Odkryj moc maści z witaminą F! Zyskaj gładką i zdrową skórę, poznaj jej wszechstronne zastosowanie, korzyści i ewentualne ryzyka. Dowiedz się więcej o witaminie F!
Chrom – Właściwości, działanie, zastosowanie, i skutki niedoboru nadmiaru. Produkty bogate w chrom
- Opublikowano: 15.09.2022
Stosowanie chromu jest często kojarzone ze sposobem na odchudzanie. Jednak pierwiastek ten ma o wiele większe znaczenie dla zdrowia – wszechstronnie wspiera on funkcjonowanie układów narządów. Groźny może być zarówno niedobór, jak i nadmiar chromu w organizmie. Dowiedz się więcej o jego właściwościach, w jakich produktach spożywczych się znajduje i dlaczego warto zadbać, aby nie zabrakło go w diecie.
Chrom to pierwiastek śladowy – oznacza to, że występuje on w ludzkim ciele w niewielkich ilościach. Mimo tego jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.
Pierwiastek ten odkryto już pod koniec XVIII wieku. Jednak dokładniejsze badania nad nim przeprowadzono dopiero w latach 60. ubiegłego stulecia. To wtedy lepiej poznano jego właściwości i odkryto funkcje, jakie pełni w organizmie.
Chrom może mieć różny stopień utlenienia. W zależności od tego ma on szkodliwy lub pozytywny i neutralny wpływ na ludzkie zdrowie. Wyróżnia się:
chrom III (trójwalentny, na III trzecim stopniu utlenienia)
Pierwiastek pod tą postacią jest składnikiem produktów spożywczych i uważa się go za aktywny biologicznie element diety. Wspiera on procesy metaboliczne, nie odkłada się w organizmie i jest wydalany wraz z moczem;
chrom VI (heksawalentny, na VI stopniu utlenienia)
Ta postać chromu jest bardzo groźna dla człowieka. Potwierdzono badaniami, że pierwiastek ten w takiej formie ma działanie rakotwórcze. Chrom na VI stopniu utlenienia wykorzystuje się głównie w przemyśle. Ponadto długotrwała ekspozycja na oddziaływanie tego pierwiastka jest kwalifikowana jako czynnik ryzyka zawodowego.
Nazwa chrom pochodzi od greckiego słowa „chroma”, które tłumaczy się na język polski jako „kolor”. Pierwiastek ten nazwano tak, gdyż na skutek utleniania zmienia on swoją barwę.
Jaka jest rola chromu w organizmie?
Chrom jest transportowany do wątroby dzięki transferynie – białku występującemu w osoczu ludzkiej krwi. To w tym narządzie powstaje czynnik tolerancji glukozy (GTF). Jednym z jego składników jest właśnie chrom. To w związku z tym faktem jego znaczenie dla organizmu jest tak w duże.
Chrom jest odpowiedzialny m.in. za metabolizm glukozy. Jest składnikiem GTF, który odpowiada za transport tego cukru prostego do komórek ciała i jego przyswajanie. Dlatego to, ile chromu jest dostarczane wraz z dietą, wpływa na regulację stężenia poziomu glukozy w organizmie.
Ponadto chrom wchodzi w skład enzymów trawiennych. Bierze on też udział w syntezie kwasów tłuszczowych oraz odpowiada za metabolizm białek. Jego właściwa ilość w diecie wspomaga obniżenie stężenia cholesterolu LDL, który jest groźny dla organizmu. Jednocześnie pomaga on zwiększyć poziomu HDL, czyli „dobrego” cholesterolu, który jest niezbędny dla zachowania dobrego zdrowia.
Chrom – właściwości
Odpowiednia ilość chromu w diecie jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pierwiastek ten:
wspomaga funkcjonowanie trzustki – wspiera on m.in. produkcję insuliny;
bierze udział w metabolizmie białek i węglowodanów;
wspiera proces krzepnięcia krwi;
pomaga utrzymać prawidłową aktywność enzymów trawiennych;
wchodzi w skład RNA i pomaga je stabilizować;
wspomaga metabolizm glukozy i utrzymanie prawidłowej masy ciała;
wspiera syntezę kwasów tłuszczowych, hormonów i witamin.
Chrom występuje jako sól organiczna (jest to np. pikolinian chromu) lub jako pierwiastek nieorganiczny – np. chlorek chromu. Ten pierwszy jest o wiele lepiej przyswajany przez organizm i ma tym samym na niego większy wpływ.
