Odkryj tajemnice roślin trujących. Poznaj, jak rozpoznać i unikać najniebezpieczniejszych gatunków w Polsce, aby chronić siebie i bliskich. Nie daj się zaskoczyć.
Szafran – Właściwości, zastosowanie, działanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 31.08.2022
Szafran to najdroższa przyprawa świata, która zyskuje uznanie nie tylko w kręgach kulinarnych, ale również w medycznych oraz kosmetycznych. Szafran wpływa pozytywne na poprawę nastroju, ma właściwości przeciwbólowe i może wykazywać działanie odmładzające. Jakie jeszcze zastosowanie może zaoferować szafran? Jak skorzystać z jego możliwości?
Szafran to roślina należąca do rodziny kosaćcowatych. Zyskała światowy rozgłos jako jedna ze szlachetniejszych i równocześnie najdroższych przypraw. Uprawa szafranu jest wymagająca, ale specyficzny sposób w jaki smakuje szafran oraz jego właściwości lecznicze i kosmetyczne sprawiają, że zadania tego podejmuje się wciąż bardzo wielu ludzi. Największe uprawy szafranu zlokalizowane są obecnie w rejonach morza śródziemnego: Indiach, Iranie, Walencji oraz w Hiszpanii. Poza uprawami nadzorowanymi przez człowieka (szafran uprawny), roślina ta nie jest spotykana w stanie dzikim, w środowisku naturalnym.
Szafran pozyskuje się z zasuszonych słupków krokusa (Crocus sativus), przy czym za najcenniejszą część szafranu uznaje się słupki ze znamionami znajdujące się w środku kwiatu . Nitki szafranu pochodzące z tych znamion mają czerwono-złotą barwę, charakterystyczną dla samego szafranu.
Z drogocennych walorów kulinarnych i prozdrowotnych szafranu korzystali już starożytni Grecy, Egipcjanie i Rzymianie. Znajdował on dawniej zastosowanie także jako barwnik do ubrań oraz afrodyzjak. Warto wspomnieć, że istnieją różne rodzaje szafranu – przykładem może być szafran grecki, którego smak jest wyraźniejszy niż inne jego odmiany.
Szafran — zastosowanie najdroższej przyprawy świata
Możliwości oferowane przez szafran są bardzo szerokie, o czym wiedzieli już starożytni Sumerowie oraz Grecy. Korzystano z jego właściwości na wielu różnych obszarach, co nie zmieniło się do dnia dzisiejszego.
Obecnie szafran wykorzystywany jest najczęściej jako:
– Przyprawa w kuchni
Pierwszym skojarzeniem z szafranem są zwykle aromatyczne potrawy. Z bogatego smaku szafranu korzystają kucharze na całym świecie — choć tej przyprawy najczęściej używa się w kuchni azjatyckiej, europejskiej i śródziemnomorskiej, to również w potrawach z innych części świata można odnaleźć tę charakterystyczną nutę smakową.
Już niewielka szczypta rozdrobnionych nitek szafranu pozwala uzyskać niezwykłą barwę oraz aromat. W tym przypadku więcej niekoniecznie znaczy lepiej — zbyt duża ilość przyprawy może zdominować smak dania i sprawić, że będzie zwyczajnie niezdatne do użytku. Aby uzyskać pełen bukiet smakowy, najlepiej potrawy z szafranem przyrządzać na wolnym ogniu.
– Barwnik
Barwa szafranu jest żółtopomarańczowa i intensywna. Z tego powodu wykorzystuje się go czasami jako środek barwiący do przetworów, artykułów spożywczych oraz wypieków.
– Składnik perfum
Aromat wydzielany przez szafran to połączenie słodkiego, miodowego zapachu, z wyraźną nutą goryczki. Można w nim wyczuć także drzewo oraz żywicę. Jego zapach, tak charakterystyczny i wyjątkowy, wykorzystywany jest chętnie przez producentów perfum do wzbogacenia zastosowanej kompozycji.
Co zawiera szafran?
W nitkach szafranu występują istotne związki aktywne, które wpływają na jego wysoką jakość i korzystne właściwości szafranu.
Jako najważniejsze składniki szafranu wymienia się:
– olejek eteryczny
– gorzka pirokrycyna
– safranal
– karotenoidy
– witaminy: tiamina, ryboflawina
– pektyny
– śluzy
Warto również nadmienić, że kwiat szafranu jest bogatym źródłem polifenoli, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne.
Szafran — właściwości i działanie zdrowotne
Poza niezaprzeczalnymi walorami kulinarnymi szafran ma do zaoferowania także liczne właściwości zdrowotne. Już medycyna ludowa odkryła prozdrowotne cechy szafranu, a współczesne badania tylko potwierdziły wysoki, wielokierunkowy potencjał tej rośliny.
Szafran — właściwości:
Szafran na poprawę nastroju.
