Bylica piołun to ziele o gorzkim smaku, ale wielu pozytywnych właściwościach; działa szczególnie na układ trawienny, ale również pomaga pozbyć się pasożytów i grzybów.
Dziurawiec – Właściwości, przeciwwskazania, zastosowanie, na co pomaga, skutki uboczne i interakcje
- Opublikowano: 02.09.2022
Dziurawiec to popularna roślina lecznicza, którą często można spotkać, spacerując po łąkach i lasach. Występuje bardzo pospolicie, rośnie nawet na przydrożach, co nie zmienia faktu, że wyposażona jest w bogatą pulę właściwości prozdrowotnych. Większości z nas dziurawiec kojarzy się głównie z ziołami na dobre trawienie. Rzeczywiście, wspomaganie pracy układu pokarmowego jest jedną z jego najważniejszych zalet, ale posiada ich o wiele więcej. Jest cennym wsparciem w leczeniu schorzeń układu oddechowego i dróg moczowych, pomaga na problemy skórne i przyspiesza gojenie ran. Co więcej, preparaty zawierające dziurawiec są wykorzystywane w stanach wyczerpania nerwowego i wspomagająco w leczeniu depresji. Jakimi jeszcze atutami może pochwalić się dziurawiec?
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) o wdzięcznej zwyczajowej nazwie: ziele świętojańskie, to posiadająca długą listę prozdrowotnych działań roślina, której tradycja sięga czasów starożytnych. Podobno przypisywano jej nawet magiczne właściwości. W medycynie ludowej dziurawiec zajmuje jedno z najważniejszych miejsc. Jest niezawodnym środkiem wspomagającym układ trawienny, ma też liczne zastosowania zewnętrzne. Ziele dziurawca stosuje się między innymi do leczenia chorób skóry związanych z nieprawidłową pigmentacją, np. bielactwa.
Co ciekawe, dziurawiec zwyczajny w równym stopniu pozytywnie wpływa na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Wykazuje działanie uspokajające i pomaga regulować poziom ważnych neuroprzekaźników, takich jak serotonina, przez co stanowi wsparcie w zaburzeniach równowagi nerwowej.
Dziurawiec to jedna z najpowszechniej występujących roślin leczniczych. Spotkać ją możemy w bardzo wielu miejscach globu, w tym w Polsce i innych krajach Europy. Chętnie rośnie na leśnych polanach i łąkach. Natknąć się na nią też możemy przy drogach, w zaroślach, na miedzach i na zielonych terenach miejskich. Kwitnienie tej rośliny przypada na okres od drugiej połowy czerwca do września. Ziele dziurawca zbiera się w porze kwitnienia. Następnie surowiec poddawany jest procesowi suszenia (w zacienionym i przewiewnym miejscu).
Dziurawiec zwyczajny jest byliną należącą do rodziny dziurawcowatych. Osiąga do około 80 cm wysokości. Posiada prostą, wzniesioną, u góry rozgałęzioną łodygę, naprzeciwległe, eliptyczne liście i drobne, żółte kwiaty. Na płatkach kwiatów widoczne są charakterystyczne czarne kropki. Są to zbiorniczki zawierające olejek eteryczny.
Dziurawiec – właściwości
Dziurawiec nasycony jest cennymi związkami, a jego głównym składnikiem aktywnym jest hyperycyna (czerwony barwnik). Nie brak w nim również flawonoidów, które uszczelniają naczynia włosowate i poprawiają odporność oraz związków terpenowych (hyperforyna), które wykazują działanie antybiotyczne.
Hyperycyna jest odpowiedzialna za właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Dzięki nim dziurawiec zaliczany jest do zaszczytnego grona substancji zmniejszających stres oksydacyjny komórek, chroniących organizm przed czynnikami chorobotwórczymi i przeciwdziałających nowotworom.
Ważnym obszarem prozdrowotnych właściwości dziurawca jest działanie moczopędne. Za sprawą związku o nazwie hyperozyd dziurawiec zwiększa ilość wydalanego przez dobę moczu nawet o 20-30%. Dzięki temu jest pomocny w dolegliwościach ze strony dróg moczowych, w tym w kamicy moczowej czy zapaleniu pęcherza. Dzięki właściwościom moczopędnym stymuluje też proces odtruwania organizmu (toksyny zostają intensywnie usuwane z ustroju wraz z moczem).
