Zmagasz się z bólami stawów? Odkryj moc liścia laurowego w naturalnej terapii! Dowiedz się, jak przygotować napary i maści oraz jak je bezpiecznie stosować. Czytaj już teraz!
Stewia – Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 16.08.2022 - Aktualizacja: 07.10.2022
Stewia (Stevia rebaudiana) staje się coraz bardziej popularnym zamiennikiem dla klasycznego białego cukru. Nic w tym dziwnego. Jest słodsza i zdrowsza, a organizm łatwiej radzi sobie z jej wydaleniem. Dodatkowo okazuje się, że stewia ma działanie przeciwzapalne, immunosupresyjne i hipoglikemizujące (nie podnosi poziomu cukru). Oznacza to, że jej wdrożenie do swojej diety zamiast zwykłego białego cukru przyniesie korzyści odchudzające, pomoże uniknąć skutków ubocznych, wynikających ze stosowania białego cukru, a dodatkowo pomoże zadbać o zdrowie. Skąd płyną te właściwości? Czym jest stewia i co jeszcze warto o niej wiedzieć? Oto najważniejsze informacje.
Stewia to naturalny słodzik, zamiennik cukru. Wzięła się ona od nazwy rośliny, z której ów słodzik jest produkowany. To niewielka bylina z rodziny astrowatych. Obecnie rozpoznano 154 przedstawicieli rodzaju Stevia, a dwa spośród nich wytwarzają słodkie glikozydy stewiolowe, które można wykorzystywać do produkcji słodzika.
Dojrzała roślina dorasta do wysokości 80 cm. Jej liście, o długości 4 cm, mają kształt łopatkowaty, a łodyga jest zdrewniała. Kwitnie drobnymi białymi kwiatkami. Roślina pochodzi z Brazylii i okolic Paragwaju. Czasami bywa nazywana również słodkim ziołem Paragwaju lub miodowym liściem.
Obecnie uprawiana jest również na terenie Azji, Ameryki i Europy. Źródłem „słodyczy” są liście stewii, to tam znajduje się najwięcej glikozydów stewiolowych, które są o wiele słodsze niż sacharoza, czyli popularny biały cukier.
Żywność z dodatkiem stewii (stosowana jest bowiem, jako naturalna substancja słodząca wielu produktów) zalecana jest osobom, które chcą zdrowo schudnąć lub muszą stosować dietę cukrzycową. Co ważne, stewia nie ma kalorii, a jej spożywanie nie przekłada się na podniesienie poziomu glukozy we krwi. Jest doskonałą alternatywą dla cukru, lepszym też niż sztuczne słodziki. Jej suszone liście mogą też być dodawane do różnych, a ze świeżych liści można zrobić sałatkę.
Jaki skład ma stewia i ile ma kalorii?
Główną częścią rośliny, z której produkowany jest słodzik zastępujący cukier, są liście. Do wyprodukowania tej alternatywy dla białego cukru wykorzystuje się suszone liście stewii, które oprócz wspomnianych wcześniej glikozydów mają w sobie jeszcze wiele innych substancji odżywczych.
Węglowodany stanowią około 50 – 60% suszonych liści stewii. Do tego zawiera również białka, błonnik pokarmowy, tłuszcze, witaminy i mikroelementy. Jest bogatym źródłem:
wapnia;
potasu;
sodu;
magnezu;
żelaza;
fosforu;
cynku;
selenu;
miedzi;
manganu.
Pod względem witamin natomiast dostarcza:
witaminę B2;
witaminę C;
kwas foliowy.
Należy dodać, że w składzie stewii znajdują się również kwasy fenolowe, chlorogenowe, flawonole i flawony, które są silnymi substancjami przeciwutleniającymi.
Jeżeli zaś chodzi o glikozydy stewiolowe, które odpowiadają za słodki smak stewii, to wyizolowano ich aż 30 rodzajów. Są całkowicie naturalne i stanowią około 15% suszonych liści stewii. Są wielokrotnie słodsze niż sacharoza (250 – 450 razy) i nie dostarczają energii. Dodatkową zaletą glikozydów jest ich protekcyjne działanie na zęby. W przeciwieństwie do klasycznego cukru stewia nie przyspiesza rozwoju zmian próchnicowych.
Stewia – właściwości zdrowotne
Ze względu na skład stewia wykazuje liczne właściwości prozdrowotne. Z tego względu znalazła dla siebie zastosowanie w gastronomii, przemyśle piekarniczym i kosmetologii. To przede wszystkim świetny zamiennik cukru.
