Pieprz cayenne

Pieprz cayenne – Właściwości, działanie, zastosowanie i przeciwwskazania

Pieprz cayenne to obok czarnego pieprzu jedna z najpopularniejszych przypraw odpowiedzialnych za ostry smak potraw. Jest niezwykle intensywny, zazwyczaj wystarczy dodać jedną szczyptę pieprzu cayenne, aby uzyskać pożądany efekt. Zbyt duża jego ilość w daniu może sprawić, że zostanie zdominowane przez ostre nuty i wywoła nieprzyjemne uczucie pieczenia. Jednak dodany w niewielkich ilościach nada potrawie temperamentu i świetnie dopełni jej smak. Spożywanie pieprzu cayenne jest polecane nie tylko miłośnikom dobrej kuchni, ale i zwolennikom wspomagania organizmu za pomocą składników roślinnych. Poznaj cenne właściwości pieprzu cayenne!

Pieprz cayenne to pikantna przyprawa wywodząca się z Ameryki Środkowej. W XVI stuleciu razem z hiszpańskimi i portugalskimi odkrywcami trafiła do Europy. Pozyskiwana jest z należącej do rodziny psiankowatych papryki rocznej (Capsicum annuum L.), a dokładniej ze specjalnej odmiany papryki rocznej – Capsicum frutescens. Owoce tej rośliny (w formie małych, ciemnoczerwonych, podłużnych papryczek) są zbierane, suszone, a następnie mielone, po czym trafiają do sprzedaży pod nazwą pieprz cayenne.

Inne nazwy pieprzu cayenne to pieprz kajeński, papryka cayenne, papryka kajeńska. Dziś papryki kajeńskie są uprawiane głównie w Indiach, Chinach, Pakistanie, USA i Argentynie.

Pośród przypraw o ostrym smaku pieprz cayenne jest jedną najpopularniejszych. Jest stosowany niemal we wszystkich kuchniach świata, przy czym bardzo ważne miejsce zajmuje w kuchni azjatyckiej i kuchni meksykańskiej.

Chociaż pieprz cayenne, ze względu na swe walory smakowe, znajduje zastosowanie głównie w świecie kulinariów, tak naprawdę jest on nie tylko ostrą przyprawą, ale i cennym surowcem wykorzystywanym w przemyśle farmaceutycznym, zielarskim i kosmetycznym.

Nazwa „pieprz cayenne” często używana jest wymiennie z nazwą „papryka chili”. Nie jest to jednak prawidłowe nazewnictwo. Papryka chili to tak naprawdę nadrzędna kategoria, w której mieści się wiele różnych odmian ostrej papryki, w tym między innymi pieprz cayenne. Termin „chili” używany też bywa w stosunku gotowej przyprawy chili (zwanej też proszkiem chili). Jest ona połączeniem papryczki chili, oregano i kilku innych przypraw.

Bardzo ciekawym zagadnieniem jest poziom ostrości papryki cayenne, szczególnie dla osób, które z lubością wertują świat przypraw i poszukują mniej lub bardziej pikantnych produktów. Ostrość potraw jest mierzona za pomocą tzw. skali Scoville’a. Pieprz cayenne mieści się w zakresie 30 000 – 50 000 SHU (jednostek ostrości). Dla porównania warto dodać, iż papryka jalapeno mieści się w przedziale 2500 – 8000 SHU, a papryka słodka ma 0 SHU.

Pieprz cayenne

Pieprz cayenne – właściwości

Pieprz cayenne jest niebywale ostrą przyprawą o mocno palącym smaku, za który odpowiedzialna jest kapsaicyna. Jest to organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy alkaloidów. Wytwarzana jest przez rośliny należące do gatunku papryki rocznej (Capsicum). Poszczególne odmiany papryki rocznej mogą mieć różne natężenie kapsaicyny, a co za tym idzie różny stopień ostrości.

Kapsaicyna zawarta w pieprzu cayenne oddziałuje na receptory bólowe (nocyceptory) umiejscowione m.in. w jamie ustnej, reagując na czynniki, które uszkadzają tkanki. Drażniąc komórki nabłonka podniebienia oraz kubki smakowe na języku, kapsaicyna powoduje silne uczucie pieczenia, a niekiedy nawet bólu. Kapsaicyna jest główną substancją odpowiadającą za właściwości lecznicze pieprzu cayenne. Jednak nie brakuje tej przyprawie również całej gamy minerałów, witamin i innych składników, które także wykazują dobroczynny wpływ na organizm.

