że stosowanie czosnku łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Niszczy pasożyty jelit zwłaszcza owsiki, glisty, a nawet tasiemce (w tym celu należy przez kilka tygodni codziennie na czczo wypijać nalewkę z czosnku moczonego w szklance wody przez całą noc).
- Czosnek surowy jest skuteczny w chorobach wirusowych, takich jak opryszczka, grypa rzekoma, pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej oraz nieżyt nosa.
- Tradycyjnie był używany w ramach stosowania naturalnych metod walki z chorobami zakaźnymi jak cholera, dżuma, dur brzuszny, dur plamisty.
Efekty długotrwałego jedzenia — regularne spożywanie czosnku
Ten prozdrowotny suplement niszczący niebezpieczne bakterie jest odpowiedzialny za ogólne zwiększenie odporności organizmu i korzystny wpływ na naczynia krwionośne. Ale mniej znane właściwości czosnku są równie istotne. Zmniejsza on przekrwienie i pomaga zbić gorączkę.
Jeść czosnek to dostarczać sobie flawonoidów, witamin z grupy B i wielu innych składników, o których wspomnieliśmy.
Dzięki swym właściwościom leczniczym ułatwia odkrztuszanie wydzieliny, niweluje ból gardła, zmniejsza duszności. Warto również wskazać, że czosnek poprawia przemianę tłuszczów i zapobiega odkładaniu cholesterolu w ścianach naczyń, działając przeciwmiażdżycowo i usprawniając przepływ krwi (ma wpływ na regulację ciśnienia krwi).
Ponadto, korzystnie działa na wątrobę i żołądek, pobudzając organy do pracy i wytwarzanie soków trawiennych (wspomaganie trawienia). Z tego powodu pozytywnie wpływa on na proces odchudzania.
Skutki uboczne używania czosnku
Badania wykazały, że czosnek jest na szczęście mało toksyczny dla człowieka. Nie zaleca się go jednakże podawać osobom z niskim ciśnieniem krwi, w przebiegu ostrego nieżytu żołądka i jelit oraz kobietom karmiącym (chociaż tutaj wyniki badań bywają rozbieżne). Odnośnie zapachu czosnku, jego wadą jest przykry zapach z ust, który występuje przez jakiś czas po spożyciu. Można go w zmniejszyć, spożywając np. świeże liście natki pietruszki.
Przeciwwskazania do stosowania
Czosnek pospolity, mimo że jest bezpieczny, nie może być stosowany w diecie przez każdego. Jak wspomnieliśmy, nie powinny go spożywać osoby z dolegliwościami nieżytu żołądka i jelit, chorobami wątroby, a także z nasiloną hipotonią (niedociśnienie tętnicze). Ponadto, jedzenie czosnku nie jest wskazane w przypadku osób z chorobą zakrzepową.
Dlaczego warto stosować czosnek?
Czosnek ma zastosowanie zarówno w kuchni – jako warzywo przyprawowe, a także w ziołolecznictwie. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, chroniąc przed zgagą. To znakomity środek antybakteryjny i przeciwdziałający miażdżycy – działa antysklerotycznie.
Jako popularna przyprawa nadaje potrawom charakterystycznie palącego smaku. Nieprzyjemny zapach usuwa dodana do czosnku zielona pietruszka, żucie ziaren kawy (ziarna palonej kawy), jabłko, tymianek, mięta lub seler.
Czosnek warto stosować, bo to tani i zdrowy sposób na wiele dolegliwości. Dzienna porcja czystego olejku czosnkowego to 1 mg. Maceraty czosnkowe zawierają tylko około 0,1-0,36% czystego olejku.
Czosnek — uprawa
Czosnek to roślina umiarkowanego klimatu. Czosnek lubi słońce i jest wrażliwy na niedobory wody. Na tym samym miejscu można go sadzić co trzy, cztery lata.
W maju i czerwcu, kiedy główki intensywnie rosną, czosnek wymaga podlewania i nawożenia, najlepiej wodnymi roztworami nawozów wieloskładnikowych.
Znakiem, że czosnek jest gotowy do zbioru, jest zaschnięcie liści lub załamanie się łodygi rzekomej (głąbika). Czosnek zbieramy tylko w czasie suchej pogody.
Jak widzimy, właściwości czosnek ma tak szerokie i bogate, że nie dziwi jego niesłabnąca popularność na stołach wielu świadomych kulinarnie grup społecznych. Jedzmy go dla zdrowia, najlepiej z natką pietruszki!
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Odkryj tajemnice roślin trujących. Poznaj, jak rozpoznać i unikać najniebezpieczniejszych gatunków w Polsce, aby chronić siebie i bliskich. Nie daj się zaskoczyć.
Nadzwyczajny owoc o wielkim potencjale przeciwrakowym i immunostymulującym. Skarbnica antyoksydantów, witamin i minerałów, a do tego specjał o nietuzinkowym smaku. Poznaj graviolę
Polecane dla Ciebie
Smocza krew wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, ochronne, przeciwbakteryjne i odnawiające, przez co staje się coraz bardziej pożądanym składnikiem w świecie kosmetyki.
Poznaj 19 czynników wypłukujących krzem i jak możesz temu przeciwdziałać. Zobacz proste sposoby na utrzymanie optymalnego poziomu krzemu dla Twojego zdrowia!
Zastanawiasz się nad suplementacją magnezu? Dowiedz się, jak uniknąć ryzyka przedawkowania i zadbać o swoje zdrowie. Przeczytaj teraz i bądź bezpieczny.
Zestaw witamin wyłącznie dla kobiet - czy to ma sens? Te witaminy sprzyjają urodzie i poprawiają odporność. Zobacz gdzie ich szukać!
Ziemia okrzemkowa to naturalny sposób na dokładne i efektywne oczyszczenie organizmu ze złogów, toksyn i pasożytów, zobacz, co jeszcze możesz zyskać dzięki diatomitowi.