Przed Wami jedna z najbardziej trujących roślin - szalej jadowity zwany cykutą, który można spotkać na terenach podmokłych. Jak wyglądają objawy zatrucia i jak rozpoznać szalej?
Kobylak czyli Szczaw kędzierzawy – Właściwości, działanie, zastosowanie, przeciwwskazania i czy jest trujący
- Opublikowano: 03.03.2023
Szczaw kędzierzawy, inaczej kobylak, to należąca do rodziny rdestowatych bylina występująca pospolicie niemal na wszystkich kontynentach. Inne regionalne nazwy tej rośliny to szczaw koński, kobyli szczaw, szczaw lancetowaty i szczekaj. Dla uprawiających ziemię jest uporczywym chwastem, ale dla zwolenników medycyny naturalnej, wartościową rośliną leczniczą kryjącą w sobie duże możliwości prozdrowotne. Zawiera między innymi dobrze przyswajalne żelazo, przez co jest pomocny przy niedokrwistości. Poznaj wszystkie atuty kobylaka.
Szczaw kędzierzawy (Rumex crispus L.) to gatunek należący do tej samej rodziny co rabarbar i gryka, czyli do rodziny rdestowatych. Jest też bliskim krewnym popularnej rośliny jadalnej, czyli szczawiu zwyczajnego. Często nazywany jest kobylakiem.
Trudno określić konkretne miejsce pochodzenia szczawiu kędzierzawego. Roślina ma małe wymagania co do warunków bytowych i łatwo się rozprzestrzenia, dlatego można natknąć się na nią niemal w każdej strefie klimatycznej i we wszystkich rejonach globu, w tym w całej Europie, Azji, obu Amerykach, Australii i Afryce.
W Polsce szczaw kędzierzawy jest jednym z najpospolitszych chwastów. Choć potrafi być zmorą rolników, dla wielu osób jest cennym ziołem. Napary i odwary z liści, korzeni i nasion kobylaka stanowią remedium na zaburzenia pracy układu trawiennego, ale mogą być wykorzystywane również przy innych dolegliwościach, a także przy uszkodzeniach i niedoskonałościach skóry.
Jak wygląda kobylak oraz jak i gdzie go zbierać?
Szczaw kędzierzawy może dorastać nawet do 1,5 m, ale przeważnie osiąga około pół metra, do metra wysokości. Bardzo łatwo się rozmnaża i szybko rozplenia. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Lubi tereny o znacznym stopniu zawilgocenia. Występuje głównie na pastwiskach, polach i łąkach (zwłaszcza podmokłych). Spotkać go można również przy rzekach i zbiornikach wodnych, na nieużytkach, rumowiskach, w ruinach, na wysypiskach śmieci, parkingach.
Szczaw kędzierzawy posiada wzniesioną, pojedynczą lub rozgałęzioną łodygę i obszerne, mocno kędzierzawe, lancetowate lub eliptyczne liście. Kwiaty są drobne, najczęściej ciemno czerwone, zebrane w wiechowate, długie, gęste kwiatostany. Owocem jest trójgraniasty orzeszek.
Choć kobylak rośnie prawie wszędzie, miejsce zbiorów nie powinno być przypadkowe. Najlepiej zbierać to zioło na terenach czystych, niezanieczyszczonych przez cywilizację. Korzeń kobylaka wykopuje się wczesną wiosną bądź jesienią, a następnie pozostawia w ciepłym miejscu do wysuszenia. Nasiona zbiera się jesienią, kiedy ściemnieją. Natomiast liście można zbierać przez cały okres wegetacji.
Szczaw kędzierzawy – właściwości kobylaka
W medycynie naturalnej szczaw kędzierzawy gości od wielu wieków. W dawnych czasach stosowano go na problemy gastryczne, przy żółtaczce, na rany, owrzodzenia i ugryzienia. Był też pomocny w leczeniu schorzeń krwi i błonicy. W ostatnich latach jego popularność była niewielka, jednak dziś znów staje się jednym z popularnych surowców stosowanych w fitoterapii.
W celach prozdrowotnych i kosmetycznych wykorzystywane są: korzenie kobylaka, nasiona kobylaka i liście kobylaka. Wszystkie te części wykazują pokrewne właściwości, jednak napary i wywary z liści i korzenia kobylaka działają nieco intensywniej niż z nasion.
Szczaw kędzierzawy zawiera liczne makro- i mikroelementy, białka, witaminy i fitozwiązki, dzięki którym wspomaga organizm na wiele sposobów. W składzie kobylaka znajdziemy takie substancje aktywne jak:
żelazo,
wapń,
magnez,
mangan,
witamina C,
garbniki,
szczawiany,
flawonoidy,
karotenoidy,
kwas chryzofanowy,
antrachinony (emodyna),
chlorofil.
