Czy rumianek można pić codziennie? Zobacz, jakie środki ostrożności zachować!
Eukaliptus – Właściwości, działanie, zastosowanie i skutki uboczne
- Opublikowano: 24.03.2023
Naturalne sposoby radzenia sobie z wieloma przypadłościami zdrowotnymi zyskują z roku na rok stale rosnące grono zwolenników. Coraz powszechniej stosuje się ziołolecznictwo, używanie wielu roślin mających potwierdzone właściwości lecznicze, a jedną z nich jest z pewnością egzotyczny eukaliptus. Jest stosowany między innymi w przemyśle farmaceutycznym, a substancje zawarte w jego liściach czy korze znajdziemy także w kosmetykach, w składzie kremów do cery dojrzałej.
Eukaliptus to zielone drzewo porastające w naturze wiecznie zielone lasy Australii, Nowej Gwinei oraz Malezji, od wieków wykorzystywane przez mieszkańców tych regionów świata, a my znamy go najlepiej dlatego, że liście eukaliptusa stanowią pokarm sympatycznych misiów koala. Istnieje kilka najpopularniejszych gatunków tej rośliny, różniących się wielkością, zapachem, smakiem czy kolorem liści lub kory i możemy wyróżnić:
eukaliptus cytrynowy, Eucalyptus citriodora, którego liście mają charakterystyczny, właśnie cytrynowy smak i aromat;
eukaliptus tęczowy, Eucalyptus deplugata, jego kora jest we wszystkich kolorach tęczy;
eukaliptus gałkowy, Eucalyptus globulus, pierwszy poznany gatunek, odkryty w Tasmanii już pod koniec XVIII wieku i to przede wszystkim jego liście służą do produkcji olejku eterycznego;
eukaliptus śnieżny, Eucalyptus pauciflora, którego wewnętrzna kora ma śnieżnobiały kolor;
eukaliptus królewski, Eucalyptus regnans, największy, którego monumentalny pień dorasta nawet do 100 m wysokości, niestety bardzo rzadko spotykany;
eukaliptus niebieski, Eucalyptus gunni, nazywany także eukaliptusem górskim, mający liście w kolorze szaroniebieskim, które nie wydzielają zapachu charakterystycznego dla pozostałych gatunków.
Obecnie eukaliptus jest też uprawiany w innych częściach świata, a sadzonki eukaliptusa można także kupić w naszym kraju i posadzić go we własnym ogrodzie lub nawet w domu, jest bowiem atrakcyjną rośliną ozdobną. Jako surowiec wchodzący w skład suplementów diety i kosmetyków wykorzystuje się grube, skórzaste liście eukaliptusa o krótkich ogonkach, mające zapach mentolu, z których po wyciśnięciu powstaje olejek eukaliptusowy, oraz wyciąg z kory tego drzewa.
Olejek eukaliptusowy, noszący łacińską nazwę Oleum eucalypti ma postać bezbarwnej lub lekko żółtej cieczy, także o zapachu mięty lub cytryny, w zależności, z jakiego gatunku rośliny go uzyskano. Używa się także ususzonych liści eukaliptusa, z których samodzielnie można robić zdrowotne napary i okłady sprawdzające się przy łagodzeniu bólu czy obrzęków.
Eukaliptus – właściwości zdrowotne
Skoro wiemy już, jakie są gatunki eukaliptusa i które jego części można wykorzystać, nadszedł czas, aby poznać jego wszystkie cenne właściwości zdrowotne. Wynikają one bezpośrednio ze składu tej rośliny, w którym najważniejsze są olejki eteryczne, które można stosować zarówno wewnętrznie, po rozcieńczeniu z wodą, jak i zewnętrznie, w postaci okładów. Oprócz tego liście eukaliptusa i sam uzyskiwany z nich olejek zawierają następujące substancje czynne:
terpeny, w tym duże ilości eukaliptolu;
limonen, p-cymen i alfa-pinen;
garbniki, w tym taninę;
flawonoidy, rutynę i kwercetynę;
seskwiterpeny;
związki fenolowe;
polifenole, w tym kwas chlorogenowy.
Taki skład rzutuje na właściwości samego eukaliptusa oraz coraz szersze zastosowanie olejku eukaliptusowego, zyskującego stale rosnącą popularność, na co wpływają:
działanie wykrztuśne;
właściwości przeciwzapalne;
właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze;
działanie przeciwutleniające, czyli antyoksydacyjne;
własności antywirusowe;
działanie przeciwbólowe i rozgrzewające;
działanie uspokajające, korzystnie wpływające na układ nerwowy;
właściwości moczopędne, pozwalające dokładniej oczyścić organizm z zalegających w nim toksyn.
