Dowiedz się, dlaczego len zwyczajny to jedna z najbardziej wartościowych roślin leczniczych. Sprawdź, jak wykorzystać niepozorne siemię lniane w diecie i w pielęgnacji skóry.
Tymianek – Właściwości zdrowotne, zastosowanie i działanie
- Opublikowano: 17.08.2022 - Aktualizacja: 06.10.2022
Tymianek pospolity można hodować we własnym ogródku, na parapecie i wykorzystywać go, gotując. Jednak roślina ta to nie tylko aromatyczna przyprawa. Ma ona właściwości lecznicze, o czym wiedziano już wieki temu – wspomaga leczenie infekcji i łagodzenie dolegliwości bólowych. Dowiedz się więcej na temat tego, jakie wartości odżywcze ma tymianek i kiedy warto korzystać z jego niezwykłych właściwości leczniczych.
Tymianek (łac. Thymus Vulgaris) należy do rodziny jasnotowatych. Znany jest też pod nazwami włoska macierzanka i macierzanka tymianek.
Jest to wiecznie zielony półkrzew, który pochodzi z terenów basenu Morza Śródziemnego, jednak obecnie uprawia się go też w strefie klimatu umiarkowanego. Zwykle osiąga on wysokość między 20 a 30 cm. Na jego mocno rozgałęzionych pędach rosną krótkoogonkowe liście. Mają one specyficzny odcień – ich powierzchnia jest szarozielona.
W okresie kwitnienia w kącikach liści tymianku pojawiają się krótkoszypułkowe, białe lub fioletowe kwiaty. Są one złożone z nibyokółków. Oprócz tego tymianek owocuje – pojawia się wtedy na nim rozłupnia.
Macierzanka włoska jest znana od stuleci. W starożytnej Grecji była ona jednocześnie lekiem i dodatkiem do potraw. Natomiast Rzymianie cenili tymianek za to, że jest rośliną miododajną.
Tymianek – właściwości zdrowotne
Macierzanka włoska jest ziołem bogatym w cały szereg wartościowych substancji, wykorzystywanym w medycynie ludowej, ziołolecznictwie. Roślina ta ma właściwości:
wykrztuśne – dzięki temu picie naparów czy spożywanie suplementów z tymiankiem w składzie pomaga pozbyć się wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych;
antyseptyczne i przeciwzapalne – znajdujące się w niej substancje pomagają odkazić rany. Jej właściwości antyseptyczne są wykorzystywane również do walki z infekcjami oczu;
przeciwbólowe – może być wsparciem m.in. w przypadku bóli miesiączkowych;
przeciwutleniające – pomaga walczyć z wolnymi rodnikami i hamować procesy starzenia;
rozkurczowe – dlatego stosuje się ją podczas infekcji dróg oddechowych;
detoksykacyjne – jest to zioło moczopędne. Wzmożona produkcja moczu pozwala na szybsze pozbycie się z organizmu toksyn.
Zioło to wspiera także trawienie, pomaga zasnąć, uspokoić się i wyciszyć.
Tymianek – zastosowanie
Macierzanka włoska ma orzeźwiający, a jednocześnie nieco pikantny smak. Podkreśla ona aromat potraw, ale jest też składnikiem produktów, które mogą przysłużyć się zdrowiu. W sklepach, aptekach, są dostępne różnego rodzaju preparaty – kapsułki z tymiankiem, pastylki do ssania, syropy, ale też maści na jego bazie. Zioło to, kiedy jest wysuszone, można wykorzystać do przygotowania naparu. Ponadto świetnie nadaje się ono do produkcji domowych maseczek, które pomagają uporać się z trądzikiem.
Na kaszel i problemy trawienne
Właściwości tymianku sprawiły, że jest często wykorzystywany do walki z kaszlem. W tym celu można sięgnąć po syrop tymiankowy. Pomaga on zwalczyć zarówno kaszel mokry, jak i suchy. Wsparciem w chorobie mogą być też pastylki do ssania. Mogą one okazać się pomocne tym, których męczy chrypka, kaszel, ból gardła.
Natomiast napar z tymianku może być stosowany zarówno w przypadku kaszlu, jak i problemów trawiennych. Pomaga on uporać się ze wzdęciami.
Tymianek w kuchni
Aromat tymianku doskonale pasuje do mięs, sosów, pieczonych pomidorów. Ponadto ze względu na to, że spożywanie tego zioła wspomaga trawienie, jest ono często dodawane do ciężkich i tłustych potraw, warzyw strączkowych i kapustnych. Jest często wykorzystywane podczas przygotowywania tradycyjnych, polskich dań, ale szczególną popularnością cieszy się w kuchni francuskiej i włoskiej. Suszony i świeży tymianek podkreśla smak pasztetów, zup-kremów, ryb.
Jak działa tymianek i na co pomaga?
