Lecytyna jest substancją chemiczną naturalnie występującą w komórkach ludzkiego organizmu, sprawdź, jak wpływa na Twoje zdrowie i dlaczego warto dbać o utrzymanie jej prawidłowego poziomu.
Grzyby shiitake – Właściwości, działanie, zastosowanie, przeciwwskazania i jak przyrządzić
- Opublikowano: 22.09.2022 - Aktualizacja: 05.01.2023
Grzyb shiitake (inaczej twardnik japoński lub twardziak jadalny) to grzyb jadalny cieszący się dużą popularnością w krajach Azji Wschodniej. Jednocześnie jest to wielki sojusznik zdrowia o niezwykle bogatym składzie. Wzmacnia układ odpornościowy, zmniejsza poziom cholesterolu, poprawia trawienie, wspomaga system nerwowy i przyspiesza przemianę materii. Wykazuje też silne działanie antyoksydacyjne i obniża ryzyko nowotworów. Ze względu na liczne prozdrowotne właściwości twardniki japońskie w postaci sproszkowanej lub w formie kapsułek coraz częściej znajdują zastosowanie jako remedium na rozmaite dolegliwości lub jako sposób na podwyższenie odporności organizmu. Na co pomagają grzyby shiitake, jakie są ich najważniejsze właściwości i jak można wykorzystać je w kuchni?
Grzyb shiitake (Lentinula edodes), zwany także twardnikiem japońskim lub twardziakiem jadalnym, to gatunek grzyba z rodziny Omphalotaceae i rzędu pieczarkowców.
Shiitake to jednocześnie grzyby jadalne i grzyby lecznicze. Od stuleci wykorzystywane są w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu jako remedium na wiele dolegliwości, w tym na przeziębienia, grypę czy schorzenia układu krążenia, a także jako środek zapewniający krzepę, żywotność i długowieczność. Pierwsze wzmianki o tym grzybie pochodzą z chińskich dzieł medycznych sprzed 2000 lat.
Shiitake pochodzi z Azji Wschodniej. Występuje dziko między innymi w Chinach, Japonii, Tajlandii, Wietnamie, Korei. Uprawiany jest na dużą skalę w Chinach i Japonii (zarówno na powietrzu, jak i w szklarniach). Jego uprawy znaleźć można ponadto w Ameryce, Australii i Europie. Jest łatwy w uprawie i szybko rośnie, bez trudu można wyhodować go w warunkach domowych. Z uwagi na niezwykle korzystny wpływ na organizm, liczne lecznicze właściwości i zdolność do skutecznego zwiększania sił witalnych organizmu oraz zażegnywania wielu niedomagań nazywany jest „eliksirem życia”.
Twardniki japońskie rosną na pniach wielu gatunków drzew, w tym na dębie, klonie, kasztanie i na drzewach shii (od których zaczerpnięto nazwę grzyba). Grzybki shiitake wyposażone są w jasny, czerwono-brązowy trzon o grubości około 3 cm i duży brązowy kapelusz dochodzący do średnicy 20 cm. Miąższ twardnika japońskiego jest biały i ma lekko kwaskowaty smak.
Grzyby shiitake – właściwości zdrowotne
Grzyby shiitake są źródłem wielu cennych składników odżywczych i antyoksydantów. Jedną z najważniejszych substancji bioaktywnych w ich składzie jest należący do grupy polisacharydów beta glukan o nazwie lentinan. Beta glukany niezwykle korzystnie wpływają na układ odpornościowy (stymulują komórki odpornościowe do sprawniejszego wychwytywania i neutralizowania patogenów i likwidowania komórek uszkodzonych i zmienionych).
Grzyby shiitake zawierają też duże ilości dbającego o dobrą pracę serca i mięśni potasu (w 100 g suszonych grzybów jest aż 1500 mg tego makroelementu) oraz kojącej nerwy niacyny (aż 14,1 mg w 100 g).
