Cierpisz na zapalenie spojówek? Odkryj sprawdzone domowe metody łagodzenia objawów i dowiedz się, kiedy konieczna jest wizyta u lekarza.
Przywrotnik pospolity – Co to jest? Zastosowanie, działanie, właściwości i przeciwwskazania
- Opublikowano: 27.10.2022
O właściwościach przywrotnika pospolitego wiedziano już w XVIII wieku. Roślina ta od dawna była powszechnie wykorzystywana w medycynie ludowej – stosowano ją w leczeniu nieżytu żołądka i problemów z trawieniem. Dziś wiadomo, że przywrotnik działa wszechstronnie na ludzki organizm oraz że pomaga uporać się z wieloma innymi uciążliwymi dolegliwościami. Dowiedz się, jakie jeszcze właściwości lecznicze ma ta roślina i w jakich sytuacjach warto po nią sięgać.
Przywrotnik pospolity (łac. Alchemilla vulgaris L.) to roślina z rodziny różowatych. Występuje on też pod nazwami lwia łapa, gwiazdosz, gojnik, nawrotnik. Bywa nazywany również zielem Matki Boskiej. Rośnie na terenach niemal całej Europy, a oprócz tego występuje w Ameryce Północnej i w Azji.
Przywrotnik pospolity to bylina, która osiąga od 10 do 50 cm wysokości. Ma omszoną i wewnątrz pustą łodygę. Jej liście mają kształt półkolisty i nerkowaty. Są gęsto omszone i wyróżnia je grubo ząbkowany brzeg. Roślina ta kwitnie w okresie od maja do września. Kwiaty przywrotnika są bezpłatkowe, mają jasnozielony lub żółtawozielony odcień. Są one zebrane w szczytowe, luźne wiechy. Natomiast owocem przywrotnika jest niełupka.
Roślina ta występuje w środowisku naturalnym na pastwiskach, na obrzeżach lasów, w zagajnikach, zaroślach, a oprócz tego można ją uprawiać. Nie ma ona dużych wymagań uprawowych – wystarczy zapewnić jej wilgotne podłoże i stanowisko w półcieniu. Będzie dobrze rosła w żyznej i próchnicznej glebie. Smak przywrotnika pospolitego można określić jako cierpki, a jednocześnie odrobinę słodkawy. Ma on ponadto intensywny, balsamiczny zapach.
Na terenie polski uprawiany jest także przywrotnik alpejski i przywrotnik połyskujący. Są to jednak gatunki ozdobne, które nie wykazują właściwości prozdrowotnych.
W średniowieczu Alchemilla vulgaris miała osobliwe zastosowanie. Przywrotnik pospolity był uważany za roślinę magiczną i wykorzystywano go podczas odprawiania rozmaitych rytuałów. Natomiast dziś jest on cennym surowcem zielarskim.
Przywrotnik pospolity – właściwości zdrowotne
Właściwości lecznicze tej rośliny lepiej poznano na przełomie XVIII i XIX wieku. To wtedy stosowano ją w przypadku problemów z trawieniem, nieżytu żołądka – wiedziano, że ma działanie rozkurczowe.
Z czasem okazało się jednak, że spektrum wpływu przywrotnika na organizm jest o wiele szersze. Dzieje się tak za sprawą znajdujących się w nim cennych dla ludzkiego zdrowia substancji, a w tym:
garbników – mają one właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze, rozkurczowe, moczopędne i działanie ściągające;
flawonoidów – słyną one z właściwości przeciwnowotworowych, przeciwzapalnych, detoksykujących;
saponinów – mają one działanie moczopędne i bakteriobójcze;
kwasu galusowego – działa on jak naturalny filtr ochronny przed promieniami UV. Ponadto kwas galusowy pomaga zlikwidować przebarwienia na skórze;
kwasu elagowego – działa przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo. Kwas elagowy wyróżnia też duża aktywność antyoksydacyjna;
witaminy C – wspiera ona odporność organizmu;
fitosteroli – pomagają one obniżyć poziom złego cholesterolu oraz załagodzić stany zapalne.
Ponadto w przywrotniku pospolitym znajdują się składniki mineralne, kwas taninowy, kumarowy, chinowy, luteina, gorycze i krzemionka przyswajalna.
