Błonnik, choć nie ma wartości odżywczych, jest ważnym elementem diety. Wspiera trawienie, pomaga walczyć z biegunkami, sprzyja zachowaniu uczucia sytości. Dowiedz się więcej.
Rzeżucha – Właściwości, działanie, zastosowanie, wartości odżywcze i przeciwwskazania
- Opublikowano: 22.09.2022
Rzeżucha to naturalne źródło wielu składników odżywczych o działaniu prozdrowotnym, która większości ludzi kojarzy się z Wielkanocnym stołem. Ta niewielka i niepozorna roślina stosowana jest od wieków w medycynie ludowej jako remedium na różnego rodzaju problemy skórne czy pasożyty jelitowe. Zawiera mnóstwo witamin i minerałów, dzięki temu spożywanie rzeżuchy skutecznie zapobiega niedoborom żywieniowym. W tym artykule sprawdzimy czym właściwie jest ta roślina i jakie właściwości lecznicze posiada.
Rzeżucha (Lepidium sativum L.) znana także pod nazwą pieprzyca siewna to roślina, która należy do rodziny kapustowatych, obejmującą około 3500 gatunków. Rzeżuchę można spotkać praktycznie w każdej części naszego globu. Szczególnie licznie i w bardzo wielu odmianach występuje na półkuli północnej, w Himalajach oraz na Dalekim Wschodzie.
Do naszej rodzimej flory należy 9 rodzajów rzeżuchy, w tym rzeżucha łąkowa, rzeżucha wodna oraz polna. Rośnie głównie na terenach leśnych, polach i łąkach. Roślina dorasta do około 70 cm wysokości. Liście rzeżuchy mają pikantny smak i aromat ze względu na dużą zawartość flawonoidów. Walory smakowe i właściwości lecznicze rzeżuchy znajdują zastosowanie w medycynie ludowej oraz w naturalnych kosmetykach do pielęgnacji skóry i włosów.
Ogromną zaletą jest niezwykle łatwa uprawa rzeżuchy. Bez problemu wyrośnie zasiana nawet w niewielkim naczyniu lub doniczce. Doskonale sprawdzi się w sezonie zimowym jako naturalne wsparcie układu odpornościowego i skuteczny środek neutralizujące chorobotwórcze zarazki.
Rzeżucha – właściwości zdrowotne
Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości rzeżucha od lat jest stosowana w lecznictwie, kosmetyce i kuchni. Jest źródłem bardzo wielu cennych witamin, minerałów i przeciwutleniaczy, które bardzo pozytywnie wpływają na funkcjonowanie całego organizmu i opóźniają procesy starzenia. Regularne spożywanie rzeżuchy znacznie zmniejsza ryzyko infekcji w okresach obniżonej odporności.
Właściwości rzeżuchy docenią szczególnie osoby mające problem z niedokrwistością. Roślina ta jest doskonałym źródłem żelaza – niezbędnego składnika hemoglobiny. Odpowiedni poziom żelaza we krwi ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie. Wspomaga pracę układu nerwowego, poprawia funkcje poznawcze i wydolność organizmu, oraz redukuje zmęczenie.
Kiełki rzeżuchy zawierają duża ilość pierwiastków oddziałujących na układ mięśniowy, nerwowy i krwionośny. Zapobiegają bolesnym skurczom łydek, uzupełniają niezbędne minerały oraz wspomagają pracę układu odpornościowego. Zmniejszają uczucie zmęczenia w ciągu dnia oraz zapewniają zdrowy i głęboki sen w nocy. Spożywanie rzeżuchy bardzo korzystnie wpływa na kondycję skóry, kości i stawów.
Ta mała i niepozorna roślinka może zdziałać cuda, jeśli chodzi o proces odchudzania. Składniki, jakie zawiera pobudzają lipolizę, czyli proces metabolizowania komórek tłuszczowych. Bardzo cenną zaletą rzeżuchy z punktu widzenia osób chcących zrzucić zbędne kilogramy jest tłumienie apetytu na słodkie i słone przekąski.
Rzeżucha jest niezbędnym składnikiem w diecie osób cierpiących na niedoczynność tarczycy dzięki temu, że zawiera łatwo przyswajalny jod w sporej dawce.
Rzeżucha – wartości odżywcze
Rzeżucha zawiera bardzo dużo substancji aktywnych o dobroczynnym wpływie na organizm. Ta niepozorna roślina z rodziny kapustowatych to cenne źródło witamin i soli mineralnych. Doskonale zastępuje inne popularne warzywa w sezonie zimowym, gdy występuje szczególne zapotrzebowanie na składniki odżywcze podnoszące odporność organizmu. Warto jeść rzeżuchę przez cały rok, a nie tylko „od święta”. W medycynie ludowej rzeżucha zasłynęła dzięki zawartości takich składników jak:
Witamina A – odpowiada za wygląd i kondycję włosów, skóry oraz paznokci.