Oprócz niacyny i potasu w składzie grzybów shiitake znajdziemy także wiele innych witamin i minerałów: witaminę C, witaminę B2, witaminę B5, witaminę B6, kwas foliowy, witaminę B12, witaminę D, magnez, cynk, fosfor, mangan, miedź, wapń, żelazo, selen, a także inne cenne składniki: alkaloidy, fenole, diterpeny, błonnik pokarmowy, białko.
Dzięki bogactwu bio-substancji grzyby shiitake wykazują cały szereg korzystnych dla zdrowia właściwości. Są to przede wszystkim właściwości: immunostymulujące, antyoksydacyjne, regenerujące, antynowotworowe, rewitalizujące, regulujące metabolizm, wspomagające procesy trawienne, antystresowe, uspokajające, hepatoprotekcyjne, kardioprotekcyjne, przeciwmiażdżycowe, przeciwstarzeniowe.
Grzyby shiitake – zastosowanie
Wiele gatunków azjatyckich grzybów, w tym grzyby shiitake, wykorzystywanych jest w dwojaki sposób – jako środek leczniczy i wspomagający zdrowie oraz jako typowy produkt kulinarny. W celach prozdrowotnych najczęściej stosuje gotowe suplementy diety z grzybami shiitake bądź suszone lub sproszkowane grzyby, z których przyrządza się wywary lub mikstury.
W celach kulinarnych spożywa się świeże, marynowane, kiszone lub suszone grzyby shiitake. Goszczą one głównie w kuchni azjatyckiej, ale coraz częściej trafiają także na stoły Europejczyków. Dzięki swej uniwersalności, miłej dla podniebienia konsystencji (są kruche i delikatne) oraz niebanalnemu, lekko kwaskowatemu smakowi, doskonale odnajdują się w najrozmaitszych daniach, w tym w zupach, sosach, daniach warzywnych, makaronowych. Potrawom bezmięsnym dodają temperamentu, a w daniach mięsnych stanowią ciekawy akcent.
Jak działają grzyby shiitake i na co pomagają?
Niepozorne grzybki shiitake mogą okazać się wielkim sprzymierzeńcem naszego zdrowia. Potrafią intensywnie pobudzać układ immunologiczny do pracy i nawet zapobiegać oraz hamować rozwój poważnych schorzeń, co czyni je jednym z ważnych przedstawicieli superfoods.
Grzyby shiitake a nowotwory
Jak wykazują badania, jeden z głównych składników bioaktywnych obecnych grzybach shiitake, czyli lentinan, wykazuje działanie antyrakowe. Dzięki temu związkowi oraz licznym antyoksydantom grzyb shiitake zwalcza szkodliwe wolne rodniki i chroni komórki przed mutacjami. Pobudza też produkcję limfocytów, interferonu i interleukin. Rozpoznaje i niszczy patologicznie zmienione komórki (w tym komórki nowotworowe), dzięki czemu jest w stanie hamować rozwój choroby. Co więcej, opóźnia procesy starzenia organizmu.
Grzyby shiitake są też pomocne dla osób w trakcie chemioterapii i radioterapii, ponieważ zmniejszają ryzyko wystąpienia przerzutów. Według badań zawarty w grzybach shiitake lentinan przedłuża życie ludziom chorym na raka jelita grubego, płuc, piersi i żołądka.
Grzyby shiitake na odporność
Zawarty w grzybach shiitake lentinan stymuluje system odpornościowy. Wspomaga produkcję przeciwciał oraz mobilizuje komórki odpornościowe (w tym limfocyty T i makrofagi) do neutralizowania obcych cząstek. W ten sposób zwiększa ochronę przed wirusami, bakteriami i innymi czynnikami chorobotwórczymi. Grzyby shitake pobudzają także procesy regeneracji organów i tkanek, dlatego ich stosowanie może być bardzo przydatne w okresie rekonwalescencji.
Grzyby shiitake a system nerwowy
Grzyby shiitake, między innymi dzięki wysokiej zawartości niacyny i innych witamin z grupy B, mają bardzo pozytywny wpływ na pracę układu nerwowego. Wykazują działanie uspokajające, antystresowe i odprężające. Łagodzą stres, napięcie, niepokój, zwalczają zmęczenie psychiczne, poprawiają kondycję mentalną.