Przywrotnik pospolity – zastosowanie
Ziele przywrotnika może być stosowane zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Pozytywnie wpływa na organizm, dlatego znalazło ono zastosowanie w przypadkach:
wzdęć, bólów brzucha, nadkwasoty lub zbyt małego apetytu;
uciążliwych objawów menopauzy, bolesnych i obfitych miesiączek;
stanów zapalnych i świądów w okolicach intymnych;
leczenia ran – i to także tych trudno gojących się, ropiejących;
chorób dziąseł, krtani – napar na jego bazie jest wykorzystywany do płukania ust;
ekstrakcji zęba – pomaga zapobiegać wystąpieniu stanu zapalnego dziąseł;
zapalenie spojówek – naparem z przewrotnika można przemywać oczy;
leczenia hemoroidów i żylaków.
Na bazie przywrotnika pospolitego przygotowuje się nie tylko zdrowe herbatki. Powstają z niego także soki, a nawet nalewki. Ponadto jest wykorzystywany do przygotowywania nasiadówek, parówek, okładów, kąpieli leczniczych, płukanek. Powstają z niego także suplementy diety.
Przywrotnik w kosmetykach
Przywrotnik ma właściwości bakteriobójcze, przeciwgrzybiczne, dlatego na jego bazie powstają toniki oczyszczające skórę. Kosmetyki z tą rośliną w składzie są wykorzystywane podczas leczenia trądziku i zmniejszają rozszerzone pory. Sprawdzają się one także podczas pielęgnacji cery tłustej i naczynkowej – przywrotnik pospolity uszczelnia strukturę naczyń krwionośnych.
Roślinę tę można wykorzystywać również, aby leczyć dermatozy. Napary, toniki i kąpiele z tym zielem w składzie pomagają uporać się z chorobami skóry i złagodzić ich objawy.
Pielęgnacja cery kosmetykami na bazie tej rośliny pomaga zmniejszyć widoczność oznak starzenia. Wspomagają one likwidację zmarszczek i spłycanie bruzd. Okłady, maseczki z przywrotnikiem stosuje się również w przypadku blizn, egzem, owrzodzeń.
Roślinę tę można wykorzystać do produkcji domowych kosmetyków. Samodzielnie przygotowany tonik z przywrotnika pomoże zredukować zaczerwienienia, pozbyć się zaskórników, oczyścić cerę i ujędrnić skórę.
Aby go wyprodukować w domowych warunkach, wystarczy zaparzyć napar – z jednej łyżki ziela oraz i z jednej szklanki wody. Po 30 minutach, kiedy ostygnie, należy dodać do niego 200 ml octu winnego, 2 łyżki cytryny oraz łyżkę spirytusu salicylowego. Skórę należy przemywać takim tonikiem dwa razy dziennie – rano i wieczorem.
Jak działa przywrotnik i na co pomaga?
Ta roślina powszechnie występująca na terenie Europy wspomaga:
układ pokarmowy – picie naparów na jej bazie pomaga zintensyfikować produkcję soków żołądkowych, pobudzić apetyt oraz wspiera przemianę materii i wchłanianie substancji odżywczych z pokarmów. Takie herbaty mają też działanie przeciwbiegunkowe;
proces leczenia ran i owrzodzeń – pomaga ona przyspieszyć ich gojenie. Wynika to z faktu, że przywrotnik pospolity ma działanie przeciwzapalne, ściągające;
wzmocnienie więzadeł macicznych – dlatego stosowanie tej roślin pomaga zapobiegać poronieniom;
pracę mięśni – stosowanie przywrotnika jest zalecane osobom cierpiącym na przepukliny i nietrzymanie moczu. Picie naparów z tej rośliny wspiera też serce i pomaga w przypadku uszkodzeń mięśni;
leczenie chorób układu moczowego – przywrotnik pospolity ma zarówno działanie moczopędne, jak i przeciwbakteryjne. Dlatego herbatki ziołowe na jego bazie sprawdzają się podczas leczenia stanów zapalnych dróg moczowych. Aby uporać się z takimi dolegliwościami, stosuje się również nasiadówki z przywrotnika.
Przywrotnik pospolity ma także działanie przeciwkrwotoczne, dlatego pomaga zmniejszyć intensywność krwawień miesiączkowych.
Jak stosować przywrotnik – dawkowanie
Przywrotnik pospolity jest dostępny w formie suplementów diety – najczęściej mają one formę kapsułek. Produkty te należy spożywać dokładnie tak, jak opisał to ich producent w instrukcji dołączonej do opakowania. Oprócz tego można sięgnąć po susz z tej rośliny i samodzielnie przygotować:
napar – ziołową herbatkę można pić od 2 do 3 razy dziennie – w porcjach nie większych niż 100 ml. Napar może być również wykorzystywany do leczenia ran, na owrzodzenia – w tym celu należy zanurzyć w nim jałowy gazik i przyłożyć go do skóry na 30 minut;
płyn do płukania jamy ustnej – taki płyn pomoże łagodzić stany zapalne dziąseł, krtani – należy płukać nim usta przynajmniej dwa razy dziennie.
