Kakao

Kakao – Właściwości, działanie, wartości odżywcze, zastosowanie i przeciwwskazania

Kakao to powszechnie stosowana nazwa ziaren kakaowca właściwego. Od stuleci kakao spożywane jest przez człowieka, a z jego cennych właściwości korzystali już starożytni Majowie i Aztekowie. Kakao zawiera aminokwasy, duże ilości związków mineralnych, nienasycone kwasy tłuszczowe i witaminy. Na uwagę zasługuje również obecność teobrominy, kofeiny i teofiliny, czyli naturalnych stymulantów. Dzięki dużej ilości substancji aktywnych kakao intensywnie oddziałuje na nasze ciało i umysł. Jest skutecznym sposobem na poprawę nastroju i odzyskanie wewnętrznej równowagi. Dodaje energii, polepsza pracę umysłu, a jednocześnie, jako silny antyoksydant, chroni nasze komórki przed stresem oksydacyjnym.

Kakao kojarzy nam się głównie z rozpieszczającymi podniebienie słodkościami, jednak warto też poznać liczne właściwości prozdrowotne tego produktu.

Kakao pozyskiwane jest z nasion owoców kakaowca pospolitego (Theobroma cacao L.). Jest to nieduże drzewo rosnące w cieniu wyższych drzew. Jego owoce otoczone są grubą łupiną, a w ich wnętrzu znajduje się słodki, biały miąższ.

Istnieje ponad dwadzieścia gatunków kakaowca, jednak tylko gatunek Theobroma cacao L. stosowany jest do produkcji czekolady. Znanych jest wiele odmian tego gatunku, między innymi Trinitario, Criollo i Forastero. Tę ostatnią odmianę charakteryzuje mocny aromat i gorzki smak. Należy ona do tzw. kakao konsumpcyjnego i stanowi aż 85% wszystkich upraw kakao. Aromat kakao może nieco różnić się w zależności od miejsca pochodzenia.

Drzewo kakaowca pochodzi z tropikalnych lasów Ameryki Środkowej i Południowej, tam też usytuowane są jego największe plantacje. Uprawy kakaowca spotkać też można w Afryce i Azji. Ziarna kakaowca wykorzystywane są głównie w przemyśle spożywczym, cukierniczym i kosmetycznym. Ich zastosowanie sięga również przemysłu farmaceutycznego. Żeby z ziaren kakaowca powstał ciemnobrązowy proszek, który znamy jako kakao, muszą one być poddane wielu procesom. Najpierw przeprowadzany jest proces fermentacji, potem suszenia, prażenia, łuszczenia, mielenia, odtłuszczania.

Bardzo cennym surowcem pozyskiwanym z ziaren kakaowca jest tłuszcz kakaowy, czyli masło kakaowe. Służy między innymi do produkcji czekolady, wchodzi też w skład licznych preparatów do pielęgnacji ciała, twarzy i włosów.

Kakao

Kakao – właściwości

Silne właściwości przeciwutleniające kakao sprawiają, że stanowi ono cenną barierę obronną przed wolnymi rodnikami, a co za tym idzie przed schorzeniami cywilizacyjnymi, w tym chorobami układu krążenia, nowotworami, chorobami neurodegeneracyjnymi. Dzięki przeciwutleniaczom kakao redukuje też stany zapalne w organizmie i opóźnia procesy starzenia.

Co ciekawe, kakao jest jednym z najbogatszych w przeciwutleniacze produktów spożywczych. Zawiera ich około trzy razy więcej niż zielona herbata i około dwa razy więcej niż czerwone wino. Substancje przeciwutleniające obecne w kakao to między innymi niektóre witaminy i składniki mineralne (cynk, selen, witamina E), a także liczne polifenole, w tym: flawanole, antocyjany, kwasy fenolowe, katechiny, epikatechiny.

Kakao wykazuje także właściwości neuroprotekcyjne. Chroni neurony przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki i zapobiega ich przedwczesnemu starzeniu. Ma korzystny wpływ na chemię mózgu. Poprawia samopoczucie psychiczne, zwiększa też wydajność umysłową. Wysoka zawartość kofeiny i teobrominy sprawia, że kakao wykazuje także właściwości pobudzające.