Napar, preparaty na bazie tymianku znajdują szerokie zastosowanie, jeżeli chodzi o wspieranie ludzkiego zdrowia.
Tymianek jako antybiotyk
Zioło to wzięło swoją nazwę od greckiego przymiotnika „thymon” oznaczającego „silny, odważny”. Dziś można powiązać to ze skutecznością tej rośliny – okazuje się, że pomaga ona pokonać groźne dla człowieka drobnoustroje, czyli bakterie i grzyby. Przeprowadzając badania, zauważono, że zawarte w niej olejki eteryczne są niekiedy skuteczniejsze niż antybiotyki. Radziły sobie one z pokonywaniem tych samych bakterii, co lekarstwa, a także ze szczepami na nie opornymi.
Tymianek – działanie bakteriobójcze
Ze względu na to, że substancje znajdujące się w tymianku działają bakteriobójczo, preparaty na jego bazie sprawdzają się w czasie leczenia chorób górnych dróg oddechowych oraz jamy ustnej. Ponadto jego stosowanie pomaga w przypadku problemów z trądzikiem.
Tymianek – działanie oczyszczające i przeciwzapalne
Zioło to jest wykorzystywane także w stomatologii. Dodaje się je do past do zębów oraz do płynów do płukania jamy ustnej. Produkty te pomagają zwalczyć stany zapalne i wspomagają leczenie mikrouszkodzeń.
Tymianek – działanie antyseptyczne i detoksykujące
Można wykorzystywać go do odkażania ran i miejsc zmienionych chorobowo. Natomiast znajdujące się w nim flawonoidy pomagają oczyścić organizm z toksyn i z wolnych rodników.
Tymianek na kaszel
Olejki eteryczne znajdujące się w tymianku pomagają podczas leczenia chorób układu oddechowego. Mają one działanie wykrztuśne, a także wspomagają wydzielanie śluzu w oskrzelach. Tym samym stosowanie pastylek do ssania, syropów czy naparów przygotowanych z tymiankowego suszu sprawdza się w czasie infekcji, którym towarzyszy uciążliwy kaszel – mokry i suchy.
Jakie są wartości odżywcze tymianku?
Za właściwości lecznicze tymianku są odpowiedzialne znajdujące się w nim substancje:
witaminy z grupy B – wspierają ona działanie układu nerwowego, mózgu, wzrok;
witamina C – jest to przeciwutleniacz, który pomaga spowolnić starzenie się skóry i wspomaga układ immunologiczny;
selen – wspiera ona odporność organizmu;
potas – wspomaga funkcjonowanie serca;
magnez, wapń, żelazo, fosfor, cynk;
olejek eteryczny – zawiera od 3,5% do 5,4%. W olejku tym znajdują się m.in. tymol, kwasy polifenolowe, saponiny, garbniki, sole mineralne, gorycze, borneol.
Dlaczego warto stosować tymianek?
Macierzanka włoska to dobro natury – już wieki temu przekonano się o jej skuteczności. Pomaga ona łagodzić dolegliwości, które dotykają ludzi na co dzień, a w tym:
bóle – sprawdza się ona przy bólach reumatycznych oraz menstruacyjnych;
zmiany skórne i rany – oczyszcza ona skórę, dlatego pomaga pokonać trądzik. Ponadto znajdujące się w niej substancje mają działanie antyseptyczne, przeciwbakteryjne, dzięki czemu wspomaga ona gojenie się ran;
przeziębienia -w jej składzie znajduje się cenna witamina C i substancje bakteriobójcze.
Zioło to jest dostępne w różnej formie, dlatego można je stosować w odpowiedni dla siebie sposób. Ponadto jest łatwe w uprawie, dlatego warto hodować je na domowym parapecie. Podkreśli smak jedzenia, a w razie potrzeby pomoże w powrocie do zdrowia.
Jak stosować tymianek – dawkowanie
Suplementy diety z tymiankiem w składzie należy spożywać tak, jak opisano to w instrukcji umieszczonej na opakowaniu. W przypadku pastylek z tymiankiem można stosować je aż do 6 razy na dobę w odstępach po 4 godziny.
Natomiast napar z tymianku można pić od 3 do 4 razy dziennie. Aby go przygotować, należy 1-2 łyżki suszu zalać wrzątkiem. Napar jest gotowy po ok. 15 minutach parzenia.
Tymianek – przeciwwskazania
Stosowanie tymianku jest bezpieczne, jednak niektórzy muszą zrezygnować ze spożywania suplementów, tabletek do ssania i naparów na jego bazie. Dotyczy to:
kobiet w ciąży i karmiących piersią;
tych, którzy cierpią na alergię na macierzankę włoską
osób, którym dolegają choroby serca;
tych, którzy chorują na wrzody – tymianek zwiększa wydzielanie soku żołądkowego.
