Na dolegliwości żołądkowo-jelitowe warto zastosować ziele drapacza lekarskiego. Intensywnie pobudza produkcję soków trawiennych, przez co skutecznie zwalcza niestrawność i wzdęcia.
Gojnik – Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania i jak parzyć ziele gojnika?
- Opublikowano: 31.08.2022
Gojnik to inaczej szałwia libańska lub herbatka górska. Ma wiele cennych właściwości prozdrowotnych, wzmacnia układ odpornościowy, łagodzi schorzenia układu pokarmowego, niweluje powstawanie wolnych rodników. Od wielu lat jest wykorzystywany w krajach bałkańskich, m.in. w problemach gastrycznych lub przy przeziębieniu, a także w leczeniu różnych dolegliwości.
Gojnik, czy też ziele gojnika (łac. Sideritis) to rodzaj rośliny pochodzącej z południowych obszarów globu, w tym z Afryki i Europy Południowej. Do rodzaju gojnik należą te gatunki:
gojnik górski (drobnokwiatowy), (łac. Sideritis montana),
gojnik hyzopolistny (łac. Sideritis hyssopifolia),
gojnik macedoński (łac. Sideritis scardica),
gojnik syryjski (łac. Sideritis raeseri).
Gojnik należy do rodziny jasnotowatych/wargowych (łac. Lamiaceae/Labiateae). Gatunki tych roślin występują w różnych miejscach. W Polsce gojnik zyskał wiele synonimów, takich jak przyrocze ziele, chimeryczne ziele czy bocianie noski, a także herbata górska.
Podstawowym i szeroko stosowanym surowcem pozyskiwanym z tej rośliny jest jej ziele (Sideritis Herba) zbierane wczesną wiosną. Podczas suszenia trzeba unikać bezpośredniej ekspozycji na słońce. Gojnik nazywa się również szałwią libańską i herbatą górską ze względu na szerokie zastosowanie jako dodatek do herbat lub samodzielny składnik aromatycznych naparów. Ich smak opisywany jest jako delikatny, ziołowo-orzeźwiający. Posiada równie przyjemny aromat.
Z gojnika pozyskuje się olejek eteryczny używany m.in. w kosmetykach anti-age.
Gojnik – właściwości sideritis
Główne właściwości gojnika to:
właściwości przewidrobnoustrojowe – przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne (działanie monoterpenów, np. pinen, karwakol);
właściwości antyoksydacyjne (przeciwutleniające) – opóźnia procesy starzenia;
działa przeciwzapalnie;
przeciwdziałanie powstawaniu zmarszczek;
właściwości przyspieszające gojenie się ran;
właściwości pobudzające apetyt.
Dodatkowe właściwości gojnika, potwierdzone w badaniach nad konkretnym gatunkiem:
właściwości hamujące rozwój komórek nowotworowych – działanie przeciwnowotworowe gatunku Sideritis perfoliata na rakowe komórki wątroby;
wykazanie potencjału Sideritis perfoliata w redukcji zmarszczek mimicznych,
gojnik także poprawia samopoczucie,
dodaje energii i zmniejsza uczucie zmęczenia,
działa na układ krążenia i układ oddechowy,
reguluje ciśnienie krwi.
Gojnik – zastosowanie
Gojnik dostępny jest w sklepach zielarskich przeważnie jako zasuszone ziele. Europejska Agencja ds. Leków zaleca stosować go jako tradycyjny ziołowy produkt leczniczy w łagodzeniu kaszlu związanego z przeziębieniem i w łagodnych zaburzeniach żołądkowo-jelitowych.
Etykiety suplementów zawierających gojnik zawierają także inne zastosowania. Herbata górska jest wskazana w celu poprawy funkcjonowania układu krążenia oraz układu moczowego. To także jedno z ziół na wzmocnienie organizmu, które może przydać się w okresie rekonwalescencji lub jako naturalne wsparcie dla układu odpornościowego.
Co ciekawe, w sprzedaży dostępny jest również olej żywokostowy z gojnikiem. Właściwości tego środka wykorzystywane są w leczeniu różnych dolegliwości dermatologicznych.
Gojnik – przeciwwskazania
Nie należy podawać naparów z gojnika dzieciom, a także kobietom w ciąży i karmiącym matkom. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby uczulone na jakąkolwiek roślinę z rodziny Lamiaceae (Labiateae).
Jak działa gojnik i na co pomaga?
Gojnik a stawy
W przypadku wystąpienia u nas stanów zapalnych stawów, ścięgien lub kończyn, możemy je potraktować olejem żywokostowym z gojnikiem. Smarowanie nim wykazuje działanie łagodzące też na bóle kręgosłupa i bóle reumatyczne. Gojnik wspomaga też w przypadku zwichnięć, skręceń, złamań, stłuczeń i towarzyszących im obrzęków. Nie zapominajmy jednak, że olej wspiera, ale nie leczy, zatem najlepiej zasięgnąć porady doświadczonego fizjoterapeuty lub ortopedy.
Po olej żywokostowy z gojnikiem warto sięgać też przy skurczach i bólach mięśni, nerwobólach, drętwieniu kończyn, rwie kulszowej czy problemach z więzadłami. Gojnik także wspomaga gojenie.
Gojnik a cukrzyca
Z dobrodziejstwa tego zioła i jego cennych składników mogą korzystać również osoby cierpiące na cukrzycę, ponieważ gojnik nie zawiera żadnych cukrów, ani innych dodatkowych składników wpływających na poziom glukozy we krwi. Napar z gojnika jest zalecany diabetykom, gdyż pomaga pozbyć się nadmiaru cukru z organizmu.