Dziurawiec znany jest też też ze wsparcia dla wątroby i dróg żółciowych. Jest pomocny w przypadku zastoju żółci, zaburzonej pracy wątroby i zbyt słabego wydzielania żółci. Wart uwagi jest także korzystny wpływ dziurawca na układ pokarmowy.
Pobudzając wydzielanie soków trawiennych i działając rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, niweluje wiele dokuczliwych dolegliwości, takich jak bóle brzucha, za wolno postępujące procesy trawienne, uczucie ciężkości i pełności w żołądku. Ziele dziurawca jest też pomocne przy biegunkach, wiatrach, zgadze, braku apetytu, skurczach jelit.
Spośród korzystnych właściwości dziurawca bardzo istotne jest także usprawnianie pracy układu nerwowego, i to co najmniej na kilka różnych sposobów. Zioło stoi na straży prawidłowego wydzielania kluczowych neuroprzekaźników, przeciwdziała wahaniom nastroju, redukuje stres i zmęczenie psychiczne, a także uwalnia od napięcia i niepokoju oraz wprowadza w stan odprężenia.
Dziurawiec wykazuje:
właściwości żółciopędne i żółciotwórcze,
właściwości rozkurczowe,
właściwości hepatoprotekcyjne,
właściwości moczopędne,
działanie stymulujące produkcję soków trawiennych,
właściwości antybakteryjne,
właściwości antyseptyczne,
właściwości przeciwzapalne,
właściwości detoksykujące,
właściwości przeciwutleniające,
właściwości ściągające,
działanie przyspieszające gojenie się skóry,
właściwości przeciwobrzękowe,
właściwości uspokajające i antydepresyjne.
Dziurawiec – zastosowanie
Ziele dziurawca jest wszechstronnym surowcem, który doskonale nadaje się do przyrządzania naparów, odwarów, maceratów wodnych i olejowych oraz leczniczych nalewek. Możemy też łączyć go z innymi składnikami, tworząc mieszanki ziołowe na rozmaite dolegliwości.
Ziele dziurawca w połączeniu z melisą, chmielem, passiflorą, cytryńcem chińskim i lawendą to skuteczna kompozycja na skołatane nerwy, stres, lęk i stany depresyjne. Natomiast dziurawiec w połączeniu z miętą, rumiankiem, kocanką i liściem poziomki to recepta na dobre trawienie i sprawną pracę wątroby i dróg żółciowych.
W zastosowaniu zewnętrznym ziele dziurawca sprawdza się do przemywania różnych zmian skórnych (po uprzednim zaparzeniu lub zrobieniu z niego wyciągu wodnego lub alkoholowego). Okłady to jednak nie wszystko. Dziurawiec stosowany może być również w formie płukanek do włosów (działa oczyszczająco, regenerująco, wzmacniająco) albo w postaci masek na twarz i ciało (wygładza, uelastycznia, odżywia, redukuje przebarwienia).
W sklepach zielarskich i aptekach można też nabyć gotowy olej z dziurawca wykazujący silne działanie antyseptyczne, antybakteryjne, łagodzące podrażnienia, odnawiające skórę, wzmacniające naczynia krwionośne i wspomagające zdrowie stawów. Dziurawiec wchodzi również w skład syropów na dobre trawienie i kropli żołądkowych.
Dostępne są także tabletki z dziurawcem zawierające suche ekstrakty, wyciągi olejowe albo alkoholowe, w zależności od przeznaczenia preparatu. Stosowanie gotowych preparatów zawierających ekstrakty z dziurawca szczególnie dobrze sprawdza się przy problemach nerwicowych i w stanach depresyjnych.