Tymianek – efekty stosowania
Efektem stosowania tymianku może być:
szybsze uporanie się z samą infekcja oraz z jej objawami, a w tym z kaszlem;
poprawa wyglądu włosów i cery – pomaga on w walce z łupieżem, przetłuszczającymi się włosami i z trądzikiem;
ulga, jeśli chodzi o układ trawienny;
uporanie się z bólem – pomaga zwalczyć bóle reumatyczne, zatok. Wykorzystuje się w tym celu olejek tymiankowy. W pierwszym przypadku stosuje się go bezpośrednio na skórę, a w drugim sięga się po niego, chcąc zrobić inhalację.
Tymianek – skutki uboczne
Skutki uboczne może wywołać przede wszystkim stosowanie olejku tymiankowego w zbyt dużych ilościach. W przypadku jego przedawkowania mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego:
nudności i wymioty;
zapalenie żołądka.
Oprócz tego mogą wystąpić również bóle głowy i problemy z oddychaniem. Jednak stosowanie go zgodnie z instrukcją – znajdującą się np. na opakowaniu suplementu – picie z umiarem naparów z tymianku, ogranicza ryzyko wystąpienia skutków ubocznych do minimum.
Czy można używać tymianku w ciąży?
Należy zrezygnować ze spożywania tymianku w okresie ciąży. Dotyczy to zwłaszcza olejku tymiankowego. Zawarte w nim substancje mogą powodować skurcze macicy, a w efekcie przedwczesny poród.
Tymianek i tymol – na co szczególnie uważać?
Spożycie tymolu znajdującego się w tymianku, może być zgubne dla zdrowia. Jeśli w organizmie znajdzie się go za dużo, będzie miał on działanie toksyczne. Wtedy może spowodować uszkodzenia:
wątroby,
nerek,
układu nerwowego.
Oprócz tego zbyt duża ilość tymolu może być odpowiedzialna za pojawienie się białkomoczu.
Jak uprawiać tymianek?
Macierzankę włoską warto uprawiać na parapecie znajdującym się przy oknie wychodzącym na południową stronę. Natomiast, aby rosła on w gruncie przed domem, należy najpierw przygotować rozsadę. W maju powinna znaleźć się ona w miejscu docelowym w ziemi. Gleba, na której będzie uprawiana macierzanka włoska, musi być zasobna w próchnicę. Roślinę tę należy podlewać tylko w przypadku suszy.
Jak suszyć i przechowywać tymianek?
Zioło to suszy się w przewiewnym, suchym miejscu, w którym panuje temperatura nie wyższa niż 35°C. Świeże gałązki tymianku należy przedtem związać w pęczki. Kiedy macierzanka włoska wyschnie, należy przechowywać ją w zamkniętych szklanych lub ceramicznych naczyniach.
Domowe sposoby używania tymianku
Na bazie tymianku można przygotować domowe płukanki do włosów i syrop na kaszel. Do przygotowana tego drugiego specyfiku będzie potrzebne także 250 ml wody oraz jedna cebula. Wszystkie składniki należy zagotować i dusić na małym ogniu przez 30 minut. Susz z tymianku wykorzystasz też do przemywania twarzy.
Zioło to jest alternatywą zarówno dla kosmetyków, jak i dla tradycyjnych lekarstw. Po świeży i suszony tymianek warto sięgać na co dzień, w przypadku choroby i chcąc zadbać o urodę.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Zioła w ciaży - które zioła wybrać, żeby pozbyć się dolegliwości ciążowych? Zobacz jakie zioła wspierają zdrowie, a jakich trzeba bezwzględnie unikać.
Strączyniec cewiasty to nie tylko skuteczna roślina wykazująca działanie przeczyszczające, ale także moczopędne, przeciwbólowe, przeciwutleniające i przeciwzapalne.
Polecane dla Ciebie
Poznaj 32 źródła naturalnego wystepowania witaminy B6. Dowiedz się jakie jest jej dzienne zapotrzebowanie oraz jakie są przyczyny i skutki jej niedoboru oraz nadmiaru
Dowiedz się wszystkiego o wodzie z brzozy, która w medycynie ludowej jest od lat z sukcesem używana na wzmocnienie odporności, reumatyzm, kamienie nerkowe, anemię czy wrzody.
Jak działają naturalne spalacze tłuszczu? To mityczne substancje cudotwórcze, czy realne i skuteczne suplementy diety? Czy są bezpieczne? Które są najlepsze i czy mają skutki uboczne?
Odkryj, jak uzupełnić żelazo! Poznaj produkty bogate w ten minerał, objawy niedoboru i wskazówki, jak zadbać o jego optymalny poziom w ciele.
Poznaj jedną z najważniejszych witamin i jej super skutki - witamina C na twarz to odkrycie, które pomaga wyrównać koloryt skóry, zniwelować przebarwienia, pozbyć się trądziku!