Badania wykazały, że ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Może znacząco podnieść odporność, a także działać przeciwnowotworowo. Może być też stosowana jako naturalny lek na biegunkę. Działa przeciwgrzybicznie, a jej protekcyjne działanie na zęby odnosi się również do dziąseł. Zapobiega ich infekcjom i chorobom. Wpływa na mikroflorę bakteryjną jamy ustnej, przez co zmniejsza ryzyko wystąpienia próchnicy.
Badania potwierdziły, że spożywanie stewii przyczynia się do obniżenia ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, a to przekłada się na sprawniejszą pracę układu sercowo – naczyniowego. Stewia stała się też przez to elementem diety dla osób cierpiących na nadciśnienie. Ma właściwości hipoglikemiczne. Jej spożywanie stabilizuje też poziom cukru we krwi, ponieważ glikozydy stewiolowe wchłaniane są dopiero w jelicie grubym. To powoduje, że nie następuje wzrost glukozy.
Stewia ma silne właściwości antybakteryjne i właściwości przeciwpróchnicze.
Dodatkowo zidentyfikowano również kilka innych właściwości prozdrowotnych stewii, a wśród nich:
regenerujące działanie na trzustkę;
wspomaganie procesów trawiennych i regulowanie apetytu;
działanie antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne;
działanie przeciwzapalne;
działanie przeciwutleniające;
działanie oczyszczające, ściągające i regenerujące naskórek;
moczopędne.
Fakt, że stewia jako słodzik nie dostarcza energii, powoduje, że świetnie sprawdza się jako element diety odchudzającej, zastępując tradycyjny cukier. Pomaga w utracie nadmiarowych kilogramów poprzez regulowanie apetytu i pobudzanie organizmu do korzystania z rezerw energetycznych w postaci tkanki tłuszczowej. Ze względu na tak liczne właściwości stewia znalazła bardzo szerokie zastosowanie w różnych branżach (w przemyśle spożywczym i kosmetycznym).
Stewia – przeciwwskazania
Choć stewia jest zdrowszym zamiennikiem tradycyjnego cukru, to nie każdy będzie mógł wdrożyć ją do swojego jadłospisu. Istnieją bowiem pewne przeciwwskazania do jej stosowania. Przede wszystkim diabetycy powinni skonsultować wdrożenie stewii z prowadzącym ich lekarzem diabetologiem. Stewia obniża poziom cukru we krwi, a to może się przełożyć na konsekwencje zdrowotne diabetyków, cierpiących na zbyt niski poziom glukozy. Ponadto stewia obniża również ciśnienie, dlatego osoby, które na co dzień zmagają się ze zbyt niskim ciśnieniem krwi, nie powinny jej stosować. Nie każdy też ją toleruje, a u niektórych osób zaobserwowano przyspieszoną lub spowolnioną akcje serca po spożyciu stewii. Przeciwwskazaniem może też być kamica nerkowa. W liściach stewii obecne są duże ilości szczawianów, a te wpływają na pogłębienie się problemu.
Stewia – skutki uboczne
Obok wielu składników odżywczych stewia zawiera również kilka takich, które mogą być szkodliwe, a w efekcie wywoływać poważne skutki uboczne. Wśród nich należałoby wymienić wspomniany wcześniej kwas szczawiowy oraz garbniki. Te składniki, gdy są spożywane w nadmiernych ilościach, mogą zaburzyć wchłanianie się wapnia oraz żelaza.
Ekstrakt stewii może mieć wpływ na florę bakteryjną jelit, co przejawia się biegunką, wzdęciami, zaparciami czy nawet refluksem. Nie zawsze jednak faktycznie tak się dzieje. Skutkiem ubocznym spożywania nadmiernych ilości stewii może też być przyspieszona lub spowolniona akcja serca.
Zastosowanie stewii
Stewia znalazła dla siebie zastosowanie zarówno w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, jak i kosmetycznym. W spożywczym stała się składnikiem produktów zalecanych osobom, które chcą zdrowo schudnąć i dbają o niski indeks glikemiczny spożywanych pokarmów. Stała się również ważnym elementem diety na obniżenie ciśnienia. Jest odporna na działanie wysokich temperatur, więc świetnie nadaje się do deserów i wypieków. Można dodawać ją do herbaty, kawy, napojów i koktajli. Listki stewii sprawdzą się również jako dodatek do soków, konfitur i sałatek. W przemyśle dodawana jest do lodów, gum do żucia, napojów, sosów, czekolad i jogurtów.
Jako składnik kosmetyków można ją znaleźć w kremach, balsamach, żelach, maseczkach do twarzy i w pastach do zębów. Może też być wykorzystywana jako okład do zwalczania obrzęków. Daje przyjemny, chłodzący efekt.
