Kolagen: Jak dostarczyć go do organizmu, aby zachować jędrną skórę i zdrowe stawy? Lepiej dietą, czy suplementami?
12 skutków ubocznych stosowania niacyny – Skutki uboczne, szkodliwość, interakcje, przeciwwskazania i bezpieczeństwo stosowania
- Opublikowano: 10.08.2023
Niacyna zwana również witaminą B3 to niezwykle istotny dla człowieka składnik odżywczy, który powinien znaleźć się w zrównoważonej i zbilansowanej diecie. Jest to substancja, która prawdopodobnie obniża poziom cholesterolu ldl, łagodzi stany zapalne i może pozytywnie wpływać na pracę naszego mózgu. To dzięki niej właśnie udaje się zachować sprawność zdolności umysłowych. Niedobór niacyny może nieść ze sobą poważne konsekwencje, dlatego właśnie należy dbać o jej systematyczną podaż. Niestety, jej przyjmowanie w nadmiarze również jest szkodliwe. Suplementacja niacyny może spowodować, że wystąpią skutki uboczne, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia. Zobacz, jak bezpiecznie przyjmować niacynę, na co uważać i jakie reakcje Twojego organizmu powinny Cię zaniepokoić.
Niacyna jest to związek chemiczny. Znana jest również jako witamina pp lub witamina B3. Obecnie znane i stosowane są dwie główne formy chemiczne niacyny. Jedna z nich to kwas nikotynowy, który wykorzystywany jest w leczeniu chorób, które dotykają układ sercowo – naczyniowy. Dodatkowo przypuszcza się, że kwas nikotynowy obniża poziom cholesterolu.
Druga forma to niacynamid. Jest to substancja, która może być stosowana wspomagająco w leczeniu cukrzycy, chorób skóry oraz schizofrenii.
Witamina pp jest jedną z witamin rozpuszczalnych w wodzie. Z tego powodu organizm człowieka nie może jej magazynować i przechowywać sobie na później. To sprawia, że konieczne jest jej systematyczne uzupełnianie i dostarczanie do organizmu człowieka. W przeciwnym razie może pojawić się niedobór niacyny. Warto przy tym wiedzieć, że częściowo organizm człowieka również sam ją produkuje. Jednak poziom tej produkcji jest niestety niewystarczający, by zaspokoić pełne zapotrzebowanie organizmu.
Niacyna natomiast jest dla człowieka bardzo istotna i nie można ignorować jej znaczenia. Przypuszcza się, że wpływa ona na obniżenie poziomu cholesterolu ldl (tzw. złego cholesterolu) i obniżenie poziomu trójglicerydów, a to przekłada się na zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób serca i układu krwionośnego.
Wskazuje się również, że witamina pp może być stosowana pomocniczo w leczeniu cukrzycy typu 1. Jest to choroba autoimmunologiczną, która polega na tym, że organizm atakuje własne komórki produkujące insulinę. Prawdopodobnie niacyna działa na nie ochronnie, a tym samym zmniejsza objawy choroby. Przypuszcza się też, że stosowanie witaminy b3 u osób zagrożonych cukrzycą typu 1 może zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Warto jednak wiedzieć, że omawiana substancja może nieznaczne podnosić poziom glukozy we krwi, dlatego też należy go systematycznie kontrolować.
Nie są to jednak jedyne właściwości niacyny. Jest ona rownież niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Zaleca się jej stosowanie osobom, które cierpią na problemy z tarczycą, ponieważ doświadczają one okresowych dolegliwości zwanych „mgłą mózgową”. Mgła objawia się problemami z pamięcią krótkotrwałą, koncentracją, szybkością myślenia czy uczeniem się nowych rzeczy, z którymi niacyna pomaga sobie poradzić.
Niektóre doniesienia wskazują również, zastosowaniem witaminy pp może być też schizofrenia czy choroba Alzheimera. Nie ma jednak co do tego jednoznacznych badań, które by potwierdziły skuteczność takiego leczenia.
Jakie są skutki uboczne stosowania niacyny?
Jak widać, niacyna jest niezwykle ważną substancją i ma bardzo duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Niestety, jej stosowanie może nieść też ze sobą różnorodne skutki uboczne. Niacyna została pod tym kątem dość dobrze przebadana i jej działania niepożądane zostały już poznane.
Warto też wiedzieć, że możliwe jest przedawkowanie niacyny, mimo tego, że jest dobrze wydalana wraz z moczem. Do przedawkowania może dojść w momencie, gdy jednorazowa dawka przekroczy 1 g. Wówczas może wystąpić zjawisko hiperwitaminozy. Nadmiar niacyny objawia się bólami głowy, jadłowstrętem i uczuciem niestrawności. Przypuszcza się, że może też dojść do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co powoduje zaczerwienienie skóry.
