Odkryj prawdę o trujących właściwościach skrzydłokwiatów. Czy są one naprawdę trujące dla dorosłych, dzieci i zwierząt domowych? Dowiedz się więcej w naszym artykule.
Szczwół plamisty – Czy jest trujący, jak go rozpoznać, z czym go można pomylić, jakie są objawy zatrucia i jak udzielić pierwszej pomocy po zatruciu
- Opublikowano: 26.01.2023
Szczwół plamisty, czyli conium maculatum to roślina silnie trująca, która może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, łącznie ze śmiercią. W literaturze przedmiotu znane są przypadki zatrucia szczwołem i zgonu zarówno wśród ludzi, jak i zwierząt. Dzieje się tak za sprawą licznych substancji zawartych w roślinie, które negatywnie oddziałują na organizmy.
Szczwół plamisty zwany bywa również psią pietruszką, szaleniem plamistym i świńską wszą. Inna jego nazwa to pietrasznik plamisty i psia wesz. W polskiej florze można znaleźć ją bez większych trudności, ponieważ występuje na łąkach, pastwiskach i przy drodze. Wygląda bardzo ładnie i efektownie, a to może się okazać zgubne.
Roślina należy do rodziny selerowatych. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są białe i drobne, zgromadzone w baldachy. Należy do najbardziej trujących roślin.
Jak rozpoznać szczwół plamisty?
Z uwagi na to, jak bardzo trująca jest to roślina warto wiedzieć, jak wygląda szczwół plamisty.
Jest to roślina zielna dwuletnia. Ogólnym pokrojem przypomina rozrośniętą pietruszkę. Może osiągać naprawdę imponujące rozmiary, ponieważ dorasta od 120 cm do 180 cm.
Łodyga rośliny jest silnie rozgałęziona, a na wierzchu znajdują się charakterystyczne fioletowe plamki. Dlatego też mówi się o niej, że jest nakrapiana.
Liście rośliny są trzykrotnie pierzaste. Korzeń typu palowego jest kremowo żółty i niezwykle długi. Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Są to jajowate rozłupnie.
Największym zagrożeniem jest to, że szczwół plamisty łatwo jest pomylić z roślinami jadalnymi, jak na przykład pietruszką czy pasternakiem.
Jak odróżnić szalej jadowity od szczwołu plamistego?
Również niebezpieczny, jak szczwół plamisty jest szalej jadowity (cykuta) i co ciekawe, można je ze sobą pomylić. Te dwie rośliny polskie stanowią poważne zagrożenie dla zwierząt i ludzi.
Mimo tego, że powinno się unikać obydwu, warto wiedzieć, jak je od siebie odróżnić. Szalej jadowity nie ma charakterystycznych fioletowych plamek na łodydze, które charakteryzują szczwół plamisty. Rośliny różnią się również korzeniem. Szczwół plamisty ma korzeń palowy, a w przypadku szaleju jadowitego jest to rozgałęziony system korzeniowy.
Dodatkowym wskaźnikiem, który pomaga odróżnić te rośliny od siebie jest ich zapach. Cykuta po roztarciu nie wydziela żadnego zapachu, a szczwół ma bardzo nieprzyjemny aromat.
Czy szczwół plamisty jest trujący?
Szczwół plamisty jest praktycznie w całości trujący, choć najbardziej niebezpieczne są kwiaty i owoce. Okazuje się też, że poziom toksyczności rośliny zależy w dużej mierze od podłoża, na którym rośnie oraz stanowiska. Szczwół rosnący w miejscach nasłonecznionych jest mniej toksyczny niż ten ze stanowisk zacienionych.
Ta roślina z rodziny selerowatych jest trująca nawet po ususzeniu – choć wtedy aktywność szkodliwych związków jest nieco mniejsza. Zasuszony szczwół plamisty jest łagodniejszy, ale nadal niebezpieczny.
Jakie trujące substancje aktywne zawiera szczwół plamisty?
Za szkodliwe działanie rośliny odpowiadają trujące substancje, które się w niej znajdują. Najbardziej szkodliwa z nich jest koniina. Jest to związek organiczny, który należy do grupy alkaloidów piperydynowych. Do organizmu człowieka wchłaniany jest przez skórę i błony śluzowe.
Już niewielkie ilości tej substancji mogą wywoływać negatywne skutki zdrowotne. Może dojść do paraliżu nerwów ruchowych lub porażenia ośrodka oddechowego. Według badaczy, dawka śmiertelna koniiny to od 0,5 g do 1 g. Warto wiedzieć, że wszystkie części rośliny stanowią zagrożenie, bo wszystkie zawierają w sobie toksyny.
Jednak nie sama koniina stanowi zagrożenie. Roślina zawiera również inne substancje niebezpieczne jak: koniceina, konhydryna, metylokoniina czy cykuta. Roślinę wypełniają też takie związki chemiczne jak kwas mrówkowy czy kwas masłowy.
