zioła na poprawę krążenia

Jakie zioła wybrać na poprawę krążenia w ciele, w nogach oraz krążenia mózgowego? Działanie i stosowanie

Krążenie krwi pełni w organizmie człowieka bardzo ważną rolę. To właśnie z krwią transportowane są do wszystkich komórek ciała substancje odżywcze i tlen, a odprowadzane zbędne produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Sprawne krążenie to dobrze funkcjonujący organizm. Zdarza się jednak, że z jakiegoś powodu przepływanie krwi nie przebiega prawidłowo. Najczęściej dotyczy to kończyn dolnych i górnych. Mówi się wówczas o zaburzeniach krążenia albo o jego nieprawidłowościach.

Są jednak sposoby, by usprawnić ten aspekt funkcjonowania organizmu. Jeżeli zaburzenia są poważne i stanowią zagrożenie dla zdrowia, konieczna jest konsultacja lekarza specjalisty, który dobierze odpowiednie leki.

Jeżeli jednak chcesz zadziałać profilaktycznie lub te zaburzenia nie są poważne, może wspomóc się naturalnymi środkami, jakimi są zioła na poprawienie krążenia. Zobacz, po które warto sięgnąć, jak pomagają i na co warto uważać.

Zioła na poprawę krążenia mogą okazać się niezwykle pomocne, pod warunkiem jednak, że nie zrezygnujesz z opieki i medycznego wsparcia lekarza. To bardzo istotne.

Jeżeli więc podejrzewasz u siebie problemy z układem sercowo naczyniowym, w pierwszej kolejności udaj się do lekarza i wykonaj niezbędne badania diagnostyczne. Są konieczne dla ustalenia przyczyny i zakresu zaburzeń. Jeżeli lekarz zaleci wdrożenie leków – należy je wdrożyć. To ustabilizuje sytuację i usprawni krążenie. Jeżeli jednak zaleci wyłącznie zmianę diety czy trybu życia, warto wówczas zapytać, czy włączenie ziół bezpieczne. A jeżeli tak, to w jakim wymiarze można z nich skorzystać.

Warto wiedzieć, że zioła na krążenie mogą przynieść naprawdę zaskakujące rezultaty, ale konieczne jest zachowanie zdrowego rozsądku.

zioła na poprawę krążenia

Jak działają zioła na poprawę krążenia?

Zioła na poprawę krążenia krwi działają przede wszystkim poprzez swój skład i zawarte w nich substancje aktywne. Ich działanie może być bardzo zróżnicowane. Mogą wspierać układ krążenia, uszczelniać i rozszerzać naczynia krwionośne, działać przeciwzapalnie i rozrzedzać krew.

Odpowiednio dobrane zioła na krążenie mogą również wyregulować ciśnienie, a także oczyścić światło naczyń z zalegających blaszek miażdżycy, które je zwężają i utrudniają prawidłowe przepływanie krwi.

Choroby układu krążenia wymagają jednak leczenia, dlatego zioła mogą pełnić jedynie funkcję wspierającą.

Jakie są właściwości ziół na poprawę krążenia?

Zioła na krążenie krwi mogą mieć bardzo zróżnicowane właściwości. Dzięki temu ich działanie staje się szersze i może przynieść kilka pozytywnych efektów. Przede wszystkim zioła mogą mieć działanie przeciwzapalne. To również rośliny o działaniu przeciwzakrzepowym.

Mogą rozbijać blaszki miażdżycowe, rozrzedzać krew, rozszerzać naczynia krwionośne i uszczelniać ich ściany, co zapobiega ich pękaniu oraz krwiakom.

Dodatkowymi właściwościami tych ziół może być działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.

Jakie są popularne zioła na poprawę krążenia?

Do popularnych ziół, które mogą się przyczynić do poprawy krążenia zarówno obwodowego, jak i krążenia w mózgu, należą te, które są bogatym źródłem flawonoidów i antocyjanów.

Flawonoidy prawdopodobnie mają działanie przeciwzapalne oraz hamują aktywność hialuronidazy i elastazy. Ograniczenie działania tych enzymów wpływa na wzmocnienie tkanki łącznej i uszczelnienie śródbłonka naczyń krwionośnych.

