Magnez: komu grozi niedobó i jak go rozpoznać? Poznaj proste sposoby na włączenie magnezu do codziennej diety.
Skutki uboczne przyjmowania żelaza – Ryzyko, przedawkowanie, przeciwwskazania i bezpieczeństwo stosowania
- Opublikowano: 09.08.2023 - Aktualizacja: 10.08.2023
Żelazo jest jednym z najważniejszych składników w ludzkim organizmie. Uczestniczy w wielu reakcjach w ciele, a jego niedobór może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Nadmierne przyjmowanie żelaza niesie jednak za sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. W jakich ilościach stosować tę substancję? Jakie są przeciwwskazania do suplementacji żelaza?
Niedobór żelaza w organizmie jest bardzo niebezpiecznym stanem. Przyjmowanie tej substancji przez osoby, które borykają się np. z anemią, często jest koniecznością. Stosowanie takich preparatów może jednak nieść za sobą wiele nieprzyjemnych skutków ubocznych. Do tych pojawiających się zdecydowanie najczęściej warto zaliczyć:
bóle brzucha,
zaparcia, nudności,
zmiana zabarwienia zębów,
zmiana koloru stolca na ciemniejszy.
Zdarza się, że osoby z niedoborem żelaza, które rozpoczynają suplementację, czują się gorzej niż wcześniej. Z dolegliwościami charakterystycznymi dla przyjmowania tej substancji można sobie poradzić. Są one też znacznie mniej uciążliwe niż problemy wynikające z niedoboru żelaza. Skutki uboczne towarzyszące suplementacji nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia, czego nie można powiedzieć o zbyt małym poziomie żelaza w organizmie.
Problemy żołądkowo-jelitowe
Najpowszechniejsze skutki uboczne przyjmowania żelaza to zaparcia, gazy, bóle brzucha i nudności. Takie dolegliwości pojawiają się już w pierwszych dniach suplementacji. Sposobem na złagodzenie lub wyeliminowanie tych problemów może być stosowanie żelaza w trakcie jedzenia. Czasami sposobem jest też zmniejszenie porcji jednorazowej, dzieląc ją na kilka razów w ciągu doby.
Ciemny stolec
Ciemna barwa stolca może być niepokojąca, jednak często towarzyszy ona przyjmowaniu żelaza. Nie stanowi ona zagrożenia dla zdrowia i nie wymaga konsultacji z lekarzem. To naturalne zjawisko związane ze stosowaniem preparatów z żelazem. Ciemne zabarwienie stolca jest objawem dość powszechnym wśród osób przyjmujących żelazo, jednak po odstawieniu preparatów szybko znika i wraca do poprzedniego stanu.
Jakie są objawy przedawkowania żelaza?
Jeśli żelazo jest stosowane bez wyraźnych wskazań lub konsultacji z lekarzem, może dojść do przekroczenia jego odpowiedniej ilości w organizmie. Taki stan wiąże się z wieloma dolegliwościami. Najpowszechniejsze skutki nadmiaru żelaza to:
zaburzenia rytmu serca,
ciągłe uczucie zmęczenia,
bóle stawowe,
powiększenie wątroby,
zmiana koloru skóry na szarobrązowy.
Nadmiar żelaza jest stanem bardzo niebezpiecznym dla ludzkiego organizmu. Ciało nie ma bowiem zdolności do samodzielnego usuwania zbyt dużych ilości tej substancji. Przedawkowanie żelaza okazuje się szczególnie niebezpieczne dla dzieci.
Żelazo trafiające do organizmu na początku jest magazynowane jako hemosyderyna. Gromadzi się ona w szpiku kostnym, wątrobie i śledzionie. Nadmiar tej substancji może doprowadzić do zaburzenia pracy trzustki, a nawet marskości wątroby.
Jakie są skutki uboczne przedawkowania żelaza?
Nadmiar żelaza jest tak samo niebezpieczny jak jego niedobór. Stosowanie tej substancji w nadmiernych ilościach może skutkować takimi dolegliwościami i chorobami, jak:
odkładanie się w narządach – prowadzi to do objawów zatrucia,
wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory,
nasilone działanie wolnych rodników odpowiedzialnych za procesy starzenia,
choroby układu sercowo-naczyniowego – w tym również zawały serca,
zaburzenia hormonalne,
osteoporoza,
depresja,
uszkodzenia wątroby,
bóle stawów.