Eukaliptus – zastosowanie medyczne
W celach medycznych eukaliptus jest używany od dawna, już nasze mamy czy babcie zawsze miały w domowej apteczce preparaty z dodatkiem olejku eukaliptusowego. Zastosowanie eukaliptusa jest szerokie, a zakres ten cały czas się rozszerza, czemu sprzyjają postępy fitoterapii, i obecnie preparaty mające go w składzie np. cukierki eukaliptusowe, są używane:
przez osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego;
przy sezonowej infekcji dróg oddechowych, skutecznie łagodzi np. ból gardła;
do płukania jamy ustnej i płukania nosa objętego infekcją;
na zapalenie gardła, zapalenie oskrzeli i zapalenie zatok, czyli schorzenia atakujące dolne i górne drogi oddechowe;
dla zachowania higieny jamy ustnej, olejek eukaliptusowy pomaga zwalczać zapalenie dziąseł, mając działanie przeciwzapalne;
w przypadku dolegliwości skórnych np. trądziku, wykazuje skuteczność także na inne problemy, między innymi ze skórą głowy, przyspiesza gojenie się ran i owrzodzeń;
na zapalenie pęcherza i infekcje układu moczowego;
na bóle mięśni spowodowane np. przetrenowaniem;
w przypadku bezsenności, ponieważ eukaliptus kojąco działa na nadmiernie pobudzony układ nerwowy, a jego składniki aktywne ułatwiają zasypianie i zapewniają wysoką jakość snu i wypoczynku.
Jak działa eukaliptus i na co może pomóc?
Jak widać na powyższych przykładach, zastosowanie eukaliptusa jest bardzo szerokie i zdecydowanie warto skorzystać z jego cennych właściwości. Można śmiało powiedzieć, że eukaliptus działa wręcz kompleksowo, na wiele narządów i organów ludzkiego organizmu. Zastosowanie znajduje praktycznie każda odmiana eukaliptusa, eukaliptus cytrynowy, eukaliptus tęczowy, eukaliptus gałkowy czy eukaliptus królewski.
Działanie preparatów robionych między innymi z suszonych liści eukaliptusa wynika z jego bogatego składu, który szybko przynosi ulgę przy wymienionych wyżej przypadłościach. Wielu specjalistów zdecydowanie poleca eukaliptus właściwości lecznicze, jakimi się charakteryzuje, stanowią wystarczającą do tego zachętę. Dlatego warto mieć go w domu, olejek eukaliptusowy kosztuje niewiele, a w wielu przypadkach może naprawdę nam pomóc:
wykazuje silne działanie przeciwzapalne;
jest skuteczny na różne grupy chorobotwórczych bakterii, a badania wykazały że olejek eteryczny z eukaliptusa można porównać w kwestii działania do wielu popularnych antybiotyków;
stymuluje wytwarzanie soków trawiennych i śliny, zwiększa apetyt ułatwiając jednocześnie trawienie i pomagając przy niestrawnościach, łagodząc skutki ewentualnych zaburzeń;
jest stosowany na ukąszenia owadów, przyspieszając ich gojenie;
ułatwia zasypianie, przeciwdziałając w ten sposób ryzyku bezsenności;
zwalcza wspomniane infekcje atakujące górne drogi oddechowe, a stosowany na przeziębienie eukaliptus redukuje większość ich objawów;
regularne używanie olejków eterycznych pozwala pozbyć się z organizmu zagrażających mu wolnych rodników, reaktywnych form tlenu (ROS), będących przyczyną rozwoju niebezpiecznych chorób, nawet nowotworowych;
dzięki działaniu blokującemu wydzielanie histaminy może być stosowany przez alergików.
Jak stosować eukaliptus – dawkowanie
Jeśli olejek eukaliptusowy albo wyciąg sporządzany z suszonych liści eukaliptusa, mają naprawdę pomóc, to powinniśmy zawsze pamiętać o ich właściwym dawkowaniu. Pozwoli to uniknąć ewentualnych skutków ubocznych, które niestety mogą zdarzyć się również przy używaniu olejku eukaliptusowego, takiego, jaki np. dostaniemy w sklepach zielarskich.