To zaś przekłada się na zmniejszenie obrzęków, dolegliwości bólowych i odczynów zapalnych. Takie działanie może również zmniejszyć zakres i rozmiar przesiąków z naczyń krwionośnych. Które zioła mogą wykazywać takie działanie? Oto kilka z nich.

Miłorząb japoński

Miłorząb japoński zwykle stosowany jest w postaci wyciągu. Może działać na rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawę krążenia mózgowego. To zaś może przynieść usprawnienie zdolności umysłowych, jak pamięć i koncentracja. Przyjmowanie miłorzębu może przynieść ulgę w przypadku uporczywego dzwonienia w uszach i zawrotach głowy.

Przypuszcza się, że miłorząb może również poprawić krążenie obwodowe. To zaś może się przełożyć na usunięcie dolegliwości bólowych towarzyszących chodzeniu, usunięcie mrowienia oraz uczucia zimnych dłoni i stóp.

Winorośl właściwa

Winorośl właściwa również jest bogatym źródłem flawonoidów. To powoduje, że jej stosowanie może też uszczelniać śródbłonek naczyń, zmniejszać obrzęki, stany zapalne czy dolegliwości bólowe. Warto rozważyć włączenie winorośli do swojego zestawu ziół wzmacniających, ponieważ może przynieść naprawdę pozytywne efekty.

Fiołek trójbarwny

Fiołek trójbarwny zawiera w swoim składzie flawonoidy, metyl salicylowy, klej roślinny, karotenoidy, antocyjany i garbniki. Taki skład niesie dla człowieka wiele pozytywnych efektów zdrowotnych. Flawonoidy uszczelniają naczynia krwionośne, rutyna zapobiega ich kruchości i łamliwości, a dodatkową korzyścią z jego stosowania jest oczyszczanie z substancji toksycznych.

Głóg

Prawdopodobnie głóg może brać udział w regulowaniu ciśnienia. Mówią o tym badania przeprowadzone przez Centrum Medyczne University of Maryland. Głóg stanowi źródło flawonoidów i proantocyjanidynin. Przypuszczalnie wspierają one proces rozszerzania naczyń krwionośnych, działając głównie na naczynia wieńcowe. Dzięki temu krew podczas przepływu przez tętnice napotyka na mniejszy opór (bo jest większe światło naczyń), a to powoduje, że serce musi wkładać mniejszy wysiłek w jej pompowanie. Przyjmowanie głogu może zmniejszać ryzyko wystąpienia niewydolności krążeniowej, ataku serca czy udaru.

Na uwagę zasługują również te zioła, które w swoim składzie zawierają saponiny. Ich obecność poprawia krążenie w tkankach skóry, ale nie tylko. Zobacz, które zioła zawierają saponiny i jak one działają.

Kasztanowiec zwyczajny

Stosując owoce kasztanowca dostarczasz do organizmu escynę i flawonoidy. Ich obecność wpływa na opóźnienie krzepnięcia krwi, jej rozrzedzenie i zmniejszenie lepkości. To wszystko przekłada się na jej sprawniejszy przepływ przez cały układ krążenia. Owoce kasztanowca mogą więc zapobiegać powstawaniu zakrzepów, wspomagać w leczeniu bólu wywołanego nieprawidłowym krążeniem krwi, uczucia zimna, skurczów czy mrowienia.

Ruszczyk pospolity

Ruszczyk pospolity prawdopodobnie uszczelnia naczynia krwionośne i poprawia ich elastyczność, a dodatkowo wzmacnia napięcie żył. Może usprawniać przepływanie krwi, co zapobiega jej zatorom – głównie w żyłach. Może się okazać pomocny w leczeniu obrzęków spowodowanych nieprawidłowym krążeniem w kończynach dolnych.

Konwalia majowa

Ta popularna i niezwykle ładna roślina może się okazać bardzo korzystna dla Twojego serca. Ziele konwalii prawdopodobnie reguluje i wzmacnia jego pracę serca. Dzięki niej jego praca jest wolniejsza, ale bardziej wydajna. Dodatkowym efektem z jego stosowania jest obniżenie objętości krwi oraz ciśnienia.

