Melisa lekarska jest wykorzystywana na szeroką skalę w ziołolecznictwie. Słynie z właściwości uspokajających, ale drzemie w niej znacznie większy potencjał. Poznaj jej działanie.
Rukiew wodna – właściwości zdrowotne, działanie i zastosowanie
- Opublikowano: 19.08.2022 - Aktualizacja: 06.10.2022
Rukiew wodna jest uznawana za jedną z najzdrowszych roślin jadalnych. Uprawiana jako warzywo szczególnie popularne w Normandii, jest niezwykle charakterystyczna w smaku, ostra z wyczuwalną nutą słodyczy. Ta najzdrowsza roślina lecznicza z rodziny kapustowatych może być hodowana w przydomowym ogródku lub na balkonie. Właściwości rukwi wodnej były znane i doceniane już od starożytności. W medycynie ludowej jest ceniona szczególnie na kaszel, w zaburzeniach pracy wątroby, na zaparcia. To jednak nie wszystkie zalety rukwi wodnej.
Rukiew to inaczej rzeżucha wodna (Nasturtium officinale), gatunek z rodziny kapustowatych, stosunkowo mało popularny w Polsce, a niesłusznie. Jej lekko pieprzowy smak nadaje się do przyprawiania potraw, a dzięki wysokiej wartości odżywczej jest to doskonały sposób na wsparcie zdrowia organizmu.
Rukiew wodna rośnie na łąkach wokół źródeł, ale w średniowiecznej Anglii, Niemczech, Francji była uprawiana w specjalnie przygotowanych basenach. Mniej znanym faktem jest to, że uwielbiał ją Napoleon.
Dzięki nowym badaniom naukowym wiadomo, że rukiew wodna to roślina, która wykazuje działanie antynowotworowe. Dzieje się tak za sprawą izotiocyjanianów – substancji, które hamują rozwój komórek nowotworowych i zapobiegają nawrotom raka. Nic więc dziwnego, że Amerykańskie Centrum Kontroli Chorób i Prewencji uznało rukiew wodną za najzdrowsze warzywo na świecie.
Rukiew wodna zawiera najważniejsze dla zdrowia składniki. Nie tylko witaminę C, B, K i witaminę młodości E, ale również wapń, żelazo, magnez, mangan oraz cynk. Dzięki temu opóźnia proces starzenia skóry, poprawia kondycję skóry, wspomaga leczenie reumatyzmu, wspiera odporność organizmu, wspomaga pracę układu krwionośnego i jest dobrym składnikiem w diecie odchudzającej.
Rzeżucha wodna może być dodawana do sałatek lub kanapek – charakterystyczny smak rukwi wodnej doda świeżości i subtelnej ostrości (niektórzy porównują smak rukwi wodnej do smaku rukoli).
Właściwości lecznicze rukwi sprawiają, że może ona z powodzeniem zastąpić suplementy diety. Współczesna fitoterapia poleca nasturtium officinale także osobom znerwicowanym.
Jednocześnie warto wiedzieć, że polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych jest obeznana z rzeżuchą wodną i jej występowaniem – została na nią wpisana z kategorią NT, czyli gatunek bliski zagrożenia.
Rukiew wodna – właściwości lecznicze i zastosowanie
Właściwości zdrowotne rukwi są znane od wieków. Już Egipcjanie serwowali robotnikom sok ze świeżej rukwi, bo wierzyli, że zwiększy on ich wydatność. Z kolei starożytni Grecy sądzili, iż rzeżucha wodna korzystnie wpływa na intelekt.
W celach leczniczych rzeżuchę wodną zbiera się tuż przed kwitnieniem (kwitnie od maja do sierpnia). Następnie suszy się ją w zacienionym miejscu, z dala od innych ziół, bo schnące nasturtium officinale wydziela intensywny aromat.
Kolejna czynność to sporządzenie odwaru z 1-2 łyżek ziół pociętych na filiżankę wody. Można tak przygotowane zioła pić na zwiększenie apetytu i w leczeniu zaburzeń trawiennych – 3 razy dziennie po filiżance.