Cayenne posiada silne właściwości antyoksydacyjne, które idą w parze z działaniem antynowotworowym. Nie tylko zmniejsza ryzyko powstawania nowotworów, ale też zwalcza zmiany nowotworowe już zaistniałe. Naukowcy z Nottingham udowodnili, że zawarta w pieprzu cayenne kapsaicyna zabija komórki rakowe, nie wywołując przy tym uszkodzeń zdrowych komórek.

Cayenne wykazuje też właściwości rozgrzewające. Zwalcza stany zapalne w obrębie organów i tkanek, działa przeciwbólowo i pobudza układ odpornościowy (dlatego sprawdza się w okresie jesienno-zimowym, kiedy wzrasta nasza podatność na przeziębienia). Znane są także jego właściwości antybakteryjne i odtruwające – zwalcza szkodliwe drobnoustroje i stymuluje wymiatanie wszelkich szkodliwych substancji z organizmu. Jest ponadto cennym wsparciem dla układu sercowo-naczyniowego.

Atutem papryki kajeńskiej jest także korzystny wpływ na układ pokarmowy. Pobudza wydzielanie enzymów i soków trawiennych, usprawnia motorykę jelit, wspiera odbudowę śluzówki żołądka, stymuluje procesy trawienne, przeciwdziała dolegliwościom żołądkowo-jelitowym.

Jakie są wartości odżywcze pieprzu cayenne?

Pieprz cayenne to bogate źródło kapsaicyny, a jednocześnie skarbnica składników mineralnych i witamin. Jest w nim także pewna ilość błonnika pokarmowego, tłuszczów i białka. Ta ostra przyprawa zawiera też cenne dla naszego zdrowia ksantofile. Wśród nich znajduje się między innymi luteina i zeaksantyna. Wiele substancji obecnych w papryce kajeńskiej spełnia rolę przeciwutleniaczy (antyoksydantów). Są to między innymi witamina C, witamina E i karotenoidy.

Cenne składniki, które znajdziemy w pieprzu cayenne to:

  • kapsaicyna,

  • luteina,

  • zeaksantyna,

  • kryptoksantyna,

  • cholina,

  • witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna witamina B6, kwas foliowy),

  • witamina C,

  • witamina A,

  • witamina E,

  • witamina K,

  • wapń,

  • cynk,

  • żelazo,

  • potas,

  • fosfor,

  • sód,

  • magnez,

  • mangan.

Pieprz cayenne

Pieprz cayenne – zastosowanie

Wielostronne działanie pieprzu cayenne na zdrowie sprawia, że jest on stosowany nie tylko jako dodatek do dań, ale także jako element rozmaitych kuracji.

Pieprz cayenne dla zdrowia

W zależności od problemu zdrowotnego pieprz cayenne może być spożywany pod postacią mikstur, koktajli i herbatek do których dodaje się również inne składniki o właściwościach leczniczych. Ze względu na działanie antybólowe, działanie przeciwzapalne i rozgrzewające pieprz cayenne sprawdza się również w zastosowaniu zewnętrznym, w tym jako antidotum na ból stawów (np. spowodowany reumatyzmem lub przeciążeniem) czy bóle pourazowe.

Jak wykorzystać pieprz cayenne w celach zdrowotnych? Oto najczęstsze zastosowania:

  • picie wody z pieprzem cayenne, cytryną i kurkumą – taka mieszanka to patent na szybszy metabolizm, detoks organizmu i sprawniejsze spalanie tkanki tłuszczowej;

  • picie wody z pieprzem cayenne, miodem i octem jabłkowym – mikstura na wzmocnienie odporności, dobre trawienie i szybką przemianę materii w jednym;

  • picie herbaty z pieprzem cayenne, miodem i imbirem – antidotum na przeziębienia i infekcje górnych dróg oddechowych (do takiej herbatki warto dodać też świeżo wyciśnięty sok z cytryny);

  • koktajle z blendera z pieprzem cayenne – kompozycja zielonych warzyw liściastych (np. szpinaku, jarmużu, botwiny, natki pietruszki, selera naciowego, brokułów), pieprzu cayenne i wybranych owoców to antyoksydacyjny eliksir będący pogromcą szkodliwych wolnych rodników i toksyn;

  • okłady z pieprzu cayenne – łącząc ze sobą małą ilość oleju roślinnego (np. słonecznikowego) z pieprzem cayenne, rozdrobnioną gorczycą i imbirem i wcierając w skórę, pozbędziemy się uporczywego bólu, zmniejszymy obrzęk i stan zapalny (taka mieszanka działa m.in. przy reumatyzmie, artretyzmie, urazach, migrenach).

