dynia piżmowa

Dynia piżmowa – Właściwości, działanie, zastosowanie, składniki odżywcze i przeciwwskazania

Dynia piżmowa cieszy się dużym zainteresowaniem ze względu na swój smak i mnogość możliwych zastosowań w kuchni. Okazuje się jednak, że nie są to jej jedyne zalety. Zawiera w sobie wiele witamin i składników mineralnych, które są niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. W połączeniu z wyśmienitym smakiem staje się doskonałą formą zasilenia naszego organizmu.

Warto jeść dynię piżmową przede wszystkim ze względu na jej smak i zawartość substancji odżywczych. Zawiera w sobie duże ilości witaminy A, ta natomiast zawiera alfa-karoten, beta-karoten i beta-kyryptoksantyny. Wymienione substancje odgrywają bardzo ważną rolę w ograniczaniu stanów zapalnych i zapobieganiu nowotworom. Z tego też względu spożywanie dyni piżmowej może się okazać sposobem na poprawę swojego zdrowia i działaniem profilaktycznym, które obniża ryzyko zachorowania na nowotwór.

Dynia piżmowa – co to takiego?

Dynia piżmowa, czyli Cucurbita moschata, należy do rodziny dyniowatych i jest odmianą zimową. Rośnie na zwisającej winorośli i jest efektem wielu lat hodowania kabaczków o mniejszych rozmiarach.

Ta nowa odmiana jest ceniona głównie ze względu na cienką skórkę i gęsty miąższ. Jej bardzo istotną zaletą jest również to, że miejsce na nasiona jest bardzo małe, co powoduje, że powstaje mało odpadów w czasie gotowania.

Dynia piżmowa jest klasyfikowana biologicznie jako owoc, ale traktuje się ją jako warzywo.

Dynię piżmową bardzo łatwo odróżnić, ponieważ ma specyficzny, dzwonkowaty kształt. Jej szyja jest nieco smuklejsza niż dno w kształcie bulwy. Skóra dyni piżmowej ma żółto – brązowy kolor jest cienka i jędrna, a miąższ jest jasnopomarańczowy. W smaku dynia jest lekko słodka.

dynia piżmowa

Dynia piżmowa – właściwości

Na początek warto powiedzieć, że regularnie jedząc to warzywo można przyczynić się do obniżenia u siebie poziomu cholesterolu. A gdy doda się do tego fakt, że dynia piżmowa jest bogatym źrodłem również błonnika, potasu czy przeciwutleniaczy, to jasnym stanie się również fakt, że może mieć też działanie profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania chorobom serca.

Dodatkowo potas może wpłynąć na obniżenie ciśnienia krwi, a utrzymanie ciśnienia na prawidłowym poziomie może się przyczynić do zmniejszenia ryzyka takich schorzeń jak np. udar.

Obecny w warzywie magnez wpływa na lepsze wchłanianie wapnia, a pierwiastek ten jest niezbędnym elementem budulcowym kości i zębów.

Warto też wspomnieć, że w dyni piżmowej znaleźć można duże ilości witaminy C. Jest to silny przeciwutleniacz, który jednocześnie wzmacnia odpornośc organizmu i przyczynia się do zwiększenia produkcji kolagenu. Kolagen zaś jest odpowiedzialny za utrzymanie elastyczności i jędrności skóry, prawidłowe funkcjonowanie stawów i elastyczność ścian naczyń. Do tego kolagen bierze udział w ochronie antyoksydacyjnej przed foto uszkodzeniami, które mogą być wywołane oddziaływaniem promieniowania UV.

Jakie składniki odżywcze posiada dynia piżmowa?