Warto jednak tu dodać, że konwalii nie wolno stosować samodzielnie, bez konsultacji z lekarzem. Jej wdrożenie zawsze powinno być omówione z kardiologiem.

Granat

Owoc granatu często dodawany jest do mięs i sałatek ze względu na jego charakterystyczny smak. Mało kto jednak wie, że jest to również owoc, który może przynieść pozytywne zmiany zdrowotne. Zawarte w nim substancje mogą wpływać na elastyczność tętnic i zapobiegać rozwojowi miażdżycy. Dodatkowym efektem jego stosowania może być również normalizacja ciśnienia tętniczego. Jest też silnym antyoksydantem. Zwalcza więc wolne rodniki, które wpływają destrukcyjnie na serce i cały układ krążenia, a przy tym obniża poziom złego cholesterolu (LDL).

Jemioła pospolita

Prawdopodobnie jemioła pospolita wpływa na rozszerzająco na naczynia wieńcowe oraz kapilarnych w mózgu. W ten sposób ziele jemioły może wpływać na poprawę krążenia mózgowego. Przypuszcza się, że jej stosowanie może obniżać ciśnienie krwi, usprawniać jej obieg i wzmacniać mięsień sercowy.

Ziele jemioły może być stosowane przy zwapnieniu żył, gdy dokucza nadciśnienie tętnicze i miażdżyca.

Serdecznik pospolity

Serdecznik pospolity zwrócił na siebie uwagę dzięki zawartości takich substancji jak flawonoidy, garbniki, glikozydy, kwasy organiczne czy saponiny. Ziele serdecznika w medycynie ludowej stosowane było przede wszystkim przy schorzeniach sercowych, dotykających osób starszych. Wykorzystywany był przy kołataniu serca, przyspieszonym biciu, czy szybkim męczeniu się. Prawdopodobnie sprawdzi się również jako ziele stosowane przy pierwszych objawach choroby wieńcowej.

Miłek wiosenny

Miłek wiosenny to roślina, której przyjmowanie powinno się odbywać pod obserwacją lekarza z uwagi na to, że oprócz działania zdrowotnego jest też rośliną trującą, gdzie już niewielkie jej ilości stanowią dla człowieka dawkę śmiertelną. Przyjmowany jednak w odpowiednich proporcjach może sprawdzić się jako wsparcie dla serca. Przypuszcza się, że zwiększa siłę skurczów mięśnia sercowego, a jednocześnie zmniejsza ich częstotliwość. W medycynie naturalnej bywa stosowany w lekkich i średnich zaburzeniach czynności serca.

zioła na poprawę krążenia

Jakie zioła stosować by poprawić krążenie krwi w nogach?

Szczególnym rodzajem zaburzeń krążenia są te, które dotykają kończyn dolnych. Objawiają się one obrzękami, uczuciem mrowienia i ciągłym doświadczaniem zimnych nóg. Można sobie z tym poradzić poprzez wdrożenie odpowiedniego leczenia lub wsparcia ze strony naturalnych specyfików. Jednym z nich jest na przykład kasztanowiec zwyczajny.

Kasztanowiec zwyczajny

Na poprawienie krążenia w nogach stosuje się najczęściej nasiona kasztanowca, które zawierają escynę. To mieszanka substancji z grupy saponin. Escyna prawdopodobnie działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i antyagregacyjnie, co oznacza, że zmniejsza zdolność krwi do zagęszczania. Escyna Mozą również zwiększać elastyczność ścian naczyń krwionośnych, zmniejszać ich przepuszczalność i usprawniać krążenie krwi. To wszystko zaś składa się na usunięcie dokuczliwych objawów i dolegliwości.

Jakie zioła stosować by poprawić krążenie mózgowe?

Prawidłowe krążenie mózgowe jest ważne dla sprawnego przebiegu procesów myślowych i pamięciowych. Odżywiony i dotleniony układ nerwowy pracuje bardziej efektywnie i wydajnie. Szybciej przebiega zapamiętywanie informacji, łatwiej się skupić i odtwarzać zapamiętane informacje. By udało się taki efekt uzyskać niezbędne jest, by układ krążenia pracował prawidłowo. Z pomocą może przyjść miłorząb dwuklapowy i nostrzyk żółty.