Chrom – zastosowanie
Ze względu na szerokie spektrum właściwości chrom ma wszechstronne zastosowanie. Suplementy diety z tym pierwiastkiem w składzie mają zwykle postać tabletek – w tym takich do ssania i rozpuszczania – oraz kapsułek. Wspomagają one funkcjonowanie organizmu i wspierają profilaktykę niektórych chorób.
Chrom a cukrzyca
Suplementacja chromu jest zalecana osobom, które znajdują się w stanie przedcukrzycowym lub chorują na cukrzycę typu II. Przeprowadzono badania, dzięki którym dowiedziono, że prawidłowe stężenie tego pierwiastka w organizmie wspomaga zwiększenie tolerancji na glukozę. Jest to możliwe, gdyż spożywanie chromu wspiera funkcjonowanie trzustki, co sprzyja większej produkcji insuliny.
Chrom a mocne kości
Wapń to budulec kości, a jego niedobór w organizmie może mieć poważne konsekwencje – z osteoporozą włącznie. Natomiast utrzymanie prawidłowego stężenia chromu w organizmie wspiera profilaktykę chorób układu kostno-stawowego.
Pierwiastek ten zapobiega nadmiernej utracie wapnia, który jest wydalany wraz z moczem. Dlatego suplementy diety z chromem zaleca się zwłaszcza kobietom przechodzącym menopauzę. To właśnie w tym okresie życia gospodarka wapniowa zostaje zaburzona, a kości są podatne na złamania.
Chrom a depresja i zaburzenia kognitywne
Z przeprowadzonych badań wynika, że chrom wpływa zarówno na poziom hormonu stresu, jak i szczęścia. Pomaga on w obniżaniu ilości kortyzolu w organizmie, a jednocześnie wspiera produkcję serotoniny. Dlatego uważa się, że może on wspomagać proces leczenia depresji oraz zaburzeń lękowych.
Suplementacja chromem bywa też zalecana osobom cierpiącym na chorobę Alzheimera, gdyż pierwiastek te wspomaga funkcje kognitywne mózgu.
Chrom na odchudzanie
Zdania na temat wpływu chromu na odchudzanie są podzielone. Suplementy diety z tym pierwiastkiem w składzie robiły pod koniec XX wieku furorę wśród tych, którzy chcieli zrzucić zbędne kilogramy. Dziś wiadomo, że ich stosowanie może wesprzeć w odchudzaniu osoby z nadwagą i otyłością – jednak pod warunkiem stosowania przez nie zbilansowanej diety.
Chrom bierze udział w procesach przemiany materii oraz wspomaga szybsze spalanie tłuszczów. Jednocześnie wspiera on regulowanie gospodarki węglowodanowej, co wiąże się z tym, że pomaga ograniczyć łaknienie. Jednak aby suplementacja tego pierwiastka rzeczywiście przyniosła spodziewane efekty, należy sięgać po chrom organiczny – ze względu na jego lepszą przyswajalność.
Jak działa chrom i na co pomaga?
Chrom zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, dlatego wspomaga ona utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi – dotyczy to także osób chorujących na cukrzycę. Oprócz tego:
wspiera on gospodarkę wapnia, przez co jego stosowanie może stać się elementem profilaktyki osteoporozy;
pomaga ochronić organizm przed miażdżycą i chorobami serca – jest to możliwe, gdyż pierwiastek ten wspomaga zmniejszenie poziomu „złego” i zwiększenie ilości „dobrego” cholesterolu we krwi;
wspomaga ograniczenie uczucie głodu, dlatego można go stosować, chcąc zadbać o swoją sylwetkę.
Ponadto związki chromu biorą udział w procesach antyoksydacyjnych i wspierają funkcjonowanie układu immunologicznego.
Jak dawkować chrom i o jakiej porze go przyjmować
Ludzki organizm potrzebuje niewielkich dawek tego pierwiastka, jednak ze względu na właściwości chromu warto dbać o jego właściwą ilości w diecie.
Człowiek dorosły powinien spożywać od 0,05 do 0,2 mg chromu na dobę. W przypadku osób cierpiących na cukrzycę dzienne spożycie wzrasta do od 0,4 do 0,6 mg. Zaleca się też sięgać po niego tuż po posiłku – wtedy wchłanianie chromu jest najefektywniejsze.
Nie chcąc przedawkować tego pierwiastka, wystarczy uważnie przeczytać instrukcję dołączoną do suplementu diety i jej przestrzegać.
