Odkryj moc kory dębu! Przeczytaj nasz artykuł i poznaj 13 niezwykłych zastosowań tego naturalnego cuda we wspomaganiu zdrowia i pielęgnacji. Zaskocz się!
Gojnik – Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania i jak parzyć ziele gojnika?
- Opublikowano: 31.08.2022
Gojnik to inaczej szałwia libańska lub herbatka górska. Ma wiele cennych właściwości prozdrowotnych, wzmacnia układ odpornościowy, łagodzi schorzenia układu pokarmowego, niweluje powstawanie wolnych rodników. Od wielu lat jest wykorzystywany w krajach bałkańskich, m.in. w problemach gastrycznych lub przy przeziębieniu, a także w leczeniu różnych dolegliwości.
Gojnik, czy też ziele gojnika (łac. Sideritis) to rodzaj rośliny pochodzącej z południowych obszarów globu, w tym z Afryki i Europy Południowej. Do rodzaju gojnik należą te gatunki:
gojnik górski (drobnokwiatowy), (łac. Sideritis montana),
gojnik hyzopolistny (łac. Sideritis hyssopifolia),
gojnik macedoński (łac. Sideritis scardica),
gojnik syryjski (łac. Sideritis raeseri).
Gojnik należy do rodziny jasnotowatych/wargowych (łac. Lamiaceae/Labiateae). Gatunki tych roślin występują w różnych miejscach. W Polsce gojnik zyskał wiele synonimów, takich jak przyrocze ziele, chimeryczne ziele czy bocianie noski, a także herbata górska.
Podstawowym i szeroko stosowanym surowcem pozyskiwanym z tej rośliny jest jej ziele (Sideritis Herba) zbierane wczesną wiosną. Podczas suszenia trzeba unikać bezpośredniej ekspozycji na słońce. Gojnik nazywa się również szałwią libańską i herbatą górską ze względu na szerokie zastosowanie jako dodatek do herbat lub samodzielny składnik aromatycznych naparów. Ich smak opisywany jest jako delikatny, ziołowo-orzeźwiający. Posiada równie przyjemny aromat.
Z gojnika pozyskuje się olejek eteryczny używany m.in. w kosmetykach anti-age.
Gojnik – właściwości sideritis
Główne właściwości gojnika to:
właściwości przewidrobnoustrojowe – przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne (działanie monoterpenów, np. pinen, karwakol);
właściwości antyoksydacyjne (przeciwutleniające) – opóźnia procesy starzenia;
działa przeciwzapalnie;
przeciwdziałanie powstawaniu zmarszczek;
właściwości przyspieszające gojenie się ran;
właściwości pobudzające apetyt.
Dodatkowe właściwości gojnika, potwierdzone w badaniach nad konkretnym gatunkiem:
właściwości hamujące rozwój komórek nowotworowych – działanie przeciwnowotworowe gatunku Sideritis perfoliata na rakowe komórki wątroby;
wykazanie potencjału Sideritis perfoliata w redukcji zmarszczek mimicznych,
gojnik także poprawia samopoczucie,
dodaje energii i zmniejsza uczucie zmęczenia,
działa na układ krążenia i układ oddechowy,
reguluje ciśnienie krwi.
Gojnik – zastosowanie
Gojnik dostępny jest w sklepach zielarskich przeważnie jako zasuszone ziele. Europejska Agencja ds. Leków zaleca stosować go jako tradycyjny ziołowy produkt leczniczy w łagodzeniu kaszlu związanego z przeziębieniem i w łagodnych zaburzeniach żołądkowo-jelitowych.
Etykiety suplementów zawierających gojnik zawierają także inne zastosowania. Herbata górska jest wskazana w celu poprawy funkcjonowania układu krążenia oraz układu moczowego. To także jedno z ziół na wzmocnienie organizmu, które może przydać się w okresie rekonwalescencji lub jako naturalne wsparcie dla układu odpornościowego.
Co ciekawe, w sprzedaży dostępny jest również olej żywokostowy z gojnikiem. Właściwości tego środka wykorzystywane są w leczeniu różnych dolegliwości dermatologicznych.
Gojnik – przeciwwskazania
Nie należy podawać naparów z gojnika dzieciom, a także kobietom w ciąży i karmiącym matkom. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby uczulone na jakąkolwiek roślinę z rodziny Lamiaceae (Labiateae).
Jak działa gojnik i na co pomaga?
Gojnik a stawy
W przypadku wystąpienia u nas stanów zapalnych stawów, ścięgien lub kończyn, możemy je potraktować olejem żywokostowym z gojnikiem. Smarowanie nim wykazuje działanie łagodzące też na bóle kręgosłupa i bóle reumatyczne. Gojnik wspomaga też w przypadku zwichnięć, skręceń, złamań, stłuczeń i towarzyszących im obrzęków. Nie zapominajmy jednak, że olej wspiera, ale nie leczy, zatem najlepiej zasięgnąć porady doświadczonego fizjoterapeuty lub ortopedy.
Po olej żywokostowy z gojnikiem warto sięgać też przy skurczach i bólach mięśni, nerwobólach, drętwieniu kończyn, rwie kulszowej czy problemach z więzadłami. Gojnik także wspomaga gojenie.
Gojnik a cukrzyca
Z dobrodziejstwa tego zioła i jego cennych składników mogą korzystać również osoby cierpiące na cukrzycę, ponieważ gojnik nie zawiera żadnych cukrów, ani innych dodatkowych składników wpływających na poziom glukozy we krwi. Napar z gojnika jest zalecany diabetykom, gdyż pomaga pozbyć się nadmiaru cukru z organizmu.