Nie wolno go w postaci nierozcieńczonej nakładać bezpośrednio na skórę twarzy, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. W tym celu używa się maści mających eukaliptus w składzie, w stężeniu nie większym niż 5-20%, a taką maść możemy również sporządzić we własnym zakresie, mieszając 20-30 ml olejku z 500 ml oleju roślinnego.
Stosuje się go także do inhalacji przy wspomnianych chorobach dróg oddechowych, rozpuszczając około 10-12 kropli olejku w 150 ml wrzącej wody i ostrożnie wdychając wytworzone opary. Jeśli zaś chodzi o suszone liście, to można z nich sporządzić napar, a jedna zalecana dawka to około 2 g liści eukaliptusa na 150 ml wody i wolno pić maksymalnie 3 szklanki takiego naparu dziennie. Co ciekawe, można także sporządzić z niego ekologiczny środek czystości, po prostu dodając kilka kropel olejku do wody.
Eukaliptus – przeciwwskazania
Nie każdy może skorzystać z zalet, jakie niesie ze sobą eukaliptus, istnieją przeciwwskazania do jego użycia, takie jak:
ciąża i okres karmienia piersią u kobiet, nie ma bowiem dokładnych wyników badań wskazujących, czy może stanowić ryzyko dla rozwoju nienarodzonego dziecka;
astma i inne przewlekłe choroby dróg oddechowych;
cukrzyca, może bowiem zaburzać prawidłową kontrolę poziomu glukozy we krwi;
wiek poniżej 3 lat, także z powodu braku stosownych badań na temat wpływu na organizm tak małych dzieci.
Eukaliptus – skutki uboczne i działania niepożądane
Przedawkowanie eukaliptusa może powodować pewne skutki uboczne, między innymi reakcje skórne, pokrzywkę, wysypkę, silny świąd. Z racji, że wykazuje właściwości halucynogenne, nie wolno przekraczać jego dozwolonych dawek, jeśli to zrobimy, mogą wystąpić także zaburzenia pracy układu trawiennego, zgaga, ból brzucha, biegunka, nudności i wymioty.
Specjaliści wskazują również na inne możliwe działanie niepożądane, występujące, jeśli spożyjemy nierozcieńczony olejek eukaliptusowy, podrażnienia błony śluzowej dróg oddechowych, nosa i gardła, spadek temperatury, zimne poty, spłycenie oddechu, zwężenie tętnic, zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego, drżenie mięśni, trudności z koncentracją. Niestety silne przedawkowanie eukaliptusa może skończyć się nawet śmiercią, dlatego jeszcze raz uczulamy, aby nie przekraczać dozwolonych ilości.
Dlaczego warto stosować eukaliptus?
Odpowiedź na to pytanie może być tylko jedna, ze względu na wyjątkowe właściwości eukaliptusa, zawartość cennych składników odżywczych, w tym szczególnie ważnych olejków eterycznych, nadających mu smak i zapach. Wszystkie korzystnie wpływają na wiele aspektów zdrowotnych, narządów i układów naszego organizmu. Warto także docenić wszechstronność zastosowania w popularnych preparatach i kosmetykach, a każdy na pewno zna cukierki eukaliptusowe, doskonale wpływające na gardło.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Cierpisz na zapalenie spojówek? Odkryj sprawdzone domowe metody łagodzenia objawów i dowiedz się, kiedy konieczna jest wizyta u lekarza.
Owoc jałowca to jeden z najcenniejszych surowców leczniczych pochodzących z iglaków. Niszczy szkodliwe drobnoustroje, oczyszcza z toksyn, jest pomocny na infekcje dróg moczowych.
Polecane dla Ciebie
Jod to ważny mikroelement, który powinien mieć stałe miejsce w diecie. Jest nieodzowny dla zdrowia tarczycy, reguluje proces wzrostu i dojrzewania komórek, wpływa na odporność.
Węgiel aktywny to doskonały i skuteczny środek na biegunki i zaparcia, sprawdzi się również w przypadku zatruć i może być wsparciem w leczeniu przeziębień.
Kwercetyna to jeden z najcenniejszych flawonoidów. Jest nieoceniona w zwalczaniu objawów alergii, wzmacnia odporność i ma zdolność do hamowania rozwoju komórek nowotworowych.
5 HTP znajduje się w składzie wielu suplementów diety przeznaczonych m.in. w walce z zaburzeniami nastroju, problemami ze snem. Dowiedz się więcej o jej właściwościach.
Sprawdź, co wiesz o zaletach witaminy C, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, przydaje się też w tak różnych dolegliwościach jak rak czy też przeziębienie.