Pieprz cayenne w kuchni

Pieprz cayenne stosowany jest głównie do dań, których istotą jest pikantność, intensywność i wyrazistość, ale niekiedy wchodzi też w skład potraw o lżejszym charakterze. Z powodzeniem dodawać go też można do sałatek i przekąsek w celu podkręcenia smaku. Cayenne sprawdzi się również niektórych deserach (szczególnie na bazie kakao i czekolady, z którym stanowi bardzo udaną kompozycję).

Pieprz kajeński możemy dodawać do:

  • pieczonych i grillowanych mięs,

  • ryb i owoców morza,

  • potraw typu curry,

  • potraw typu chili (np. chili con carne),

  • tacos,

  • pizzy, zapiekanek,

  • potraw typu kebab i gyros,

  • gulaszów,

  • dań ryżowych i makaronowych,

  • dań jednogarnkowych,

  • zup,

  • sosów i dressingów,

  • marynat,

  • farszów,

  • past,

  • sałatek,

  • gorącej czekolady do picia,

  • deserów na bazie kakao i czekolady.

Pieprz cayenne a odchudzanie

Pieprz cayenne to jeden z najcenniejszych roślinnych składników wspomagających proces odchudzania. Stanowi częsty składnik gotowych spalaczy tłuszczu, ale również domowe kuracje z jego udziałem potrafią dawać dobre efekty. Kapsaicyna zawarta w pieprzu cayenne to silny termogenik. Zwiększa wytwarzanie ciepła, przyspiesza metabolizm i mobilizuje organizm do większych wydatków energetycznych (kalorie spalane są w szybszym tempie). Co więcej, poprawia przebieg procesów trawiennych i stymuluje usuwanie toksyn z ciała. Wszystkie te działania sprzyjają sprawniejszej redukcji tkanki tłuszczowej.

Co ważne, przy częstym stosowaniu może dojść do tego, że organizm uodporni się na pieprz cayenne i jego działanie nie będzie już tak skuteczne w eliminowaniu zbędnych kilogramów. Nie warto jednak w takiej sytuacji przesadnie zwiększać jego dawek, bo stosowany w zbyt dużych ilościach może wywołać dokuczliwe dolegliwości, takie jak ostre bóle brzucha. Lepiej odłożyć go wówczas na jakiś czas i sięgnąć po inne produkty o termogennym i wyszczuplającym działaniu.

Jak działa pieprz cayenne i na co pomaga?

Pieprz cayenne poprawia krążenie krwi, dzięki czemu podnosi stopień dotlenienia i odżywienia komórek i tkanek. Wykazuje także działanie oczyszczające – stymuluje perystaltykę jelit i zwiększa potliwość, przez co toksyny są szybciej wydalane z ustroju. W czym jeszcze pomaga pieprz cayenne?

Pieprz cayenne a ciśnienie krwi

Pieprz cayenne wpływa na uelastycznienie i rozszerzenie naczyń krwionośnych i usprawnia przepływ krwi. Dzięki temu działaniu składnik ten jest niezwykle pomocny w przypadku tendencji do skoków ciśnienia tętniczego.

Pieprz cayenne na serce

Kapsaicyna jest pomocna w obniżaniu poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Hamuje także niekorzystny proces agregacji płytek krwi. Antyoksydanty zawarte w pieprzu cayenne chronią serce i układ krążenia przed wolnymi rodnikami. Spożywając regularnie pieprz cayenne jesteśmy lepiej chronieni przed zakrzepami, udarami, zawałami i miażdżycą.

Pieprz cayenne przeciw bólowi

Kapsaicyna obecna w pieprzu cayenne stymuluje receptory bólowe i mobilizuje mózg do wydzielania substancji łagodzących dolegliwości bólowe. Dzięki tej właściwości przyprawa redukuje bóle głowy, bóle stawów i mięśni, bóle zębów, bóle gardła, bóle w przebiegu neuropatii cukrzycowej, a także nerwobóle.

