Świetlik lekarski to naturalne wsparcie dla Twoich oczu, ale okazuje się, że nie tylko; zobacz, jak to niezwykłe ziele można stosować i jakie dodatkowe korzyści zdrowotne przynosi!
Pachnotka zwyczajna – Właściwości, działanie, zastosowanie, przeciwwskazania i skutki uboczne
- Opublikowano: 28.03.2023
Pachnotka zwyczajna (perilla frutescens) znana jest w całym kraju, a w medycynie chińskiej doceniana jest już od setek lat. Jest to roślina ozdobna, która znana jest również pod innymi nazwami. Można się spotkać z takimi określeniami jak pachnotka krzewiasta czy pachnotka bazyliowata. Poza tym, że jest to bardzo ładna roślina i pięknie prezentuje się w przydomowym ogródku, jako pachnotka uprawna, to dodatkowo niesie ona ze sobą wiele dobroczynnych właściwości dla organizmu człowieka. Zobacz, jak może Ci pomóc, jak ją stosować oraz na co uważać podczas wykorzystywania pachnotki zwyczajnej.
Pachnotka zwyczajna (perilla frutescens) jest jednoroczną rośliną ozdobną z rodziny jasnotowatych. Pierwotnie pochodzi z Azji. Dziś występuje niemalże wszędzie. Można ją spotkać w wielu azjatyckich krajach, na terenie południowo – wschodniej Europy oraz na południu Stanów Zjednoczonych.
Roślina dorasta do wysokości 80 – 100 cm. Jej ogólny pokrój może kojarzyć się z pokrojem pokrzywy, ale pachnotka jest bardziej krzaczasta. Najlepiej służy jej gleba umiarkowanie żyzna, przepuszczalna i wilgotna. Może być lekko kwaśna lub lekko zasadowa. Dobrze czuje się w miejscach nasłonecznionych.
Pachnotka jest gęsto pokryta liśćmi. Liście pachnotki zwyczajnej mają ostre krawędzie i są bardzo aromatyczne. Mają kształt szerokojajowaty. Ich kolor waha się od zielonego, przez bordowy, aż do purpurowoczarnego. Liście pachnotki zwyczajnej są lekko owłosione i grube.
Roślina wydaje niewielkie i dzwonkowate kwiaty w białym i różowym odcieniu. Po okresie kwitnienia następuje owocowanie. Owoce pachnotki zwyczajnej to rozłupnie, które rozpadają się na cztery kulistawe rozłupki, z których można pozyskiwać olej (olej perilla). Z tego też powodu mówi się, że pachnotka to roślina oleista.
Jakie składniki zawiera pachnotka zwyczajna?
Właściwości lecznicze pachnotka zwyczajna zawdzięcza przede wszystkim znajdującym się w niej składnikom odżywczym i substancjom czynnym. To co można znaleźć w jej wnętrzu?
Przede wszystkim należałoby tu wymienić flawonoidy. Te specyficzne substancje roślinne mają działanie przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne. Hamują działanie wolnych rodników, a co za tym idzie spowalniają procesy starzenia się komórek i całego organizmu, ograniczają skutki stresu oksydacyjnego i chronią komórki przed mutacjami.
Pachnotka brazylijska zawiera również antocyjany, kwas tłuszczowy alfa linolenowy, luteolinę oraz katechiny. Każda z nich ma nieco inne spektrum działania, a to powoduje, że roślina może wzmacniać układ odpornościowy, układ krążenia i układ nerwowy.
Jako najważniejsze składniki rośliny wymienia się jednak kwercetynę oraz kwas rozmarynowy. Kwercetyna jest flawonoidem, który wykazuje właściwości przeciwzapalne, antyhistaminowe i antyoksydacyjne.
Jeżeli zaś chodzi o kwas rozmarynowy, to wskazuje się, że jego działanie może zmniejszać objawy alergii i wspierać organizm w walce z chorobą.
Ponadto w pachnotce znaleźć można olejek eteryczny, terpeny i kwasy tłuszczowe, takie jak: palmitynowy, stearynowy, oleinowy, linolowy.
Pachnotka zwyczajna – właściwości
Powyższe składniki i substancje powodują, że pachnotka zwyczajna odznacza się wieloma zróżnicowanymi właściwościami zdrowotnymi. Przede wszystkim wykazuje więc właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne.
Obecność kwasów przyczynia się do tego, że roślina może mieć działanie antyhistaminowe i łagodzić objawy alergiczne. Obecność pierwiastków (żelazo, potas, wapń) oraz witamin sprawia, że pachnotka może być stosowana w czasie dolegliwości układu oddechowego, szczególnie w przypadku kaszlu i kataru.