Za powyższe właściwości zdrowotne dyni piżmowej odpowiadają w dużym stopniu znajdujące się w niej składniki odżywcze. Znaleźć tu można zarówno podstawowe składniki pokarmowe, jak białka, cukry i tłuszcze, ale zawiera w sobie również błonnik pokarmowy, pierwiastki i witaminy. Poniżej znajduje się zestawienie ilościowe poszczególnych składników w ok. 200 gramach ugotowanej dyni piżmowej:

  • kalorie – 82 kcal,

  • tłuszcze – 0,2 g,

  • sód – 8 mg,

  • węglowodany – 21,5 g,

  • błonnik pokarmowy – 6,6 g,

  • cukry – 4 g,

  • białko – 1,8 g.

Skład witamin i minerałów przedstawia się zaś następująco:

  • witamina A – przeszło 4,5 raza więcej niż zalecane dzienne spożycie,

  • witamina C – połowa dziennego zapotrzebowania,

  • witamina E – 13%

  • tiamina (B1) – 10%

  • niacyna (B3) – 10%

  • pirydoksyna (B6) – 13%

  • folian (B9) – 10%

  • magnez – 15%

  • potas – 17%

  • mangan – 18%.

Jak zatem widać, jest to niesamowicie bogate warzywo, a jego spożywanie może uzupełnić niedobory nie tylko witamin, ale również minerałów.

Dynia piżmowa – zastosowanie

Dynia piżmowa stosowana jest przede wszystkim w kuchni, jako składnik potraw lub główne danie. Jako że jest to warzywo w pełni jadalne po obróbce termicznej, nie ma potrzeby jego innego, bardziej skomplikowanego przetwarzania. W zupełności sprawdzi się po prostu spożywana. Co więcej, opisane powyżej składniki znajdują się w niej nawet po jej przetworzeniu termicznym. Przytoczone wartości dotyczą bowiem dyni ugotowanej. Dynia piżmowa nadaje się też do pieczenia, smażenia i duszenia.

Co ciekawe, jest to warzywo o bardzo szerokim zastosowaniu. Okazuje się bowiem, że dynia piżmowa może być stosowana w kuchni zarówno do dań głównych, jak i deserów. Za jej pomocą można dzieciom zaserwować zdrowe frytki (wystarczy zamienić ziemniaki na dynię piżmową), dodawać do gulaszu, naleśników, ciast i sałatek.

dynia piżmowa

Jak działa dynia piżmowa i na co może pomóc?

Dynia piżmowa działa przede wszystkim poprzez zawarte w niej substancje odżywcze. To właśnie one odpowiadają za jej właściwości i efekty jakie można uzyskać po jej spożywaniu. Znajdujące się w niej witaminy, pierwiastki i bogactwo składników odżywczych sprawiają, że może wprowadzić pozytywne zmiany w wielu obszarach funkcjonowania ludzkiego organizmu.

Dynia piżmowa jako przeciwutleniacz

W dyni piżmowej znaleźć można duże ilości witaminy C i witaminy A, a te dwie substancje to bardzo silne przeciwutleniacze. Z uwagi na takie działanie mogą się przyczyniać do ograniczania stanów zapalnych oraz działać profilaktycznie w przypadku niektórych chorób nowotworowych. Ograniczenie stanów zapalnych może się zaś przyczynić do ogólnej poprawy stanu zdrowia i lepszej kondycji całego organizmu.

Dynia piżmowa a funkcję poznawcze

Dynia piżmowa zawiera w sobie takie substancje jak luteina i zeaksantyna, a te odpowiedzialne są za prawidłowy przebieg funkcji poznawczych. To oznacza, że włączenie dyni piżmowej na stałe do swojego jadłospisu i jej regularne spożywanie (niekoniecznie codzienne) może się przyczynić do poprawienia funkcji poznawczych takich, jak pamięć i uczenie się.

Dynia piżmowa a stany zapalne

Wspomniana wcześniej obecność przeciwutleniaczy w dyni piżmowej przyczynia się do jej właściwości przeciwzapalnych. Oznacza to, że spożywanie tego warzywa ogranicza ilość i zasięg stanów zapalnych, tym samym przedłuża prawidłową pracę narządów wewnętrznych. Działanie przeciwzapalne może pozwalać również na uchronienie się przed rozwojem chorób o podłożu zapalnym, jak na przykład reumatoidalne zapalenie stawów.