Jak wspomnieliśmy, rukiew wodna znana jest z potwierdzonych właściwości, dzięki czemu jest zdrowsza niż brokuły, marchew czy pomidory. To dlatego Amerykańskie Centrum Kontroli Chorób i Prewencji (CDC) umieściło rosnącą w płytkich wodach rukiew na pierwszym miejscu w rankingu zdrowej żywności.
Właściwości przeciwnowotworowe rzeżuchy są efektem działania izotiocyjanianów. Hamują one namnażanie komórek rakowych w guzach.
Właściwości lecznicze rukwi to także wpływ na proces starzenia skóry (zbawienna witamina E). Rzeżucha swoje odmładzające cechy zawdzięcza beta-karotenowi, który walczy z wolnymi rodnikami, mogącymi przyczyniać się do niszczenia komórek skóry.
Rukwią wodną można także cofnąć zmiany skórne, jak przebarwienia czy zaczerwienienia, a także spłycić zmarszczki. Warto w sklepach ze zdrową żywnością kupić rukiew wodną i pić także na zdrowie oczu, gdyż beta-karoten oraz witamina A, pomagają je chronić.
Wartości odżywcze i właściwości lecznicze rukwi na tym się nie kończą. Za pomocą substancji odżywczych ta najzdrowsza roślina często stosowana w medycynie ludowej poprawia samopoczucie, wspomaga działanie układu pokarmowego, pobudza trawienie, pracę tarczycy i układu krwionośnego, a także wykazuje działanie wykrztuśne (też jako środek przeciwzapalny błony śluzowej jamy ustnej).
Dobrze jest dodać rukiew wodną do menu osób starszych, bo wspomaga leczenie reumatyzmu i ma również właściwości moczopędne.
Wyciąg z rukwi (glikonasturcyna) podaje się przy awitaminozach (stan związany z niedoborem lub brakiem pewnych witamin), ponieważ rzeżucha wodna zawiera najważniejsze dla zdrowia witaminy.
Podsumujmy właściwości lecznicze superrośliny, zwanej rukwią wodną:
dowiedziono, że rukiew niweluje namnażanie komórek rakowych,
rukiew pomaga zachować piękną skórę,
pozytywnie wpływa na kondycję włosów,
dzięki zawartościom przeciwutleniaczy nasiona rukwi wodnej czy pozostałe części rośliny zmniejszają ryzyko uszkodzeń łańcuchów DNA w komórkach krwi,
rukiew wspiera odporność organizmu,
korzystnie działa na wątrobę i układ krwionośny,
pomaga leczyć stany zapalne,
przyśpiesza regenerację organizmu,
pomaga zachować równowagę układu pokarmowego,
dba o układ nerwowy.
Rukiew wodna – zastosowanie
W kuchni rukiew to dobre rozwiązanie ze względu na charakterystyczny smak, który dodaje potrawom wyrazistości. Jednakże zastosowanie rukwi, jak już wiemy, to całe bogactwo korzyści.
Może ona chronić przed namnażaniem komórek nowotworowych. Pomaga neutralizować związki chemiczne, które doprowadzają do zachorowania na nowotwór osoby nałogowo palące papierosy. Wspiera także profilaktykę raka piersi.
W rukwi wodnej są najważniejsze dla człowieka witaminy, dlatego okazuje się być wsparciem przy walce z awitaminozą.
Ponadto jest ona zdolna do cofnięcia niektórych zmian skórnych. Beta karoten w tej roślinie likwiduje wolne rodniki, doprowadzające do niszczenia komórek skóry. Rukiew wspiera oczyszczanie krwi, pobudza też trawienie. Nawilża gardło przy przeziębieniu, ale też poprawia nastrój i zmniejsza napięcie.
Jak działa rukiew wodna i na co pomaga?
Charakterystyczny smak rukwi zapowiada nie tylko potencjał kulinarny, ale także silne właściwości lecznicze. Niegdyś uważana za chwast, dziś jest jedną z najbardziej imponujących i cennych dla naszego zdrowia roślin.
