Poznaj sekrety magnezu! Odkryj, czy można go przyjmować bez przerwy, jakie są skutki nadmiaru, zalecane dawki i naturalne źródła. Czytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej!
Krzem – Właściwości, działanie, zastosowanie, źródła w produktach oraz przyczyny i skutki niedoboru
- Opublikowano: 19.09.2022 - Aktualizacja: 04.10.2022
Krzem jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. To pierwiastek życia, który obowiązkowo i w odpowiednich ilościach powinien znaleźć się w diecie każdego dbającego o zdrowie człowieka. Niedobór krzemu w organizmie może mieć bardzo poważne konsekwencje – z deformacją kości i stawów włącznie. Poznaj właściwości tego pierwiastka i dowiedz się, w jakich produktach spożywczych znajduje się go najwięcej.
Krzem to pierwiastek śladowy – w niewielkich ilościach występuje we wszystkich tkankach organizmu ludzkiego. Jest to półmetal, który oznacza się w układzie okresowym pierwiastków symbolem SI – jest to skóry od jego łacińskiej nazwy „silicium”.
Jako pierwszy w XVIII wieku opisał krzem francuski chemik Antoine Lavoisier. Jednak dopiero w XIX wieku szwedzkiemu mineralogowi Jönsowi Jacobowi Berzeliusowi udało się wyodrębnić go z krzemionki.
Krzem to zaraz po tlenie drugi pierwiastek, który najczęściej występuje w przyrodzie. Znajduje się on w piasku, jego źródłem jest skrzyp polny oraz produkty pochodzenia roślinnego bogate w celulozę, a także pędy roślin motylkowatych. Ponadto związki krzemu wchodzą w skład wód termalnych i źródlanych.
Mimo że najczęściej zwraca się uwagę na biologiczne znaczenie krzemu dla człowieka, to ma on szerokie i ważne zastosowanie również w przemyśle. Wykorzystuje się go do produkcji do stali stopowych – zwiększa on ich odporność na korozję. Powstają z niego także soczewki przeznaczone do rozpraszania promieniowania podczerwonego. Oprócz tego stanowi on popularny surowiec w przemyśle elektronicznym.
Jaka jest rola krzemu w organizmie?
Pierwiastek ten w ludzkim organizmie występuje w największych ilościach w we włosach i paznokciach. Ponadto krzem znajduje się w nerkach, wątrobie, śledzionie, płucach i we wszystkich kościach.
Jego znaczenie dla ludzkiego organizmu jest ogromne:
krzem bierze udział w różnicowaniu komórek kościotwórczych oraz w syntezie kwasu hialuronowego;
pierwiastek ten wspomaga utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu;
krzem jest niezbędny do tworzenia się tkanki łącznej, która znajduje się w naczyniach krwionośnych, a w tym w aorcie;
ten półmetal bierze udział w reakcjach spajających włókna kolagenu i elastyny – dlatego wspomaga on utrzymanie ciągłości, wytrzymałość oraz odporność na uszkodzenia tkanki łącznej;
krzem hamuje wchłanianie aluminium – pierwiastka szkodliwego dla ludzkiego zdrowia.
Krzem – właściwości zdrowotne
Krzem jest niezwykle istotnym pierwiastkiem dla ludzkiego organizmu, gdyż nie tylko zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie, ale także pomaga zapobiegać problemom ze zdrowiem. Pierwiastek ten:
ma właściwości detoksykujące;
wspomaga walkę z infekcjami – pomaga walczyć z bakteriami, grzybami, wirusami – dlatego jego suplementacja bywa zalecana osobom, które skarżą się na nawracające infekcje;
wspiera funkcjonowanie układu kostnego – jest on jednym z głównych składników tkanki łącznej. Kiedy wraz z wiekiem jego ilość spada, kości i stawy są bardziej narażone na choroby oraz uszkodzenie. W związku z tym osobom ok. 40 roku życia zaleca się zwiększenie spożycia tego pierwiastka;
pomaga zachować w dobrym stanie naczynia krwionośne – krzem jest jednym z pierwiastków, które biorą udział w syntezie kolagenu, elastyny, kwasu hialuronowego – związków, która są odpowiedzialne między innymi za elastyczność naczyń krwionośnych;
wspomaga odporność organizmu i zachodzenie procesów regeneracji komórek.
Oprócz tego krzem ma duże znaczenie dla urody i kondycji organizmu. Wspomaga on spowalnianie zachodzenia procesów starzenia. Ponadto pomaga zachować piękne włosy i mocne paznokcie.