Badania przeprowadzone nad działaniem przeciwutleniaczy, które znajdują się w dyni piżmowej wykazały, że ich systematyczne spożywanie może zmniejszyć ryzyko raka płuc nawet o 30%.

Dynia piżmowa a choroby przewlekłe

Badania przeprowadzone przez naukowców wykazały, że odmiany dyni zimowej, w tym właśnie jej odmiana piżmowa mogą się przyczynić do zapobiegania rozwojowi chorób przewlekłych. Jest to możliwe, ponieważ zawarte w dyni piżmowej składniki mają bardzo wysoką biodostępność. To znaczy, że są łatwo przyswajalne dla organizmu człowieka.

Duże ilości witaminy C, która bierze udział w produkcji niektórych neuroprzekaźników, mogą działać profilaktycznie w obrębie chorób neurodegeneracyjnych. Chodzi głównie o te, w których istotnym czynnikiem wyzwalającym jest stres oksydacyjny.

Ponadto działanie przeciwzapalne warzywa może chronić przed chorobami serca o podłożu zapalnym.

Dynia piżmowa a wady wrodzone

W dyni piżmowej znaleźć można również duże ilości witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego. Jest on szczególnie zalecany kobietom, które przygotowują się do zajścia w ciążę lub już są w ciąży. Kwas foliowy działa ochronnie na cewę nerwową, która rozwija się u płodu w pierwszych dniach od zapłodnienia, stąd właśnie konieczność suplementacji jeszcze przed zajściem w ciążę. Wysycenie organizmu kwasem foliowym powoduje, że cewa nerwowa może prawidłowo się rozwijać i można zmniejszyć ryzyko powstania wad wrodzonych. Suplementacja w czasie ciąży jest również ważna, ale z uwagi na to, że nie da się zauważyć momentu zapłodnienia (często o ciąży kobieta dowiaduje się dopiero w szóstym tygodniu od zapłodnienia), lepiej rozpocząć suplementację z wyprzedzeniem.

I choć lekarze zalecają suplementację syntetycznym kwasem, to jako uzupełnienie sugerują spożywanie produktów, które stanowią jego bogate źródło. Tu właśnie pomocna może się okazać dynia piżmowa. Włączenie jej do diety plus suplementacja mogą zmniejszyć ryzyko wad rozwojowych cewy nerwowej czy rozszczepu kręgosłupa.

Dynia piżmowa jako wsparcie przeciw nowotworom

Okazuje się, że znajdująca się w dyni piżmowej witamina A może działać profilaktycznie w przypadku niektórych nowotworów. Dzieje się tak dlatego, że wspomniana witamina bierze udział w procesach wzrostu i różnicowania się komórek, a to właśnie w procesie różnicowania może dojść do mutacji, na skutek których dochodzi do rozwoju choroby nowotworowej.

Badania naukowe wykazały powiązanie pomiędzy wyższym spożyciem witaminy A i mniejszym ryzykiem zachorowania na raka prostaty. Nadal jednak nie wiadomo, jak dokładnie wygląda to powiązanie i jakie ilości witaminy A są dla organizmu człowieka bezpieczne. Istnieje bowiem możliwość, że przyjmowanie jej w zbyt dużych ilościach może być szkodliwe.

Dynia piżmowa a odchudzanie

Jak wspomniano w części dotyczącej składu dyni piżmowej, jest ona niskokaloryczna. Dwieście gram ugotowanego miąższu to zaledwie 82 kalorie. Jednocześnie badania wykazały, że ekstrakt z dyni piżmowej może przeciwdziałać odkładaniu się tkanki tłuszczowej.