Grzyby shiitake na mocne kości
Grzyb shiitake to skarbnica witaminy D, wapnia i fosforu – składników doskonale wpływających na układ kostny. Dzięki nim nasze kości i zęby są mocniejsze i bardziej odporne na uszkodzenia.
Grzyby shiitake a cholesterol
Twardniki japońskie w sposób wielostronny wspomagają zdrowie układu krążenia. Dzięki wysokiej zawartości potasu wspierają pracę serca i obniżają poziom ciśnienia krwi. Dzięki eritadeninie obniżają poziom cholesterolu. Tym samym hamują proces odkładania się blaszki miażdżycowej i pomagają zapobiegać chorobom układu krążenia, w tym udarowi mózgu, zawałowi serca, chorobie wieńcowej. Co więcej, dzięki lentinanowi grzyb shiitake przeciwdziała zjawisku zlepiania się płytek krwi, zmniejszając ryzyko powstawania skrzepów.
Grzyby shiitake a cukrzyca
Dzięki zawartemu błonnikowi pokarmowego i beta glukanom grzyby shiitake są pomocne w zwalczaniu cukrzycy i zapobieganiu jej powikłaniom. Spowalniają trawienie węglowodanów i ich wchłanianie z przewodu pokarmowego, przeciwdziałając gwałtownym skokom cukru we krwi.
Grzyby shiitake a odchudzanie
Grzyby shiitake są produktem niskokalorycznym, ich wartość energetyczna wynosi jedynie 34 kcal w 100 g produktu. Co więcej, zapewniają uczucie sytości, przeciwdziałają atakom głodu, regulują trawienie, przyspieszają przemianę materii. Dzięki eritadeninie zapobiegają nadmiernemu gromadzeniu tłuszczów w ciele. Dlatego warto włączyć je do swojej diety, jeśli dążymy do redukcji nadprogramowych kilogramów.
Grzyby shiitake a zdrowa skóra
Wymieniając cenne właściwości grzybów shiitake nie sposób nie wspomnieć o jego pozytywnym wpływie na skórę i włosy. Pomaga dłużej zachować młody i witalny wygląd skóry, przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek, redukuje przebarwienia. Łagodzi stany zapalne skóry, pomaga w zwalczaniu trądziku. Wzmacnia także włosy, zapobiega ich nadmiernemu wypadaniu i siwieniu.
Jak stosować grzyby shiitake – dawkowanie
Rekomendowana dzienna dawka grzybów shiitake (w preparatach) to 500-1000 mg. Wszystko zależy jednak od danego suplementu. Dozując preparat z shiitake, warto kierować się wskazówkami zawartymi na opakowaniu danego specyfiku. Nie powinniśmy przekraczać dawek zalecanych przez producenta.
Grzyby shiitake – wskazania i przeciwwskazania
Suplementacja grzybów shiitake wskazana jest w przypadku szerokiej grupy dolegliwości zdrowotnych. Rekomendowane są one m.in. przy: wysokim poziomie cholesterolu, wysokim ciśnieniu, nadwadze, osłabieniu, obniżeniu odporności, problemach z libido, nerwicy, problemach ze snem, zmęczeniu psychicznym, dolegliwościach jelitowych, zaburzeniach trawienia.
Zaś główne przeciwwskazania do stosowania grzybów shiitake to: ciąża i okres karmienia piersią, niektóre choroby autoimmunologiczne (np. stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń), dna moczanowa, kamica nerkowa, alergie, wiek do 12 roku życia.
Grzyby shiitake – skutki uboczne
U niektórych osób grzyby shiitake mogą powodować skutki uboczne. Do najczęstszych należą: reakcje alergiczne, zapalenie skóry, świąd, wysypka, złe samopoczucie, biegunki, obniżenie temperatury ciała, zawroty głowy, nudności, wymioty.
Dlaczego warto stosować grzyby shiitake?