Krzem – zastosowanie
Wykorzystuje się go do produkcji suplementów diety w postaci tabletek, kapsułek, a nawet płynów. Produkty te mają wspomagać stan włosów i paznokci, urodę. Ponadto, aby suplementy mogły jeszcze lepiej wspomóc funkcjonowanie organizmu, to oprócz krzemu znajdują się w nich:
bor – takie preparaty mają wspomagać zachowanie w dobrym zdrowiu kości i stawów. Dzieje się tak, gdyż bor i krzem wspierają proces przyswajania wapnia;
metionina – wraz z krzemem znajduje się ona w produktach, które mają pomóc ograniczyć wypadanie włosów;
jod – suplementy diety z krzemem, borem i jodem pomagają w zachowaniu w dobrym stanie skóry, włosów i paznokci
Jak działa krzem i na co pomaga?
Krzem ma wszechstronny wpływ na ludzkie zdrowie. Pomaga poprawić wygląd włosów, skóry i paznokci, zwalczać stany zapalne. Wspomaga odporność organizmu, elastyczność tętnic i żył, detoksykację.
Krzem na toksyny
Krzem wspomaga usuwanie toksyn z organizmu. Dzięki jego suplementacji można wesprzeć szybsze pozbywanie się złogów szkodliwych substancji zalegających w tkankach i narządach. Jest to również związane z faktem, że pomaga on usprawnić wydalnicze funkcje nerek.
Krzem na zdrowe kości
Pierwiastek ten uczestniczy w procesach metabolicznych tkanki łącznej i tkanki kostnej. Może one też wspierać profilaktykę osteoporozy. Zbyt mała ilości krzemu w diecie może zaburzyć proces tworzenia się chrząstki stawowej. Tym samym zwiększa się ryzyko zwichnięć stawów i złamań kości.
Krzem dla układu krwionośnego
Ma on duże znaczenie nie tylko dla elastyczności naczyń krwionośnych. Pomaga ona także zapobiegać odkładaniu się w ich wnętrzu blaszki miażdżycowej. W związku z tym suplementując go, można wspomóc profilaktykę miażdżycy.
Krzem na włosy i paznokcie
O tym, że w organizmie znajduje zbyt mało krzemu, zwykle w pierwszej kolejności świadczą cienkie, słabe paznokcie oraz łamliwość włosów. Pierwiastek ten wspiera też cebulki włosowe i pomaga zapobiegać ich wypadaniu.
Jak uzupełnić krzem w organizmie – dawkowanie
Kobieta, która stosuje zbilansowaną, zdrową, dietę dostarcza organizmowi ok. 25 mg krzemu dziennie. Analogicznie mężczyzna spożywa go wtedy ok. 28 mg. Mimo tego bywa, że jadłospis nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania na ten pierwiastek. Wtedy należy sięgnąć po suplementy diety.
By dostarczyć organizmowi prawidłową ilość krzemu, produkty te trzeba spożywać zgodnie z instrukcją umieszczoną na opakowaniu. Potrzeba suplementacji tego pierwiastka pojawia się zwykle wraz z wiekiem. Dzieje się tak, gdyż w pierwszych etapach życia jego ilość w organizmie oscyluje w granicach ok. 7 g. Po ukończeniu 80 lat jego poziom spada do 1 g.
Zadbanie o prawidłową ilość krzemu w organizmie jest bardzo ważne ze względu na zachowanie na długo dobrego zdrowia. Problemy z układem krwionośnym, kostnym to tylko niektóre przykłady skutków jego niedoboru.
Gdzie naturalnie występuje krzem?
Najwięcej krzemu znajduje się w:
zielu skrzypu polnego, rdestu ptasiego, w pokrzywue zwyczajnej, w kłączach perzu właściwego – rośliny te są one popularnymi składnikami herbatek ziołowych;
czosnku, szczypiorze, białej cebuli, kapuście, pasternaku, burakach cukrowych, marchwi, fasoli, rzodkiewce;
otrębach ryżowych, pszennych i owsianych;
wodach mineralnych;
mleczku pszczelim;
nieprzefiltrowanym piwie;
zbożach, w łuskach zbóż, w produktach zbożowych, w kaszach;
skórkach owoców.
Natomiast do produktów, które są ubogie w krzem, zalicza się produkty mleczne (sery, jogurty) oraz mięso.
Jaki krzem jest najlepiej przyswajalny?
To nie zawartość krzemu w danym suplemencie decyduje o tym, że będzie on wspomagał organizm. Przyswajalność tego pierwiastka zależy od jego rodzaju. Do produkcji suplementów diety najczęściej jest wykorzystywany kwas ortokrzemowy. Jest to inaczej krzem organiczny – stabilna forma tego półmetalu.