Objawy i skutki niedoboru chromu
Niedobór chromu może odbić się zarówno na zdrowiu, jak i na samopoczuciu. Jego zbyt małej ilości w organizmie sprzyja przede wszystkim niezrównoważona dieta, a także karmienie piersią, intensywna aktywność fizyczna, nadużywanie alkoholu. Najczęstsze objawy niedoboru chromu to:
uczucie zmęczenia, rozdrażnienia, spadek samopoczucia, większa nerwowość, a nawet stany lękowe;
osłabienie kondycji paznokci i wypadanie włosów;
bóle głowy i problemy z koordynacją ruchową.
Ponadto niedobór chromu zwiększa ryzyko zachorowania na miażdżycę i depresję.
Objawy i skutki nadmiaru chromu
Za nadmiar tego pierwiastka w organizmie jest odpowiedzialna zwykle niezrównoważona suplementacja chromu. Ci, którzy dbają o stosowanie zbilansowanej diety, nie muszą obawiać się jego przedawkowania.
Nadmiar chromu może skutkować:
gorszym wchłanianiem cynku oraz żelaza, a w efekcie anemią;
uszkodzeniem struktur DNA;
większym ryzykiem wystąpienia choroby nowotworowej, wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Jego spożywanie w zbyt dużych ilościach objawia się najczęściej nudnościami, problemami skórnymi, wahaniami nastroju oraz bólami głowy.
Chrom – przeciwwskazania
Mimo że chrom ma duże znaczenie dla osób z cukrzycą, to chorzy przed rozpoczęciem suplementacji tego pierwiastka powinni zasięgnąć opinii lekarskiej. Jest to konieczne, gdyż jego stosowanie może wpłynąć na zalecaną dawkę przyjmowanej przez nich insuliny.
Produkty spożywcze bogate w chrom
Dzienne zapotrzebowanie na chrom może z powodzeniem zaspokoić zdrowa, zbilansowana dieta. Aby jego poziom w organizmie był prawidłowy, warto sięgać zwłaszcza po pełnowartościowe, nieprzetworzone produkty, a w tym po:
pieczywo pełnoziarniste, płatki owsiane, kasze;
warzywa – brokuły, szparagi, sałatę;
ryby i owoce morza;
owoce, a zwłaszcza po jabłka i banany;
orzechy brazylijskie;
grzyby;
podroby zwierzęce;
wysokiej jakości wieprzowinę i gotowaną wołowinę;
jaja, masło, sery;
przyprawy – przede wszystkim po pieprz i tymianek.
Kiedy warto sięgnąć po chrom?
Mimo że chrom występuje w tak wielu produktach spożywczych, to w niektórych przypadkach jego suplementacja jest wskazana. Dotyczy to osób cierpiących na jego niedobór oraz cukrzycę.
Warto sięgnąć po suplement diety z chromem w składzie także w przypadku nieprawidłowych wyników lipidogramu. Może one wspomagać leczenie osób, którym dolegają choroby neurodegradacyjne oraz kobietom chorującym na zespół policystycznych jajników. O jego suplementacji mogą pomyśleć również ci, którzy planują odchudzanie. Chrom w ich przypadku pomoże ograniczyć łaknienie.
Zbilansowana dieta to klucz do tego, aby w organizmie nie zabrakło żadnych pierwiastków. Jednak niekiedy ze wglądu na stan zdrowia, warto zdecydować się na ich suplementację – dotyczy to także chromu.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Sprawdź, co wiesz o zaletach witaminy C, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, przydaje się też w tak różnych dolegliwościach jak rak czy też przeziębienie.
Poznaj jedną z najważniejszych witamin i jej super skutki - witamina C na twarz to odkrycie, które pomaga wyrównać koloryt skóry, zniwelować przebarwienia, pozbyć się trądziku!
Polecane dla Ciebie
Korzeń kudzu, o szerokich właściwościach leczniczych, kompleksowo wspomagający osłabiony organizm, pomagający zerwać z nałogami, w tym chorobą alkoholową i paleniem papierosów.
Kwas foliowy kojarzy się głównie z kobietami w ciąży, a tymczasem jego znaczenie i zastosowanie jest znacznie szersze; pomaga w utrzymaniu sprawności mózgu, prawidłowej pracy serca i syntezie DNA.
Klitoria ternateńska, egzotyczna roślina, z której kwiatów robi się gorący, leczniczy napar o charakterystycznym niebieskim kolorze, wykazujący skuteczność na różne dolegliwości.
Łysiczka lancetowata to najpopularniejszy grzyb halucynogenny. Jego zażywanie, szczególnie częste i w znacznych dawkach, niesie ze sobą duże ryzyko dla zdrowia psychicznego.
Guarana to naturalny sposób na pobudzenie organizmu, ale mało kto wie, że kryją się za nią również inne wartościowe i prozdrowotne właściwości.