Grzyby shiitake obfitują w prozdrowotne właściwości: wzmacniają odporność, chronią układ krwionośny, zwalczają wirusy i bakterie, opóźniają procesy starzenia. Świetnie sprawdzają się jako antidotum na wiele dolegliwości oraz jako profilaktyczne i wszechstronne wsparcie dla organizmu. Są też sposobem na długotrwałą młodość i witalność. Mogą urozmaicić nasze codzienne menu i stać się niebanalnym dodatkiem do dań, alternatywą dla pieczarek czy popularnych grzybów leśnych lub zamiennikiem dla mięsa.
Grzyby shiitake – proste przepisy i jak je przyrządzać
Grzyby shiitake doskonale sprawdzają się jako składnik zup, sosów, dań jednogarnkowych, gulaszy, potrawek. Są świetnym dodatkiem do farszów, pieczonych mięs, dań rybnych, dań z owocami morza, sushi, dań makaronowych i ryżowych, potraw na bazie warzyw, omletów, sałatek, przystawek. Można je grillować, piec, smażyć, dusić, gotować.
Na bazie grzybów shiitake przyrządzimy wiele wybornych dań. Pamiętajmy jednak, że grzybki te nie powinny być poddawane zbyt długiej obróbce termicznej, gdyż mogą stać się twarde i niesmaczne. Oto 2 proste przepisy na dania z grzybami shiitake:
Omlet z grzybami shiitake – 3 jaja z odrobiną mleka i szczyptą soli dokładnie rozmącamy widelcem. Dodajemy drobniutko posiekane grzyby shiitake, posiekany szczypior, paprykę i starty wędzony ser. Mieszamy. Na patelni rozgrzewamy łyżkę oleju. Wlewamy masę, smażymy do zarumienienia po obu stronach.
Zupa z grzybami shiitake – suszone grzyby shiitake namaczamy. Na oleju przesmażamy posiekaną cebulę, szczypiorek, paprykę, papryczkę chili, czosnek i marchewkę. Zalewamy bulionem. Dodajemy sok z limonki lub cytryny. Dodajemy namoczone i pokrojone grzyby shiitake i gotujemy około pół godziny. Dodajemy puszkę mleczka kokosowego, kawałek startego imbiru i łyżeczkę kurkumy, doprawiamy do smaku. Gotujemy jeszcze około 5 minut.
Gdzie kupić grzyby shiitake?
Grzybki shiitake nadal są u nas produktem niszowym, dlatego rzadko spotkać je można na sklepowych półkach. Dużo częściej dostępne są w sklepach internetowych niż stacjonarnych. Mają je w ofercie głównie sklepy ze zdrową żywnością, sklepy z produktami wegańskimi oraz sklepy z azjatyckimi artykułami spożywczymi.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
7 przeciwwskazań do stosowania glutationu. Zanim rozważysz suplementację, poznaj kluczowe fakty, które mogą chronić Twoje zdrowie.
Kolagen jest bardzo ważnym i znaczącym białkiem w ludzkim organizmie, choć z czasem jego produkcja znacząco spada; zobacz, czy jesteś w grupie, która może czy nie może go suplementować.
Polecane dla Ciebie
Cierpisz na ból żołądka? Poznaj skuteczne, domowe metody łagodzenia dolegliwości. Przeczytaj nasz artykuł już teraz i zobacz zalecenia i przeciwwskazania do stosowania domowych metod.
Żeń szeń syberyjski jest podobny do swojego klasycznego kuzyna, ale ma też wiele własnych oryginalnych i niepowtarzalnych właściwości - sprawdź, jak Tobie może on pomóc!
Anyż gwiaździsty i anyż biedrzyniec - czym się różnią i jakie maja działanie. Podpowiadamy jak je stosować, aby zadbać o swój układ trawienny i naturalnie zwalczyć kaszel.
Porastający wybrzeże Bałtyku rokitnik to pełna wartości odżywczych roślina, która wzmacnia i wspiera organizm w niedoborze witaminy C i jest dobra na serce oraz choroby skóry.
Odkryj naturalną siłę żurawiny, korzystnej dla Twojego zdrowia, dzięki której pozbędziesz się swoich dolegliwości. Wspomoże serce, układ krążenia, zadba o wątrobę i układ moczowy.