Zawiera składniki odżywcze, w szczególności witaminę K
Rukiew wodna ma niską kaloryczność, ale zawiera szeroką gamę składników odżywczych. Jedna porcja (34 gramy) rukwi wodnej zawiera następujące elementy:
Kalorie: 4
Węglowodany: 0,4 grama
Białko: 0,8 grama
Tłuszcz: 0 gramów
Włókno: 0,2 grama
Witamina A: 22% zalecanego dziennego spożycia (RDI)
Witamina C: 24% RDI
Witamina K: 106% RDI
Wapń: 4% RDI
Mangan: 4% RDI
Rukiew wodna zawiera również niewielkie ilości witaminy E, tiaminy, ryboflawiny, witaminy B6, kwasu foliowego, kwasu pantotenowego, magnezu, fosforu, potasu, sodu i miedzi.
Duża zawartość przeciwutleniaczy może obniżyć ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych
Rukiew wodna jest bogata w przeciwutleniacze. Chronią one przed uszkodzeniem komórek spowodowanym przez wolne rodniki, które są szkodliwymi cząsteczkami prowadzącymi do stresu oksydacyjnego.
Stres oksydacyjny jest związany z kilkoma przewlekłymi chorobami, w tym cukrzycą, rakiem i chorobami układu krążenia.
Na szczęście dieta z rukwią wodną może pomóc i zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych chorób.
Wyniki jednego z porównawczych badań wykazały, że rukiew przewyższa wszystkie inne warzywa pod względem całkowitej ilości fenoli i zdolności do neutralizacji wolnych rodników.
Zawiera związki, które mogą zapobiegać niektórym rodzajom raka
Ponieważ rukiew wodna jest bogata w fitochemikalia, może zmniejszyć ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje raka.
Izotiocyjaniany w rukwi, obejmujące substancje chemiczne, takie jak sulforafan i izotiocyjanian fenetylu, chronią przed rakiem. Chronią zdrowe komórki przed uszkodzeniem, dezaktywują rakotwórcze substancje i blokują rozprzestrzenianie się nowotworów.
Wykazano, że izotiocyjaniany znajdujące się w rukwi wodnej mogą zapobiegać rakowi okrężnicy, płuc, prostaty, skóry i piersi.
Korzyści dla zdrowia serca
Jedzenie rukwi wodnej może być korzystne dla zdrowia serca na kilka różnych sposobów.
Rukiew wodna należy do rodziny warzyw krzyżowych. Dieta bogata w warzywa kapustne może korzystnie wpływać na zdrowie serca. Przegląd badań przeprowadzonych na ponad 500 000 osób powiązał spożywanie warzyw kapustnych z 16% zmniejszonym ryzykiem wystąpienia chorób serca.
Rukiew wodna zawiera przeciwutleniacze beta karoten, zeaksantynę i luteinę. Niski poziom tych karotenoidów wiąże się z chorobami serca i wysokim ciśnieniem krwi. Badania wykazały, że wysoki poziom karotenoidów nie tylko chroni przed rozwojem chorób serca, ale także zmniejsza ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
Rukiew wodna zawiera również azotany dietetyczne, które poprawiają zdrowie naczyń krwionośnych poprzez zmniejszenie stanu zapalnego oraz zmniejszenie sztywności i grubości naczyń krwionośnych. Wykazano również, że azotany w diecie obniżają ciśnienie krwi poprzez zwiększenie stężenia tlenku azotu we krwi.
Ponadto rukiew wodna może pomóc obniżyć poziom cholesterolu, co może wspierać zdrowie serca.
Minerały i witamina K chronią przed osteoporozą
Rukiew wodna zawiera wiele minerałów niezbędnych dla zdrowia kości, w tym wapń, magnez, potas i fosfor.
Chociaż to wapń słynie z korzystnego wpływu na zdrowie kości, magnez, witamina K i potas również odgrywają tu ważną rolę.
Witamina K jest składnikiem osteokalcyny, białka, które tworzy zdrową tkankę kostną i pomaga regulować obrót kostny.
Badania wykazują, że osoby z najwyższym spożyciem witaminy K były o 35% mniej narażone na złamanie biodra niż osoby z jej najniższym spożyciem.