Witaminy z grupy B – biorą udział w procesach metabolicznych, wytwarzaniu energii, wspierają funkcje kognitywne oraz wpływają na zdrowie skóry, włosów i paznokci.
Witamina C – uczestniczy w produkcji kolagenu, zwiększa przyswajalność żelaza i zwalcza chorobotwórcze drobnoustroje.
Witamina K – niezbędny składnik krwi o działaniu przeciwkrwotocznym. Zwiększa gęstość kości.
Witamina PP – wspiera pracę mózgu i układu nerwowego oraz odpowiada za wydzielanie hormonów.
Chrom – pierwiastek biorący udział w procesach metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczów.
Jod – wpływa na prawidłową pracę tarczycy.
Magnez – wpływa na pracę układu nerwowego, mięśniowego, krwionośnego i odpornościowego.
Mangan – wspomaga pracę układu kostno-stawowego i hormonalnego.
Żelazo – składnik hemoglobiny transportującej tlen do wszystkich tkanek w organizmie.
Kwas foliowy – odgrywa niezbędną rolę w procesach rozwoju, wzrostu i rozmnażania komórek.
Antyoksydanty – zwalczają i usuwają z organizmu wolne rodniki tlenowe.
Rzeżucha – zastosowanie
Właściwości rzeżuchy sprawiają, że znajduje zastosowanie w kilku sektorach. Składniki aktywne, jakie zawiera dobroczynnie wpływają na stan zdrowia i urody. Wyjątkowe walory smakowe i unikalny aromat rzeżuchy są wykorzystywane również w sztuce kulinarnej. Oto najpopularniejsze sposoby zastosowania pieprzycy siewnej:
Rzeżucha dla zdrowia
Rzeżucha jest bogatym źródłem witamin. Znajdziemy w niej sporą dawkę witaminy C, która jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów opóźniających proces starzenia organizmu oraz neutralizujących wolne rodniki. Rzeżucha polecana jest osobom zmagającym się z anemią dzięki zawartości żelaza i witaminy K, które są niezbędnymi składnikami krwi. Kiełki tej rośliny to doskonałe źródło jodu, przez co sprawdzą się także w niedoczynności tarczycy. Rzeżucha wyrównuje pracę jelit, wspomaga trawienie i oczyszcza organizm z toksyn. W naturalnej medycynie rzeżucha stosowana jest do dezynfekcji przewodu pokarmowego, zwalczania drobnoustrojów oraz do odkażania jamy ustnej.
Rzeżucha w kuchni
Lekko ostry smak i wyrazisty aromat sprawiają, że rzeżucha jest świetnym dodatkiem do różnych potraw. Kiełki można bez problemu spożywać na surowo, np. jako składnik koktajli czy kanapek. Dodana do zup, sosów czy sałatek znakomicie wzbogaca smak i dostarcza niezbędne witaminy. W tradycji chrześcijańskiej rzeżucha jest symbolem odrodzenia i nadziei, dlatego gości na wielkanocnych stołach w niemal każdym Polskim domu.
Rzeżucha w kosmetyce
Właściwości rzeżuchy wykorzystywane są także do produkcji naturalnych kosmetyków. Wytwarza się z niej soki, toniki, szampony i odżywki. Dzięki antybakteryjnemu działaniu preparaty z pieprzycy siewnej zbawiennie wpływają na kondycję skóry osób zmagających się z trądzikiem. Zawarta w kiełkach rośliny witamina C wspomaga regenerację naskórka, przyśpiesza gojenie ran oraz rozjaśnia przebarwienia. Ekstrakt z rzeżuchy może być stosowany na włosy i skórę głowy. Wystarczy wetrzeć pół szklanki soku w lekko zwilżone pasma i pozostawić na około pół godziny. Po tym czasie włosy należy umyć szamponem. Taka kuracja przeprowadzana co najmniej raz w tygodniu sprawi, że włosy staną się mocne, lśniące i sprężyste. Rzeżucha zapobiega ich wypadaniu, łamaniu i przetłuszczaniu oraz łagodzi stany zapalne skóry głowy.
Jak działa rzeżucha i na co pomaga?
Rzeżucha jako przeciwutleniacz
Rzeżucha to jedno z najlepszych źródeł witaminy C, której właściwości przeciwutleniające są nieocenione. Kolejnym antyoksydantem zawartym w tej roślinie są antocyjany. Dzięki tym składnikom rzeżucha ogrodowa chroni organizm przed chorobami, neutralizuje bakterie i wirusy oraz wymiata wolne rodniki tlenowe wywołujące stany zapalne.
Rzeżucha na detoksykację
Rzeżucha zawiera składniki o działaniu detoksykującym i antybakteryjnym. Dzięki temu znajduje zastosowanie w walce z niedoskonałościami i chorobami skóry, takimi jak trądzik, czy łuszczyca. Od wieków stosuje się rzeżuchę jako naturalny środek odkażający jamę ustną i przewód pokarmowy, bardzo pomocny przy pasożytach jelit.