Jeżeli jednorazowa dawka przekroczy 3 g wówczas może dojść do jeszcze poważniejszych powikłań. Badania wskazują, że tak wysoka podaż może prowadzić do trwałego uszkodzenia wątroby czy też rozwinięcia się dny moczanowej.
Zbyt wysokie dawki witaminy b3 przyjmowane w ciąży również są bardzo niebezpieczne. Przypuszcza się, że regularne przyjmowanie 500 mg substancji może zagrażać zdrowiu ciężarnej oraz prowadzić do rozwinięcia się wrodzonych wad płodu.
Z kolei zbyt długa suplementacja niacyny może prowadzić do negatywnych zmian w siatkówce i plamce żółtej. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do utraty wzroku.
Trzeba jednak pamiętać, że opisane powyżej negatywne skutki pojawiają się jedynie podczas suplementacji. Nie obserwuje się ich w czasie przyjmowania niacyny z pożywieniem.
Zobacz, jakie inne zjawiska wiążą się z nieprawidłowym stosowaniem niacyny oraz jak Twój organizm może na tę substancję zareagować. Poniżej znajduje się dwanaście najważniejszych skutków ubocznych.
1. Flashing
Przede wszystkim wskazuje się tutaj na flashing, do którego dochodzi pod wpływem niacyny w postaci kwasu nikotynowego. Osoby, które decydują się zażywać niacynę nawet w stosunkowo niskich dawkach mogą doświadczać zaczerwienienia, mrowienia czy pieczenia na twarzy, klatce piersiowej czy ramionach. Zjawiska te wywołane są nadmiernym rozszerzeniem naczyń krwionośnych, do którego dochodzi właśnie na skutek suplementacji niacyną. Przy czym należy doprecyzować, że chodzi tu o dawki na poziomie 50 – 100 mg, czyli naprawdę nie są one duże.
Prawdopodobnie efekt flush mija jednak samoistnie po około godzinie od przyjęcia suplementu. Nie stanowi on zagrożenia dla zdrowia i można go dodatkowo zredukować poprzez przyjmowanie aspiryny lub pektyn.
2. Swędzenie głowy
Swędzenie głowy to w pewnym sensie również efekt flush. Naczynia krwionośne są rozszerzone, pojawia się zaczerwienienie skóry głowy, jej pieczenie i właśnie swędzenie. Objaw ten również nie zagraża zdrowiu, ale jest dość niekomfortowy. Przypuszcza się, że on również może samoistnie ustąpić w przeciągu godziny od pojawienia się.
3. Szum w uszach
Zasadniczo niacyna jest przepisywana pacjentom, którzy uskarżają się na szumy uszne. Jednakże jej nadmierne stosowanie czy przedawkowanie może prowadzić do nasilenia tego rodzaju objawów. W wielu przypadkach na tego rodzaju suplementację witaminami różni ludzie mogą różnie reagować. Wiele zależy od czynników indywidualnych, stanu zdrowia i wrażliwości na podawany preparat.
4. Bóle głowy
Niacyna w postaci niacynamidu stosowana jest często na różnorodne bóle głowy. Przypuszcza się, że szybko i skutecznie może likwidować nawet ataki migrenowe. Bardzo często też niedobór niacyny jest odpowiedzialny właśnie za takie objawy. Jednakże wspomniane dolegliwości to również jeden z objawów nadmiaru tej substancji w organizmie.
5. Mrowienie rąk i nóg
Jednym ze skutków ubocznych, jakie daje stosowanie niacyny może być mrowienie rąk i nóg. Dostępne źródła wskazują jednak, że jest to w dużym stopniu uzależnione od przyjmowanych dawek, a wspomniane mrowienie uznaje się za objaw nadmiaru.
6. Problemy żołądkowo-jelitowe : wzdęcia, wymioty i niestrawność
To również jest bardzo ciekawe zjawisko. Okazuje się bowiem, że niektóre objawy niedoboru witaminy pp to właśnie wzdęcia, wymioty, niestrawność czy biegunka. Takie same niedogodności mogą się jednak pojawiać przez jej przedawkowanie. Dlatego zanim rozpoczniesz suplementację, warto wcześniej zbadać u siebie poziom witaminy pp, żeby prawidłowo rozpoznać przyczynę problemów żołądkowo – jelitowych i nie przekroczyć bezpiecznego stężenia omawianej substancji.