Połączenie tych właściwości (niska kaloryczność oraz zapobieganie odkładaniu się tkanki tłuszczowej) wraz z bardzo bogatym składem warzywa powoduje, że może być istotnym składnikiem diet odchudzających.

Dodatkowo dynia może wpływać na procesy tworzenia się tłuszczu w organizmie człowieka (proces litogenezy), a obecność manganu i potasu w jej składzie może pomóc w obniżeniu nadwagi.

Właściwości tej odmiany dyni, polegające na zmniejszaniu tkanki tłuszczowej również przemawiają za tym, że warto ją włączyć do swojej diety odchudzającej.

Nie można też pominąć znaczenia błonnika pokarmowego. Jego obecność w dyni powoduje, że zapewnia on uczucie sytości na dłużej, a to zmniejsza chęć podjadania między posiłkami. Ograniczenie podjadania również przyczynia się do większej kontroli wagi.

Dynia piżmowa a układ pokarmowy

Błonnik może pomóc jednak nie tylko w zakresie redukcji kilogramów, ale również w usprawnieniu pracy całego układu pokarmowego. Mówi się, że działa on jak miotła i wymiata z jelit wszelkie złogi i zalegające tam masy strawionego pokarmu. W połączeniu z dużą ilością wody może więc zadziałać lekko przeczyszczająco, ale w efekcie podniesie wydajność i skuteczność pracy całego układu pokarmowego.

Błonnik może też pomóc w uporaniu się z dolegliwościami układu pokarmowego. Chodzi tu głównie o wzdęcia i zaparcia. Usprawnia proces wypróżniania i wydalania gazów. Obecność tego składnika w posiłku może działać pobudzająco na jelita. Może stymulować ich ruchy perystaltyczne, a to również przyczynia się do usprawnienia wypróżniania i zapobiega zaleganiu mas kałowych. Jednocześnie błonnik może działać ochronnie na okrężnicę, a przez to zapobiegać jej stanom zapalnym. Składnik ten może też zmniejszać poziom cholesterolu, a tym samym chronić przed niewydolnością serca.

dynia piżmowa

Jak stosować dynię piżmową – dawkowanie

Jak widać wartości odżywcze dynia piżmowa ma liczne i bardzo różnorodne. Dodać tu należy, że poza spożywaniem miąższu, można też jeść uprażone pestki dyni. Sprawdzą się one jako zdrowa przekąska.

Dynię najlepiej stosować jako składnik dań i deserów. Jej smak może wzbogacić cynamon, syrop klonowy, ocet balsamiczny, zioła czy wędzona papryka (zmielona).

Jak wspomniano głównym produktem spożywczym jest pomarańczowy miąższ, pestki mogą służyć jako przekąsa. Jakie potrawy można z niej przyrządzić? Oto kilka podpowiedzi.

Dynia piżmowa przepisy

Dynię myjemy, kroimy na pół i posypujemy brązowym cukrem, wanilią i orzechami. Pieczemy do miękkości – deser gotowy.

Bardzo prosta w przygotowaniu jest zupa z dyni piżmowej. Dynię piżmową należy pokroić w kostkę (raczej na mniejsze kawałki). Na oliwie zeszklić cebulę. Dodać dynię i ziemniaki, a następnie bulion i passatę pomidorową. Przyprawić do smaku. Do zupy można dodać boczek w plastrach usmażony na chrupko. Dodatkowo zupę można też wzbogacić jogurtem greckim.

Puree z dyni to również może być świetny pomysł, którym można zastąpić puree z ziemniaków, a tym samym obniżyć kaloryczność całego posiłku. Z dyni wybieramy miąższ i gotujemy do miękkości. Dodajemy masło, czosnek i sól. Po ugotowaniu gnieciemy na gładką masę i gotowe. Możemy też wzbogacić jej smak ulubionymi przyprawami.