Właściwości zdrowotne kakao:

  • antyoksydacyjne (przeciwutleniające),

  • przeciwnowotworowe,

  • antystarzeniowe,

  • przeciwzapalne,

  • regenerujące,

  • wzmacniające,

  • ochronne dla organów (m.in. dla serca, mózgu, wątroby),

  • hipotensyjne (obniżające ciśnienie),

  • rozkurczające naczynia krwionośne,

  • przeciwzakrzepowe,

  • rozluźniające mięśnie oskrzeli,

  • przeciwkaszlowe,

  • moczopędne,

  • termogenne, przyspieszające metabolizm, odchudzające,

  • antystresowe, stabilizujące nastrój,

  • pobudzające, redukujące zmęczenie.

Kakao – wartości odżywcze

Wartości odżywcze kakao z całą pewnością można uznać za ponadprzeciętne. Naturalne kakao zawiera bogaty arsenał witamin i składników mineralnych. Nie brakuje w nim tez białka, wolnych aminokwasów, licznych kwasów tłuszczowych i błonnika pokarmowego. Spożywanie kakao to patent na zapewnienie organizmowi zastrzyku większości potrzebnych mu do prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych.

Cenne składniki obecne w ziarnach kakaowca:

  • witaminy z grupy B,

  • witamina E,

  • witamina K,

  • foliany,

  • kwasy tłuszczowe (jednonienasycone, wielonienasycone, nasycone),

  • białka,

  • aminokwasy (tryptofan, tyramina),

  • błonnik pokarmowy,

  • alkaloidy purynowe (kofeina, teobromina, teofilina),

  • polifenole,

  • magnez,

  • żelazo,

  • potas,

  • cynk,

  • selen,

  • miedź,

  • mangan,

  • fosfor,

  • wapń.

Kakao

Kakao – zastosowanie

Kakao to nie tylko składnik słodkich wypieków i napojów mlecznych, ale także efektywny naturalny kosmetyk. Pozyskiwane z ziaren kakao masło kakaowe wykazuje znakomite właściwości natłuszczające, ochronne i regenerujące, dlatego zasila ono skład wielu balsamów, kremów, masek, odżywek i innych preparatów kosmetycznych.

Kakao w kuchni

Kakao to niezwykle intensywny i wyrazisty w smaku składnik kuchni. Choć głównie stanowi element dań na słodko, dodawane jest także do niektórych potraw na ostro w celu urozmaicenia i podbicia smaku. Gości w sztandarowych daniach kuchni meksykańskiej, takich jak kurczak w sosie mole czy chili con carne, wchodzi w skład marynat do mięs i wytrawnych sosów. Pasuje do wielu rodzajów mięs, w tym do kaczki, kurczaka, indyka czy wieprzowiny.

Kakao jest nieocenione jako składnik wypieków, w tym ciast, ciasteczek, babeczek, rogalików, tortów. Doskonale sprawdza się jako dodatek do kremów, musów, deserów (np. na bazie jogurtu, serków lub ryżu). Można dodawać je do owsianek, kaszek, puddingów, lodów, koktajli. Z udziałem kakao przyrządzimy też wyśmienite napoje mleczne. Dobrze komponuje się także z kawą. Jeśli mamy ochotę na lekką odmianę dla tradycyjnej małej czarnej, wystarczy zmieszać 2 łyżeczki kawy z łyżeczką kakao i zaparzyć jak zwykłą kawę.

Kakao w kosmetyce

Substancje biologicznie aktywne pozyskiwane z ziaren kakaowca, w tym głównie masło kakaowe, są cenione w kosmetyce. Masło kakaowe zawiera bogatą paletę kawasów tłuszczowych, witamin, antyoksydantów, minerałów i jest bardzo dobrze tolerowane przez skórę, przez co ma znakomity wpływ na jej kondycję.

Masło kakaowe doskonale odżywia skórę i nawilża. Jednocześnie odpowiednio natłuszcza, chroniąc ją przed szkodliwymi czynnikami. Zwiększa elastyczność skóry, ujędrnia, łagodzi podrażnienia, wykazuje też działanie naprawcze. Zwalczając wolne rodniki, opóźnia procesy starzenia skóry i pozwala dłużej zachować młody, witalny wygląd.