Wzmacnia odporność dzięki wysokiemu poziomowi witaminy C
Rukiew wodna zawiera 15 mg witaminy C na filiżankę (34 gramy), co stanowi 20% dziennego spożycia dla kobiet i 17% dla mężczyzn.
Witamina C jest znana ze swojego korzystnego wpływu na zdrowie układu odpornościowego. Niedobór witaminy C wiąże się z osłabioną funkcją odpornościową i zwiększonym ryzykiem wystąpienia stanu zapalnego.
Witamina C wzmacnia układ odpornościowy poprzez zwiększenie produkcji białych krwinek, które zwalczają infekcje. Co ciekawe, rola witaminy C w przeziębieniu jest mniejsza według badań na populacji. Okazuje się, że kwas askorbinowy skraca czas trwania objawów o 8%, ale nie zmniejsza w wyraźny sposób ryzyka zarażenia przeziębieniem.
Składniki odżywcze mogą pomóc w utracie wagi
Chociaż nie zostało to szczegółowo zbadane, rukiew wodna może również przynieść korzyści w zakresie kontroli naszej wagi. Dzieje się tak za sprawą licznych składników odżywczych i tylko 4 kalori na filiżankę.
Azotany mogą poprawiać wyniki sportowe
Te składniki obniżają ciśnienie spoczynkowe krwi i zmniejszają ilość tlenu potrzebnego w trakcie ćwiczeń, co może mieć wpływ na większą tolerancję wysiłku. Azotany występują naturalnie w burakach, rzodkiewkach i zielonych warzywach liściastych, takich jak rukiew wodna.
Rozluźniają naczynia krwionośne i zwiększają ilość tlenku azotu we krwi, co może poprawić wydajność ćwiczeń.
Bogaty w karotenoidy i witaminę C, które mogą chronić zdrowie oczu
Rukiew wodna zawiera luteinę i zeaksantynę, które są związkami przeciwutleniającymi z rodziny karotenoidów.
Liczne badania wykazały, że luteina i zeaksantyna są niezbędne dla prawidłowego działania wzroku. W szczególności chronią one oczy przed uszkodzeniem przez niebieskie światło.
Luteina i zeaksantyna mają także wpływ na obniżenie ryzyka związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej oraz zaćmy. Ponadto witamina C w rukwi wodnej wiąże się z mniejszym ryzykiem rozwoju zaćmy.
To smaczny i wszechstronny dodatek do każdego posiłku
Rukiew wodna może być stosowana w wielu różnych potrawach.
Jednak, aby uzyskać jak najwięcej korzyści z jej aktywnych związków przeciwutleniających, najlepiej spożywać ją na surowo lub lekko podgotować na parze. Jak w praktyce wykorzystać rukiew w kuchni?
Posyp siekaną rukwią swoją sałatkę.
Dodaj ją do zupy pod koniec gotowania.
Zastąp rukwią sałatę w kanapce.
Zrób z niej pesto, mieszając z czosnkiem i oliwą z oliwek.
Podawaj z jajkami.
Dekoruj nią dowolną potrawę.
Jak stosować rukiew wodna – dawkowanie
Szacuje się, że spożywanie do 80 gramów rukwi dziennie może mieć pozytywy wpływ na zdrowie. Po 2 miesiącach regularnego konsumowania rukwi możemy poprawić kondycję skóry, ale pamiętajmy, że roślina to nie cudowny lek. Bądźmy cierpliwi i miejmy świadomość, że przede wszystkim zmiana sposoby życia, zdrowe nawyki, ruch i dieta, ograniczenie stresu i więcej relaksu – to najlepsze czynniki poprawiające stan naszego organizmu.
Nie jest zalecane przekraczanie wspomnianej dawki, bo spożywanie w nadmiernych ilościach rukwi może prowadzić do podrażnienia dróg moczowych. Rukwi wodnej nie zaleca się osobom, które chorują na wrzody jelit i żołądka, a także przy zapalnej chorobie nerek.
Rukiew wodna – przeciwwskazania
Jak wspomnieliśmy powyżej, przeciwwskazaniem do jej spożywania są wrzody żołądka i dwunastnicy, wrzody jelit, a także zapalne choroby nerek.