Co „wypłukuje” krzem z organizmu?
Ilość krzemu w organizmie zmienia się nie tylko wraz z upływem lat. Zbyt duże spożycie magnezu może spowodować, że poziom tego półmetalu będzie poniżej normy. Ponadto uważa się, że za „wypłukiwanie” krzemu z organizmu jest odpowiedzialna również woda chlorowana oraz bakterie, pasożyt, które „pożerają” ten pierwiastek.
Jakie są przyczyny i objawy niedoboru krzemu?
Jako najczęstsze przyczyny niedoboru krzemu wymienia się ubogą, mało zróżnicowaną dietę, stały, intensywny wysiłek fizyczny, okres dynamicznego wzrostu i niewielkie spożycie wody mineralnej.
Skutki takiego stanu rzeczy mogą być poważne. Jego nieprawidłowy poziom w organizmie objawia się łamliwymi paznokciami, włosami, obniżoną odpornością, chorobami kości czy przesuszona skórą.
Jakie są skutki niedoboru krzemu?
Niedobór krzemu zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca, co jest związane z obniżoną elastycznością naczyń krwionośnych. Ponadto zbyt mała podaż tego pierwiastka może wiązać się z większą podatnością na infekcje. Brak dostatecznej ilości krzemu w organizmie może pośrednio doprowadzić do osteoporozy oraz do miażdżycy.
Oprócz tego niedobór tego pierwiastka może skutkować chorobami oczu, paznokci, kamieniami w wątrobie i nerkach, stanami zapalnymi skóry oraz dysbakteriozą.
Krzem – przeciwwskazania
Krzem znajduje się w organizmie każdego człowieka, dlatego suplementy z tym pierwiastkiem w składzie są uważane za bezpieczne. Szczególną czujność powinny jednak zachować kobiety w ciąży i skonsultować ich spożywanie ze swoim lekarzem prowadzącym.
Skutki uboczne suplementacji krzemem
Do tej pory nie odnotowano skutków ubocznych suplementacji krzemu. Nie warto jednak spożywać ich w większej ilości, niż jest to opisane przez ich producentów. Nie wpłynie to na szybszą poprawę kondycji włosów czy paznokci. Może jednak spowodować przejściowy częstomocz, gdyż pierwiastek ten jest wydalany z organizmu wraz z moczem.
Jak suplementować krzem: sam a może z borem lub jodem?
Na rynku dostępne są zarówno produkty, w których skład wchodzi sam krzem organiczny, jak i takie, gdzie temu pierwiastkowi towarzyszą bor i jod. Te drugie mogą wszechstronniej wspierać funkcjonowanie organizmu. Dzieje się tak, gdyż jod wspomaga prawidłowe działanie układu hormonalnego, natomiast bor wspiera metabolizm witamin i minerałów.
Zdrowy tryb życia, zbilansowana dieta powinny wystarczyć, aby w organizmie człowieka znajdowała się prawidłowa ilość krzemu. Jednak jeśli dojdzie do jego niedoboru, konieczna będzie jego suplementacja. W przeciwnym razie mogą pojawić się poważne problemy ze zdrowiem.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Odkryj moc maści z witaminą F! Zyskaj gładką i zdrową skórę, poznaj jej wszechstronne zastosowanie, korzyści i ewentualne ryzyka. Dowiedz się więcej o witaminie F!
Cynk to pierwiastek odgrywający ważną rolę w organizmie. Wspomaga układ odpornościowy i nerwowy, wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci. Dowiedz się więcej.
Polecane dla Ciebie
Zapalenie pęcherza to nieprzyjemna dolegliwość, którą można próbować łagodzić domowymi sposobami. Sprawdź, jakie zioła na pęcherz są najlepsze i jak je stosować
Kolendra to orientalna przyprawa o charakterystycznym smaku i zapachu, co jednak ważniejsze, jest to nieprzebrane źródło witamin i antyoksydantów, które mogą być wsparciem Twojego zdrowia.
Lepiężnik, zioło o szerokich właściwościach prozdrowotnych i bogatym składzie, które warto stosować do leczenia alergii, migreny, zaburzeń trawienia i wielu innych dolegliwości.
Szczodrak krokoszowaty, roślina o właściwościach adaptogennych, doskonale radząca sobie ze skutkami stresu i innymi dolegliwościami, kompleksowo wspierająca osłabione zdrowie.
Odkryj bezcenne właściwości odżywcze aromatycznej bazylii, która jest cennym źródłem wielu niezbędnych mikroelementów i witamin, poprawiających odporność i samopoczucie!