Trudny do usunięcia chwast, ale nie tylko; to również bardzo wartościowy, naturalny sposób na różnorodne infekcje dróg moczowych - a co jeszcze potrafi? Sprawdź!
Tarnina – Właściwości, działanie, zastosowanie, stosowanie i przeciwwskazania
- Opublikowano: 23.12.2022
Tarnina, czyli krzew, który bywa znany też pod nazwą śliwa tarnina lub tarka to roślina, której właściwości zdrowotne znane są medycynie naturalnej już od lat. Roślina wykorzystywana była jako środek przeczyszczający lub na biegunkę, ale również jako wsparcie w leczeniu dolegliwości układu moczowego, dolegliwości żołądka, problemy z trawieniem. Zobacz, jakie właściwości lecznicze ma tarnina, jak wygląda i na co jeszcze można ją stosować.
Tarnina jest ciernistym krzewem, który dorasta do 3 m wysokości. Należy do rodziny różowatych. W Polsce występuje naturalnie. Można go znaleźć na skrajach lasów, przy brzegach rzek, na polanach, łąkach i przy drogach.
Na pędach tarniny wyrastają długie ciernie, a liście tarniny są małe i owalne. Jej białe kwiaty pojawiają się na pędach, jeszcze przed rozwinięciem liści. Roślina wydaje owoce od października do grudnia. Wyglądem przypominają one borówki. Są to pestkowce o ciemnogranatowej skórce.
Surowcem zielarskim są zarówno kwiaty tarniny, jak i owoce. Kwiaty tarniny zbiera się wiosną od kwietnia do maja. Najlepiej robić to w słoneczne dni, gdy rosa już opadnie. Kiedy natomiast zbierać owoce tarniny? Najlepiej robić to jesienią, w październiku i listopadzie.
Tarnina – właściwości owoców
Owoce tarniny zawierają w sobie liczne substancje odżywcze i prozdrowotne dla człowieka. To właśnie one decydują o charakterystycznych właściwościach tarniny.
Do najważniejszych składników owoców tarniny należą:
flawonoidy;
witamina C;
beta – karoten;
witaminy z grupy b;
wapń;
potas;
magnez;
fitosterol;
pektyny;
cukry;
kwasy organiczne;
garbniki.
Taki skład sprawia, że owoce tarniny mogą mieć właściwości przeciwbiegunkowe. Odpowiadają za to głównie garbniki. To właśnie one po zetknięciu z błoną śluzową jelit tworzą specyficzną barierę, która jest nieprzepuszczalna dla substancji, które wywołują biegunkę.
Owoce tarniny mogą rownież spowalniać ruchy robaczkowe jelit oraz działać przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Zaleca się je również jako wsparcie w leczeniu nieżytów żołądka i jelit wywołanych nadmierną fermentacją.
Nie bez znaczenia jest też działanie owoców tarniny na układ krwionośny. Poza tym, że wykazują działanie przeciwzapalne, to dodatkowo mogą obniżać ciśnienie krwi oraz stężenie trójglicerydów. Korzyścią z ich stosowania może być także wyregulowanie profilu cholesterolowego. Owoce tarniny obniżają poziom złego cholesterolu (LDL), a podnoszą poziom tego dobrego (HDL). Dodatkowo przypuszcza się, że uszczelniają naczynia włosowate i zapobiegają tworzeniu się zakrzepów.
Regularne spożywanie owoców tarniny może więc przełożyć się na działanie profilaktyczne, zapobiegające rozwojowi choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, zawału.
Świeże owoce tarniny nie nadają się do jedzenia ze względu na swój cierpki smak. Jeżeli jednak zbierane są po przymrozkach lub przemrożone w zamrażalniku (co najmniej 12 godzin), to po rozmrożeniu można je jeść na surowo, ponieważ tracą swoją goryczkę. Owoce tarniny nadają się do przygotowywania przetworów, dżemów, marmolad, galaretek, likierów i nalewek.
