Poznaj zdrowe fakty na temat smakowitych pestek dyni i ich korzystnego działania na układ sercowo-naczyniowy, układ nerwowy, moczowy i odpornościowy oraz na skórę i trawienie.
Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi – Jak go obniżyć i ponieść?
- Opublikowano: 12.08.2022 - Aktualizacja: 07.10.2022
Cukier gra bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. To przecież węglowodany są głównym źródłem energii (podnoszą również poziom serotoniny, zwanej „hormonem szczęścia”). Badanie poziomu cukru we krwi to istotny element w diagnostyce cukrzycy (u osób chorych ze zdiagnozowaną cukrzycą). Do pomiaru służy glukometr. To urządzenie, które daje wynik już po kilkudziesięciu sekundach (za darmo otrzymują go pacjenci podczas wizyty u diabetologa lub w aptece na podstawie recepty na paski do glukometru). Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi? Sprawdźmy!
Zanim odpowiemy na pytanie o normy cukru, sprawdźmy, jak przebiega proces przemiany węglowodanów. Węglowodany ulegają rozkładowi w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Ten monosacharyd jest niezbędny do prawidłowej pracy mózgu, mięśni szkieletowych i innych narządów.
Najlepiej, by stężenie glukozy we krwi było na tym samym poziomie. Jeśli spada poniżej normy lub skacze powyżej normy, nasz organizm nie funkcjonuje prawidłowo i pojawiają się różnego rodzaju zaburzenia.
Za właściwe stężenie cukru we krwi odpowiada przede wszystkim insulina – hormon wydzielany przez trzustkę.
Prawidłowy poziom glukozy we krwi to parametr, o który warto dbać i monitorować. Ważne jest w tym przypadku właściwe żywienie, bo nieodpowiednia dieta może zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy.
Wiemy z badań, że nadmiar cukru sprzyja chorobom serca, układu krwionośnego (nadciśnienie tętnicze, podwyższony cholesterol i trójglicerydy). Może wywoływać stany zapalne i miażdżycowe, bo uszkadza ściany naczyń krwionośnych. Może także obciążać wątrobę, wywołać stan przedcukrzycowy, czy objawy cukrzycy. Podwyższony cukier we krwi przyspiesza starzenie skóry i zmniejsza odporność organizmu.
Cukier, który nie zostanie spalony przez organizm, odkłada się jako tkanka tłuszczowa. Brak aktywności fizycznej, podwyższone stężenie glukozy, prowadzą do otyłości i nadwagi. To niebezpieczny stan, który może skończyć się tak poważnymi problemami, jak zawał mięśnia sercowego.
Jeśli badanie poziomu cukru we krwi dało wynik w normie, oznacza to, że proces metabolizmu węglowodanów przebiega w prawidłowy sposób. Dlatego wykonujmy badania poziomu cukru, test obciążenia glukozą (doustny test tolerancji glukozy). Starajmy się obniżyć stężenie glukozy we krwi za pomocą zdrowej diety i tak prostej czynności, jaką jest wysiłek fizyczny.
Raz w roku sprawdźmy poziom cukru we krwi, szczególnie jeśli przekroczyliśmy 45. rok życia, mamy nadwagę, nadciśnienie tętnicze lub choroby serca.
Podsumujmy, kiedy najlepiej wykonać badanie poziomu cukru we krwi.
Jako część rutynowych badań laboratoryjnych (szczególnie u osób z ryzykiem wystąpienia cukrzycy; z nadwagą lub powyżej 45 roku życia),
Kiedy występują u nas objawy hiperglikemii lub hipoglikemii,
By sprawdzić, czy norma cukru jest w naszym organizmie taka jak u zdrowego człowieka,
W czasie ciąży (między 24 a 28 tygodniem w celu wykrycia np. cukrzycy ciążowej),
Regularnie u diabetyków – nawet kilkukrotnie w ciągu dnia,
Regularnie, jeśli chorujemy na cukrzycę,
Przynajmniej raz na rok, zwłaszcza w drugiej połowie życia.
Ile wynosi prawidłowy poziom cukru we krwi?