Miłorząb dwuklapowy

Ziele miłorzębu zawiera w sobie flawonoidy, proantocyjany i terpeny. Stosowanie wyciągów z tej rośliny może powodować, że naczynia mózgowe są bardziej elastyczne i mniej przepuszczalne, a to przekłada się na sprawniejsze krążenie krwi w mózgu.

Regularne przyjmowanie miłorzębu może pomóc w zwalczeniu szumów usznych. Prawdopodobnie jest to również silny antyoksydant, a to przekłada się na zwalczanie wolnych rodników, które mogą przyczyniać się do uszkodzenia naczyń krwionośnych i serca.

Nostrzyk żółty

Prawdopodobnie ziele nostrzyka ma działanie uszczelniające i przeciwzakrzepowe. Jest to możliwe przez obecność w roślinie kumaryn. To powoduje, że przepływ krwi jest bardziej efektywny, zapobiega niewydolności krążeniowej i przyczynia się do lepszego ukrwienia komórek mózgowych.

Trzeba jednak pamiętać, że ziela nostrzyka nie wolno stosować samodzielnie i bez nadzoru lekarskiego. Ma bardzo silne działanie i wchodzi w interakcję z lekami przeciwzakrzepowymi.

Zioła zwiększające produkcję erytrocytów i hemoglobiny

Dla efektywnej pracy układu krwionośnego ważne jest również to, by zadbać o właściwą jakość krwi. Prawidłowa ilość erytrocytów ma znaczenie dla odpowiedniego transportowania tlenu, a ich niedobory mogą świadczyć o anemii. Bardzo często choroby układu krążenia rozpoznaje się właśnie po nieprawidłowych wynikach krwi.

I w tym obszarze można sobie pomóc. Można bowiem sięgnąć po preparaty zawierające wyciągi z ziół, które wpływają na zwiększenie produkcji erytrocytów i hemoglobiny. Wśród nich można znaleźć:

  • Kwiat jasnoty białej;

  • Nasienie kozieradki pospolitej i błękitnej;

  • Ziele glistnika jaskółczego ziela;

  • Liść i kłącze pokrzywy zwyczajnej;

  • Ziele mniszka lekarskiego.

Zioła podwyższające krzepliwość krwi

Krzepliwość krwi to temat dość złożony. Niedobrze, gdy jest zbyt wysoka. W takiej sytuacji zioła na krążenie powinny działać rozrzedzająco. Zbyt gęsta krew ma utrudniony przepływ, szczególnie przez naczynia włosowate. Poza tym może prowadzić do zatorów i zakrzepów. Jeżeli do tego jest podwyższony poziom cholesterolu to ryzyko miażdżycy staje się jeszcze większe.

Źle jest też wtedy, gdy krew jest nadmiernie rozrzedzona i krzepliwość jest zaburzona. Wówczas krew nie krzepnie odpowiednio szybko i może dojść do krwotoków, a to stanowi zagrożenie życia.

Istnieje grupa ziół, które mogą zwiększyć prędkość krzepnięcia krwi i zapobiec zagrożeniu. Są to:

  • Ziele skrzypu polnego, łąkowego i leśnego;

  • Owoc jarzębu pospolitego – jarzębiny;

  • Ziele rdestu ptasiego;

  • Kora, kwiat, liść i pączki kasztanowca zwyczajnego.

Zioła pobudzające odporność i powstawanie nowych leukocytów

Nie bez znaczenia dla prawidłowej pracy serca i aspektów związanych z układem krążenia jest też wysoki poziom odporności organizmu. Choroby serca mogą się bowiem znacznie szybciej i łatwiej rozwijać, gdy organizm ma zaburzony system odpornościowy. Istnieją pewne rośliny, które mogą wesprzeć układ odpornościowy, pobudzają go do pracy i mogą przyczyniać się do powstawania nowych leukocytów. Są wśród nich:

  • Ziele bluszczyka kurdybanka;

  • Liść babki lancetowatej;

  • Sok z aloesu;

  • Liść i kłącze pokrzywy zwyczajnej;

  • Ziele, nasiona i olej z wiesiołka dwuletniego;

  • Kwiatostan lipy szeroko- i drobnolistnej;

  • Ziele mniszka lekarskiego.