Z uwagi na wielostronne dodatnie oddziaływanie na skórę, masło kakaowe wchodzi w skład najróżniejszych kosmetyków: kremów (w tym kremów do cery suchej, zmęczonej i starzejącej się), balsamów do ciała (w tym wyszczuplających i antycellulitowych), preparatów do opalania, balsamów do ust, serum do twarzy, masek na ciało, serum do paznokci, serum na rozstępy etc.

Masło kakaowe ma także korzystny wpływ na włosy – wzmacnia je, wygładza, zapobiega rozdwajaniu końcówek, pozostawia błyszczącymi i zrewitalizowanymi. Jest składnikiem szamponów, odżywek i masek na włosy.

Jak działa kakao i na co pomaga?

Szerokie spektrum prozdrowotnych właściwości kakao sprawia, że jest ono skutecznym wsparciem w eliminowaniu rozmaitych problemów zdrowotnych. Warto też spożywać je w celach zapobiegania chorobom i wzmacniania naturalnych sił obronnych organizmu.

Kakao na dobrą energię

Kakao, podobnie jak kawa, zawiera kofeinę, przez co wykazuje właściwości pobudzające. Z pewnego względu jest jednak od kawy zdrowsze i daje lepsze efekty. W przeciwieństwie do kawy nie wywołuje zjawiska nadmiernego pobudzenia, kołatania serca, skoków ciśnienia. Nie powoduje też efektu tzw „zjazdu” kofeinowego objawiającego się nagłą sennością, obniżeniem sprawności umysłowej i dużym znużeniem. Zamiast tego gwarantuje stały poziom energii przez dłuższy czas. Wpływa na zwiększenie ukrwienia mózgu, poprawiając pamięć, koncentrację i zwiększając naszą efektywność umysłową.

Kakao na dłuższe życie

Ziarna kakaowca dodają witalności, wspierają procesy odnowy tkanek i wywierają korzystny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Niektórzy są nawet zdania, że kakao wydłuża życie. W istocie jest w tym wiele prawdy. Wysoka zawartość antyoksydantów w ziarnach kakao sprawia, że nasze komórki są lepiej chronione przed uszkodzeniami i przedwczesnym obumieraniem, a organizm wolniej się starzeje.

Kakao na stres

Substancje aktywne zawarte w kakao, takie jak teobromina, magnez, kwas walerianowy sprawiają, że jesteśmy mniej podatni na stres, bardziej zrelaksowani, spokojniejsi i rzadziej ulegamy stanom depresyjnym.

Kakao na dobry nastrój

W ziarnach kakaowca znajdziemy sporą ilość tryptofanu – aminokwasu będącego prekursorem serotoniny, czyli tzw. hormonu szczęścia odpowiedzialnego za utrzymywanie dobrego nastroju, równowagi wewnętrznej oraz stanu ogólnego zadowolenia.

Kakao na kamicę nerkową

Według hiszpańskich uczonych zawarta w ziarnach kakaowca właściwego teobromina przeciwdziała tworzeniu się kamieni nerkowych.

Kakao na kaszel

Stosunkowo rzadko kakao wykorzystywane jest w leczeniu kaszlu, a szkoda. Zawarta w ziarnach kakaowca teobromina wpływa w sposób blokujący na nerwy czuciowe, przez co tłumi odruch kasłania. W związku z tym jest kilkukrotnie skuteczniejsza w zwalczaniu kaszlu niż znane leki przeciwkaszlowe, takie jak kodeina.

Kakao jako afrodyzjak

Kakao, stymulując uwalnianie neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy adrenalina, przyczynia się do eliminacji uczucia zmęczenia. Zamiast tego polepsza nastrój i przynosi efekt pobudzenia, lekkiej euforii oraz wzrostu sił witalnych.

Kakao na cukrzycę

Kakao bez dodatku cukru charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym, dlatego jest bezpieczne, a nawet wskazane dla osób z cukrzycą. Co powinno zainteresować osoby zmagające się z problemami na tle cukrzycowym, kakao zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny i pomaga normować poziom cukru we krwi.