Za sprawą bogatego składu szczaw kędzierzawy wykazuje właściwości:
przeciwulteniające,
antybakteryjne, przeciwgrzybicze,
przeciwzapalne,
antyseptyczne,
ściągające,
regenerujące,
przeciwbiegunkowe,
przeciwwymiotne,
aktywizujące układ pokarmowy, regulujące trawienie,
przeciwkrwotoczne,
łagodzące (np. na górne drogi oddechowe).
Szczaw kędzierzawy – zastosowanie w kosmetyce
Szczaw kędzierzawy znajduje coraz więcej zwolenników, zarówno jako recepta na rozmaite problemy zdrowotne, jak i jako naturalny kosmetyk. Działając antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, sprawdza się w przypadku cery skłonnej do powstawania zaskórników i wyprysków. Zmniejsza także łojotok, co mogą docenić właściciele cery tłustej. Jest ponadto rekomendowany w przypadku chorób skóry, takich jak grzybica, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, trądzik.
Kobylak może też pochwalić się wysoką zawartością antyoksydantów, w tym chlorofilu, flawonoidów, karotenoidów, antrachinonów, które przeciwdziałają niszczeniu komórek skóry przez wolne rodniki. Dlatego do stosowania tego zioła powinny przekonać się osoby szukające roślinnych sposobów na redukcję zmarszczek, rewitalizację cery i zahamowanie procesów starzenia skóry.
Z uwagi na działanie antyseptyczne, ściągające i naprawcze, zastosowanie szczawiu kędzierzawego jest też dobrą opcją w przypadku ran, ropni, wrzodów, czyraków, alergii skórnych. Przyspiesza gojenie, redukuje stany zapalne skóry, zaczerwienienia, obrzęki. Jest pomocny nawet na bardzo uporczywe, trudno gojące się rany.
Zewnętrznie, w celach pielęgnacyjnych i leczniczych, można stosować szczaw kędzierzawy do:
przemywania skóry,
okładów,
maseczek,
płukanek do włosów,
płukanek do jamy ustnej (np. w przypadku krwawienia dziąseł, bólu gardła),
kąpieli,
nasiadówek (np. w przypadku hemoroidów i infekcji intymnych).
Jak działa szczaw kędzierzawy i na co może pomóc koński szczaw?
W przeciwieństwie do szczawiu zwyczajnego szczaw kędzierzawy raczej nie jest wykorzystywany do celów kulinarnych. Ma za to całą gamę zastosowań prozdrowotnych. Jest między innymi cennym wsparciem w chorobach o podłożu autoimmunologicznym, w schorzeniach górnych dróg oddechowych, w grypie żołądkowej, zatruciach pokarmowych, w zaburzeniach przemiany materii, w chorobach skóry, w dolegliwościach ze strony wątroby, trzustki i dróg żółciowych, a także przy niedokrwistości i obniżonej krzepliwości krwi.
Kobylak na osłabienie
Picie naparów lub odwarów ze szczawiu kędzierzawego sprawdzi się w stanach osłabienia organizmu, np. przy obniżonej odporności, po chorobach, w stanie rekonwalescencji, przy niedoborach żywieniowych, przy sezonowym osłabieniu i braku sił witalnych.
Stymulując układ trawienny do pracy, kobylak wzmaga przyswajanie składników pokarmowych z pożywienia, przez co tkanki i organy są lepiej odżywione, silniejsze i sprawniej funkcjonują. Jest też uznawany za środek czyszczący krew i odtruwający organizm, przez co również przyczynia się do wzmocnienia organizmu i jego lepszej pracy.
Kobylak na anemię i niedokrwistość
Żelazo jest bardzo istotnym biopierwiastkiem uczestniczącym w tworzeniu czerwonych krwinek i w transporcie tlenu. Niedobór żelaza może prowadzić do niedokrwistości. Wielką zaletą szczawiu kędzierzawego jest duża zawartość żelaza przy jednoczesnej obecności witaminy C, dzięki której wchłania się ono w bardzo wysokim stopniu, mocno zasilając nasz organizm.
W składzie kobylaka znajdziemy również wspomagający leczenie anemii chlorofil. Dba o oczyszczanie krwi, poprawia ilość i jakość czerwonych krwinek i zwiększa dotlenienie komórek.
Ze względu na dużą ilość żelaza i chlorofilu, a także witaminy C, białek i minerałów, kobylak polecany jest nie tylko przy niedokrwistości, ale i przy osłabionej odporności, w przypadku wyczerpania fizycznego, przy nadmiarze toksyn w organizmie oraz przy dużej utracie krwi (w tym w przypadku obfitych miesiączek).
Kobylak na biegunkę i niestrawność
Dzięki wysokiej zawartości substancji goryczowych szczaw kędzierzawy stymuluje wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego i żółci, przez co usprawnia procesy trawienne. Jest bardzo pomocny w przypadku przejedzenia i spożycia ciężkostrawnego posiłku. Przeciwdziała niestrawności, wzdęciom, bólom brzucha, uczuciu pełności w żołądku i nadmiernej fermentacji jelitowej. Pomaga regulować przemianę materii i działa rozkurczowo.
