Erytrytol jest popularnym zamiennikiem cukru. Występuje w naturze i jest niemal pozbawiony kalorii. Dowiedz się, czy jego spożywanie jest zdrowe.
Cząber – Właściwości, działanie, zastosowanie, przeciwwskazania i jak stosować
- Opublikowano: 27.10.2022
Cząber to przyprawa, którą wyróżnia pikantny pieprzny smak i aromat, przypominający ziele tymianku lub majeranku. Najpowszechniejszymi gatunkami rośliny są cząber górski i cząber ogrodowy (satureja hortensis) znany także pod nazwą fasolowe ziele. Jakie są właściwości lecznicze cząbru, do jakich potraw się go dodaje i kiedy warto go stosować?
Cząbrem nazywamy roślinę, należącą do rodziny jasnowatych. Obszary jej występowania to przede wszystkim tereny Europy, choć ziele cząbru uprawiane jest także w innych rejonach świata. Rośnie do wysokości ok. 25 centymetrów. Do wytwarzania suplementów wykorzystuje się przede wszystkim liście oraz łodygę cząbru.
Do celów kulinarnych cząber wykorzystywano już w starożytnej Grecji i Rzymie. Stosowano go wraz z tymiankiem do przyprawiania mięs, zup i farszów. Uważano go również za skuteczny afrodyzjak. Cząber zawiera w sobie olejek eteryczny karwakrol (1-3%), garbniki, flawonoidy i sole mineralne, takie jak cynk, potas czy magnez. Bogaty skład sprawia, że cząber wykazuje właściwości zdrowotne, dzięki którym stał się popularny nie tylko ze względu na walory smakowe i korzenny zapach, ale także jako środek leczniczy, stosowany w medycynie naturalnej.
Cząber – właściwości lecznicze
Roślina charakteryzuje się wysoką zawartością składników mineralnych, witamin i innych substancji odżywczych, dzięki czemu zarówno cząber ogrodowy, jak i górski, mogą być stosowane w medycynie naturalnej, gdyż wykazują wiele właściwości zdrowotnych. Badania na zwierzętach wykazały, że cząber może mieć właściwości przeciwzapalne, a badania na ludziach wskazały na działanie antyoksydacyjne tego zioła. Według powszechnie dostępnych źródeł roślina:
wykazuje działanie przeciwzapalne;
ma działanie antybakteryjne;
wpływa korzystnie na układ pokarmowy, łagodzi dolegliwości żołądkowo jelitowe;
wspomaga trawienie;
ma działanie przeciwbiegunkowe;
wspomaga układ immunologiczny (ze względu na dużą zawartość witamin i minerałów);
zwalcza wolne rodniki (odpowiedzialne za rozwój wielu chorób);
może wspomóc leczenie stanów zapalnych stawów;
jest naturalnym afrodyzjakiem;
poprawia ogólny stan zdrowia i skóry;
jest naturalnym środkiem antyseptycznym.
Cząber – wartości odżywcze
Roślina zyskała uznanie między innymi wśród specjalistów z zakresu dietetyki, którzy doceniają wartości odżywcze cząbru. Zioło charakteryzuje się niską kalorycznością, można je więc wdrożyć do zbilansowanej diety redukcyjnej. Ze względu na szeroką zawartość składników odżywczych, przyprawa sprawdzi się w celu uzupełniania ważnych składników, wpływających na poprawę funkcjonowania organizmu człowieka. Cząber suszony powszechnie wykorzystywany jest w kuchni polskiej, jako dodatek, wzmacniający smak potraw. Składniki mineralne, witaminy, olejki eteryczne (cymol, karwakrol, kariofylen, terpineol i pinen), żywice, śluzy i garbniki to substancje, wpływające na zwiększoną wartość odżywczą zioła.
Cząber zaleca się stosować osobom:
cierpiącym na problemy trawienne (zapobiega wzdęciom i niestrawności);
zmagającym się z uciążliwymi ukąszeniami owadów;
chcącym złagodzić objawy przeziębienia (zawiera dużo substancji, które są naturalnymi sprzymierzeńcami w walce z bakteriami i niektórymi odmianami grzybów);
cierpiącym na zapalenie stawów;
chcącym poprawić libido;
zmagającym się z łojotokiem skóry (przemywanie twarzy naparem z cząbru).