7. Żółtaczka
Choć niacyna jest stosunkowo bezpieczną substancją to jej przyjmowanie w nadmiarze może być naprawdę groźne. Wspominano już wcześniej, że ryzyko komplikacji pojawia się już przy przekroczeniu 1 g w jednorazowej dawce. Gdy dawka przekroczy 3 g, wówczas niacyna może zadziałać nawet toksycznie, uszkadzając między innymi wątrobę. Wówczas może dojść do rozwoju żółtaczki, która objawia się zażółceniem skóry i białek oczu.
8. Nasilenie choroby wrzodowej
Prawdopodobnie zażywanie dużych dawek witaminy pp może prowadzić do zaostrzenia choroby wrzodowej. Z tego też względu aktywna choroba wrzodowa stanowi przeciwwskazanie do rozpoczęcia suplementacji niacyną.
9. Hiperglikemia
Osoby, które cierpią na cukrzycę typu drugiego bardzo często, na skutek choroby, mają też podwyższony cholesterol. Witamina PP działa na jego obniżenie, dlatego czasem jest im w tym celu podawana. Trzeba jednak wówczas pamiętać o skrupulatnym kontrolowaniu cukru, ponieważ niacyna podnosi poziom glukozy we krwi, co dla chorych na cukrzycę może stanowić zagrożenie. Zbyt wysoki poziom cukru może prowadzić do hiperglikemii, która jest zagrożeniem dla życia i zdrowia.
10. Arytmię serca
Praca serca – to obszar, na który również działa niacyna. Skutki uboczne w tym temacie dotyczą przede wszystkim zaburzenia rytmu serca, określonego jako arytmia. Badania prowadzone przez naukowców z Oksfordu, które dotyczyły działania witaminy PP na pacjentów z chorobami serca, nie zostały ukończone, właśnie z powodu wystąpienia skutków ubocznych, które mogłyby zagrozić badanym.
11. Psychoza
Przypuszcza się, że niedobór niacyny może objawiać się w postaci depresji, stanów depresyjnych, stanów lękowych, a nawet psychozy. Najczęściej dotyka osób, które są na diecie bezmięsnej i niskowęglowodanowej, ponieważ to właśnie te osoby nie dostarczają jej w odpowiednich ilościach z pożywieniem.
Co jednak ciekawe, to prawdopodobnie przedawkowanie również może się objawiać stanami podobnymi do psychozy.
12. Skutki uboczne przy łączeniu z alkoholem
Nie powinno się łączyć niacyny z alkoholem, ponieważ może to doprowadzić do uszkodzenia wątroby. Nawet jeżeli jednak nie wystąpią aż tak drastyczne działania niepożądane, to tego rodzaju połączenia zwiększają szansę na wystąpienie innych, łagodniejszych skutków ubocznych, jak zaczerwienienie skóry, pieczenie czy swędzenie.
Warto również pamiętać, że osoby, które są uzależnione od alkoholu, są też zagrożone większym ryzykiem wystąpienia niedoborów niacyny.
Czy niacyna może być szkodliwa?
W rozsądnych dawkach niacyna chroni komórki trzustki, redukuje zaburzenia koncentracji, zaburzenia psychiczne i inne zaburzenia ze strony układu nerwowego. Jeżeli jednak jej suplementacja jest prowadzona w nadmiernych dawkach, to rzeczywiście może zaszkodzić. Przyjmuje się, że dawka w jednorazowej porcji przekraczająca 1 g jest już niebezpieczna, a przy przyjmowaniu 3 g i więcej w jednorazowej porcji niacyna staje się toksyczna i może nawet doprowadzić do uszkodzenia wątroby. Skutkiem przedawkowania może być również arytmia oraz zmiany skórne.
Komu niacyna może zaszkodzić?
Niacyna może zaszkodzić osobom, które borykają się z chorobą wrzodową żołądka. Przypuszcza się, że w tym przypadku może nawet nasilić objawy choroby. Ponadto nie powinna być przyjmowana przez kobiety w ciąży (nawet małe ilości mogą doprowadzić do wad płodu) oraz karmiące piersią (może negatywnie wpłynąć na zdrowie dziecka).
Z jakimi lekami niacyna może wejść w interakcje?
Okazuje się, że niacyna może również wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Najczęściej wskazuje się na jej reagowanie ze:
statynami,
lekami przeciwzakrzepowymi,
lekami na cukrzycę,
lekami na nadciśnienie,
cynkiem,
chromem,
allopurinolem.