Jak stosować gojnik – dawkowanie
Najwięcej właściwości prozdrowotnych znajduje się w suszu kwiatowym gojnika. Warto wybierać zasuszone ziele, a nie gotowy sproszkowany produkt. Ponadto należy w odpowiedni sposób przygotowywać napar z gojnika. Łyżkę ziela zalewamy gorącą wodą i zaparzamy pod przykryciem przez mniej więcej 5-10 minut. Napój po przecedzeniu nadaje się do picia, ale można dodać do niego miętę, odrobinę cytryny, czy miodu.
Gojnik – efekty stosowania
Gojnik z powodzeniem można stosować na wiele dolegliwości. W medycynie ludowej ziele gojnik było zalecane i stosowane:
w celu wzmocnienia odporności i leczenia schorzeń układu oddechowego, takich jak przeziębienia, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, kaszel, grypa oraz astma. Herbata z gojnika jest zalecana szczególnie w okresie jesienno-zimowym, bo pomaga wzmocnić naturalną odporność organizmu i rozpocząć walkę z infekcjami górnych dróg oddechowych,
wspomagająco w leczeniu zaburzeń trawiennych – bo gojnik wspomaga procesy trawienne. Napar można pić przy objawach niestrawności,
profilaktycznie w chorobach układu nerwowego – gojnik wzmacnia zwrotny wychwyt neuroprzekaźników i przyspiesza usuwanie złogów białkowych, odpowiadających za procesy neurodegeneracyjne w demencji starczej i chorobie Alzheimera. Pomaga też złagodzić skutki stresu, działa łagodnie przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie,
wspomagająco w leczeniu schorzeń układu moczowego – ziele gojnika jest cennym środkiem moczopędnym, rozkurczowym i przeciwzapalnym,
do pielęgnacji urody – wyciągi i esencje z gojnika stanowią składnik kremów przeciwzmarszczkowych oraz preparatów chroniących skórę przez promieniowaniem ultrafioletowym (UV). Działanie antybakteryjne i przeciwutleniające sprawia, że napary z gojnika można stosować jako tonik.
Gojnik – skutki uboczne
Skutki uboczne stosowania gojnika opisywane są niezwykle rzadko. W badaniach na zwierzętach nie wykryto toksyczności, nawet przy wysokich dawkach 2000 mg na kg masy ciała, podawanych przez 14 kolejnych dni. Nie zaobserwowano również działania genotoksycznego.
Niemniej jednak pamiętajmy o możliwości wystąpienia alergii. Osoby uczulone na składniki zawarte w gojniku lub inne rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), nie powinny go stosować.
Herbata z gojnika – jak parzyć gojnik?
Jak często parzyć i pić gojnik? Przyrządzanie herbaty górskiej nie jest skomplikowane, a smak skłania do regularnego spożywania. Wystarczy zalać 1 łyżeczkę suszonego surowca szklanką wrzątku i odstawić na 5-10 min do naciągnięcia, najlepiej pod przykryciem. Tak przyrządzony napar można pić nawet 2-3 razy dziennie, np. z dodatkiem miodu lub stewii.
Dlaczego warto stosować gojnik?
Ponieważ gojnik zawiera szereg substancji aktywnych, wykazujących działanie na ludzki organizm. W jego skład wchodzi olejek eteryczny złożony z kilkudziesięciu składników. Ilość olejku zależy od odmiany rośliny oraz sposobu jej przechowywania i obróbki. Łatwo ulega rozkładowi w wyższej temperaturze.
Oprócz olejku eterycznego, ziele gojnika zawiera flawonoidy, garbniki, sterole, kumaryny, kwasy fenolowe oraz składniki mineralne, takie jak żelazo, potas, magnez, wapń i sód.
Oprócz wielu cennych zastosowań gojnik wykazuje działanie na ośrodkowy układ nerwowy zawarte w gojniku substancje, wydobyte w wyciągach alkoholowych, hamują wychwyt zwrotny istotnych neuroprzekaźników – serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. To sprawia, że ziele gojnika nadaje się w przypadku lekkich stanów lękowych i okresach złego samopoczucia.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Korzeń kudzu, o szerokich właściwościach leczniczych, kompleksowo wspomagający osłabiony organizm, pomagający zerwać z nałogami, w tym chorobą alkoholową i paleniem papierosów.
Poznaj skuteczne domowe sposoby na obniżenie ciśnienia. Proste metody, które poprawią Twoje zdrowie. Sprawdź teraz.
Polecane dla Ciebie
Soplówka jeżowata to grzyb, którego składniki aktywne wspierają funkcjonowanie organizmu. Wykazują właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, wspomagające odporność.
Odkryj, jak hipokalcemia wpływa na Twoje zdrowie. Przeczytaj nasz artykuł, by zrozumieć znaczenie wapnia i jak zapobiegać jego niedoborom.
Kolagen rybi charakteryzuje się budową podobną do kolagenu ludzkiego. Dlatego cieszy się coraz większą popularnością. Poznaj jego właściwości i zastosowanie.
Spirulina to silny antyoksydant, a jego zastosowanie zaczyna się od redukcji tkanki tłuszczowej, poprzez działanie profilaktyczne, aż po zapobieganie nowotworom i chorobom neurodegeneracyjnym.
Witamina B2 wspomaga prawidłową pracę organizmu. Pomaga ograniczyć migreny, wspomaga układ odpornościowy. Jej niedobór skutkuje wieloma dolegliwościami. Dowiedz się więcej.