Pieprz cayenne na układ pokarmowy

Pieprz cayenne pozytywnie wpływa na ukrwienie żołądka i wspomaga jego regenerację. Zmniejsza też ryzyko wrzodów żołądka i chroni przed stanami zapalnymi. Usprawnia procesy trawienne, przeciwdziała zaparciom, wzdęciom, uczuciu pełności w żołądku i niestrawności.

Pieprz cayenne na odporność

Beta-karoten i inne antyoksydanty zawarte w pieprzu cayenne korzystnie wpływają na układ immunologiczny. Pomagają sprawniej wychwytywać i unieszkodliwiać patogeny, chronią komórki, przyspieszają proces regeneracji, zwalczają stany zapalne oraz wpływają na skrócenie czasu infekcji. Pieprz cayenne zwalcza też katar (zmniejsza obrzęk błon śluzowych nosa i pobudza go do wydalania śluzu).

Pieprz cayenne na łuszczycę

Według przeprowadzonych badań stosowanie kremów lub innych preparatów posiadających kapsaicynę w składzie, korzystnie wpływa na stan skóry i powoduje zmniejszenie objawów łuszczycy.

Pieprz cayenne

Jak stosować pieprz cayenne – dawkowanie

Nie należy przesadzać z ilościami pieprzu cayenne w diecie. Wystarczą około 2-3 szczypty na dobę. Nie powinniśmy też włączać go do każdego posiłku w ciągu dnia, wystarczy do jednego lub dwóch.

Pieprz kajeński – skutki uboczne

Spożycie zbyt dużej ilości pieprzu cayenne może powodować uporczywe skutki uboczne takie jak:

  • pieczenie w ustach lub w przełyku,

  • zgaga,

  • refluks,

  • zaczerwienienie cery,

  • nadmierna potliwość,

  • uczucie gorąca,

  • ból żołądka.

Pieprz kajeński – przeciwwskazania

Ostre przyprawy, w tym pieprz cayenne, nie są rekomendowane osobom chorującym na wrzody żołądka. Po dania przyprawione ostrą papryką kajeńską nie powinny sięgać osoby przyjmujące inhibitory ACE oraz leki hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego.

Nie zaleca się także spożywania pieprzu cayenne przez osoby stosujące teofilinę. Co więcej, pieprz cayenne może zmniejszać skuteczność aspiryny, więc podczas jej przyjmowania lepiej nie sięgać po tę przyprawę.

Dlaczego warto stosować pieprz cayenne?

Nie bez powodu pieprz cayenne znajduje się w czołówce najcenniejszych roślin leczniczych. Ma silne właściwości antyoksydacyjne, dzięki którym chroni komórki przed szkodliwą aktywnością wolnych rodników i zabezpiecza organizm przed przedwczesnym starzeniem. Oczyszcza z toksyn, wspomaga układ krążenia, usprawnia metabolizm i dba o wysoką odporność organizmu.

KATEGORIE

ZDROWA DIETA

ZDROWA DIETA

PRZEPISY

PRZEPISY

OLEJE

OLEJE

MIODY

MIODY

SUPERFOODS

SUPERFOODS

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

Zielares

Zielares

Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.

Czytaj także

Polecane dla Ciebie

Cukinia to warzywo, które skrywa bogactwo składników odżywczych. Może być wykorzystywana nie tylko do sałatek, ale też ciast. Dowiedz się, dlaczego jej spożywanie jest polecane.
Morwa czarna to nie tylko wyborny owoc, ale i zioło o wielu prozdrowotnych działaniach. Wzmacnia organizm, normuje poziom cukru i cholesterolu, a nawet działa antystarzeniowo!
Nasiadówki z kory dębu to popularna praktyka medycyny ludowej. Pomagają zwalczyć wiele dolegliwości, np. hemoroidy i infekcje intymne. Zobacz, jak je przygotować.
Sok z buraka to napój, po który chętnie sięgają osoby dbające o swoje zdrowie. Spożywanie tego produktu może jednak nieść za sobą różne skutki uboczne. Dowiedz się więcej.
Borówka czernica jest źródłem wielu cennych substancji, które odpowiadają za jej właściwości. Wspomaga leczenie cukrzycy, sprzyja pracy mózgu. Dowiedz się więcej.