Kakao na prawidłowe ciśnienie krwi

Dzięki dużej zawartości przeciwutleniaczy (w tym epikatechin, katechin i procyjanidyn), a także teobrominie, kakao daje efekt hipotensyjny, czyli obniżający ciśnienie tętnicze krwi.

Kakao dla serca

Kakao doskonale sprawdza się w prewencji chorób sercowo-naczyniowych takich jak miażdżyca i choroba wieńcowa. Zmniejsza ryzyko wystąpienia udarów, zawałów, zatorów. Wykazuje działanie kardioprotekcyjne i przeciwzakrzepowe. Dzięki obecności polifenoli niweluje stany zapalne w naczyniach i przeciwdziała skrzepom (przez redukcję cytokin prozapalnych i cząstek przylegania).

Co warto podkreślić, chociaż kakao zawiera sporą ilość nasyconych kwasów tłuszczowych, nie powoduje zwiększenia stężenia cholesterolu we krwi.

Kakao

Kakao – przeciwwskazania

Istnieje kilka przeciwwskazań do stosowania kakao. Jest to głównie alergia na kakao i czekoladę oraz nadciśnienie tętnicze. Należy również zachować ostrożność w stosowaniu większych ilości ziaren kakaowca w przypadku niektórych chorób serca. Osoby uczulone mogą sięgać po zamienniki kakao, np. karob.

Kakao – skutki uboczne

Spożywane z umiarem kakao lub stosowane w odpowiednich dawkach preparaty z ekstraktami z kakaowca zazwyczaj nie przynoszą żadnych działań niepożądanych. Jednak spożywanie ich w zbyt dużych ilościach może wpływać na wystąpienie pewnych skutków ubocznych, takich jak: bezsenność, zaburzenia pracy nerek, stany lękowe.

Kakao – efekty stosowania

Pozytywne efekty regularnego spożywania kakao to przede wszystkim wzmocnienie bariery obronnej organizmu przed patogenami i chorobami cywilizacyjnymi, zwiększenie odporności na stres oraz zmęczenie psychiczne i fizyczne, a także poprawa koncentracji i produktywności umysłowej. Inne rezultaty działania kakao to: polepszenie pracy mięśni, wzrost witalności i energii, lepsza praca układu krążenia, szybszy metabolizm, spadek poziomu cholesterolu.

Czy kakao jest zdrowe i czy warto je stosować?

Kakao to bardzo zdrowy produkt o niezrównanych walorach smakowych. Najbardziej wartościowe pod względem prozdrowotnym jest surowe kakao. Nie jest poddawane obróbce w wysokiej temperaturze. Mocno ograniczony proces przetwarzania sprawia, że kakao surowe pozostaje w bardzo wysokim stopniu nasycone cennymi bio-substancjami. Zwykłe kakao posiada już ich dużo mniejsze ilości. Niemniej jednak zarówno spożywanie klasycznego kakao, jak i surowego dodatnio odbije się na stanie naszego organizmu.

KATEGORIE

ZDROWA DIETA

ZDROWA DIETA

PRZEPISY

PRZEPISY

OLEJE

OLEJE

MIODY

MIODY

SUPERFOODS

SUPERFOODS

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

Zielares

Zielares

Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.

Czytaj także

Polecane dla Ciebie

Cząber to przyprawa znana z właściwości poprawiających trawienie i redukujących objawy biegunki. Charakteryzuje się bogatym składem i ciekawymi właściwościami zdrowotnymi.
Amarantus to smaczne i pożywne ziarna, które można spożywać pod wieloma postaciami. Zawiera mnóstwo składników odżywczych. Sprawdź jakie ma właściwości zdrowotne?
Poznaj tajniki erytrytolu i ksylitolu! Ten artykuł ujawnia kluczowe różnice, zalety i porady, które pomogą Ci wybrać najlepszy słodzik dla Twojego zdrowia i smaku.
Zobacz jak w prosty sposób domowym sposobem zrobić syrop z mniszka lekarskiego - Zobacz gotową listę składników oraz dowiedz się jak go przechowywać i dawkować. Na zdrowie!
Babka lancetowata to popularna roślina pojawiająca się na łąkach, nieużytkach i przy drogach. Jej liście często są wykorzystywane do tworzenia syropu. Dowiedz się więcej.