Jak stosować gojnik – dawkowanie
Najwięcej właściwości prozdrowotnych znajduje się w suszu kwiatowym gojnika. Warto wybierać zasuszone ziele, a nie gotowy sproszkowany produkt. Ponadto należy w odpowiedni sposób przygotowywać napar z gojnika. Łyżkę ziela zalewamy gorącą wodą i zaparzamy pod przykryciem przez mniej więcej 5-10 minut. Napój po przecedzeniu nadaje się do picia, ale można dodać do niego miętę, odrobinę cytryny, czy miodu.
Gojnik – efekty stosowania
Gojnik z powodzeniem można stosować na wiele dolegliwości. W medycynie ludowej ziele gojnik było zalecane i stosowane:
w celu wzmocnienia odporności i leczenia schorzeń układu oddechowego, takich jak przeziębienia, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, kaszel, grypa oraz astma. Herbata z gojnika jest zalecana szczególnie w okresie jesienno-zimowym, bo pomaga wzmocnić naturalną odporność organizmu i rozpocząć walkę z infekcjami górnych dróg oddechowych,
wspomagająco w leczeniu zaburzeń trawiennych – bo gojnik wspomaga procesy trawienne. Napar można pić przy objawach niestrawności,
profilaktycznie w chorobach układu nerwowego – gojnik wzmacnia zwrotny wychwyt neuroprzekaźników i przyspiesza usuwanie złogów białkowych, odpowiadających za procesy neurodegeneracyjne w demencji starczej i chorobie Alzheimera. Pomaga też złagodzić skutki stresu, działa łagodnie przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie,
wspomagająco w leczeniu schorzeń układu moczowego – ziele gojnika jest cennym środkiem moczopędnym, rozkurczowym i przeciwzapalnym,
do pielęgnacji urody – wyciągi i esencje z gojnika stanowią składnik kremów przeciwzmarszczkowych oraz preparatów chroniących skórę przez promieniowaniem ultrafioletowym (UV). Działanie antybakteryjne i przeciwutleniające sprawia, że napary z gojnika można stosować jako tonik.
Gojnik – skutki uboczne
Skutki uboczne stosowania gojnika opisywane są niezwykle rzadko. W badaniach na zwierzętach nie wykryto toksyczności, nawet przy wysokich dawkach 2000 mg na kg masy ciała, podawanych przez 14 kolejnych dni. Nie zaobserwowano również działania genotoksycznego.
Niemniej jednak pamiętajmy o możliwości wystąpienia alergii. Osoby uczulone na składniki zawarte w gojniku lub inne rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), nie powinny go stosować.
Herbata z gojnika – jak parzyć gojnik?
Jak często parzyć i pić gojnik? Przyrządzanie herbaty górskiej nie jest skomplikowane, a smak skłania do regularnego spożywania. Wystarczy zalać 1 łyżeczkę suszonego surowca szklanką wrzątku i odstawić na 5-10 min do naciągnięcia, najlepiej pod przykryciem. Tak przyrządzony napar można pić nawet 2-3 razy dziennie, np. z dodatkiem miodu lub stewii.
Dlaczego warto stosować gojnik?
Ponieważ gojnik zawiera szereg substancji aktywnych, wykazujących działanie na ludzki organizm. W jego skład wchodzi olejek eteryczny złożony z kilkudziesięciu składników. Ilość olejku zależy od odmiany rośliny oraz sposobu jej przechowywania i obróbki. Łatwo ulega rozkładowi w wyższej temperaturze.
Oprócz olejku eterycznego, ziele gojnika zawiera flawonoidy, garbniki, sterole, kumaryny, kwasy fenolowe oraz składniki mineralne, takie jak żelazo, potas, magnez, wapń i sód.
Oprócz wielu cennych zastosowań gojnik wykazuje działanie na ośrodkowy układ nerwowy zawarte w gojniku substancje, wydobyte w wyciągach alkoholowych, hamują wychwyt zwrotny istotnych neuroprzekaźników – serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. To sprawia, że ziele gojnika nadaje się w przypadku lekkich stanów lękowych i okresach złego samopoczucia.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Tasznik pospolity znany jako popularny i uporczywy chwast może przynieść wiele dobrego dla zdrowia Twojego organizmu, usprawni pracę serca, układu moczowego i powstrzyma krwawienia
Żeń szeń syberyjski jest podobny do swojego klasycznego kuzyna, ale ma też wiele własnych oryginalnych i niepowtarzalnych właściwości - sprawdź, jak Tobie może on pomóc!
Polecane dla Ciebie
Omułek zielonowargowy ma wiele korzyści dla zdrowia, ale jak każdy suplement, może mieć pewne działania niepożądane. Dowiedz się więcej o jego właściwościach i ryzykach!
Biotyna czyli witamina h, to składnik znany z dobroczynnego działania na włosy i układ nerwowy, ale czy jest to witamina bezpieczna w stosowaniu? Sprawdź skutki uboczne jakie może powodować
Jak działają naturalne spalacze tłuszczu? To mityczne substancje cudotwórcze, czy realne i skuteczne suplementy diety? Czy są bezpieczne? Które są najlepsze i czy mają skutki uboczne?
Naturalne probiotyki to doskonały sposób na wzmocnienie Twojego organizmu i wyposażenie go w naturalną tarczę ochronną i wzmacniającą; zobacz, gdzie je znaleźć
Poznaj, jak skutecznie działa zawarty w zielonych warzywach chlorofil, który ma dobroczynny wpływ na nasz organizm, pobudza produkcję krwi oraz przeciwdziała starzeniu!