Przeciwwskazaniami do stosowania rukwi są też okres ciąży i karmienia piersią.
Pamiętajmy, że każdy artykuł na portalu Zielares ma charakter wyłącznie edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej.
Rukiew wodna – skutki uboczne długotrwałego stosowania
Długotrwałe spożywanie rukwi w nadmiernych ilościach może prowadzić do podrażnienia dróg moczowych oraz problemy żołądkowe.
Jak hodować rukiew wodną?
Można kupić rukiew wodną w sklepie ze zdrową żywnością, ale można też ją wyhodować w ogródku lub na balkonie. Wymaga ona regularnego podlewania, dlatego można ją umieścić w doniczce, najlepiej postawionej w większym pojemniku z wodą.
Przez pierwsze dni podlewajmy ją delikatnie, by nie wypłukać nasion, a potem obficie, żeby ziemia była nawilżona i błotnista. Wyrośnie po 7-10 dniach, wtedy można przenieść ją z korzeniami do miseczki z wodą i podjadać przez 2 tygodnie.
Gdzie kupić rukiew wodną?
Znajduje się zarówno w sklepach ze zdrową żywnością, jak i hipermarketach. Jeśli chcemy ją wyhodować w domu, należy nabyć nasiona i zasiać je w doniczce czy na grządce wiosną lub latem.
Można też kupić doniczkę świeżej rukwi, a potem przenieść najzdrowsze łodyżki do płytkiego naczynia wypełnionego wodą, do czasu aż wypuszczą korzenie. Następnie przesadzamy je do przepuszczalnego podłoża i regularnie podlewamy.
Dlaczego warto stosować rukiew wodną?
Przede wszystkim nie zapominajmy, że to jedna z najzdrowszych roślin, której właściwości lecznicze potwierdzają liczne badania. Wymieniliśmy w artykule pozytywny wpływ rukwi na zdrowie, a także na urodę. Nie zapominajmy też o jej smaku i zaletach kulinarnych.
Dlatego na koniec podajemy przepis na wyśmienitą sałatkę ze świeżej rukwi, jabłek i migdałów:
Składniki: pęczek rukwi wodnej, 1/3 szklanki jogurtu, łyżka niskotłuszczowego majonezu, 2 łyżeczki miodu, pół łyżeczki curry, łyżeczka musztardy dijon, 1/4 łyżeczki mielonego imbiru, duże, kwaśne jabłko (pokrojone w cienkie plasterki), 2 łyżki prażonych płatków migdałowych.
W małej miseczce utrzeć jogurt, majonez, miód, musztardę, curry i imbir. W dużej wymieszać rukiew wodną z jabłkiem i przygotowanym sosem. Posypać uprażonymi płatkami migdałowymi i serwować ze smakiem!
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Bylica piołun to ziele o gorzkim smaku, ale wielu pozytywnych właściwościach; działa szczególnie na układ trawienny, ale również pomaga pozbyć się pasożytów i grzybów.
Malwa czarna to roślina ozdoba, wykazująca szerokie właściwości lecznicze. Ze względu na słodki smak wykorzystywana jest także jako barwnik słodyczy.
Polecane dla Ciebie
Kwas kaprylowy, najlepszy na choroby jelit i układu pokarmowego, działający przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie. Dostarczając go organizmowi, szybko poprawisz swój stan zdrowia.
Regularne stosowanie kolagenu to patent na atrakcyjność i witalność. Dowiedz się, dlaczego kolagen nazywany jest eliksirem młodości i jak wybrać najlepszy kolagen do picia.
Siarka organiczna na zdrowe stawy i jędrną skórę. Gdzie znaleźć ten cenny związek i jak włączyć go diety? Zobacz dlaczego warto stosować MDM!
Zioła szwedzkie: regularne stosowanie tej mieszkanki przynosi szereg korzyści dla zdrowia i samopoczucia. Sprawdź czy niezwykłe właściwości ziół szwedzkich działają na każdego!
Dowiedz się, co sprawia, że l karnityna jest popularna wśród osób odchudzających się i dlaczego jest tak istotna dla dobrego poziomu cholesterolu oraz testosteronu i tarczycy.