Cząber – składniki mineralne
Ze względu na bogaty skład cząber może mieć korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Właściwości zdrowotne produktu wynikają między innymi z zawartości cennych minerałów, takich jak potas, obniżający ciśnienie krwi, czy żelazo, będące głównym składnikiem hemoglobiny i uczestniczące w transporcie tlenu. Zawartość olejku eterycznego karwakrolu sprzyja hamowaniu rozwoju niektórych bakterii, między innymi: Escherichia coli, Bacillus cereus. W składzie cząbru ogrodowego i cząbru górskiego znajdziemy też tymol, zapobiegający rozwojowi zakażeń grzybiczych. Oprócz tego zioło jest bogate w witaminy, takie jak witamina C, wzmacniająca odporność. Jej działanie wspiera cynk, który jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Dodatkowo cząber jest bogaty także w takie składniki odżywcze jak:
wapń;
miedź;
magnez;
witaminy z grupy B;
witaminę A.
Roślinę wyróżnia również duża zawartość błonnika pokarmowego, który wpływa korzystnie na trawienie i profil lipidowy.
Cząber – zastosowanie
Cząber ma szerokie zastosowanie w kuchni oraz w ziołolecznictwie. W medycynie ludowej stosowano napary z cząbru, które w postaci okładów przykładano do zmian, spowodowanych przez ukąszenia owadów. Roślina zyskała uznanie specjalistów i pomocniczo wykorzystywana jest w terapii osób z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi oraz cierpiącym na cukrzycę typu 2. Szacuje się, że cząber może obniżać stężenie glukozy u tych osób. Olej z cząbru wykazuje działanie przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe, może więc być stosowany w przypadku infekcji. Co więcej, olejek eteryczny z cząbru ogrodowego w postaci 1% żelu stosowany 2 razy dziennie przez 2 tygodnie może znacznie zmniejszyć liczbę bakterii w jamie ustnej.
Niektóre badania wskazują na to, że cząber może znaleźć zastosowanie w przypadku:
zaburzeń apetytu;
nadmiernych gazów jelitowych;
kaszlu;
skurczów jelit;
biegunki;
niestrawności;
nudności i wymiotów;
bólu gardła.
Cząber dla zdrowia
Cząber warto stosować przy biegunkach i wzdęciach. Sprawdza się przy niedokwasocie oraz w przypadku bólu gardła. Warto pomyśleć o okładach z zioła przy stanach zapalnych skóry i po ukąszeniach owadów.
Cząber jako przyprawa w kuchni
Do czego używać cząbru? Zastosowanie w kuchni jest bardzo szerokie. Potrawy z dodatkiem cząbru charakteryzują się ostrzejszym, nieco korzennym smakiem. Najlepiej dodawać go pod koniec gotowania, aby posiłek nie stał się gorzki. Cząber nadaje specyficznego aromatu różnorodnym potrawom. Sprawdza się do przygotowywania farszów i sosów. Ciekawe jest jego połączenie z roślinami strączkowymi, choć często dodaje się go także do urozmaicania smaku zup. Cząbrem można przyprawić ryby, wieprzowinę, ziemniaki czy pomidory.
Cząber w kosmetyce
Jednoroczna roślina ogrodowa jaką jest cząber, często wykorzystywana jest w maseczkach do pielęgnacji cery. Sprawdza się jako składnik oczyszczający i matujący skórę.
Do czego dodawać cząber?
Cząber często jest składnikiem pieprzu ziołowego, stosowanego do przygotowywania wielu smacznych posiłków. Jako samodzielna przyprawa sprawdza się do urozmaicania smaku warzyw, mięs, sosów i zup. Do własnego użytku roślinę można uprawiać w przydomowych ogródkach, ponieważ nie ma szczególnych wymagań pielęgnacyjnych.
Jak działa cząber i na co pomaga?
Ziele cząbru znane jest przede wszystkim z właściwości przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Wykazuje dużą skuteczność w walce z zakażeniami grzybiczymi. W leczeniu ludowym stosowany jako środek, łagodzący objawy biegunki.
Jak stosować cząber – dawkowanie
Dawkowanie cząbru nie jest oficjalnie określone. Napary z rośliny można wykorzystywać w formie okładów, a do posiłków najlepiej stosować cząber wedle uznania tak, aby osiągnąć oczekiwany smak.
Jak zrobić napar z cząbru?
Napar z cząbru można wykonać w prosty sposób. Wystarczy 1 łyżkę ziela świeżego lub suszonego wsypać do szklanki wrzącej wody. Gotować przez ok. 25 minut, następnie przecedzić. Napar wykazuje dużą skuteczność w zakresie łagodzenia objawów przeziębienia i grypy oraz stanów zapalnych gardła. Dla poprawy smaku można go dosłodzić łyżeczką miodu. Jeżeli chcemy stosować napar na objawy biegunki, należy spożywać go bez miodu. Sprawdza się także w celach poprawy trawienia po spożyciu ciężkich potraw. Ze względu na właściwości przeciwbakteryjne stosuje się go do wykonywania okładów na stany zapalne stawów oraz obrzęki, powstałe po ugryzieniach insektów.