Tarnina – właściwości kwiatów i nasion
Innym surowcem zielarskim są nasiona i kwiaty tarniny. Kwiaty tarniny zbiera się od kwietnia do maja, a następnie suszy. Warto wiedzieć, że są one miododajne. Mają bardzo zróżnicowane właściwości lecznicze, ale na plan pierwszy wysuwa się ich działanie przeciwzapalne w drogach moczowych. Z tego względu mogą być stosowane w takich schorzeniach jak:
kamica moczowa;
stany zapalne nerek;
stany zapalne pęcherza moczowego;
infekcje cewki moczowej;
skąpomocz.
Obecność flawonoidów powoduje, że kwiaty tarniny mogą pomagać w usunięciu zbędnych produktów przemiany materii. Warto również wspomnieć, że działają one przeczyszczająco.
Natomiast kora tarniny wykorzystana jest do produkowania naparów do płukania gardła i jamy ustnej, ze względu na to, że napary te działają ściągająco i przeciwzapalnie.
Nasiona tarniny są trujące. Już niewielka ich ilość może spowodować poważne komplikacje zdrowotne, a zjedzone w dużej ilości mogą doprowadzić do porażenia ośrodka oddechowego, a w konsekwencji nawet do śmierci. Połknięcie pestek tarniny bez ich rozgryzania – nie jest niebezpieczne. Ale pogryzienie nawet jednej z nich jest zagrożeniem dla życia i zdrowia.
Jakie są wartości odżywcze tarniny?
Owoce tarniny zawierają w sobie liczne składniki odżywcze, przy stosunkowo niskiej ich kaloryczności. Przy 100 gramach owoców tarniny, organizm przyjmuje zaledwie 114 kcal, a jednocześnie ogromne ilości wody i błonnika. Jakie jeszcze wartości odżywcze można znaleźć w tych niepozornych owocach? Poniższe zestawienie pokazuje zawartość w 100 g owoców tarniny:
woda 60,2 g;
energia 114 kcal;
białko 1,23 g;
tłuszcz 0,62 g;
węglowodany 19,7 g;
błonnik pokarmowy 12,3 g;
wapń 45,3 mg;
żelazo 0,76 mg;
magnez 22,6 mg;
fosfor 42,9 mg
potas 453 mg;
sód 22,8 mg;
cynk 0,263 mg;
miedź 0,166 mg;
mangan 0,117 mg;
witamina C 3,2 mg/9,16 mg;
witamina A 3,2 mg;
witamina E 5,23 µg
Jak widać, skład jest nie tylko bardzo bogaty, ale też niezwykle wartościowy. To właśnie dlatego warto korzystać z owoców tarniny, choć w pewnym sensie już o nich zapomniano. Na szczęście w ostatnim czasie wracają one do łask.
Tarnina – zastosowanie
Owoce tarniny zawierają tak wiele wartościowych składników, że mają również niezwykle szerokie zastosowanie. Przetwory z owoców tarniny mają nie tylko fantastyczny smak, ale też właściwości lecznicze.
Śliwa tarnina może być stosowana przede wszystkim w dolegliwościach układu pokarmowego i przewlekłych nieżytach żołądka. Może usprawniać procesy trawienia i zwalczać wzdęcia. Przypuszcza się, że z pomocą owoców tarniny można zwalczać zaparcia (działanie przeczyszczające), biegunkę oraz wspomagać pracę układu odpornościowego.
Świeżo zaparzona i wystudzona herbata z tarniny może się okazać pomocna w przypadku zapalenia gardła i jamy ustnej. Dodatkowo stosowana bywa w przypadku zapalenia krtani i migdałków. Prawdopodobnie ma działanie przeciwzapalne i antyseptyczne.
Śliwa tarnina może mieć działanie moczopędne. To sprawia, że może być pomocna w przypadku kamieni nerkowych – pomoże je rozpuścić i wypłukać.
Kwiaty tarniny mogą się sprawdzić w przypadku problemów z górnymi drogami oddechowymi. Mogą mieć właściwości wykrztuśne, a to sprawia, że prawdopodobnie sprawdzi się w przypadku przeziębienia i kaszlu. Przypuszcza się, że działa również przy zbijaniu gorączki.
Prawdopodobnie tarnina sprawdzi się również do łagodzenia zmęczenia, leczenia bezsenności i złagodzenia objawów menopauzy. W kosmetyce miąższ tarniny wykorzystywany jest do produkowania toniku o właściwościach ściągających, a olejek pomoże w łagodzeniu oznak starzenia i rozstępów.