Klasyczne naleśniki również można zmodyfikować za pomocą dyni. Do swojego tradycyjnego ciasta dodaj puree z dyni i smaż jak zwykle. Naleśniki zyskają ciekawy pomarańczowy kolor i nieco inny smak.

Możesz jeszcze za jej pomocą urozmaicić tradycyjny obiad. Musisz obrać dynię piżmową i pokroić ja w kostkę. Skropić oliwą z oliwek i doprawić ziołami. Teraz trzeba jedynie upiec dynię do miękkości i podawać z pieczonym kurczakiem lub innymi pieczonymi mięsami.

Dynia piżmowa świetnie się nadaje w ogóle do pieczenia. Musisz tyko pamiętać, by wydrążyć z niej pestki łyżką.

Dynia piżmowa – przeciwwskazania

Zasadniczo nie ma przeciwwskazań do spożywania tego rodzaju warzyw. Wyjątkiem są jedynie alergie pokarmowe, ale te występują niezwykle rzadko.

Warto również pamiętać, że na dynię piżmową powinny uważać osoby z cukrzycą i spożywać ją wyłącznie w towarzystwie produktów bogatych w białko i tłuszcze. Jest to spowodowane tym, że mimo swojej niskiej kaloryczności ma ona wysoki indeks glikemiczny. Oznacza to, że znacząco podnosi poziom cukru we krwi.

Obecność potasu powoduje, że na dynię powinny też uważać osoby z niewydolnością serca i arytmią, które leczą się beta-blokerami. Ich stosowanie może podnieść poziom potasu we krwi, przy dostarczaniu go jeszcze z dyni może się okazać, że jego poziom jest zbyt wysoki. Nadmiar potasu zaś może zaburzać pracę serca.

Z powodu obecności potasu na dynię powinny też uważać osoby z niewydolnością nerek. Nieprawidłowa praca nerek może skutkować nieprawidłowym wydalaniem potasu z organizmu, a to może prowadzić do jego nagromadzenia.

Dynia piżmowa – skutki uboczne i działania niepożądane

Spożywanie dyni piżmowej raczej nie powinno wywoływać skutków ubocznych czy działań niepożądanych. Warto jednak pamiętać, że w przypadku grup ryzyka (alergie, arytmia, niewydolność serca i nerek, cukrzyca) jej spożywanie może przynieść niepożądane efekty, jak nagromadzenie potasu (a to może prowadzić do zaburzeń pracy serca), reakcje alergiczne czy zbyt wysoki poziom cukru we krwi.

Warto też pamiętać, że jest to produkt bogaty w błonnik. Duże ilości błonnika w połączeniu z dużą ilością wody mogą zadziałać przeczyszczająco.

KATEGORIE

ZDROWA DIETA

ZDROWA DIETA

PRZEPISY

PRZEPISY

OLEJE

OLEJE

MIODY

MIODY

SUPERFOODS

SUPERFOODS

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

Zielares

Zielares

Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.

Czytaj także

Polecane dla Ciebie

Olejek miętowy to świetne wsparcie w czasie infekcji czy niestrawności, ale na tym nie koniec; zobacz, jak jeszcze może Ci pomóc ten dar natury!
Cynamon może nieść wiele pozytywnych zmian w Twoim zdrowiu, ale przedawkowany może przynieść też poważne komplikacje - sprawdź, jakie reakcje organzimu są sygnałem alarmowym.
Miód faceliowy to niezwykłe właściwości lecznicze i wyjątkowo atrakcyjny smak, bardzo delikatny i nie przesłodzony. Poznaj jak korzystnie wpływa na organizm dorosłych i dzieci.
Olej z wiesiołka znajduje zastosowanie nie tylko w kuchni, ale i kosmetyce. Ponadto wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, np. wspomaga odporność, wspiera trawienie.
Zaparcia to uciążliwe dolegliwości, które mogą wynikać z chorób, przyjmowanych leków czy nieprawidłowej diety. Przeczytaj, by poznać domowe sposoby na walkę z tym problemem.