Wykazano, że korzystny wpływ szafranu dotyczy także kondycji psychicznej człowieka. Szafran zawiera aktywny składnik o nazwie krocyna, który okazuje się mieć istotny wpływ na poprawę wyników leczenia depresji. Posiada także właściwości poprawiające nastrój. Może mieć to związek również z przeciwutleniającym i neuroprotekcyjnym działaniem szafranu, a także jego modelującym wpływem na podwzgórze, przysadkę i nadnercza. Szafran może więc stanowić naturalne wsparcie dla zdrowia psychicznego zwiększając stężenie serotoniny, dopaminy oraz noradrenaliny. Ma działanie podobne do syntetycznych antydepresantów i z tego powodu poprawia nastrój i pomaga zachować względną równowagę emocjonalną.
Szafran i stres przedmiesiączkowy
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) wiąże się zarówno z dolegliwościami ze strony ciała, jak i różnymi przypadłościami w sferze psychologicznej (zaburzenia nastroju). Okazuje się, że wykorzystanie szafranu w tym zakresie może załagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, między innymi poprzez poprawę złego samopoczucia i zmniejszenie skurczy menstruacyjnych.
Szafran na lęki i niepokoje
Szafran oddziałując na układ nerwowy, może pomagać w eliminowaniu uczucia niepokoju oraz lęku.
Szafran a odchudzanie
Stres oraz zaburzenia nastroju są częstym źródłem rozwoju nadwagi oraz otyłości. Działanie szafranu polegające na obniżaniu poziomu stresu i pobudzaniu produkcji serotoniny (hormonu szczęścia) mogą mieć realny wpływ na kontrolę wagi. Ponadto szafran wpływa także na poprawę funkcji układu trawiennego i ma działanie wiatropędne, co również odgrywa niemałą rolę w procesie odchudzania.
Szafran na młodość
Szafran przeciwdziała rozwojowi wolnych rodników, które przyspieszają procesy starzenia się organizmu. Przeciwutleniające działanie szafranu pozwala zachować dobre samopoczucie oraz młody wygląd na dłużej.
Szafran na wrzody
Antyoksydacyjne właściwości szafranu pomagają zniwelować stan zapalny oraz załagodzić stres oksydacyjny. Dłuższy okres stosowania szafranu może więc okazać się skuteczną ochroną przed rozwojem wrzodów oraz dolegliwościami, które one wywołują.
Szafran na niepłodność
Długotrwałe stosowanie szafranu może wpływać korzystnie na ilość i ruchliwość plemników w męskim nasieniu. Dostępne badania pokazują, że niemal połowa niepłodnych mężczyzn ma problem z uszkodzeniem plemników, którego przyczyną bywa często stres oksydacyjny (szkodliwe działanie wolnych rodników). Przeciwutleniające właściwości szafranu mogą poprawić kondycję plemników i pośrednio przyczynić się do zwiększenia męskiej płodności.
Szafran a ból zębów
Szafran stosowany zewnętrznie, w okolicach dziąseł, ma właściwości przeciwzapalne i może zadziałać jak balsam dla osób uskarżających się na ból zębów lub dla ząbkujących niemowląt.
Szafran jako przeciwutleniacz
Liczne związki aktywne występujące w szafranie (krocyna, safranal, kemferol, kroketyna) wykazują działanie silnie przeciwutleniające. W ten sposób szafran może zapewnić organizmowi naturalną ochronę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz stresem oksydacyjnym.
Szafran jako afrodyzjak
Systematyczne stosowanie szafranu działa jak naturalny lek zwiększenie popędu seksualnego. Mężczyźni przyjmujący szafran mogą zauważyć u siebie poprawę erekcji, a oboje partnerów wyższe zadowolenie z prowadzonego pożycia seksualnego.
Szafran na układ sercowo-naczyniowy
Przyjmowanie szafranu poprawia wskaźniki lipidogramu i może mieć korzystne działanie na ciśnienie krwi. Wiąże się to prawdopodobnie z przeciwutleniającymi właściwościami wyciągów z szafranu.
Szafran a nowotwory
Stres oksydacyjny oraz obecność stanów zapalnych w organizmie może przyczyniać się do rozwoju nowotworów w organizmie. Szafran, jako roślina bogata w przeciwutleniacze może więc okazać się skuteczna w przeciwdziałaniu oraz leczeniu niektórych nowotworów. Wciąż jeszcze potrzeba badań, aby móc jednoznacznie potwierdzić to powiązanie, ale potencjał szafranu w tym temacie jest znaczący.
Szafran na libido
Szafran może wpływać na podniesienie libido u osób, które odnotowały u siebie spadek popędu związany z depresją lub przyjmowaniem leków antydepresyjnych.
Szafran — przeciwwskazania
Szafran nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży. Nie przeprowadzono dotychczas jednoznacznych i wiarygodnych badań, które wykluczyłyby poronne działanie szafranu.