Jak działa tarnina i na co pomaga?
Jak wspomniano, tarnina może wspomagać leczenie wielu różnorodnych dolegliwości.
Tarnina przy biegunce
W przypadku biegunek najlepiej sprawdzą się owoce tarniny, które są bogatym źródłem garbników. To właśnie one w kontakcie z błoną śluzową jelit tworzą nieprzepuszczalną barierę, która chroni przed działaniem substancji wywołujących biegunki.
Dodatkowo mogą spowalniać ruchy perystaltyczne jelit, działać przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Mogą się sprawdzić również, jako wsparcie dla osób w podeszłym wieku i małych dzieci, którzy cierpią na przewlekłe nieżyty żołądka, najczęściej te spowodowane nadmierną fermentacją.
Tarnina na choroby układu moczowego
W chorobach układu moczowego najlepiej może się sprawdzić kwiat tarniny. Przypuszcza się, że mogą one łagodzić stany zapalne. Stąd też preparaty, w których znajduje się kwiat tarniny polecane są przy:
kamicy nerkowej;
stanach zapalnych nerek;
stanach zapalnych pęcherza moczowego i cewki moczowej;
skąpomoczu.
Kwiat tarniny może działać moczopędnie, stąd właśnie jego pozytywny wpływ na zdrowie i sprawność układu moczowego. Obecność flawonoidów w kwiatach przyczyniać się też może do sprawniejszego usuwania zbędnych produktów przemiany materii wraz z moczem.
Tarninan jako płukanka do ust
Za pomocą płukanki przygotowanej z kory tarniny można łagodzić infekcje jamy ustnej i gardła. Prawdopodobnie jest to możliwe, ponieważ napar może mieć właściwości ściągające i przeciwzapalne.
Tarnina przy miażdzycy
Prawdopodobnie związki flawonowe zawarte w tarninie mogą obniżać ciśnienie krwi oraz poziom trójglicerydów. Przypuszcza się także, że mogą one regulować profil cholesterolowy, czyli obniżać poziom złego cholesterolu (LDL) i podnosić poziom dobrego (HDL). Te same związki flawonowe mogą też uszczelniać ściany włosowatych naczyń krwionośnych. Jednocześnie mogą ograniczać tworzenie się zakrzepów w naczyniach. To zaś zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy, udaru, zawału oraz choroby niedokrwiennej mózgu.
Tarnina i działanie antyoksydacyjne
Hiszpańskie badania nad tarniną, która w tamtym regionie uchodzi za roślinę egzotyczną, wykazały, że owoc tarniny może być źródłem ważnych dla organizmu człowieka antyoksydantów. Wobec takich wyników można więc przypuszczać, że obecność w owocach tarniny substancji zwalczających wolne rodniki, przyczyni się do stosowania tej rośliny, jako specyfik na zwalczanie skutków stresu oksydacyjnego.
Jak stosować tarninę – Jakie są zalecenia dotyczące dawkowania tarniny?
Z owoców tarniny można przygotować przetwory, dżemy, nalewki i likiery. Co ciekawe, choć świeże owoce tarniny mają cierpki smak, to ich przemrożenie usuwa ten mankament i można je śmiało jeść, ciesząc się ich smakiem. Suszone owoce tarniny też warto wcześniej, przed suszeniem przemrozić.
Z oczywistych względów przetwory zawierające tarninę można jeść jak wszystkie inne. Nie ma tutaj żadnych szczególnych wskazań, zaleceń czy ograniczeń.
Suszone liście tarniny można wykorzystywać do zaparzenia herbatki. Tu również nie ma żadnych szczególnych ograniczeń ani zaleceń. Warto natomiast stosować je wyłącznie wtedy, kiedy pojawia się zapotrzebowanie. Z liści tarniny można przygotować też napar lub wywar.
Jeżeli kupujesz suszone owoce tarniny lub herbatkę z liści tarniny przygotowaną już przez producenta zdrowej żywności, sprawdź, czy zamieścił na opakowaniu zalecane dawkowanie. Może się tak zdarzyć, że połączył je z innymi ziołami, a te mogą wymagać już ograniczenia w spożywaniu. Dlatego zapoznanie się z zasadami dawkowania jest niezwykle ważne i decyduje o bezpieczeństwie.