W medycynie naturalnej może być stosowana jako środek zapobiegający próchnicy, podnoszący odporność i wspierający w problemach trawiennych. Dodatkowo może być pomocna w stanach depresyjnych i obniżonego nastroju.
Jak używać stewii?
Preparaty ze stewią i suplementy diety należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta. Nie należy ich używać po upływie terminu ważności. Z uwagi na to, że stewia wpływa na wiele obszarów ludzkiego organizmu, w tym serce, warto skonsultować z lekarzem jej stosowanie. Ważne też, by była ona prawidłowo przechowywana. Musi być w szczelnie zamkniętym pojemniku, w miejscu niedostępnym dla dzieci i w odpowiedniej temperaturze. Dopuszczalne dzienne spożycie stewii to 4mg na kilogram masy ciała.
Czy stewia jest zdrowa?
Na to pytanie jedyną prawidłową odpowiedzią jest: to zależy. Zastępując tradycyjny cukier sprzyja odchudzaniu, zawiera wiele wartościowych składników odżywczych, nie podnosi poziomu glukozy we krwi i niesie wiele pozytywnych efektów, ale w pewnych okolicznościach może stanowić zagrożenie. Przykładem mogą tu być osoby cierpiące na kamicę nerkową lub na zbyt niskie ciśnienie krwi. W ich przypadku stewia może nasilić objawy i znacząco pogorszyć stan zdrowia. Jeżeli jednak nie występują żadne przeciwwskazania do jej stosowania, to jak najbardziej – jest to zdrowa alternatywa dla białego cukru.
Czy cukrzycy mogą używać stewii?
Słodki smak stewii płynie z zawartych w niej glikozydów stewiolowych, które rozkładają się w jelicie grubym. Z tego powodu nie dochodzi do podniesienia poziomu cukru we krwi. W związku z tym stanowi pewną alternatywę dla cukrzyków. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że osoby chore biorą leki na obniżenie poziomu glukozy, wdrożenie stewii powinno być poprzedzone konsultacją z prowadzącym pacjenta diabetologiem. Trzeba bowiem uważać na sytuację, w której będzie zbyt niskie stężenie glukozy, ponieważ jest to stan poważnie zagrażający życiu i zdrowiu.
Stewia czy ksylitol?
Wiele osób zastanawia się, czy wybrać stewię, czy ksylitol. Otóż stewia okazuje się dużo słodsza niż ksylitol. Ponadto ksylitol zawiera 2,4 kcal w każdym gramie, gdzie stewia w ogóle nie dostarcza kalorii do organizmu. Stewia też nie podnosi indeksu glikemicznego. Ksylitol może na niego nieznacznie wpłynąć. W smaku ksylitol jest bardziej podobny do cukru. Stewia ma charakterystyczny smak. Nadmiar ksylitolu może wywołać efekt przeczyszczający. Co dla wielu może być istotne – stewia jest znacznie droższa (nawet dwa – trzy razy) od ksylitolu, a pod względem wartości odżywczych są do siebie bardzo podobne i mogą być pomocne dla osób odchudzających się. Najważniejsze, że obydwa te słodziki zastępują biały cukier.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Miodunka to niezwykła roślina, która dzięki swoim składnikom i właściwościom może mieć niezwykłe znaczenie profilkatyczne i lecznicze.
Miodunka ma liczne korzyści zdrowotne, ale nie jest dla każdego. Poznaj objawy skutków ubocznych, przeciwwskazania oraz bezpieczne metody jej stosowania. Dowiedz się więcej
Polecane dla Ciebie
Kolagen to jedno z najważniejszych białek w ludzkim organizmie, odpowiedzialne między innymi za utrzymanie elastyczności skóry. Sprawdź, czy warto stosować kolagen do picia
Poznaj 19 czynników wypłukujących krzem i jak możesz temu przeciwdziałać. Zobacz proste sposoby na utrzymanie optymalnego poziomu krzemu dla Twojego zdrowia!
Magnez jest życiodajnym pierwiastkiem, od którego zależy prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Wspomaga odporność, pracę układu nerwowego czy sercowo-naczyniowego.
Siarka organiczna na zdrowe stawy i jędrną skórę. Gdzie znaleźć ten cenny związek i jak włączyć go diety? Zobacz dlaczego warto stosować MDM!
Kwercetyna to jeden z najcenniejszych flawonoidów. Jest nieoceniona w zwalczaniu objawów alergii, wzmacnia odporność i ma zdolność do hamowania rozwoju komórek nowotworowych.