Jakie są objawy zatrucia szczwołem plamistym
Z uwagi na niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą zatrucie szczwołem plamistym, warto poznać charakterystyczne objawy, informujące o niebezpieczeństwie. Toksyczne związki, które znajdują się w roślinie atakują układ nerwowy, przede wszystkim zaś zakończenia nerwów ruchowych.
Jako charakterystyczne objawy zatrucia wymienia się:
drżenie;
pieczenie w przewodzie pokarmowym;
zwiększoną produkcję śliny;
rozszerzenie źrenic;
ból mięśni, osłabienie mięśni, paraliż;
zaburzenia rytmu serca, po którym następuje jego przyspieszenie;
zaburzenia mowy/utrata mowy;
konwulsje;
zmęczenie;
problemy z chodzeniem;
porażenie ośrodka oddechowego i problemy z oddychaniem;
obniżenie temperatury ciała;
nudności;
częste oddawanie moczu;
zaburzenia świadomości;
omdlenia;
utrata przytomoności lub śpiączka.
W skrajnych przypadkach może dojść do śmierci.
Warto jednak wiedzieć, że zatrucie może być spowodowane wyłącznie przez spożycie rośliny lub jej soków. Samo jej dotykanie – zarówno łodygi, jak i kwiatów – nie jest niebezpieczne, o ile pamięta się o higienie rąk.
W przypadku zatrucia szczwołem plamistym należy niezwłocznie udać się do lekarza, który wdroży procedury, mające na celu zneutralizowanie toksyn.
Jaka jest pierwsza pomoc przy zatruciu szczwołem plamistym?
Nie powinno się samodzielnie wdrażać leczenia, ponieważ można sobie dodatkowo zaszkodzić. Pierwsza pomoc powinna polegać na wizycie u lekarza. Lekarz w pierwszej kolejności musi zadbać o podtrzymanie funkcji życiowych oraz sprowokowanie wymiotów, by jak najmniejsze ilości toksyn dostały się do krwiobiegu. Natomiast te, które już w nim się znajdują muszą zostać zneutralizowane.
Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia szczwołem plamistym polega również na płukaniu żołądka, ale to również musi wykonać lekarz specjalista. Lekarz podaje też specjalne leki absorbujące, czyli wiążące toksyny i neutralizujące je. Dodatkowo mogą zostać podane leki przeczyszczające.
Jaka jest procedura leczenia zatrucia szczwołem plamistym?
Zatrucie rośliną wymaga podania leków, które zaordynować może wyłącznie lekarz. To wspomniane wcześniej leki przeczyszczające i absorbujące. Może się tez okazać, że konieczne jest podanie leków wzmacniających.
Pomocny może się okazać odwar z kory dębu lub 2% roztwór taniny.
Z uwagi na to, że nie ma konkretnej odtrutki na zatrucie tą rośliną, lekarz musi skupić się na leczeniu objawowym. Może podać leki przeciwdrgawkowe, gdy wystąpią drgawki, intubować, gdy pojawiają się problemy z oddychaniem, a przede wszystkim dążyć do usunięcia toksyny z organizmu poprzez leki przeczyszczające i płukanie żołądka.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Składniki aktywne zawarte w zielu widłaka goździstego m.in. wspierają proces gojenia się skóry, pomagają zwalczyć infekcje skórne. Poznaj jego więcej właściwości.
Dzięgiel chiński jest wykorzystywany w medycynie alternatywnej. Zapewnia m.in. wsparcie przy problemach z układem krwionośnym, bolesnymi miesiączkami. Dowiedz się więcej.
Polecane dla Ciebie
Kolagen to ważny składnik ludzkiego ciała. Wiele osób decyduje się na jego suplementację, by poprawić wygląd włosów, skóry i paznokci. Jaki kolagen warto wybrać?
Spirulina to silny antyoksydant, a jego zastosowanie zaczyna się od redukcji tkanki tłuszczowej, poprzez działanie profilaktyczne, aż po zapobieganie nowotworom i chorobom neurodegeneracyjnym.
Zauważyłeś łamliwe włosy czy słabe paznokcie? Może to być sygnał niedoboru biotyny! Dowiedz się, jak ta witamina wpływa na zdrowie i jak jej brak może się objawiać. Nie przegap!
Jeśli rozglądasz się za silnymi antyoksydantami zapewniającymi długą młodość, wysoką witalność i kompleksową ochronę przed patogenami, astaksantyna powinna zwrócić twoją uwagę!
Triphala to preparat wykorzystywany w medycynie ajurwedyjskiej od wieków. Sprawdź, jakie ma właściwości i jak może wspomóc funkcjonowanie organizmu.