Z uwagi na powyższe interakcje i opisane skutki uboczne niacyna nie powinna być przyjmowana na własną rękę. Jej suplementacja powinna być wdrożona tylko po konsultacji z lekarzem i na podstawie jego wyraźnego zalecenia.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania niacyny?
Mimo tego, że niacyna jest naprawdę ważnym składnikiem odżywczym, który daje liczne korzyści zdrowotne, a jej niedobór stanowi stan zagrożenia dla zdrowia, to nie każdy może ją suplementować.
Komu mogą zaszkodzić suplementy niacyny? Jakie są przeciwwskazania do jej wdrożenia?
Okazuje się, że witamina PP może wpływać na zwiększenie stężenia kwasu moczowego w organizmie, co zaś może się przyczyniać do nasilenia ataków dny moczanowej. Dlatego osoby, które cierpią z powodu tej choroby powinny rozważyć przyjmowanie tej witaminy.
Należy też wspomnieć, że witamina B3 może powodować wydzielanie histaminy, a to stanowi zagrożenie dla alergików i osób chorujących na astmę.
Choć witamina B3 odpowiada za prawidłową pracę obwodowego układu nerwowego i uczestniczy w syntezie hormonów płciowych, to nie jest wskazana dla osób, które na stałe przyjmują niektóre leki. Chodzi tu o wymienione wcześniej statyny, leki przeciwzakrzepowe czy przeciwcukrzycowe.
Niacyna, która należy do witamin z grupy b odgrywa istotną rolę w organizmie człowieka. Dlatego bardzo ważne jest stosowanie diety, która zapewni jej odpowiednią podaż. Przyjmowanie witaminy PP z pożywanie nie zawsze jest jednak wystarczające. W takiej sytuacji mogą wystąpić braki, a skutki niedoboru mogą być naprawdę poważne. Można sięgnąć po suplementy dostępne bez recepty w aptece, ale takie działanie może nie być bezpieczne. Warto skonsultować się z lekarzem, który po przeprowadzeniu z pacjentem wywiadu określi, czy suplementacja będzie bezpieczna.
Czy w czasie ciąży można suplementować niacynę?
Okres ciąży to szczególny czas, w którym kobieta odpowiedzialna jest nie tylko za swoje zdrowie, ale również za rozwijające się w niej dziecko. Z tego względu należy zachować szczególną ostrożność. Dotyczy to również suplementowania niacyny. Okazuje się, że nie powinna być ona przyjmowana przez kobiety w ciąży, ponieważ może prowadzić do rozwinięcia się wad płodu. W razie wystąpienia jej niedoborów, braki powinny być uzupełniane za pomocą zbilansowanej i zróżnicowanej diety.
Natomiast w okresie karmienia piersią można ją dostarczać. Zaleca się przyjmowanie około 17 mg niacyny.
Jak bezpiecznie stosować niacynę?
Zalecenia naukowców wskazują, by kobiety przyjmowały 14 mg, a mężczyźni 16 mg niacyny dziennie. Te wskazania dotyczą jednak osób dorosłych. Eksperci z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie opracowali bardziej szczegółowe zalecenia. Rozpisali w nich bezpieczne dobowe dawki w zależności od wieku i płci. Oto, jak się przedstawia dzienne zapotrzebowanie na witaminę B3:
dzieci (1-3 l.) 6 mg,
dzieci (4-6 l.) 8 mg,
dzieci (7-9 l.) 12 mg,
chłopcy i dziewczynki (10-12 l.) 12 mg,
chłopcy (13-18 l.) 16 mg, dziewczynki w tym wieku 14 mg,
mężczyźni 16 mg,
kobiety 14 mg,
kobiety ciężarne 18 mg,
matki karmiące piersią 17 mg.
Warto mieć na uwadze też fakt, że dawki niacyny powinny być uzależnione od celu jej suplementowania. Czym innym jest bowiem utrzymanie jej prawidłowego poziomu i czym innym jest uzupełnienie niedoborów. A należy pamiętać, że skutki niedoboru mogą być naprawdę poważne.
Dostępne na rynku preparaty nieco się między sobą różnią, ale zasadniczo cechują się bardzo dobrym wchłanianiem substancji. Niektóre produkty z niacyną są jednak przeznaczone do leczenia różnego rodzaju schorzeń czy zaburzeń i jako takie powinny być przyjmowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem (niacyna stosowana doustnie). Jest to spowodowane tym, że w tych produktach często znajdują się bardzo duże dawki niacyny (nawet 500 mg), przekraczające dobowe zapotrzebowanie. Tak duża dawka powinna być stosowana wyłącznie w trakcie leczenia niedoborów lub zaburzeń lipidowych. Skutki nadmiaru witaminy b3 mogą bowiem stanowić zagrożenie dla zdrowia, choć w większości przypadków mają one łagodny przebieg.
