Cząber to przyprawa znana z właściwości poprawiających trawienie i redukujących objawy biegunki. Charakteryzuje się bogatym składem i ciekawymi właściwościami zdrowotnymi.
Kapary – Właściwości zdrowotne, zastosowanie i wartości odżywcze
- Opublikowano: 18.08.2022 - Aktualizacja: 06.10.2022
Kapary kojarzą się z niewielkimi, zielonym kulkami o intensywnym aromacie. Jednak ich smak to ich niejedyny atut – okazuje się, że są źródłem cennych składników odżywczych, których spożywanie pozytywnie wpływa na ludzki organizm. Z tego powodu kapary – marynowane, surowe – docenia się nie tylko jako składniki dodawane do dań pochodzących z kuchni śródziemnomorskiej. Sięganie po nie może pomóc uporać się z niektórymi dolegliwościami.
Kapary to nierozwinięte pąki kwiatowe kaparu ciernistego. Jest to zimozielony krzew, który pochodzi z Azji Środkowej i terenów Bliskiego Wschodu. Dzisiaj jest on uprawiany także w Europie, Afryce, Ameryce. Szczególną popularnością cieszy się on – ze względu na niepowtarzalny smak jego niedojrzałych pąków – w krajach basenu Morza Śródziemnego.
Kapar ciernisty osiąga wysokość ok. 1 m. Roślina ta kwitnie w lipcu i sierpniu – jej kwiaty mają bardzo efektowny wygląd. Mają one odcień biało-różowy lub biało-fioletowy, a ich kolorowe pręciki wystają z nasady ogonka liściowego. Natomiast na łodydze kaparu ciernistego znajdują się krótkie przylistki lub niewielkie kolce.
Kapary cierniste nie mają dużych wymagań, jeśli chodzi o glebę. Rosną na gruntach jałowych, wapiennych, zasadowych, kamienistych, ale dobrze przepuszczalnych. Wymagają jednak suchego stanowiska z jak najlepszą ekspozycją na promienie słoneczne oraz ciepła. Wilgoć i chłód są dla nich bardzo niebezpieczne – w Polsce można uprawiać je jedynie na domowym parapecie.
W kuchni śródziemnomorskiej docenia się przede wszystkim niedojrzałe pąki kaparów. Mogą one mieć różną wielkość – mniejsze z nich są łudząco podobne do oliwek, a większe nieco przypominają brukselkę. W Polsce są znane od wieków – były one jadane także na dworach szlacheckich.
Jak smakują kapary?
Kaparów należy z używać umiarem, gdyż mają niezwykle intensywny smak. Pomimo że kojarzy się on z kuchnią włoską, hiszpańską, to te marynowane niedojrzałe pąki są dziś wykorzystywane podczas przyrządzania potraw w niemal wszystkich zakątkach świata.
Kapary mają wyrazisty, gorzkawy, słono-kwaśny, nieco ostry smak. Są świetnym dodatkiem do wielu potraw i podkręcają ich walory smakowe. Niektórzy wyczuwają w nich nuty pieprzu, chrzanu i aromat zielonych oliwek. Smakują wyjątkowo dobrze, jeśli towarzyszy im czosnek i czerwona cebula.
Ponadto kapary mogą nieco różnić się od siebie smakiem. Na ich aromat wpływa zarówno miejsce ich uprawy, jak i moment zebrania jeszcze nierozwiniętych pąków.
Kapary – właściwości zdrowotne
Mimo że kapary składają się w zdecydowanej większości – bo aż w 85% – z wody, to zawierają one całe mnóstwo substancji, które wyróżniają prozdrowotne właściwości.
Znajdują się one na liście żywności sirt, która jest podstawą popularnej diety sirtuinowej. Produkty, na których się ona opiera (takie jak kapary), aktywują sirtuiny znajdujące się w ludzkim organizmie. Są to białka, które regulują procesy metaboliczne oraz które są odpowiedzialne za utrzymanie odpowiedniego poziomu glukozy we krwi i gospodarkę lipidów.
Ponadto spożywanie kaparów może wesprzeć:
funkcjonowanie układu krwionośnego
Substancje znajdujące się w kaparach pomagają zwiększyć elastyczność i wzmocnić żyły oraz tętnice. Ponadto są one bogate w rutozyd – związek pozyskiwany wyłącznie z kwiatów – który uszczelnia naczynia krwionośne. Oprócz tego jedzenie kaparów pomaga zapobiegać pojawianiu się żylaków i hemoroidów;
działanie układu odpornościowego
Wynika to z faktu, że znajduje się w nich sporo witaminy C. To dzięki niej ich spożywanie wspomaga organizm w walce z drobnoustrojami;
procesy metaboliczne
W kaparach znajdują się substancje, które wspomagają funkcjonowanie układu pokarmowego i przeciwdziałają biegunce. Dlatego ich spożywanie pomaga załagodzić uporczywe dolegliwości jelitowe, wzdęcia oraz wspiera procesy trawienne;
układ kostny
Jedzenie kaparów pomaga chronić chondrocyty, czyli komórki tkanki chrzęstnej.
w walce ze stanami zapalnymi.