Olej z cząbru – zastosowanie
Jednym z popularnych produktów, wykonywanych na bazie omawianej rośliny, jest olej z cząbru. Można go znaleźć w ofercie aptek stacjonarnych i internetowych, jak również w sklepach zielarskich i z żywnością ekologiczną. Olej sprawdzi się jako dodatek do sałatek, surówek lub zup, stosowany na zimno. Zaleca się spożywać go regularnie, ale w niewielkich ilościach.
Cząber – przeciwwskazania
Nie zaleca się stosowania cząbru w suplementach kobietom w ciąży i karmiącym piersią. Uargumentowane jest to brakiem badań na temat bezpieczeństwa stosowania takich produktów u ciężarnych. Co więcej, cząber może spowolnić procesy krzepnięcia krwi i zwiększyć ryzyko wystąpienia krwawienia.
Warto pamiętać o tym, że stosowanie suplementów zawsze powinno być poprzedzone przeczytaniem ulotki producenta, bądź konsultacją z lekarzem lub farmaceutą. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, cierpiących na jakiekolwiek schorzenia. Specjalista określi czy nie ma przeciwwskazań do stosowania danego preparatu.
Cząber – skutki uboczne
Jak większość produktów spożywczych, także cząber przy nieodpowiednim dawkowaniu i w określonych sytuacjach może powodować działania niepożądane. Jako przyprawa do żywności, zioło nie powinno wywoływać skutków ubocznych. Wyjątek stanowią osoby, wykazujące nadwrażliwość na ten składnik. Jako środek leczniczy cząber należy stosować w zalecanych ilościach, gdyż przekroczenie dawki zwiększa ryzyko wystąpienia dolegliwości żołądkowych i skórnych. Skoncentrowany i rozcieńczony olejek ma duże stężenie i może powodować podrażnienia skóry.
Dlaczego warto stosować cząber?
Cząber to popularne zioło, które można hodować w prywatnym ogrodzie. Uwagę na ten składnik powinny zwrócić osoby, którym zależy na wzbogaceniu diety o składniki odżywcze oraz cierpiący na problemy trawienne. Cząber wspomaga pracę układu pokarmowego. Dodając go do potraw, redukujemy ryzyko pojawienia się wzdęć i niestrawności. Co więcej, roślina ułatwia usuwanie gazów z organizmu i wykazuje działanie łagodzące w przypadku kolki. Warto sięgnąć po cząber także w przypadku biegunki, gdyż wykazuje zdolność do regulowania ilości wypróżnień i zmiany konsystencji stolca na prawidłową.
KATEGORIE
ZDROWA DIETA
ZDROWA DIETA
PRZEPISY
PRZEPISY
OLEJE
OLEJE
MIODY
MIODY
SUPERFOODS
SUPERFOODS
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Poznaj zdrowe fakty na temat smakowitych pestek dyni i ich korzystnego działania na układ sercowo-naczyniowy, układ nerwowy, moczowy i odpornościowy oraz na skórę i trawienie.
Flawonoidy to naturalne substancje występujące w roślinach, zobacz, jak mogą Ci pomóc i jakie mają działanie dla zdrowia!
Polecane dla Ciebie
Sok z selera naciowego: naturalny detoksykant czy zagrożenie? Odkryj 5 kluczowych skutków ubocznych i przeciwwskazań, które mogą wpłynąć na Twoje zdrowie. Bądź świadomy i sprawdź teraz!
Poznaj najlepszy i najtańszy sposób na kaszel i przeziębienie, czyli syrop z cebuli, który m.in. wspiera odporność organizmu i pomaga łagodzić infekcje górnych dróg oddechowych.
Odkryj tajemnice czeremchy: Czy jest trująca? Zrozum zagrożenia i bezpieczne sposoby korzystania z jej dobrodziejstw. Przeczytaj teraz i bądź świadomy!
Spróbuj dyni, bardzo smacznej i pełnej składników odżywczych. Zrobione z niej potrawy posmakują całej rodzinie i przyniosą jej wiele korzyści, wzmocnią i poprawią stan zdrowia.
Gorzki melon to specyficzny owoc, który może znacząco wesprzeć Twoje zdrowie, sprawdź, w jaki sposób działa i co jest jego najmocniejszą stroną!