Dziurawiec na depresję
Dziurawiec pomaga w leczeniu depresji stopnia lekkiego i umiarkowanego. Nazywany jest nawet naturalnym antydepresantem, ponieważ wykazuje podobny mechanizm działania do tradycyjnych leków przeciwdepresyjnych. Ziele dziurawca obfituje w hyperycynę, która jest inhibitorem MAO i która oddziałuje na receptory serotoniny i hamuje rozkład serotoniny (czyli tzw. hormonu szczęścia odpowiedzialnego za dobry nastrój).
Zawarta w dziurawcu hyperycyna jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. W działaniu przeciwdepresyjnym i uspokajającym najlepiej sprawdzają się gotowe preparaty zawierające ekstrakty z dziurawca.
Jak działa dziurawiec i na co pomaga?
Dzięki zawartości garbników dziurawiec zwyczajny hamuje namnażanie bakterii, przez co może być pomocny w przypadku różnego typu infekcji, czy to skórnych, czy wewnętrznych. Garbniki są także odpowiedzialne za działanie przeciwbiegunkowe tego wartościowego i wszechstronnego zioła. W czym jeszcze pomaga dziurawiec?
Łagodzi podrażnienia skóry. Tonizuje, koi, stymuluje odnowę uszkodzonej tkanki. Jest pomocny przy oparzeniach, odmrożeniach, wrzodach, ropniach, wykwitach, wysypkach, ranach (również trudno gojących się).
Zwalcza skurcze żołądka, pomaga przy zaparciach i wzdęciach. Wspomaga trzustkę i wątrobę. Wygasza stany zapalne w dwunastnicy, żołądku, jelitach. Poprawia pracę dróg żółciowych, jest pomocny przy kamicy żółciowej i problemach z pęcherzykiem żółciowym.
Wspomaga układ sercowo-naczyniowy, wzmacnia żyły. Jest pomocny w takich dolegliwościach jak nadciśnienie tętnicze, kruchość naczyń krwionośnych, zaburzenia krążenia.
Wspiera leczenie dny moczanowej.
Jest pomocny przy bólach stawów i mięśni.
Pomaga przy zaburzeniach pigmentacji skóry.
Dzięki właściwościom przeciwwirusowym i przeciwzapalnym wspiera leczenie zapalenia gardła, pomaga w kaszlu, zapaleniu zatok, katarze, przeziębieniach i grypie.
Jest pomocny w stanach zapalnych dziąseł i jamy ustnej.
Łagodzi napięcie nerwowe, niepokój i lęk. Poprawia samopoczucie. Zwalcza zaburzenia depresyjne, apatię, zaburzenia nastroju. Pomaga odzyskać stabilność emocjonalną, przywraca spokój wewnętrzny.
Jakie składniki aktywne posiada dziurawiec?
Dziurawiec zwyczajny zawiera bogatą paletę cennych składników. Substancje czynne odpowiedzialne za właściwości lecznicze dziurawca to:
hyperforyna,
hyperycyna,
hyperozyd,
flawonoidy, w tym rutyna, kwercetyna,
olejki eteryczne,
garbniki,
pektyny,
cholina,
sole mineralne,
kwasy organiczne,
witamina A,
witamina C,
ksantony,
kwas γ-aminomasłowy (GABA).
Jak stosować dziurawiec – dawkowanie
Napar z dziurawca spożywamy 2 razy dziennie (2 łyżeczki suszu na 1 szklankę wody). Maksymalna dawka to 4 g (4 płaskie łyżeczki) na dobę.
Czy można używać dziurawca w ciąży?
Należy zachować ostrożność przy stosowaniu ziela dziurawca w ciąży. Nie ma wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa tego zioła dla kobiet ciężarnych i dla płodu. Najlepiej unikać dziurawca w okresie ciąży, podobnie jak w okresie karmienia piersią.
Dziurawiec – przeciwwskazania
Dziurawiec nie powinien być spożywany przez osoby przyjmujące leki przeciwdepresyjne. Nie jest też wskazany dla osób po przeszczepach. Nie powinno się go stosować również przy ciężkich uszkodzeniach wątroby i przy nadwrażliwości na światło. Nie jest polecany dla osób z bardzo jasną karnacją (zwiększone ryzyko poparzeń).