Spożywanie kaparów może pomóc także w chudnięciu i zachowaniu na długo młodego wyglądu – dzieje się tak ze względu na obecność w nich enzymów wspierających aktywację sirtuin. Te niedojrzałe pąki kwiatowe wspierają również pracę układu hormonalnego, moczowego i tarczycy. Są wsparciem w walce z alergiami – blokują one niepożądane reakcje uczuleniowe. Natomiast znajdujący się w nich rutozyd spowalnia utlenianie witaminy C.
Wartości odżywcze kaparów
Mimo że kapary są smaczne, wykorzystywane w przemyśle spożywczym, to docenia się również ich właściwości zdrowotne – odpowiada za nie szereg znajdujących w nich się składników odżywczych. Należą do nich:
witaminy
Kapary to cenne źródło witaminy C i A, które mają duże znaczenie dla odporności. Ta druga z nich wspomaga także profilaktykę nowotworów. Natomiast za wsparcie układu kostnego odpowiada znajdująca się w nich witamina K;
saponozydy steroidowe – są to substancje pochodzenia roślinnego mające szerokie zastosowanie w medycynie. Mają one działanie wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze. Oprócz tego wspierają one pracę układu moczowego. Zwiększają też wydzielanie soków trawiennych i śluzu;
polifenole – surowe kapary są źródłem związków organicznych spowalniających procesy starzenia, mają działanie antyoksydacyjne.;
sole mineralne oraz wapń, magnez, żelazo, fosfor, potas i cynk.
Kapary – zastosowanie
Na terenie Europy kapary są wykorzystywane od wieków, a w jej południowej części od aż 2 tysięcy lat. Natomiast ich nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „capra”, które tłumaczy się jako „koza” – jest to nawiązanie do ich niezwykle intensywnego smaku.
Również w Polsce były one znane od czasów średniowiecza. Nieco zapomniano o nich w czasach rozbiorów, ale obecnie są częstym dodatkiem do dań.
Kapary mają zastosowanie:
w ziołolecznictwie i medycynie ludowej, naturalnej – w Azji z korzeni kaparów przygotowuje się odwar, który jest podawany osobom cierpiącym na żółtaczkę. Stosuje się je także, chcąc wspomóc działanie wątroby i śledziony. Natomiast napar ze sproszkowanego korzenia krzewu kaparu ciernistego wykorzystuje się w niektórych częściach świata do przemywania ran;
w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych – mogą one pomóc uporać się z chorobami ze względu na dużą zawartość saponozydów steroidowych, czyli substancji wykrztuśnych;
w ogrodnictwie – uprawa krzewu kaparu ciernistego to sposób na to, aby uchronić inne rośliny przed inwazją mszyc;
w kuchni – dzisiaj są one wykorzystywane nie tylko w tradycyjnych daniach pochodzących z terenu Morza Śródziemnego. Są one świetnym dodatkiem do sałatek, doskonale komponują się z owocami morza. Warto wykorzystać je w swojej kuchni podczas przyrządzania past kanapkowych i sosów. Należy jednak pamiętać, że nie można ich gotować – tracą one wtedy swoje walory smakowe.
Kapary – przeciwwskazania
Surowe kapary i te marynowane to prawdziwa skarbnica witamin oraz innych cennych składników odżywczych. Mimo tego nie wszyscy mogą włączać je do swojej diety. Jeść kaparów nie powinni:
ci, u których stwierdzono niedobory wapnia i osteoporozę;
kobiety w ciąży;
ci, którzy mają problem z zatrzymywaniem się wody w organizmie i u których pojawia się w związku z tym problem obrzęków kończyn;
osoby na diecie niskosodowej;
chorzy na serce i na nadciśnienie.
Kto szczególnie powinien spożywać kapary?
Kapary zdecydowanie warto włączyć do swojej diety – jeśli nie istnieją przeciwwskazania, aby je spożywać. Ich jedzenie można polecić zwłaszcza tym, którzy:
chcą zgubić zbędne kilogramy – kapary podkręcają metabolizm tłuszczów – dzieje się tak dlatego, że znajdują się w nich związki „motywujące” organizm do produkcji większej ilości sirtuin;
chcieliby zadbać o swój wygląd – w kaparach znajdują się substancje mające „właściwości odmładzające” – są to przeciwutleniacze, które spowalniają procesy starzenia;
są przeziębieni – kapary to solidna dawka witaminy C i saponozydów steroidowych;
mają zamiar zatroszczyć się swoje zdrowie – rutozyd znajdujący się w kaparach wspiera naczynia krwionośne.