Zawarte w niej składniki mogą działać rozkurczowo, a takie działanie może się okazać pomocne w przypadku nudności i wymiotów.
Roślina może mieć pozytywny wpływ na układ krążenia oraz układ nerwowy. W tym drugim przypadku wskazuje się, że zawarte w niej antocyjany mogą działać ochronnie na mózg i komórki nerwowe. Do tego znajdujące się w niej katechiny mogą wzmacniać odporność i działać przeciwstarzeniowo.
Obecność kwasu alfa linolenowego może mieć właściwości przeciwbakteryjne.
Pachnotka zwyczajna – zastosowanie zdrowotne
Z uwagi na swój skład i właściwości lecznicze pachnotka zwyczajna znalazła zastosowanie zarówno w medycynie naturalnej, ziołolecznictwie, przemyśle kosmetycznym i gastronomi.
W tym miejscu przyjrzymy się jej zastosowaniom leczniczym. W medycynie chińskiej pachnotka od lat stosowana była jako środek poprawiający odporność oraz wspierający walkę z przeziębieniami.
Liście pachnotki zwyczajnej bogate są w żelazo, wapń oraz witaminy A i C. Do tego zawierają flawonoidy, a to powoduje, że mogą działać przeciwzapalnie, neutralizować wolne rodniki i spowalniać starzenie się organizmu.
Pachnotkę można stosować jako środek poprawiający pracę układu krążenia, przeciwbakteryjny i korzystnie wpływający na układ nerwowy.
Substancje czynne charakterystyczne dla pachnotki zwyczajnej mogą działać przeciwhistaminowo, co prawdopodobnie łagodzi objawy alergii. Z tego względu pachnotka może się sprawdzić jako surowiec wspomagający w leczeniu alergii oraz stanów zapalnych organizmu. Ponadto, substancje te mogą obniżać poziom cukru i cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Na tym jednak nie koniec. Wyciąg z liści pachnotki może też być stosowany w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych oraz w walce ze stanem chorobowym, który tych dróg oddechowych dotyka. Może też okazać się pomocny w przypadku nudności i wymiotów, ponieważ działa rozkurczowo i rozluźniająco na mięśnie gładkie. Dodatkową zaletą z jego stosowania może być to, że działa on również hepatoprotekcyjnie, czyli ochrania komórki wątroby. Może mieć też działanie przeciwnowotworowe.
Pachnotka zwyczajna – zastosowanie w kuchni
Pachnotka jest stosunkowo popularnym dodatkiem do dań kuchni azjatyckiej ze względu na jej walory smakowe. Najczęściej stanowi składnik różnorodnych potraw rybnych, ponieważ może neutralizować toksyny znajdujące się w niektórych gatunkach ryb.
Ponadto dodaje się ją do sushi, niektórych herbat i do marynowania japońskich moreli. W kuchni koreańskiej stanowi element świeżych warzywnych sałatek, a w kuchni chińskiej, jako składnik gulaszu i marynat do liści. Może też być stosowana jako dodatek do pieczonych warzyw.
Pachnotka zwyczajna – zastosowanie w kosmetyce na skórę i włosy
Wspomniano już wcześniej, że pachnotka jest rośliną oleistą. Pozyskiwany z niej olej można stosować do pielęgnacji każdego rodzaju skóry. Sprawdzi się zatem zarówno do cery tłustej, wrażliwej, suchej i problematycznej.
Z uwagi na działanie przeciwzapalne, odkażające i przeciwbakteryjne może być też stosowany do cery trądzikowej, ponieważ oczyszcza pory i zmniejsza ich zakaźność. Ponadto może łagodzić podrażnienia, uszkodzenia naskórka i zapobiegać zapychaniu się ujść gruczołów łojowych.
Roślina może się przyczynić do zwiększenia produkcji kolagenu i elastyny w skórze, co spowalnia przebieg procesu starzenia się skóry, a także nadaje jej gładkości i jędrności. Regularne stosowanie oleju może zmniejszyć przebarwienia, a dodawany do kąpieli nawilży całą skórę i uczyni ją bardziej elastyczną.
Olej z pachnotki można również stosować na włosy. Już kilka zabiegów olejowania może przynieść zaskakujące rezultaty. Włosy stają się mocniejsze, gładsze i bez skłonności do łamania. Zmniejsza się problem rozdwajających się końcówek. Olej może też być nakładany na skórę głowy. W ten sposób można wzmacniać cebulki włosów, a więc i całe włosy od nasady. Jest to również sposób na to, by zapobiegać łupieżowi.