Dziurawiec – uwaga na możliwe interakcje
Dziurawiec może wchodzić w interakcje z innymi lekami, osłabiając lub nasilając ich działanie. Należy unikać stosowania dziurawca, jeśli stosujemy następujące środki: leki antykoncepcyjne, leki przeciwdepresyjne, w tym leki z grupy SSRI i MAOI, leki przeciwnowotworowe. Nie należy go też stosować z lekami przeciwzakrzepowymi, digoksyną, antybiotykami.
Dziurawiec – skutki uboczne i działania niepożądane
Hyperycyna, będąca kluczowym składnikiem dziurawca, zwiększa wrażliwość na światło słoneczne. Ze względu na właściwości fotouczulające, podczas kuracji dziurawcem zalecane jest ograniczenie ekspozycji na słońce. Dłuższe przebywanie na słońcu może skutkować poparzeniami skóry lub porażeniami słonecznymi.
Inne możliwe skutki uboczne mogące wystąpić w efekcie spożywania dziurawca to dolegliwości trawienne, nudności, bóle głowy, zmęczenie.
Dlaczego warto stosować dziurawiec?
Stosowanie dziurawca to idealne rozwiązanie, jeśli szukamy zioła, które jednocześnie wykonuje kilka zadań: wywiera doskonały wpływ na psychikę, poprawia trawienie, chroni wątrobę, usprawnia pracę dróg żółciowych oraz działa moczopędnie, a dzięki temu eliminuje toksyny z organizmu.
Jak zaparzyć napar z dziurawca?
Przygotowanie naparu z dziurawca jest niezwykle proste. 2 łyżeczki ziela dziurawca wystarczy zalać gorącą, ale nie wrzącą wodą (ok. 1 szklanka). Zaparzamy pod przykryciem 8-10 minut.
Czy herbata z dziurawca jest zakazana?
Nie, herbata z dziurawca jest w pełni legalna. Na zioło to powinny jednak uważać osoby z ciężkimi schorzeniami, kobiety w ciąży, osoby stosujące niektóre grupy leków i osoby z nadwrażliwością na światło.
Nalewka, napar czy tabletki z dziurawca – co wybrać?
Jako środek rozkurczowy, jako pomoc w różnego rodzaju problemach trawiennych i dolegliwościach dróg oddechowych, moczowych oraz żółciowych najlepiej sprawdzi się napar z dziurawca.
Maceraty z dziurawca znajdują różnorodne zastosowanie – w celu przyspieszenia gojenia ran, w zwalczaniu ropni, trądziku, w celu poprawy stanu skóry, a także na wszelkie stany zapalne, dolegliwości ze strony wątroby, żołądka itd.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Odkryj, kiedy ashwagandha zaczyna działać. Poznaj wpływ dawkowania, formy i indywidualnych różnic na efekty. Czytaj teraz!
Łysiczka lancetowata to najpopularniejszy grzyb halucynogenny. Jego zażywanie, szczególnie częste i w znacznych dawkach, niesie ze sobą duże ryzyko dla zdrowia psychicznego.
Polecane dla Ciebie
Kwas kaprylowy, najlepszy na choroby jelit i układu pokarmowego, działający przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie. Dostarczając go organizmowi, szybko poprawisz swój stan zdrowia.
Kwercetyna to jeden z najcenniejszych flawonoidów. Jest nieoceniona w zwalczaniu objawów alergii, wzmacnia odporność i ma zdolność do hamowania rozwoju komórek nowotworowych.
Wspieraj odporność organizmu za pomocą żeń szenia indyjskiego, czyli ashwaghandy, która zwiększa energię, poprawia ogólny stan zdrowia i zmniejsza stan zapalny, ból i niepokój!
Poznaj gotu kolę - zioło długowieczności, które jest podstawą medycyny chińskiej i indyjskiej, bo zwiększa zdolności umysłowe, wspiera leczenie problemów skórnych i żołądkowych!
Poznaj inulinę - naturalny prebiotyk pełen korzyści! Dowiedz się, jak poprawia zdrowie jelit, wspomaga odchudzanie i obniża cholesterol. Odkryj, jak ją stosować i czy ma skutki uboczne.