Liczne badania prowadzone na przestrzeni wielu lat doprowadziły do ustalenia odpowiedniego poziomu cukru, który można określić mianem „prawidłowego”. Norma cukru ustalona przez specjalistów pozwala zdiagnozować choroby metaboliczne i ułatwia dobranie najwłaściwszej terapii.
Jak wspomnieliśmy, oznaczanie stężenia glukozy we krwi jest ważne u osób z podejrzeniem cukrzycy czy diabetyków, a także u ludzi zdrowych, którzy dbają o aktywność fizyczną i prawidłową dietę.
Profilaktyka jest kluczem do sukcesu. Odpowiednio wczesne wykrycie zmian w organizmie prowadzi do zastosowania na czas właściwego leczenia.
Co ciekawe, mimo wielu badań, ustalenie poziomu glukozy w osoczu krwi żylnej zmieniało się w ostatnich latach. Wcale nie tak dawno prawidłowy poziom glukozy wynosił na czczo do 125 mg/dl. Granicę tę obniżono do 99 mg/dl, ponieważ najnowsze wyniki udowodniły, że długotrwały podwyższony poziom cukru we krwi prowadzi do ryzyka wystąpienia udaru mózgu i zawału serca.
Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu
Norma poziomu cukru we krwi dla osób dorosłych wynosi:
na czczo: 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l),
dwie godziny po posiłku: poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l).
W przypadku osób starszych na czczo jest to 80–140 mg/dl, a po posiłku nie więcej niż 180 mg/dl (10 mmol/l). Prawidłowe stężenie glukozy na czczo u dzieci to 70–100 mg/dl.
Dlaczego wykonuje się dwugodzinny odstęp po jedzeniu? Ponieważ spożycie posiłku znacząco podnosi poziom cukru we krwi.
Prawidłowy poziom cukru po jedzeniu oznacza, że nasz organizm prawidłowo spala węglowodany. Natomiast jeśli pomiar stężenia glukozy wykonany o dowolnej porze dnia osiąga wartość około 200 mg/dl lub ją przekracza, niestety oznacza to cukrzycę.
Jaka jest norma poziomu cukru we krwi?
Jak wspomnieliśmy powyżej – dla osoby dorosłej na czczo wynosi ona: 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l), a dwie godziny po spożyciu posiłku: poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l). Sprawdźmy, jak przygotować się do badania poziomu cukru.
W przypadku badania na czczo należy wstrzymać się od jedzenia i picia przez co najmniej 8 godzin. Dlatego też najlepiej to badanie wykonywać rano, pamiętając o stosunkowo lekkiej kolacji dzień wcześniej.
Można też wykonać badanie na tzw. przygodny poziom glukozy – o dowolnej porze dnia lub nocy, niezależnie od przyjętych wcześniej posiłków.
Inny sposób to test OGTT, czyli wykonanie testu doustnego obciążenia glukozą. Jest to badanie po posiłku dla osób z już zdiagnozowaną cukrzycą. Badanie glikemii poposiłkowej wykonujemy po dwóch godzinach od posiłku, za pomocą glukometru. W przypadku wykonania go w warunkach domowych – materiałem jest kropla krwi wypływająca po nakłuciu skóry (zazwyczaj z opuszka palca).
Jakie są normy doustnego obciążenia glukozą (OGTT)?
Badanie OGGT składa się z pobrania krwi, które wykaże poziom cukru na czczo oraz z przyjęcia doustnej dawki dużej ilości glukozy.
Pierwszą próbkę krwi uzyskuje się na czczo, natomiast kolejna próbka krwi jest pobierana po wypiciu płynu, w którym znajduje się glukoza. W ten sposób możemy ocenić, jak organizm poradzi sobie z nagłym napływem cukru do krwi. By zdiagnozować cukrzycę, należy test wykonać dwukrotnie (zarówno poziom glukozy na czczo, jak i OGTT).
Prawidłowa tolerancja glukozy we krwi to poziom poniżej 140 mg/dL. Stan przedcukrzycowy (nieprawidłowa tolerancja glukozy) to wartości między 140 a 200 mg/dL, zaś cukrzyca to przekroczenie 200 mg w co najmniej dwóch pomiarach.