Tarnina – przeciwwskazania i czy tarnina jest bezpieczna dla każdego?
Zasadniczo jej owoce, suszone liście i kwiaty są bezpieczne. Jednak nasiona są bardzo trujące i już niewielka ilość może spowodować zagrożenie życia i zdrowia. Samo przełknięcie nasion, bez ich rozgryzania – nie powinno zaszkodzić. Wystarczy natomiast je pogryźć, by wydostała się substancja o silnym działaniu. Może ona doprowadzić do porażenia ośrodka oddechowego, nawet śmierci.
Nie zaleca się też spożywania tarniny przez kobiety w ciąży. Nie ma jednoznacznych badań na temat bezpieczeństwa stosowania tarniny w ciąży, lepiej więc zachować ostrożność.
Tarnina – Jakie są najczęstsze skutki uboczne stosowania tarniny?
W pestkach tarniny zawarty jest cyjanowodór znany również jako kwas pruski. Są więc one bardzo silnie trujące i niebezpieczne dla zdrowia. Owoc tarniny nie zawiera w sobie tego rodzaju substancji i zasadniczo jest bezpieczny. Kora ma właściwości lecznicze i przeczyszczające, może więc sprowokować biegunkę z uwagi właśnie na swoje działanie.
Poza tym kwiaty wykorzystuje się przy skąpomoczu, więc ich nadmierne spożywanie może wywołać częstomocz.
Tarnina – efekty stosowania
W medycynie naturalnej wykorzystuje się zarówno owoce, jak i kwiaty i liście tarniny. Ich przyjmowanie może pomóc uporać się z biegunkami, zaparciami i zatruciami. Podniesie naturalną odporność i wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie układu moczowego. Tego rodzaju leki roślinne wzmacniają funkcjonowanie całego organizmu, ale mają też swoje określone specyficzne działania.
I tak sok z owoców tarniny może poprawić krążenie, obniżyć poziom cholesterolu, wyregulować ciśnienie i uchronić przed niektórymi chorobami układu sercowo – naczyniowego.
Tarnina może pomóc w leczeniu zmęczenia, bezsenności i łagodzić objawy menopauzy. Dodatkowo ma właściwości antyoksydacyjne, zwalcza więc skutki stresu oksydacyjnego.
Dlaczego warto stosować tarninę?
Tarnina jest naturalnym wsparciem dla organizmu człowieka. Można ją wykorzystywać do sporządzania ściągających maseczek, sok z owoców używany może być na wzmocnienie, pomocny w leczeniu podskórnych wybroczyn i pielęgnowaniu cery naczynkowej. Owoce przetworom nadają delikatny aromat, który powoduje, że stają się naturalnym wyborem na kanapki. Świeży sok z owoców tarniny natomiast nie tylko ugasi pragnienie, ale przy okazji dostarczy do organizmu wielu cennych substancji.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Bagno zwyczajne jest rośliną od lat wykorzystywaną w medycynie ludowej. Wspomaga organizm przy przeziębieniach, dolegliwościach bólowych, problemach skórnych. Dowiedz się więcej.
Klitoria ternateńska, egzotyczna roślina, z której kwiatów robi się gorący, leczniczy napar o charakterystycznym niebieskim kolorze, wykazujący skuteczność na różne dolegliwości.
Polecane dla Ciebie
Glutation to składnik naturalnie syntezowany przez organizm. Wiele osób decyduje się również na jego suplementację. Czym jest glutation i w jakim celu się go przyjmuje? Sprawdź.
Poznaj inulinę - naturalny prebiotyk pełen korzyści! Dowiedz się, jak poprawia zdrowie jelit, wspomaga odchudzanie i obniża cholesterol. Odkryj, jak ją stosować i czy ma skutki uboczne.
Cynk to pierwiastek odgrywający ważną rolę w organizmie. Wspomaga układ odpornościowy i nerwowy, wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci. Dowiedz się więcej.
Żelazo jest ważnym składnikiem w ludzkim organizmie. Wiele osób decyduje się na jego suplementację. Jakie skutki uboczne mogą powodować preparaty z żelazem? Sprawdź.