Rzeżucha a przeczyszczenia
Rzeżucha bardzo skutecznie pobudza perystaltykę jelit oraz zapobiega zaparciom. Nasiona rzeżuchy zawierają substancję śluzowatą zbudowaną z polisacharydów, które pęcznieją w kontakcie ze znajdująca się w jelitach wodą.
Rzeżucha na mocne kości
Rzeżucha jest bogatym źródłem witaminy K, która wpływa za zdrowie układu kostnego. Zapobiega nadmiernemu wypłukiwaniu wapnia oraz innych składników mineralnych z kości. Obróbka termiczna, a w szczególności gotowanie zwiększa stężenie witaminy K w roślinie, dlatego warto włączyć do codziennego jadłospisu potrawy, które ją zawierają.
Rzeżucha na zdrowe oczy
Swój piękny zielony kolor rzeżucha zawdzięcza zawartości organicznych związków chemicznych, takich jak luteina i zeaksantyna. Te dwa naturalne barwniki są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania naszego narządu wzroku. Umożliwiają widzenie kolorów oraz chronią siatkówkę oka przed uszkodzeniami w wyniku promieniowania UV oraz działalności wolnych rodników.
Jak posadzić rzeżuchę i ile rośnie?
Uprawa rzeżuchy jest bardzo prosta i nie sprawia problemów nawet początkującemu ogrodnikowi. Nasiona rzeżuchy można sadzić na kilka sposobów. Najprostszym z nich jest ten z wykorzystaniem ligniny. Jak uprawiać rzeżuchę w szklance? Wystarczy umieścić nasiona w szklance i zalać je wodą. Po kilku minutach lekko napęcznieją i zaczną się kleić. Wówczas należy rozłożyć je na wyłożonym ligniną talerzu, tacce, odwróconej doniczce lub innym naczyniu z lekkim wgłębieniem. Lignina musi być stale wilgotna dlatego naszą rzeżuchę musimy często zraszać. Dla przyśpieszenia kiełkowania możemy talerz przykryć folią i ustawić w ciepłym, dobrze nasłonecznionym miejscu. Sadzić rzeżuchę należy na tydzień przed Świętami Wielkanocnymi.
Rzeżucha – przeciwwskazania
Ze względu na ostry smak spożywanie rzeżuchy nie jest polecane osobom cierpiącym na wrzody żołądka czy dwunastnicy lub stany zapalne jelit. Lekko diuretyczne działanie wyklucza możliwość stosowania rośliny przez pacjentów z niewydolnością nerek.
Dlaczego warto stosować rzeżuchę?
Uprawiać rzeżuchę warto z wielu powodów. Przede wszystkim roślina ta posiada niezwykłe wartości odżywcze. Dostarcza wielu niezbędnych dla zdrowia witamin i minerałów. Zapobiega wielu schorzeniom i chorobom, takim jak osteoporoza. Dlatego rzeżucha polecana jest osobom niespożywającym mleka i przetworów mlecznych, a także diabetykom ze względu na właściwości obniżające poziom cukru. Należy pamiętać, by zachować umiar w spożywaniu tej zdrowej roślinki. Porcja wielkości łyżeczki zawiera wystarczającą ilość prozdrowotnych składników i nie wywołuje nieprzyjemnych skutków ubocznych, takich jak zapalenie pęcherza.
KATEGORIE
ZDROWA DIETA
ZDROWA DIETA
PRZEPISY
PRZEPISY
OLEJE
OLEJE
MIODY
MIODY
SUPERFOODS
SUPERFOODS
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Kompleksowy przewodnik po przygotowaniu siemienia lnianego do picia, przedstawiający metody selekcji ziaren, optymalne techniki zaparzania oraz porady na temat dawkowania.
Orzeszki piniowe, kojarzone głównie z kulinariami, wspierają zdrowie. Wspomagają męską płodność, sprzyjają odchudzaniu, wykazują właściwości przeciwzapalne. Dowiedz się więcej.
Polecane dla Ciebie
Olej z awokado to składnik wielu kosmetyków, sprawdź, jakie ma działanie i jak może poprawić kondycję Twoich włosów, skóry i paznokci.
Poznaj olejek eukaliptusowy, który zachwyci Cię swoimi właściwościami. Dowiedz się, jakie znajduje zastosowanie i w czym może Cię wspomóc.
Kto nie powinien jeść płatków owsianych? - Kiedy ich unikać i czy płatki owsiane mogą zaszkodzić
Złote mleko to napój przyjmowany przede wszystkim w okresie zwiększonej zachorowalności na grypę i przeziębienie. Jak przygotować tę miksturę i kiedy najlepiej ją pić? Sprawdź.
Olej z ogórecznika to cenny produkt naturalny stosowany w medycynie do pielęgnacji skóry atopowej oraz do łagodzenia innych problemów zdrowotnych.