Z kolei doustny test tolerancji glukozy u kobiet w ciąży, wykonuje się podając 75 g glukozy (najpierw klasyczne badanie krwi na czczo, a następnie po pierwszej godzinie i po drugiej godzinie OGGT). Prawidłowe normy to: na czczo 5,1 – 6,9 mmol/l (92-125 mg/dl), OGGT godzina po – większa lub równa 10 mmol/l (180 mg/dl), OGGT na czczo 2 godziny po – 11,0 mmol/l (153-199 mg/dl).
Niski poziom cukru we krwi – objawy i przyczyny
Niskie stężenie cukru we krwi powoduje rozliczne dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego. W efekcie stajemy się senni i nie mamy energii. Pojawiają się problemy z koncentracją, rozdrażnienie, zaniepokojenie, tętno przyspiesza, występują zawroty głowy, zaburzenia mowy, drżenie mięśni oraz blada skóra.
Jeśli nasz poziom cukru spada poniżej 70 mg/dl, dochodzi do hipoglikemii, czyli niedocukrzenia. Taka sytuacja może w konsekwencji doprowadzić do drgawek, a jeśli obecność glukozy pozostanie tak niska lub dodatkowo spadnie, może dojść do utraty przytomności, śpiączki, a nawet śmierci.
Jakie są przyczyny hipoglikemii?
Problem najczęściej występuje u diabetyków na skutek intensywnego leczenia insuliną (przyjęcie zbyt dużej dawki insuliny). Niekiedy niedobór jest wynikiem forsownego wysiłku fizycznego, w wyniku którego organizm zużył glukozę.
Również nieprzemyślane głodówki, źle dobrane leczenie, czy niewłaściwa dieta uboga w węglowodany, mogą skutkować niedocukrzeniem. Leki jak np. salicyliany, środki przeciwzakrzepowe, beta-adrenolityki, beta-blokery oraz alkohol mogą także wywołać obniżenie poziomu cukru.
Hipoglikemia może pojawić się w chorobie tarczycy, wątroby, trzustki, nerek, kory nadnerczy i przysadki mózgowej. Odpływ cukru może wydarzyć się także pod wpływem silnych przeżyć, stresów i traum.
Jak podnieść poziom cukru we krwi?
Dobrze jest znać swój organizm i wiedzieć, co podać przy niedocukrzeniu.
Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego określają podanie 15-20 gramów czystej glukozy lub innych węglowodanów prostych doustnie w przypadku problemów ze zbyt niskim poziomem cukru.
Po podaniu glukozy należy zmierzyć glikemię po upływie 15 minut. Jeśli niedocukrzenie nadal występuje, należy przyjąć kolejne 15 gramów glukozy i sprawdzić poziom glukozy za następne 15 minut (to tak zwana zasada 15 minut).
Wyniki wielu badań potwierdzają, że najlepiej w takich momentach podawać czystą glukozę. Co prawda, dostępne w każdym sklepie spożywczym soki, zawierają w swoim składzie duże ilości cukru, to jednak mogą też zawierać błonnik opóźniający wchłanianie cukru w jelicie.
Inną trudność nastręcza próba odmierzenia, ile mililitrów soku dostarczy nam 15 g glukozy. Podobnie jest z owocami i poradami w rodzaju – „gdy spadł ci cukier, to zjedz banana”. Zawarty w bananie błonnik spowalnia wchłanianie cukru w jelicie. Lepsza będzie glukoza w czystej postaci.
W sieci można też znaleźć podpowiedzi, by w przypadku niedocukrzenia podawać kostkę zwykłego cukru. Jego głównym składnikiem jest sacharoza – dwucukier zbudowany z glukozy i wolno wchłanialnej fruktozy (dodatkowo magazynowanej jako tkanka tłuszczowa).
Jeszcze raz przypomnijmy, że najlepszy sposób dla uzyskania prawidłowego poziomu cukru to podanie czystej glukozy. Można ją dostać w postaci żelu, pastylek czy napojów, które zawierają dokładną gramaturę składników.
Czy jest coś, czego nie powinno się podawać na hipoglikemię? Raczej nie jedzmy wtedy czekolady i produktów, które ją zawierają, bo są w niej tłuszcze opóźniające wchłanianie węglowodanów. Wszystkie produkty zawierające tłuszcze nie są wskazane. Uważajmy też na mleko.