Jak działa pachnotka zwyczajna i na co może pomóc?
Pachnotka działa poprzez zawarte w niej substancje aktywne i związki typowe dla roślin. Może pomoc w pielęgnacji cery dojrzałej, a jej właściwości odżywcze sprawiają, że działa przeciwzapalnie. Sprawdzi się jako naturalny produkt do pielęgnacji włosów, a działanie ochronne na mózg i komórki nerwowe może się przyczynić do zmniejszenia ryzyka, że wystąpią zaburzenia neurologiczne.
Jak stosować pachnotkę zwyczajną – dawkowanie
Jeżeli perilla zwyczajna jest stosowana w postaci suplementu diety, to należy stosować się do dawkowania zaleconego przez producenta suplementu. Może być tak, że w danym produkcie znajdują się też inne substancje, w przypadku których dokładne dawkowanie jest koniecznością.
Pachnotka zwyczajna – przeciwwskazania
Pachnotka jest stosunkowo bezpieczną rośliną, ale nie dla każdego. Ostrożność powinny zachować osoby, które cierpią na nadwrażliwość lub alergię na rośliny z rodziny jasnotowatych, a jest ich ponad 300 gatunków.
Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią również nie powinny sięgać po nią bez konsultacji z lekarzem. Zarówno ciąża jak i okres karmienia wymagają postępowania ze szczególną rozwagą.
Pachnotka zwyczajna – skutki uboczne i działania niepożądane
Pachnotka może wywoływać skutki uboczne i działania niepożądane. Dzieje się tak szczególnie w sytuacji, gdy dana osoba jest uczulona na roślinę lub znajdujące się w niej substancje czynne. Wówczas mogą wystąpić specyficzne objawy alergiczne: skórne lub duszności.
Pachnotka zwyczajna – efekty stosowania
Regularne stosowanie pachnotki może poprawić wygląd skóry i włosów. Złagodzi podrażnienia, trądzik i inne zmiany skórne. Może zadziałać przeciwzapalnie i bakteriobójczo, co przyspieszy ich gojenie. Olej z pachnotki może wygładzić przebarwienia, nawilżyć skórę oraz poprawić jej jędrność i gładkość. Stosowana na włosy wygładzi je, wzmocni i zapobiegnie łamliwości.
Do tego, stosowana wewnętrznie może złagodzić objawy alergiczne, podnieść odporność i uporać się z dolegliwościami górnych dróg oddechowych.
Dodatkowo może spowolnić przebieg procesów starzenia, działać przeciwzapalnie oraz przeciwutleniająco.
Dlaczego warto stosować pachnotka zwyczajna?
Warto stosować pachnotkę ponieważ ma liczne właściwości zdrowotne, wzmacnia organizm, działa antyoksydacyjne i przeciwzapalnie. Może pomóc uporać się z chorobami górnych dróg oddechowych, poprawić krążenie oraz obniżyć poziom cukru, cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Pachnotka może dziać ochronnie na komórki wątroby, mózg i komórki nerwowe. Jest naturalnym źródłem witamin, flawonoidów, antocyjanów i pierwiastków.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Herbata oolong, gatunek nie tylko o zróżnicowanym smaku, ale i o licznych własnościach zdrowotnych wynikających ze składu bogatego w substancje odżywcze, witaminy i minerały.
Arnika górska to surowiec, wykorzystywany powszechnie w celu łagodzenia obrzęków, krwiaków i stłuczeń. Najczęściej arnikę stosuje się zewnętrznie w postaci maści lub okładów.
Polecane dla Ciebie
Kwercetyna to jeden z najcenniejszych flawonoidów. Jest nieoceniona w zwalczaniu objawów alergii, wzmacnia odporność i ma zdolność do hamowania rozwoju komórek nowotworowych.
Kolagen: Jak dostarczyć go do organizmu, aby zachować jędrną skórę i zdrowe stawy? Lepiej dietą, czy suplementami?
Hupercyna A - przyjaciel Twojego mózgu. Badania wykazały, że stosowanie hupercyny poprawia koncentrację i zdolność uczenia się. Jakie jeszcze zastosowanie ma ta substancja?
Kolagen to jedno z najważniejszych białek w ludzkim organizmie, odpowiedzialne między innymi za utrzymanie elastyczności skóry. Sprawdź, czy warto stosować kolagen do picia
Kwas foliowy kojarzy się głównie z kobietami w ciąży, a tymczasem jego znaczenie i zastosowanie jest znacznie szersze; pomaga w utrzymaniu sprawności mózgu, prawidłowej pracy serca i syntezie DNA.