Istnieją jednak sposoby na poradzenie sobie z nadmiarem żelaza w organizmie. W tym celu stosuje się specjalną odtrutkę, czyli deferoksaminę. Substancja ta ogranicza jego wchłanianie, a co za tym idzie – powoduje łatwiej pozbyć się nadmiaru żelaza z organizmu. Jeśli zauważasz u siebie skutki nadmiaru żelaza, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem. Szybkie wprowadzenie odpowiednich działań może pomóc uniknąć poważnych dolegliwości, jak uszkodzenia wątroby czy choroby układu sercowo-naczyniowego.
Czy przyjmowanie żelaza może zaszkodzić?
Przyjmowanie żelaza może być szkodliwe w sytuacji, gdy jest ono praktykowane na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem. Suplementacja tego składnika może bowiem doprowadzić do jego przedawkowania, co stanowi poważne zagrożenie dla wielu organów w ludzkim ciele. Z tego powodu przed rozpoczęciem przyjmowania żelaza warto wykonać badania, które wskażą zawartość tego pierwiastka w organizmie. Suplementacja jest wskazana jedynie u osób borykających się z niedoborem, zgodnie ze wskazaniami producenta preparatu i lekarza.
Przyjmowanie żelaza może zaszkodzić również niektórym osobom, które nie mają nadmiaru tego pierwiastka w organizmie, ale borykają się z wybranymi chorobami czy alergiami. Z tego powodu przed rozpoczęciem suplementacji konieczne jest wykonanie podstawowych badań i skonsultowanie się ze specjalistą. Objawy kojarzone z niedoborem żelaza niekiedy mogą świadczyć również o innych schorzeniach, które wymagają wprowadzenia określonego sposobu leczenia.
Jak zminimalizować skutki uboczne przyjmowania żelaza?
Preparaty na niedobory żelaza często powodują skutki uboczne. Zwykle są to dolegliwości związane z funkcjonowaniem układu pokarmowego. To naturalne zjawisko związane ze stosowaniem produktów z żelazem, jednak potrafią być one uciążliwe. Na szczęście istnieją praktyki, które mogą pomóc zmniejszyć ewentualne dolegliwości związane z suplementacją tego pierwiastka. Mowa tu przede wszystkim o zmniejszeniu jednorazowej porcji, dzieląc ją na kilka przyjmowanych o konkretnych porach dnia. Wiele osób decyduje się też na stosowanie żelaza w trakcie posiłku. Dobrym pomysłem okazuje się również przetestowanie nawet kilku różnych preparatów z tym pierwiastkiem. U niektórych osób wybrane postaci żelaza nie powodują bowiem skutków ubocznych.
Przyjmowanie na czczo
Suplementacja żelaza jest wskazana na czczo, przynajmniej 30 min przed posiłkiem. Organizm może bowiem łatwiej przyswajać ten pierwiastek, gdy w przewodzie pokarmowym nie znajduje się jedzenie. Na 2 godziny przed i po spożyciu żelaza nie powinno się pić kawy i herbaty. Dobrym pomysłem jest natomiast sięgnięcie po produkty z witaminą C, która wspiera wchłanianie żelaza.
U osób, u których przyjmowanie żelaza na czczo powoduje skutki uboczne, lepiej zmienić moment stosowania tej substancji na tuż po posiłku. Innym rozwiązaniem jest sięgnięcie po preparaty o przedłużonym uwalnianiu lub w formie chelatów. To sposób na ograniczenie negatywnego wpływu przyjmowanych suplementów na przewód pokarmowy.
Forma suplementacji żelaza
Najlepiej przyswajalne jest żelazo dwuwartościowe. U niektórych osób może być ono jednak źle tolerowane. U takich pacjentów warto sięgnąć po trójwartościowe żelazo. Czasami w celu uzupełnienia niedoboru tego pierwiastka konieczne jest przetestowanie nawet kilku różnych produktów. Warto jednak pamiętać, by proces ten przebiegał pod okiem lekarza.