Szafranu nie powinno się podawać również alergikom oraz dzieciom do 12 roku życia. Nie ma aktualnych wskazań co do bezpiecznych dawek szafranu, więc najlepiej będzie zaniechać podawania go dzieciom.
Każdemu zaleca się umiar w przyjmowaniu szafranu, ponieważ zbyt wysokie ilości tej rośliny dostarczone w krótkim czasie mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia lub nawet życia.
Szafran — skutki uboczne
Szafran stosowany jako przyprawa stosowany jest zwykle w niezwykle małych ilościach, które nie powinny nikomu zaszkodzić. Jednak przyjmowanie szafranu jako środka leczniczego, powinno być ograniczone konkretnymi dawkami zalecanymi jako bezpieczne. Przy nadmiarze mogą pojawić się nieprawidłowości ze strony układu pokarmowego, a także zawroty głowy i krwawienia w obrębie macicy. Najlepiej więc ograniczyć się do niewielkich ilości dziennych.
Szafran — Cena i dlaczego jest taki drogi
Szafran określany jest jako najszlachetniejsza przyprawa świata, ale jednocześnie jest też najdroższą przyprawą świata. Należy jednak pamiętać, że dokładna kwota będzie zależała od tego, czy jest to najwyższej jakości szafran. Skąd wynika wysoka cena przyprawy? Ma to związek przede wszystkim z trudną uprawą, krótkim okresem zbioru oraz koniecznością zebrania dużej ilości kwiatów, z których bardzo niewielka część jest wykorzystywana. Tak wymagający proces pozyskania szafranu (produkcja szafranu) musi mieć więc swoje przełożenie na cenę.
Proste przepisy z wykorzystaniem szafranu
Istnieje nieskończenie wiele przepisów, które korzystają z dobrodziejstw szafranu. Dotyczy to zarówno kuchni śródziemnomorskiej, jak innych kuchni świata. Najprostszym z nich jest kurczak z szafranem. Składniki: tymianek, cytryna, aromat cynamonu i 1 łyżeczka szafranu – do przygotowania w piekarniku. Innym pomysłem jest ryba z pomidorami podana na risotto szafranowym (smak szafranu pasuje do ryb i owoców morza). Szafran można dodawać także do zup i sosów, za każdym razem otrzymując niezwykle aromatyczną i wyjątkową potrawę. Należy jedynie pamiętać o odpowiednich proporcjach – czasami łyżeczka szafranu może okazać się zbyt duża dla wykonania knkretnego dania.
Czym można zastąpić szafran?
Według wielu opinii szafran ze względu na swój smak oraz właściwości wart jej swojej wysokiej ceny. Tym bardziej że do gotowania stosuje się naprawdę mikroskopijne ilości tej przyprawy.
Warto jednak pamiętać, że istnieją tańsze alternatywy dla szafranu. Podobieństwo smaków może zaoferować np. kurkuma posiadająca nieco mniej subtelny smak, ale podobny kolor.
Dlaczego warto stosować szafran?
Szafran posiada niezwykły, intensywn aromat, który sprawia, że potrawy zyskują zupełnie nowego smaku. Poza tym szafran posiada także działanie neuroprotekcyjne – może wpływać na poprawę samopoczucia i wykazuje potencjał przeciwdepresyjny. Zastosowanie szafranu pomaga zwalczyć stres oksydacyjny i wspiera zdrowie w zupełnie naturalny sposób.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Bagno zwyczajne jest rośliną od lat wykorzystywaną w medycynie ludowej. Wspomaga organizm przy przeziębieniach, dolegliwościach bólowych, problemach skórnych. Dowiedz się więcej.
Tamaryszek to doskonały sposób na wzmocnienie swojej wątroby oraz poprawę pracy układu pokarmowego, zobacz, co jeszcze możesz zyskać poprzez to ziele.
Polecane dla Ciebie
Siarka organiczna na zdrowe stawy i jędrną skórę. Gdzie znaleźć ten cenny związek i jak włączyć go diety? Zobacz dlaczego warto stosować MDM!
Cynk to pierwiastek odgrywający ważną rolę w organizmie. Wspomaga układ odpornościowy i nerwowy, wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci. Dowiedz się więcej.
Dowiedz się, jak rozpoznać objawy niedoboru magnezu i dlaczego są ważne. Nasz artykuł pomoże Ci zadbać o zdrowie i zapobiegać poważnym problemom!
Krzem to pierwiastek życia. Wspomaga walkę z infekcjami, wspiera pracę układu kostnego, pomaga w utrzymaniu włosów i paznokci w dobrej kondycji. Dowiedz się więcej.
Glutation to składnik naturalnie syntezowany przez organizm. Wiele osób decyduje się również na jego suplementację. Czym jest glutation i w jakim celu się go przyjmuje? Sprawdź.