Pamiętajmy, że takie przypadki niskiego poziomu cukru mają niekorzystny wpływ na nasze zdrowie, na oczy, układ sercowo-naczyniowy oraz ośrodkowy układ nerwowy. Obserwujmy siebie i bądźmy przygotowani na każdą ewentualność, w trosce o zdrowie.
Wysoki poziom cukru we krwi – objawy i przyczyny
Czasami posiłek lub silny stan emocjonalny może sprawić nieoczekiwane podwyższenie poziomu cukru. Przedłużający się podwyższony cukier może w takiej sytuacji stworzyć problemy dla układu nerwowego, mięśniowego, nerek, wzroku. Może to wywołać poważne skutki dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.
Gdy poziom glukozy we krwi (badanie poziomu cukru na czczo), przekracza wartość 100 mg/dl, ale wynosi nie więcej, niż 125 mg/dl, mamy do czynienia z hiperglikemią (oznacza to stan przedcukrzycowy).
W zależności od wieku, płci i stanu zdrowia, granice tolerancji organizmu na wyższy poziom cukru są różne. Co jeszcze wywołuje nieprawidłowy poziom glukozy? Spożywanie zbyt obfitych posiłków i dieta ze zbyt dużą ilością węglowodanów powodują podwyższenie poziomu cukru. Także infekcje oraz przyjmowanie niektórych leków, np. sterydów.
Wysoki poziom cukru to także efekt silnego stresu, przebyty udar mózgu i zawał mięśnia sercowego.
Gdy poziom cukru mierzony w ciągu dnia jest wyższy niż 200 mg/dl, najprawdopodobniej mamy do czynienia z cukrzycą. Główną przyczyną wysokiego poziomu cukru jest zwykle nieprawidłowa praca trzustki (zapalenie trzustki), która wydziela zbyt mało insuliny.
Taka sytuacja wiedzie do niewłaściwego wykorzystania glukozy przez komórki i wydalania jej z moczem. Przecukrzeniu sprzyja przede wszystkim otyłość, ale także choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, wysokie stężenie cholesterolu i oczywiście niewystarczająca aktywność fizyczna.
Jeśli czujemy się ogólnie osłabieni, senni, mamy napady głodu, częściej oddajemy mocz, mamy zwiększone pragnienie, kłopoty z widzeniem, przyspieszenie rytmu serca, wzrost masy ciała, nawracające infekcje, przesuszoną skórę lub bóle głowy, nie lekceważmy takich objawów. Nie zrzucajmy winy na pogodę, czy przepracowanie.
Podsumujmy objawy, które mogą wskazywać na podwyższony poziom cukru we krwi.
Większe pragnienie (niezwiązane ze zwiększonym wysiłkiem, nadmiernym poceniem się, czy gorączką).
Częstomocz.
Powracające uczucie osłabienia, zmęczenia, zniechęcenia.
Zmniejszona ostrość widzenia.
Nawracające, nietypowe bóle głowy.
Trudności ze skupieniem się.
Zmniejszenie masy ciała.
Trudno gojące się rany.
Pamiętajmy, że nieleczona hiperglikemia może wywołać zagrażający życiu stan, zwany kwasicą ketonową. Ma ona śmiertelność na poziomie 5%-10%. W kwasicy ketonowej w celu produkcji energii następuje spalanie tłuszczów zamiast glukozy. Z tego powodu dochodzi do nadmiernej produkcji ketonów (ciał ketonowych), wywołujących kwasicę metaboliczną (nieoddechową).
Do objawów kwasicy ketonowej należy ból brzucha, obecność ketonów, wymioty, wyczerpanie, a w rzadkich przypadkach nawet utrata wzroku. Dlatego, jeśli poziom cukru we krwi osiągnie 400 mg/dl lub więcej, należy niezwłocznie zgłosić się po pomoc lekarską.
Jak obniżyć poziom cukru we krwi?