Suplementacja po konsultacji z lekarzem
Gdy zauważysz u siebie objawy niedoboru żelaza, udaj się do specjalisty. Lekarz zleci wykonanie badań, na podstawie których można wykluczyć lub potwierdzić ten problem. Samodzielna suplementacja żelaza może doprowadzić do jego nadmiaru, co jest stanem bardzo niebezpiecznym dla ludzkiego zdrowia. Podczas przyjmowania tego pierwiastka warto kierować się zarówno ustaleniami ze specjalistą, jak i zaleceniami producenta konkretnego wyrobu. Co jakiś czas należy wykonywać też powtórne badania, które pozwolą na zaprzestanie przyjmowania żelaza, zanim dojdzie do wystąpienia jego nadmiaru.
Z czym nie łączyć przyjmowania żelaza?
Żelazo może wchodzić w reakcję z niektórymi lekami, powodując nasilenie lub zmniejszenie ich skuteczności. Nie powinno być ono łączone również z wybranymi suplementami diety, a nawet posiłkami. Z tego powodu przed rozpoczęciem suplementacji należy poinformować lekarza o przyjmowanych preparatach czy prowadzonej diecie.
Suplementy zawierające żelazo nie powinny być łączone m.in. z herbatą i mlekiem. Produkty te zawierają bowiem substancje chelatujące – fityniany i szczawiany. Związki te mogą powodować zmniejszenie wchłaniania żelaza, a co więcej – zwiększać negatywne skutki występujące po jego spożyciu.
Żelazo warto natomiast przyjmować w połączeniu z witaminą C. Substancja ta może bowiem przyczynić się do zwiększenia przyswajania tego pierwiastka. Razem z żelazem warto również przyjmować laktoferynę. To białko, które może pomóc zwiększyć ilość pierwiastka przyswajanego przez organizm.
Przeciwwskazania do przyjmowania żelaza
Związki żelaza można przyjmować jedynie w określonych sytuacjach, najlepiej po konsultacji ze specjalistą. Istnieje bowiem wiele przeciwwskazań do stosowanych takich substancji. Na przyjmowanie żelaza pod postacią suplementów diety nie powinny decydować się osoby, które:
są uczulone na preparaty zawierające żelazo,
borykają się z nadmiarem żelaza w organizmie,
borykają się z zaburzeniami wykorzystania żelaza – to m.in. talasemia czy niedokrwistość wynikająca z zatrucia ołowiem,
mają niedokrwistość, która nie wynika z niedoboru żelaza, lecz innych substancji, jak witamina B12 czy kwas foliowy.
Chęć przyjmowania żelaza należy każdorazowo konsultować ze specjalistą. Lekarz sprawdzi, czy w danym przypadku suplementacja będzie bezpieczna. Trzeba bowiem pamiętać, że każdego dnia żelazo jest przyjmowane również pod postacią pożywienia. Można je znaleźć m.in. w mięsie, strączkach, orzechach czy niektórych warzywach.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Kwas foliowy kojarzy się głównie z kobietami w ciąży, a tymczasem jego znaczenie i zastosowanie jest znacznie szersze; pomaga w utrzymaniu sprawności mózgu, prawidłowej pracy serca i syntezie DNA.
Kwas kaprylowy, najlepszy na choroby jelit i układu pokarmowego, działający przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie. Dostarczając go organizmowi, szybko poprawisz swój stan zdrowia.
Polecane dla Ciebie
Oczyszczanie organizmu można wspomóc ziołami. Dobre efekty przynosi stosowanie m.in. ostropestu plamistego, czarnej rzepy, mniszka lekarskiego. Poznaj ich właściwości.
Szałwia lekarska to roślina lecznicza o wszechstronnym działaniu, a docenią ją praktycznie wszyscy, tak jest uniwersalna
Jeśli masz problemy z zasypianiem, nie musisz od razu sięgać po leki nasenne. Z pomocą przychodzą zioła na bezsenność, np. melisa, kozłek. Poznaj ich właściwości.
Święta bazylia to jeden z ważniejszych w medycynie ajurwedyjskiej adaptogenów, zobacz, jak Tobie może pomóc i co możesz zyskać dzięki jego stosowaniu.
Berberyna jest substancją naturalną występującą w wielu roślinach, zwłaszcza w berberysie zwyczajnym. Jakie skutki uboczne może powodować jej stosowanie? Kliknij i sprawdź.