Jak stosować zioła na poprawę krążenia? – Dawkowanie

Problemy z układem krążenia powinny być rozwiązywane w konsultacji z lekarzem. Zioła na krążenie mają działanie jedynie wspierające. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób je dawkować, by rzeczywiście uzyskać pożądane efekty i nie sprowadzić na siebie zagrożenia.

Liść miłorzębu japońskiego, ziele głogu, napar z kasztanowca, kwiat wrotyczu pospolitego czy herbata z mniszka lekarskiego – każde z nich można przyjmować w innych proporcjach i z różnorodną częstotliwością. Decydując się na gotowe mieszanki – należy bezwzględnie przestrzegać zasad dawkowania znajdujących się na opakowaniu. Natomiast, jeżeli samodzielnie chcesz skomponować zestaw dla siebie, weź pod uwagę wszelkie związane z ich stosowaniem aspekty, czyli właśnie dawkowanie, interakcje i częstotliwość zażywania.

Kiedy warto stosować zioła na poprawę krążenia? – Zastosowanie

Układ krwionośny jest szczególnie ważny dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania człowieka. Transportuje składniki odżywcze z układu pokarmowego, dotlenia i oczyszcza ze zbędnych substancji. Dlatego też jego wspieranie jest niezwykle ważne

Zioła (herba) na układ sercowo – naczyniowy mogą więc być stosowane profilaktycznie. Dostarczanie substancji z grupy flawonoidów na pewno nie zaszkodzi, a pomoże uchronić się przed wieloma schorzeniami czy zagrożeniami.

Po tego rodzaju preparaty można sięgnąć rownież, gdy nadmiernie marzną Ci ręce i nogi, masz nieregularne ciśnienie czy też nieregularny rytm serca. Oczywiście napar z głogu, czy herbatki ziołowe nie sprawią, że wydolność serca nagle ulegnie poprawie. To jedynie wsparcie. Przy doświadczaniu dokuczliwych dolegliwości zdecydowanie lepiej udać się do lekarza i połączyć leczenie farmakologiczne z ziołowym.

zioła na poprawę krążenia

Czy zioła na poprawę krążenia są bezpieczne? – Przeciwwskazania

Zasadniczo zioła (herba), które wspierają układ krwionośny są bezpieczne. Trzeba jednak pamiętać, że w naszym ciele zachodzi wiele różnorodnych procesów i zawsze zioła trzeba odnosić do całości organizmu. Co to oznacza? Ziół na serce nie powinny przyjmować osoby, które są na nie uczulone lub nie tolerują zawartych w nich składników.

Przeciwwskazaniem może też być przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych czy regulujących ciśnienie. Nawet najbardziej skuteczne preparaty mogą się okazać szkodliwe, jeżeli wejdą w interakcję z farmaceutykami lub organizm na nie źle reaguje. Dlatego zaleca się zachowanie ostrożności, konsultację z lekarzem i zapoznanie z przeciwwskazaniami zamieszczonymi w ulotce dołączonej przez producenta.

Czy kobiety w ciąży mogą stosować zioła na poprawę krążenia?

Niektóre zioła (herba) mogą być z powodzeniem stosowane przez kobiety w ciąży, natomiast część z nich nie jest zalecana. Mogą one wywoływać skurcze macicy, a te zaś mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu. Nie zaleca się również ziół rozrzedzających krew. W razie poważniejszego zranienia mogą one doprowadzić do krwotoku, który stanowi poważne zagrożenie życia.

Skutki uboczne stosowania ziół na poprawę krążenia

Temat skutków ubocznych stosowania ziół jest rownież bardzo ważny. Należy się zapoznać z działaniami niepożądanymi zanim rozpocznie się kurację naturalnymi surowcami.

Takie działanie pozwoli szybko zareagować w razie gdyby te skutki uboczne wystąpiły. Należy wówczas odstawić zioła i wstrzymać się z ich dalszym przyjmowaniem. Pamiętaj, że nie wolno narażać swojego życia i zdrowia. Ostrożność i rozwaga są najlepszym doradcą w takiej sytuacji.