Szczaw kędzierzawy jest także skutecznym i szybko działającym środkiem na biegunkę, nudności i wymioty. Stanowi też cenne wsparcie w stanach zapalnych w obrębie układu pokarmowego.
Jak stosować szczaw kędzierzawy – dawkowanie
Szczaw kędzierzawy możemy stosować pod różnymi postaciami, głównie w formie:
odwarów,
naparów,
leczniczych nalewek.
W sprzedaży pojawiły się też ostatnio preparaty w formie proszku. Zawierają one ususzony i rozdrobniony korzeń kobylaka. Można je bezpośrednio łączyć z wodą i wypijać lub dodawać do prozdrowotnych koktajli lub innych mikstur.
Napar z kobylaka przyrządzimy w prosty sposób, zalewając 1 łyżkę korzenia, nasion lub liści 1 szklanką wrzątku. Przykrywamy, naparzamy 20 minut. Przecedzamy. Pijemy 2 razy dziennie.
Odwar z kobylaka przygotujemy, zalewając 1 łyżkę korzenia, nasion lub ziela 250 ml ciepłej wody. Doprowadzamy do wrzenia, gotujemy na małym ogniu 5 minut. Wyłączamy. Zostawiamy pod przykryciem na pół godziny. Przecedzamy. Pijemy 2 razy dziennie.
Nalewkę z kobylaka spożywamy po 1 łyżce stołowej, 2 razy dziennie. Stosujemy przez trzy tygodnie, po czym robimy przerwę.
Szczaw kędzierzawy – przeciwwskazania
Ziele, nasiona i korzeń kobylaka mają kilka przeciwwskazań. Szczególnie powinny uważać na to zioło osoby borykające się z dolegliwościami ze strony nerek, głównie z kamicą. Zawarte w kobylaku szczawiany mogą odkładać się w postaci kryształów, z których następnie tworzą się kamienie nerkowe. Ze szczawiu kędzierzawego powinny też zrezygnować kobiety w ciąży i karmiące piersią. Uważać na niego powinny również osoby z dną moczanową i reumatyzmem.
Szczaw kędzierzawy – skutki uboczne i działania niepożądane
Stosując szczaw kędzierzawy należy trzymać się rekomendowanych dawek. Zbyt duże ilości tego zioła mogą wywołać szereg działań niepożądanych, takich jak: kamienie nerkowe, odwapnienie kości, skurcze mięśni, zaburzenia wodno-elektrolitowe organizmu, dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Dlaczego warto stosować szczaw kędzierzawy?
Na szczaw kędzierzawy powinny zwrócić uwagę przede wszystkim osoby osłabione, wyczerpane, narzekające na złą kondycję organizmu. Zioło to dodaje sił witalnych, wzmacnia organizm i oczyszcza z toksyn. Zwalcza patogeny, wygasza stany zapalne i infekcje i stymuluje regenerację tkanek. Pomaga uporać się z dolegliwościami trawiennymi. A co najważniejsze, wyposaża organizm w pokaźny zastrzyk żelaza i chlorofilu, przez co sprawdza się w zapobieganiu i profilaktyce niedokrwistości.
Gdzie można kupić kobylak?
Kobylak jest dostępny w niektórych stacjonarnych aptekach i sklepach zielarskich, jednak znacznie łatwiej dostać go w internecie (w aptekach internetowych, w serwisach aukcyjnych, w sklepach ze zdrowymi produktami i ziołami). Jego atutem, oprócz dużej skuteczności, jest niska cena. Za 1 opakowanie 50 g zapłacimy jedynie 4-8 zł.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Zapalenie pęcherza to nieprzyjemna dolegliwość, którą można próbować łagodzić domowymi sposobami. Sprawdź, jakie zioła na pęcherz są najlepsze i jak je stosować
Żywokost lekarski to roślina, którą stosowano już w starożytności. Uznawana za remedium w łagodzeniu podrażnień skóry, w przyspieszaniu gojenia, czy w walce z obolałymi stawami.
Polecane dla Ciebie
Żelazo jest mikroelementem, którego niedobór może doprowadzić m.in. do anemii. Pierwiastek wspomaga odporność i utrzymanie sprawności umysłowej. Dowiedz się więcej.
5 HTP znajduje się w składzie wielu suplementów diety przeznaczonych m.in. w walce z zaburzeniami nastroju, problemami ze snem. Dowiedz się więcej o jej właściwościach.
Poznaj inulinę - naturalny prebiotyk pełen korzyści! Dowiedz się, jak poprawia zdrowie jelit, wspomaga odchudzanie i obniża cholesterol. Odkryj, jak ją stosować i czy ma skutki uboczne.
Regularne stosowanie kolagenu to patent na atrakcyjność i witalność. Dowiedz się, dlaczego kolagen nazywany jest eliksirem młodości i jak wybrać najlepszy kolagen do picia.
Omułek zielonowargowy ma wiele korzyści dla zdrowia, ale jak każdy suplement, może mieć pewne działania niepożądane. Dowiedz się więcej o jego właściwościach i ryzykach!