Jak przygotować napar z przywrotnika?
Roślina ta ma wszechstronne zastosowanie – przywrotnik można wykorzystać zarówno do przygotowania płynu do płukania jamy ustnej, jak i naparu do picia oraz przemywania ran.
Można kupić gotowy susz, herbatkę ziołową lub skorzystać z ziela rosnącego w ogródku. W tym celu należy je zebrać w okresie kwitnienia, a następnie suszyć w ciemnym, ciepłym miejscu. Temperatura nie powinna przekraczać tam jednak 40 °C. Gotowy susz przechowuje się w szczelnych opakowaniach – w ten sposób, aby nie miał on dostępu do światła.
Aby przyrządzić herbatkę ziołową, należy wsypać do garnka jedną łyżkę ziół, a następnie zalać susz szklanką zimnej wody. Całość trzeba doprowadzić do wrzenia i gotować przez 5 minut. Po tym czasie napar należy zdjąć z ognia i odstawić go na pół godziny – powinien nabierać mocy w naczyniu pod przykryciem. Taki ziołowy napój może być następnie przecedzony.
Chcąc wykorzystać ziele przywrotnika do przygotowania płynu do płukania ust, należy zagotować szklankę wody z 2 łyżkami przywrotnika pospolitego. Napar trzeba następnie odstawić na pół godziny (powinien znajdować się wtedy pod przykryciem), odcedzić i ostudzić. W ten sposób przygotowany płyn można przechowywać w lodówce.
Przywrotnik pospolity – przeciwwskazania
Stosowanie przywrotnika pospolitego jest bezpieczne. Jednak w przypadku karmienia piersią i ciąży nie zaleca się picia naparów na jego bazie i spożywania suplementów diety z tą rośliną w składzie bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Przywrotnik pospolity – skutki uboczne
Dotąd nie są znane skutki uboczne, które może spowodować picie naparów z przywrotnika czy stosowania innych specyfików z nim w składzie. Mimo tego, jeśli po jego spożyciu pojawią się niepokojące dolegliwości, należy zgłosić się do lekarza.
Dlaczego warto stosować przywrotnik?
Przywrotnik nie wywołuje skutków ubocznych, a dzięki temu, że jest źródłem garbników, flawonoidów, fitosteroli, saponin, wartościowych kwasów, może przysłużyć się organizmowi. Herbaty z przywrotnika, soki, okłady mogą w bezpieczny sposób wspomóc funkcjonowanie układu pokarmowego, gojenie ran, wesprzeć walkę z hemoroidami, a nawet z trądzikiem. Alchemilla vulgaris jest też nie bez powodu nazywana zielem Matki Boskiej – to naturalny środek na typowo kobiece dolegliwości.
Zastosowanie przywrotnika pospolitego jest szerokie, a przygotowywanie z niego naparów, kąpieli, nasiadówek bardzo łatwe. Dlatego warto, aby znalazł się on w domu – może pomóc uporać się z przykrymi dolegliwościami.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Twoim problemem są bolesne miesiączki? Wykorzystaj moc naturalnych sposobów, wśród których znajdziesz zioła. Sprawdź, które rośliny pomogą uporać się z tym problemem.
Nadzwyczajny owoc o wielkim potencjale przeciwrakowym i immunostymulującym. Skarbnica antyoksydantów, witamin i minerałów, a do tego specjał o nietuzinkowym smaku. Poznaj graviolę
Polecane dla Ciebie
Melatonina to naturalny hormon snu, ale w razie zaburzeń jej wydzielania można skorzystać z syntetycznych odpowiedników, które przywrócą równowagę
Poznaj możliwe skutki uboczne picia kolagenu. Dowiedz się czy można go przedawkować. Zobacz jak stosować go bezpiecznie by uniknąć interakcji i efektów ubocznych.
Zauważyłeś łamliwe włosy czy słabe paznokcie? Może to być sygnał niedoboru biotyny! Dowiedz się, jak ta witamina wpływa na zdrowie i jak jej brak może się objawiać. Nie przegap!
L-glutamina - źródło zdrowia, odporności i sprawności fizycznej; sprawdź, dlaczego tak jest i jak działa
Glutation to składnik naturalnie syntezowany przez organizm. Wiele osób decyduje się również na jego suplementację. Czym jest glutation i w jakim celu się go przyjmuje? Sprawdź.