Jeśli zastanawiasz się jak obniżyć poziom cukru we krwi, jest na to pytanie kilka odpowiedzi. W przypadku chorych na cukrzycę najważniejsze jest ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarza. To on powinien ustalić przyjmowanie odpowiednich dawek leków (insuliny lub doustnych leków przeciwcukrzycowych). Niezwykle istotna jest także regularna aktywność fizyczna i odpowiednie odżywianie.
Co powinna zawierać wymarzona dieta, która sprawi, że wynik badania na cukier będzie satysfakcjonujący? Przede wszystkim należy w niej wyeliminować produkty zawierające węglowodany proste.
Zapomnijmy o wszelkiego rodzaju słodkościach, przekąskach, słodkich napojach, ale także i o białym pieczywie. Włączmy do codziennej diety świeże warzywa, kasze, orzechy, ryż brązowy i rośliny strączkowe.
Bierzmy pod uwagę indeks glikemiczny produktów spożywczych. Wskaźnik glikemiczny (IG) to klasyfikacja produktów żywnościowych na podstawie ich wpływu na stężenie glukozy we krwi w ciągu 2–3 godzin po ich spożyciu (glikemia poposiłkowa).
Im niższy indeks, tym lepiej. Rozsądnie nawadniajmy organizm, nie tylko w przypadku upalnej pogody. W ułożeniu diety i uzyskaniu indywidualnych zaleceń dopasowanych do potrzeb naszego organizmu, warto zasięgnąć porady doświadczonego dietetyka.
Jak jeszcze możemy wpłynąć na obniżenie poziomu cukru we krwi? Poniżej kilka propozycji związanych z tym, jak zmienić tryb życia, co pomoże nam w przypadku hiperglikemii:
Spożywajmy często pełnowartościowe produkty o niskiej zawartości cukru, które są minimalnie przetworzone. To pozwoli nam utrzymać poziom glukozy w organizmie na niższym poziomie. Dobre zioła na uregulowanie poziomu cukru to imbir, kozieradka, cynamon, berberys, morwa biała lub picie zielonej herbaty.
Trenujmy tylko wtedy, gdy w naszym krwiobiegu nie ma ketonów. Możemy to sprawdzić za pomocą badania moczu lub glukometru.
Pijmy duże ilości wody, co sprawi, że organizm szybciej pozbędzie się cukru w moczu.
Kontrolujmy poziom insuliny. Lekarz prowadzący powinien pomóc w ustaleniu właściwych dawek insuliny, gdy poziom cukru we krwi wzrasta lub spada.
Stosujmy przepisane nam leki zgodnie ze szczegółowymi zaleceniami lekarza. Jedne z najczęściej przepisywanych leków na wysoki poziom cukru we krwi, to metformina, glipizyd i gliburyd.
KATEGORIE
ZDROWA DIETA
ZDROWA DIETA
PRZEPISY
PRZEPISY
OLEJE
OLEJE
MIODY
MIODY
SUPERFOODS
SUPERFOODS
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Kto nie powinien jeść płatków owsianych? - Kiedy ich unikać i czy płatki owsiane mogą zaszkodzić
Chcesz wiedzieć, czy dieta kefirowa jest zdrowa? Odkryj korzyści i ryzyka związane z kefirem. Omówimy skutki uboczne, interakcje z lekami i więcej. Nie przegap!
Polecane dla Ciebie
Olej żywokostowy z gojnikiem to świetny sposób na różnorodne bóle o charakterze kostno mięśniowym; zobacz, jak może Ci pomóc!
Acerola to nieprzebrane źródło naturalnej witaminy C, która jest łatwo przyswajalna i może zrobić dla Twojego organizmu wiele dobrego - zobacz, jak działa!
Mango afrykańskie to ceniony egzotyczny owoc, który oddziałując na metabolizm tłuszczów i węglowodanów oraz zapewniając uczucie sytości, przyspiesza redukcję tkanki tłuszczowej.
Olej MCT cieszy się popularnością wśród osób aktywnych fizycznie. Sprawdź, czym są trójglicerydy średniołańcuchowe. Zobacz, w walce z jakimi dolegliwościami mogą pomóc.
Enoki to grzyby, które poza fantastycznym smakiem mogą zaoferować Ci również wiele wartościowych substancji odżywczych. Zobacz, jak działają i jak mogą Ci pomóc.