Dlaczego warto stosować zioła na na poprawę krążenia?

Zioła na krążenie warto stosować, ponieważ w naturalny sposób mogą one pomóc wyregulować ciśnienie krwi, uszczelnić naczynia i czynić je bardziej elastycznymi. Dodatkowo mogą one wpłynąć na poprawę odporności organizmu, zwiększyć liczbę erytrocytów i limfocytów i zmniejszyć ryzyko zachorowania na poważne choroby sercowe.

Zioła mogą pomóc uchronić się przed zakrzepami, udarem czy zawałem. Zmniejszają ryzyko choroby wieńcowej serca i wpływają na lepsze krążenie w układzie nerwowym. To również sposób, by wzmocnić swoje serce i cały organizm. Niektóre z roślin mogą pomóc też usunąć uczucie ciężkości z uwagi na szerokie zastosowanie i zakres działania.

Co jeszcze pomoże poprawić krążenie? – Domowe sposoby

Chorobom serca i całego układu krwionośnego można zapobiec również poprzez odpowiednie nawyki. Zobacz, jak wzmocnić swoje serce, zmieniając styl życia.

Na plus zadziała aktywność fizyczna. Ruch na świeżym powietrzu, nawet bez nadmiernego obciążania może wzmocnić Twoje serce i sprawi, że lepiej się poczujesz. Może to być jazda na rowerze, spacery czy jogging. Nie trzeba wiele. Ważne, by robić to systematycznie.

Mieszaj okresy bierności z aktywnością. Jeżeli długo pracujesz za biurkiem, zrób sobie przerwę i poćwicz. Nawet niewielkie zmiany pozycji, trochę ruchu czy kilka skłonów sprawią, że Twoje ciało poczuje się lepiej.

Ogranicz obcisłe i krępujące ruchy ubrania. Zbyt ciasne spodnie czy skarpety utrudniają naturalny ruch w naczyniach krwionośnych, a to może przyczynić się do powstawania obrzęków.

Wysypiaj się. Serce podziękuje Ci za codzienną dawkę snów. Zaleca się, by odpoczynek nocny trwał nieprzerwanie przez 7 – 8 godzin. To czas niezbędny do regeneracji.

Stres nie jest Twoim przyjacielem, więc unikaj go, gdy tylko się da. Stres sprawia, że dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych. Długotrwały utrudnia ich zdolność do ponownego rozszerzania.

Sauna i ciepła kąpiel mogą pomóc w pobudzeniu krążenia. Warto raz na jakiś czas zapewnić sobie taki zdrowy relaks. Podobne efekty przynosi masaż prowadzony przez specjalistów.

Nie zapomnij o wdrożeniu zdrowej diety. Włącz do niej rośliny (np. napary z głogu). Wybieraj antyoksydanty, produkty bogate w wapń, magnez, potas, witaminę C i kwasy omega 3 oraz omega 6.

KATEGORIE

ZIOŁA

ZIOŁA

WITAMINY I MINERAŁY

WITAMINY I MINERAŁY

SUPLEMENTACJA

SUPLEMENTACJA

Zielares

Zielares

Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.

Czytaj także

Polecane dla Ciebie

Poznaj, jak skutecznie działa zawarty w zielonych warzywach chlorofil, który ma dobroczynny wpływ na nasz organizm, pobudza produkcję krwi oraz przeciwdziała starzeniu!
Jod to ważny mikroelement, który powinien mieć stałe miejsce w diecie. Jest nieodzowny dla zdrowia tarczycy, reguluje proces wzrostu i dojrzewania komórek, wpływa na odporność.
Witamina E, nazywana witaminą młodości i płodności, o licznych właściwościach prozdrowotnych i kosmetycznych, łagodząca objawy wielu schorzeń, korzystna dla całego organizmu.
Witamina B2 wspomaga prawidłową pracę organizmu. Pomaga ograniczyć migreny, wspomaga układ odpornościowy. Jej niedobór skutkuje wieloma dolegliwościami. Dowiedz się więcej.