Oprócz tego w medycynie ludowej kapary były wykorzystywane jako afrodyzjak – stosowali je ci, którzy cierpieli na impotencję.
Kapary – przechowywanie
Kapary są dziś dostępne w niemal każdym sklepie spożywczym – można kupić je w szczelnie zamkniętych słoikach. Po otworzeniu takiego opakowania należy przechowywać je w lodówce. Ponadto trzeba uważać, aby wszystkie kapary były zakryte zalewą.
Nie zwlekaj też ze zjedzeniem tego przysmaku. Jest on zdatny do spożycia przez zaledwie kilka dni po otworzeniu słoika.
Proste przepisy z kaparami
Kapary wybornie smakują z owocami morza, ale możesz wykorzystać je także do przygotowania prostych, mniej wyszukanych przysmaków. Sięgnij po nie, aby przyrządzić:
wyśmienitą sałatkę
Przygotuj 200 g sera feta, kilka pomidorków koktajlowych, pęczek natki pietruszki, 70 g rukoli, łyżkę kaparów i łyżkę oliwy z oliwek.
Sałatę umyj i umieść w misce. Ser oraz pomidorki pokrój, następnie dodaj do rukoli. Na końcu dodaj kapary i oliwę oliwek. Wymieszaj składniki, a gotową sałatkę posyp posiekaną natką pietruszki;
wyborny makaron
Do jego przygotowania będziesz potrzebować jednej łyżki kaparów, a także 200 g makaronu penne, 200 g wędzonego łososia, 200 ml świetlany 18%, 3 ząbki czosnku, kilka liści bazylii, łyżkę soku z cytryny i oliwy z oliwek oraz szczyptę pieprzu i soli do smaku.
Makaron ugotuj al dente, a oliwę z oliwek rozgrzej na patelni. Na gorący tłuszcz wrzuć posiekany czosnek, a po chwili pokrojoną na mniejsze kawałki wędzoną rybę. Następnie dodaj śmietanę, sok z cytryny, kapary, całość dopraw solą i pieprzem oraz energicznie zamieszaj. Na patelnię wsyp ugotowany makaron i starannie połącz go z sosem. Danie podawaj udekorowane listkami bazylii.
Możesz skusić się też na przygotowanie prostej pasty z dodatkiem trzech łyżek kaparów. Do jej przyrządzenia będziesz też potrzebować 150 g czarnych oliwek, 2 łyżek oliwy oraz 3 ząbków czosnku. Wszystkie składniki rozdrobnij za pomocą blendera – następnie nałóż pastę na chrupiącą grzankę.
Kapary bywają duże lub niewiele większe od ziarenka pieprzu. To intensywny dodatek do potraw i śródziemnomorski akcent w polskich daniach. Nie zapominaj jednak, że mają one szereg właściwości prozdrowotnych – dlatego śmiało eksperymentuj z nimi w kuchni.
KATEGORIE
ZDROWA DIETA
ZDROWA DIETA
PRZEPISY
PRZEPISY
OLEJE
OLEJE
MIODY
MIODY
SUPERFOODS
SUPERFOODS
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
ZDROWA ŻYWNOŚĆ
Zielares
Zielares to portal o zdrowiu, urodzie, suplementach diety i aktywności fizycznej. Nasz Zespół Redakcyjny publikuje merytoryczne artykuły zgodne z wynikami nowych badań naukowych. W trosce o zdrowie naszych Czytelników stawiamy na rzetelne, pogłębione podejście do zdrowia i suplementacji. Piszemy w jasny i klarowny sposób, by dotrzeć do jak największej liczby osób zainteresowanych zdrowym trybem życia.
Czytaj także
Czubryca zielona to pełna walorów prozdrowotnych mieszanka ziołowa rodem z kuchni bułgarskiej. Dodaje potrawom nietuzinkowego smaku, a zarazem wspomaga procesy trawienne.
Picie wody z cytryną to coraz popularniejsza praktyka wśród osób, które chcą zadbać o swój organizm. Czy taki napój może doprowadzić do skutków ubocznych? Sprawdź.
Polecane dla Ciebie
Awokado to owoc, który może przynieśc bardzo pozytywne skutki zdrowotne, ale nie jest dla każdego. Sprawdź, kto nie powinien z niego korzystać!
Idealna nie tylko podczas gotowania: Zobacz dlaczego jeszcze warto wprowadzić tapiokę do swojej codziennej diety!
Papryczka piri piri to nie tylko wyjątkowy, pikantny smak, ale również bardzo korzystny wpływ na Twoje zdrowie!
Sok z liści aloesu ma działanie odtruwające, antybakteryjne, antyoksydacyjne, a zarazem ochronne, łagodzące i odżywcze, jednak ma też wiele potencjalnych skutków ubocznych.
Kozieradka to roślina o wielu właściwościach zdrowotnych, znana przede wszystkim z dobroczynnego działania na włosy. Warto poznać skutki uboczne stosowania kozieradki.