Jak długo można suplementować niacynę
Niacyna bierze udział w syntezie hormonów steroidowych, poprawia ukrwienie skóry, ponieważ może zwiększać przepływ krwi do znajdujących się w niej naczyń krwionośnych oraz przypuszcza się, że może regulować ciśnienie krwi. Może wspierać pracę mózgu i obwodowego układu nerwowego. Coraz częściej stosuje się ją w leczeniu depresji. Prawdopodobnie może się też okazać pomocna w chorobie Alzheimera.
W przypadku prowadzenia kuracji witaminą PP najczęściej mówi się o leczeniu, a nie o suplementacji. Z tego względu należy ją przyjmować tak długo, jak zaleci lekarz. Nie wolno tego czasu samodzielnie skracać lub wydłużać.
Jeżeli jednak chcesz sięgnąć po suplementy dostępne bez recepty, to w tej sytuacji warto kierować się zaleceniami producenta, a jeszcze większe bezpieczeństwo zachowasz, konsultując się wcześniej z lekarzem.
W jakich produktach znajdziemy niacynę?
Najbezpieczniejszym sposobem uzupełniania niedoborów niacyny jest przyjmowanie jej wraz z pożywieniem. W ten sposób nie da się jej przedawkować, można więc uniknąć zagrożeń związanych z jej nadmiernym stężeniem w organizmie człowieka.
Największe ilości niacyny można znaleźć w piersi z kurczaka. Przypuszcza się, że 100 g piersi zaspokaja aż 59% dziennego zapotrzebowania. Następny w kolejce jest natomiast tuńczyk, którego 100 g dostarcza 53% dziennego zapotrzebowania. Warto swoją uwagę zwrócić również na cielęcinę, indyka, podroby wołowe i wieprzowe oraz makrelę. W 100 g wołowiny, wędzonego łososia i otrębów można znaleźć około 40% zalecanej dziennej dawki.
Witamina PP występuje również w brokułach, fasoli, grochu, grzybach, suszonych brzoskwiniach i nasionach słonecznika. Wystarczającą ilość niacyny zawierają także orzeszki ziemne, soczewica i pieczywo pełnoziarniste.
Gdzie jeszcze występuje niacyna? Okazuje się, że do grona tych produktów należą również zioła, takie jak: rumianek, mięta, kozieradka, lucerna czy pokrzywa.
Jak widać częstość występowania niacyny w produktach spożywczych jest duża. Nie trudno więc zadbać o jej prawidłowe dostarczanie w diecie. W ten sposób nie tylko unikniesz niedoborów, ale również uchronisz się przed ewentualnym przedawkowaniem. W przypadku niacyny, jak i innych suplementów należy zachować umiar i rozsądek. Warto też zwrócić uwagę na ewentualne przeciwwskazania. Ostrożność powinny zachować kobiety w ciąży i podczas karmienia piersią.
Zanim rozpoczniesz suplementację skonsultuj się z lekarzem dla zachowania bezpieczeństwa.
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Kwercetyna to jeden z najcenniejszych flawonoidów. Jest nieoceniona w zwalczaniu objawów alergii, wzmacnia odporność i ma zdolność do hamowania rozwoju komórek nowotworowych.
Kolagen to jedno z najważniejszych białek w ludzkim organizmie, odpowiedzialne między innymi za utrzymanie elastyczności skóry. Sprawdź, czy warto stosować kolagen do picia
Polecane dla Ciebie
Guarana to naturalny sposób na pobudzenie organizmu, ale mało kto wie, że kryją się za nią również inne wartościowe i prozdrowotne właściwości.
Ciąża jest szczególnym okresem, w czasie którego trzeba zrezygnować ze spożywania niektórych produktów, w tym naparów ziołowych. Czy można pić pokrzywę w czasie ciąży? Sprawdź.
Zioła na hemoroidy mogą znacząco przyspieszyć proces leczenia, podnoszą skuteczność terapii, a dodatkowo mają naturalne pochodzenie, więc nie stanowią zagrożenia
Marzanka jest rośliną trującą, ale umiejętnie stosowana wykazuje dobroczynne właściwości. Pomaga zwalczyć m.in. stany lękowe oraz uczucie niepokoju. Dowiedz się więcej.
Ashwagandha jest ziołem o wysokiej aktywności biologicznej, przez co skutecznie rozwiązuje wiele problemów zdrowotnych. Z pewnymi substancjami nie powinna być jednak łączona.